ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ - Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα

Άρθρο 4 [Ισότητα των Ελλήνων]

1. Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου.

2. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.

3. Έλληνες πολίτες είναι όσοι έχουν τα προσόντα που ορίζει ο νόμος.
Επιτρέπεται να αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια μόνο σε περίπτωση που κάποιος απέκτησε εκούσια άλλη ιθαγένεια ή που ανέλαβε σε ξένη χώρα υπηρεσία αντίθετη προς τα εθνικά συμφέροντα, με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που προβλέπει ειδικότερα ο νόμος.

4. Μόνο Έλληνες πολίτες είναι δεκτοί σε όλες τις δημόσιες λειτουργίες, εκτός από τις εξαιρέσεις που εισάγονται με ειδικούς νόμους.

5. Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους.

6. Κάθε Έλληνας που μπορεί να φέρει όπλα είναι υποχρεωμένος να συντελεί στην άμυνα της Πατρίδας, σύμφωνα με τους ορισμούς των νόμων.

7. Τίτλοι ευγένειας ή διάκρισης ούτε απονέμονται ούτε αναγνωρίζονται σε Έλληνες πολίτες.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Η διάταξη της παραγράφου 6 δεν αποκλείει να προβλέπεται με νόμο η υποχρεωτική προσφορά άλλων υπηρεσιών, εντός ή εκτός των ενόπλων δυνάμεων (εναλλακτική θητεία), από όσους έχουν τεκμηριωμένη αντίρρηση συνείδησης για την εκτέλεση ένοπλης ή γενικά στρατιωτικής υπηρεσίας.

Άρθρο 5 [Ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, προσωπική ελευθερία]

1. Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη.

2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων.
Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο.

Απαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας.

3. Η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη.
Κανένας δεν καταδιώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο περιορίζεται, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος.

** 4. Απαγορεύονται ατομικά διοικητικά μέτρα που περιορίζουν σε οποιονδήποτε Έλληνα την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα, καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σ' αυτήν.
Τέτοιου περιεχομένου περιοριστικά μέτρα είναι δυνατόν να επιβληθούν μόνο ως παρεπόμενη ποινή με απόφαση ποινικού δικαστηρίου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων, όπως νόμος ορίζει.

** 5. Καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας και της γενετικής του ταυτότητας.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία κάθε προσώπου έναντι των βιοϊατρικών παρεμβάσεων.

Ερμηνευτική δήλωση:
Στην απαγόρευση της παραγράφου 4 δεν περιλαμβάνεται η απαγόρευση της εξόδου με πράξη του εισαγγελέα, εξαιτίας ποινικής δίωξης, ούτε η λήψη μέτρων που επιβάλλονται για την προστασία της δημόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών, όπως νόμος ορίζει.

** Άρθρο 5Α [Δικαίωμα στην πληροφόρηση]

1. Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει.
Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων.

2. Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας.
Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, 9Α και 19.

Άρθρο 6 [Προσωπική ασφάλεια, προφυλάκιση]

1. Κανένας δεν συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται χωρίς αιτιολογημένο δικαστικό ένταλμα, που πρέπει να επιδοθεί τη στιγμή που γίνεται η σύλληψη ή η προφυλάκιση.
Εξαιρούνται τα αυτόφωρα εγκλήματα.

2. Όποιος συλλαμβάνεται για αυτόφωρο έγκλημα ή με ένταλμα προσάγεται στον αρμόδιο ανακριτή το αργότερο μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες από τη σύλληψη, αν όμως η σύλληψη έγινε έξω από την έδρα του ανακριτή, η προσαγωγή γίνεται μέσα στον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μεταγωγή του.
Ο ανακριτής οφείλει, μέσα σε τρεις ημέρες από την προσαγωγή, είτε να απολύσει τον συλληφθέντα είτε να εκδώσει ένταλμα φυλάκισης.
Η προθεσμία αυτή παρατείνεται για δύο ημέρες, αν το ζητήσει αυτός που έχει προσαχθεί, ή σε περίπτωση ανώτερης βίας που βεβαιώνεται αμέσως με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου.

3. Όταν περάσει άπρακτη καθεμία από τις δύο αυτές προθεσμίες, κάθε δεσμοφύλακας ή άλλος, είτε πολιτικός υπάλληλος είτε στρατιωτικός, στον οποίο έχει ανατεθεί η κράτηση εκείνου που έχει συλληφθεί, οφείλει να τον απολύσει αμέσως.
Οι παραβάτες τιμωρούνται για παράνομη κατακράτηση και υποχρεούνται να επανορθώσουν κάθε ζημία που έγινε στον παθόντα και να τον ικανοποιήσουν για ηθική βλάβη με χρηματικό ποσό, όπως νόμος ορίζει.

** 4. Νόμος ορίζει το ανώτατο όριο διάρκειας της προφυλάκισης, που δεν μπορεί να υπερβεί το ένα έτος στα κακουργήματα και τους έξι μήνες στα πλημμελήματα.
Σε εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις τα ανώτατα αυτά όρια μπορούν να παραταθούν για έξι και τρεις μήνες, αντίστοιχα, με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου.

Απαγορεύεται η υπέρβαση των ανώτατων ορίων της προφυλάκισης με τη διαδοχική επιβολή του μέτρου αυτού για επί μέρους πράξεις της ίδιας υπόθεσης.

Άρθρο 7 [Καμιά ποινή χωρίς νόμο, απαγόρευση βασανιστηρίων]

1. Έγκλημα δεν υπάρχει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της.
Ποτέ δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που προβλεπόταν κατά την τέλεση της πράξης.

2. Τα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως νόμος ορίζει.

** 3. Η γενική δήμευση απαγορεύεται.
Θανατική ποινή δεν επιβάλλεται, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο νόμο για κακουργήματα τα οποία τελούνται σε καιρό πολέμου και σχετίζονται με αυτόν.

4. Νόμος ορίζει με ποιους όρους το Κράτος παρέχει, ύστερα από δικαστική απόφαση, αποζημίωση σε όσους καταδικάστηκαν, προφυλακίστηκαν ή με άλλο τρόπο στερήθηκαν άδικα ή παράνομα την προσωπική τους ελευθερία.

Άρθρο 8 [Δικαίωμα νόμιμου δικαστή]

Κανένας δεν στερείται χωρίς τη θέλησή του το δικαστή που του έχει ορίσει ο νόμος.

Δικαστικές επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια, με οποιοδήποτε όνομα, δεν επιτρέπεται να συσταθούν.

Άρθρο 9 [Ασυλο της κατοικίας]

1. Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο.
Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη.
Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας.

2. Οι παραβάτες της προηγούμενης διάταξης τιμωρούνται για παραβίαση του οικιακού ασύλου και για κατάχρηση εξουσίας και υποχρεούνται σε πλήρη αποζημίωση του παθόντος, όπως νόμος ορίζει.

** Άρθρο 9Α [Προστασία προσωπικών δεδομένων]

Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει.
Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 10 [Δικαίωμα αναφοράς προς τις αρχές]

1. Καθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο.

2. Μόνο μετά την κοινοποίηση της τελικής απόφασης της αρχής στην οποία απευθύνεται η αναφορά, και με την άδειά της, επιτρέπεται η δίωξη εκείνου που την υπέβαλε για παραβάσεις που τυχόν υπάρχουν σ' αυτή.

** 3. Η αρμόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όπως νόμος ορίζει.
Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής ή παράνομης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννομων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 11 [Δικαίωμα του συνέρχεσθαι]

1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται ήσυχα και χωρίς όπλα.

2. Μόνο στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η αστυνομία.
Οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευτούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει.

** Άρθρο 12 [Δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι]

1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνιστούν ενώσεις και μη κερδοσκοπικά σωματεία, τηρώντας τους νόμους, που ποτέ όμως δεν μπορούν να εξαρτήσουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού από προηγούμενη άδεια.

2. Το σωματείο δεν μπορεί να διαλυθεί για παράβαση του νόμου ή ουσιώδους διάταξης του καταστατικού του, παρά μόνο με δικαστική απόφαση.

3. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και σε ενώσεις προσώπων που δεν συνιστούν σωματείο.

4. Οι γεωργικοί και αστικοί συνεταιρισμοί κάθε είδους αυτοδιοικούνται σύμφωνα με τους όρους του νόμου και του καταστατικού τους και προστατεύονται και εποπτεύονται από το Κράτος, που είναι υποχρεωμένο να μεριμνά για την ανάπτυξή τους.

5. Επιτρέπεται η σύσταση με νόμο αναγκαστικών συνεταιρισμών που αποβλέπουν στην εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημόσιου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εφόσον πάντως εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν.

Άρθρο 13 [Θρησκευτική ελευθερία]

1. Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη.
Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός.

2. Κάθε γνωστή θρησκεία είναι ελεύθερη και τα σχετικά με τη λατρεία της τελούνται ανεμπόδιστα υπό την προστασία των νόμων.
Η άσκηση της λατρείας δεν επιτρέπεται να προσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη.
Ο προσηλυτισμός απαγορεύεται.

3. Οι λειτουργοί όλων των γνωστών θρησκειών υπόκεινται στην ίδια εποπτεία της Πολιτείας και στις ίδιες υποχρεώσεις απέναντί της, όπως και οι λειτουργοί της επικρατούσας θρησκείας.

4. Κανένας δεν μπορεί, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το Κράτος ή να αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τους νόμους.

5. Κανένας όρκος δεν επιβάλλεται χωρίς νόμο, που ορίζει και τον τύπο του.

Άρθρο 14 [Ελευθερία του τύπου]

1. Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του, τηρώντας τους νόμους του Κράτους.

2. Ο τύπος είναι ελεύθερος.
Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται.

3. Η κατάσχεση εφημερίδων και άλλων εντύπων, είτε πριν από την κυκλοφορία είτε ύστερα από αυτή, απαγορεύεται.

Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η κατάσχεση, με παραγγελία του εισαγγελέα, μετά την κυκλοφορία:

α) για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας,

β) για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας,

γ) για δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Κράτους,

δ) για άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος.

4. Σ' όλες τις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου ο εισαγγελέας, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες από την κατάσχεση, οφείλει να υποβάλει την υπόθεση στο δικαστικό συμβούλιο, και αυτό, μέσα σε άλλες είκοσι τέσσερις ώρες, οφείλει να αποφασίσει για τη διατήρηση ή την άρση της κατάσχεσης, διαφορετικά η κατάσχεση αίρεται αυτοδικαίως.
Τα ένδικα μέσα της έφεσης και της αναίρεσης επιτρέπονται στον εκδότη της εφημερίδας ή άλλου εντύπου που κατασχέθηκε και στον εισαγγελέα.

** 5. Καθένας ο οποίος θίγεται από ανακριβές δημοσίευμα ή εκπομπή έχει δικαίωμα απάντησης, το δε μέσο ενημέρωσης έχει αντιστοίχως υποχρέωση πλήρους και άμεσης επανόρθωσης.
Καθένας ο οποίος θίγεται από υβριστικό ή δυσφημιστικό δημοσίευμα ή εκπομπή έχει, επίσης, δικαίωμα απάντησης, το δε μέσο ενημέρωσης έχει αντιστοίχως υποχρέωση άμεσης δημοσίευσης ή μετάδοσης της απάντησης.
Νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο ασκείται το δικαίωμα απάντησης και διασφαλίζεται η πλήρης και άμεση επανόρθωση ή η δημοσίευση και μετάδοση της απάντησης.

6. Το δικαστήριο, ύστερα από τρεις τουλάχιστον καταδίκες μέσα σε μία πενταετία για διάπραξη των εγκλημάτων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, διατάσσει την οριστική ή προσωρινή παύση της έκδοσης του εντύπου και, σε βαριές περιπτώσεις, την απαγόρευση της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος από το πρόσωπο που καταδικάστηκε, όπως νόμος ορίζει.
Η παύση ή η απαγόρευση αρχίζουν αφότου η καταδικαστική απόφαση γίνει αμετάκλητη.

** 7. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την αστική και ποινική ευθύνη του τύπου και των άλλων μέσων ενημέρωσης και με την ταχεία εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων.

8. Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τα προσόντα για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος.

** 9. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η οικονομική κατάσταση και τα μέσα χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης πρέπει να γίνονται γνωστά, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος προβλέπει τα μέτρα και τους περιορισμούς που είναι αναγκαίοι για την πλήρη διασφάλιση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση.
Απαγορεύεται η συγκέντρωση του ελέγχου περισσότερων μέσων ενημέρωσης της αυτής ή άλλης μορφής.
Απαγορεύεται ειδικότερα η συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής, όπως νόμος ορίζει.
Η ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης μέσων ενημέρωσης είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης που αναλαμβάνει έναντι του δημοσίου ή νομικού προσώπου του ευρύτερου δημόσιου τομέα την εκτέλεση έργων ή προμηθειών ή την παροχή υπηρεσιών.
Η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου καταλαμβάνει και κάθε είδους παρένθετα πρόσωπα, όπως συζύγους, συγγενείς, οικονομικά εξαρτημένα άτομα ή εταιρείες.
Νόμος ορίζει τις ειδικότερες ρυθμίσεις, τις κυρώσεις που μπορεί να φθάνουν μέχρι την ανάκληση της άδειας ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού και μέχρι την απαγόρευση σύναψης ή την ακύρωση της σχετικής σύμβασης, καθώς και τους τρόπους ελέγχου και τις εγγυήσεις αποτροπής των καταστρατηγήσεων των προηγούμενων εδαφίων.

Άρθρο 15 [Κινηματογράφος, φωνογραφία, ραδιοφωνία, τηλεόραση]

1. Οι προστατευτικές για τον τύπο διατάξεις του προηγούμενου άρθρου δεν εφαρμόζονται στον κινηματογράφο, τη φωνογραφία, τη ραδιοφωνία, την τηλεόραση και κάθε άλλο παρεμφερές μέσο μετάδοσης λόγου ή παράστασης.

** 2. Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους.
Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως νόμος ορίζει.
Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, που λαμβάνει και τη μορφή του καθεστώτος της προηγούμενης άδειας, έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.

Νόμος ορίζει τα σχετικά με την υποχρεωτική και δωρεάν μετάδοση των εργασιών της Βουλής και των επιτροπών της, καθώς και προεκλογικών μηνυμάτων των κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.

Άρθρο 16 [Παδεία, τέχνη, επιστήμη]

1. Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες· η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους.
Η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα.

2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

3. Τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα.

4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια.
Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.

5. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση.
Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους.
Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει.

Ειδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ' αυτούς.

6. Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί.
Το υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που νόμος ορίζει.
Τα σχετικά με την κατάσταση όλων αυτών των προσώπων καθορίζονται από τους οργανισμούς των οικείων ιδρυμάτων.

Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να παυθούν προτού λήξει σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος υπηρεσίας τους παρά μόνο με τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 88 παράγραφος 4 και ύστερα από απόφαση συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει.

Νόμος ορίζει το όριο της ηλικίας των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων· ωσότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.

7. Η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Κράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές.

8. Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Κράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ' αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους.

Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.

9. Ο αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους.

Το Κράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους.

Άρθρο 17 [Προστασία της ιδιοκτησίας, απαλλοτρίωση]

1. Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος.

** 2. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο της συζήτησης στο δικαστήριο για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης.
Αν ζητηθεί απευθείας ο οριστικός προσδιορισμός της αποζημίωσης, λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της σχετικής συζήτησης στο δικαστήριο.

Αν η συζήτηση για τον οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης διεξαχθεί μετά την παρέλευση έτους από τη συζήτηση για τον προσωρινό προσδιορισμό, τότε για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της συζήτησης για τον οριστικό προσδιορισμό.
Στην απόφαση κήρυξης πρέπει να δικαιολογείται ειδικά η δυνατότητα κάλυψης της δαπάνης αποζημίωσης.
Η αποζημίωση, εφόσον συναινεί ο δικαιούχος, μπορεί να καταβάλλεται και σε είδος ιδίως με τη μορφή της παραχώρησης της κυριότητας άλλου ακινήτου ή της παραχώρησης δικαιωμάτων επί άλλου ακινήτου.

3. Η ενδεχόμενη μεταβολή της αξίας του απαλλοτριουμένου μετά τη δημοσίευση της πράξης απαλλοτρίωσης, και μόνο εξαιτίας της, δεν λαμβάνεται υπόψη.

** 4. Η αποζημίωση ορίζεται από τα αρμόδια δικαστήρια.
Μπορεί να οριστεί και προσωρινά δικαστικώς, ύστερα από ακρόαση ή πρόσκληση του δικαιούχου, που μπορεί να υποχρεωθεί κατά την κρίση του δικαστηρίου να παράσχει για την είσπραξή της ανάλογη εγγύηση, σύμφωνα με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος.
Νόμος μπορεί να προβλέπει την εγκαθίδρυση ενιαίας δικαιοδοσίας, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 94, για όλες τις διαφορές και υποθέσεις που σχετίζονται με απαλλοτρίωση, καθώς και την κατά προτεραιότητα διεξαγωγή των σχετικών δικών.
Με τον ίδιο νόμο μπορεί να ρυθμίζεται ο τρόπος με τον οποίο συνεχίζονται εκκρεμείς δίκες.

Πριν καταβληθεί η οριστική ή προσωρινή αποζημίωση διατηρούνται ακέραια όλα τα δικαιώματα του ιδιοκτήτη και δεν επιτρέπεται η κατάληψη.

Προκειμένου να εκτελεστούν έργα γενικότερης σημασίας για την οικονομία της Χώρας είναι δυνατόν, με ειδική απόφαση του δικαστηρίου που είναι αρμόδιο για τον οριστικό ή προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, να επιτρέπεται η πραγματοποίηση εργασιών και πριν από τον προσδιορισμό και την καταβολή της αποζημίωσης, υπό τον όρο της καταβολής εύλογου τμήματος της αποζημίωσης και της παροχής πλήρους εγγύησης υπέρ του δικαιούχου της αποζημίωσης, όπως νόμος ορίζει.
Η δεύτερη πρόταση του πρώτου εδαφίου εφαρμόζεται αναλόγως και στις περιπτώσεις αυτές.

Η αποζημίωση που ορίστηκε καταβάλλεται υποχρεωτικά το αργότερο μέσα σε ενάμισι έτος από τη δημοσίευση της απόφασης για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης και, σε περίπτωση απευθείας αίτησης για οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης, από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του δικαστηρίου, διαφορετικά η απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως.

Η αποζημίωση δεν υπόκειται, ως αποζημίωση, σε κανένα φόρο, κράτηση ή τέλος.

5. Νόμος ορίζει τις περιπτώσεις υποχρεωτικής ικανοποίησης των δικαιούχων για την πρόσοδο, την οποία έχασαν από το ακίνητο που απαλλοτριώθηκε έως το χρόνο καταβολής της αποζημίωσης.

6. Όταν πρόκειται να εκτελεστούν έργα κοινής ωφέλειας ή γενικότερης σημασίας για την οικονομία της Χώρας, νόμος μπορεί να επιτρέψει την απαλλοτρίωση υπέρ του δημοσίου ευρύτερων ζωνών, πέρα από τις εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την κατασκευή των έργων.
Ο ίδιος νόμος καθορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους μιας τέτοιας απαλλοτρίωσης, καθώς και τα σχετικά με τη διάθεση ή χρησιμοποίηση, για δημόσιους ή κοινωφελείς γενικά σκοπούς, των εκτάσεων που απαλλοτριώνονται επιπλέον όσων είναι αναγκαίες για το έργο που πρόκειται να εκτελεστεί.

7. Νόμος μπορεί να ορίσει ότι για την εκτέλεση έργων με προφανή κοινή ωφέλεια υπέρ του δημοσίου, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, οργανισμών κοινής ωφελείας και δημόσιων επιχειρήσεων, επιτρέπεται να διανοιχθούν υπόγειες σήραγγες στο επιβαλλόμενο βάθος, χωρίς αποζημίωση, υπό τον όρο ότι δεν θα παραβλάπτεται η συνήθης εκμετάλλευση του υπερκείμενου ακινήτου.

Άρθρο 18 [Προστασία της ιδιοκτησίας, ειδικές περιπτώσεις, επίταξη]

1. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την ιδιοκτησία και τη διάθεση των μεταλλείων, ορυχείων, σπηλαίων, αρχαιολογικών χώρων και θησαυρών, ιαματικών, ρεόντων και υπόγειων υδάτων και γενικά του υπόγειου πλούτου.

2. Με νόμο ρυθμίζονται τα σχετικά με την ιδιοκτησία, την εκμετάλλευση και διαχείριση των λιμνοθαλασσών και των μεγάλων λιμνών, καθώς και τα σχετικά με τη διάθεση γενικά των εκτάσεων που προκύπτουν από αποξήρανσή τους.

3. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με τις επιτάξεις για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης, ή για τη θεραπεία άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία.

4. Επιτρέπεται, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζει ειδικός νόμος, ο αναδασμός αγροτικών εκτάσεων για την επωφελέστερη εκμετάλλευση του εδάφους, καθώς και η λήψη μέτρων για την αποφυγή της υπέρμετρης κατάτμησης ή για διευκόλυνση της ανασυγκρότησης της κατατμημένης μικρής αγροτικής ιδιοκτησίας.

5. Εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους, μπορεί να προβλεφθεί με νόμο και κάθε άλλη στέρηση της ελεύθερης χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας που απαιτείται από ιδιαίτερες περιστάσεις.
Νόμος ορίζει τον υπόχρεο και τη διαδικασία καταβολής στο δικαιούχο του ανταλλάγματος της χρήσης ή κάρπωσης, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στις υφιστάμενες κάθε φορά συνθήκες.

Μέτρα που επιβλήθηκαν με την εφαρμογή της παραγράφου αυτής αίρονται αμέσως μόλις εκλείψουν οι ιδιαίτεροι λόγοι που τα προκάλεσαν.
Σε περίπτωση αδικαιολόγητης παράτασης των μέτρων αποφασίζει για την άρση τους, κατά κατηγορίες περιπτώσεων, το Συμβούλιο της Επικρατείας, ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον.

6. Με νόμο μπορεί να ρυθμίζονται τα σχετικά με τη διάθεση εγκαταλειμμένων εκτάσεων για την αξιοποίησή τους υπέρ της εθνικής οικονομίας και αποκατάσταση ακτημόνων.
Με τον ίδιο νόμο ορίζονται και τα σχετικά με τη μερική ή ολική αποζημίωση των ιδιοκτητών σε περίπτωση επανεμφάνισής τους μέσα σε εύλογη προθεσμία.

7. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η αναγκαστική συνιδιοκτησία συνεχόμενων ιδιοκτησιών αστικών περιοχών, εφόσον η αυτοτελής ανοικοδόμηση αυτών ή μερικών απ' αυτές δεν ανταποκρίνεται στους όρους δόμησης που ισχύουν ή πρόκειται να ισχύσουν στην περιοχή αυτή.

8. Δεν επιτρέπεται να απαλλοτριωθεί η αγροτική ιδιοκτησία των Σταυροπηγιακών Ιερών Μονών της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στη Χαλκιδική, των Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη και του Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο, με εξαίρεση τα μετόχια.
Επίσης δεν επιτρέπεται να απαλλοτριωθεί η περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα των Πατριαρχείων Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας και Ιεροσολύμων, καθώς και της Ιερής Μονής του Σινά.

Άρθρο 19 [Απόρρητο επιστολών, ανταπόκρισης & επικοινωνίας]

1. Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο.
Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.

** 2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής που διασφαλίζει το απόρρητο της παραγράφου 1.

** 3. Απαγορεύεται η χρήση αποδεικτικών μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση του άρθρου αυτού και των άρθρων 9 και 9Α.

Άρθρο 20 [Εννομη προστασία, δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης]

1. Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ' αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει.

2. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερομένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του.

Άρθρο 21 [Προστασία οικογένειας, γάμου, μητρότητας και παιδικής ηλικίας, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες]

1. Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους.

2. Πολύτεκνες οικογένειες, ανάπηροι πολέμου και ειρηνικής περιόδου, θύματα πολέμου, χήρες και ορφανά εκείνων που έπεσαν στον πόλεμο, καθώς και όσοι πάσχουν από ανίατη σωματική ή πνευματική νόσο έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Κράτος.

3. Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων.

4. Η απόκτηση κατοικίας από αυτούς που τη στερούνται ή που στεγάζονται ανεπαρκώς αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του Κράτους.

5. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή δημογραφικής πολιτικής, καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων αποτελεί υποχρέωση του Κράτους.

6. Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας.

Άρθρο 22 [Προστασία της εργασίας]

1. Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού.

Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας.

2. Με νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία.

3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας από τους δημόσιους υπαλλήλους και τους υπαλλήλους οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

4. Οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται.
Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της Χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών.

5. Το Κράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει.

Ερμηνευτική δήλωση:
Στους γενικούς όρους εργασίας περιλαμβάνεται και ο προσδιορισμός του τρόπου και του υπόχρεου είσπραξης και απόδοσης στις συνδικαλιστικές οργανώσεις της συνδρομής των μελών τους που προβλέπεται από τα καταστατικά τους.

Άρθρο 23 [Συνδικαλιστική ελευθερία]

1. Το Κράτος λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών μ' αυτή δικαιωμάτων εναντίον κάθε προσβολής τους, μέσα στα όρια του νόμου.

2. Η απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων.

Απαγορεύεται η απεργία με οποιαδήποτε μορφή στους δικαστικούς λειτουργούς και σ' αυτούς που υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας.
Το δικαίωμα των υπαλλήλων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και του προσωπικού των κάθε μορφής επιχειρήσεων δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, που η λειτουργία τους έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, υπόκειται στους συγκεκριμένους περιορισμούς του νόμου που το ρυθμίζει.
Οι περιορισμοί αυτοί δεν μπορούν να φθάνουν έως την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας ή την παρεμπόδιση της νόμιμης άσκησής του.

Άρθρο 24 [Προστασία του περιβάλλοντος]

** 1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός.
Για τη διαφύλαξή του το κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.
Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.
Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.

** 2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης.

Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης.
Η σύνταξη εθνικού κτηματολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.

3. Για να αναγνωριστεί μία περιοχή ως οικιστική και για να ενεργοποιηθεί πολεοδομικά, οι ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε αυτή συμμετέχουν υποχρεωτικά, χωρίς αποζημίωση από τον οικείο φορέα, στη διάθεση των εκτάσεων που είναι απαραίτητες για να δημιουργηθούν δρόμοι, πλατείες και χώροι για κοινωφελείς γενικά χρήσεις και σκοπούς, καθώς και στις δαπάνες για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, όπως νόμος ορίζει.

4. Νόμος μπορεί να προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιοκτητών περιοχής που χαρακτηρίζεται ως οικιστική στην αξιοποίηση και γενική διαρρύθμισή της σύμφωνα με εγκεκριμένο σχέδιο, με αντιπαροχή ακινήτων ίσης αξίας ή τμημάτων ιδιοκτησίας κατά όροφο, από τους χώρους που καθορίζονται τελικά ως οικοδομήσιμοι ή από κτίρια της περιοχής αυτής.

5. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται και στην αναμόρφωση των οικιστικών περιοχών που ήδη υπάρχουν.
Οι ελεύθερες εκτάσεις, που προκύπτουν από την αναμόρφωση, διατίθενται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων ή εκποιούνται για να καλυφθούν οι δαπάνες της πολεοδομικής αναμόρφωσης, όπως νόμος ορίζει.

6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος.
Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά.

Άρθρο 25 [Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων]

** 1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους.
Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους.
Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν.
Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας.

2. Η αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη.

3. Η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος δεν επιτρέπεται.

4. Το Κράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης.

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ - Οργάνωση και λειτουργίες της Πολιτείας

ΤΜΗΜΑ Α' - Σύνταξη της Πολιτείας

Άρθρο 26 [Διάκριση των εξουσιών]

1. Η νομοθετική λειτουργία ασκείται από τη Βουλή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

2. Η εκτελεστική λειτουργία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση.

3. Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια· οι αποφάσεις τους εκτελούνται στο όνομα του Ελληνικού Λαού.

Άρθρο 27 [Μεταβολή στα όρια της Επικράτειας]

1. Καμία μεταβολή στα όρια της Επικράτειας δεν μπορεί να γίνει χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

2. Χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δεν είναι δεκτή στην Ελληνική Επικράτεια ξένη στρατιωτική δύναμη ούτε μπορεί να διαμένει σ' αυτή ή να περάσει μέσα από αυτή.

Άρθρο 28 [Κανόνες του διεθνούς δικαίου και διεθνείς οργανισμοί]

1. Οι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου.
Η εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.

2. Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα.
Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

3. Η Ελλάδα προβαίνει ελεύθερα, με νόμο που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας της, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και με τον όρο της αμοιβαιότητας.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Το άρθρο 28 αποτελεί θεμέλιο για τη συμμετοχή της Χώρας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Άρθρο 29 [Πολιτικά κόμματα]

1. Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, που η οργάνωση και η δράση τους οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Πολίτες που δεν απέκτησαν ακόμη το δικαίωμα να εκλέγουν μπορούν να συμμετέχουν στα τμήματα νέων των κομμάτων.

** 2. Τα κόμματα έχουν δικαίωμα στην οικονομική τους ενίσχυση από το Κράτος για τις εκλογικές και λειτουργικές τους δαπάνες, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις διαφάνειας ως προς τις εκλογικές δαπάνες και γενικά την οικονομική διαχείριση των κομμάτων, των βουλευτών, των υποψήφιων βουλευτών και των υποψηφίων στην τοπική αυτοδιοίκηση όλων των βαθμών.
Με νόμο επιβάλλεται ανώτατο όριο εκλογικών δαπανών, μπορεί να απαγορεύονται ορισμένες μορφές προεκλογικής προβολής και καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες η παράβαση των σχετικών διατάξεων συνιστά λόγο έκπτωσης από το βουλευτικό αξίωμα με πρωτοβουλία του ειδικού οργάνου του επόμενου εδαφίου.
Ο έλεγχος των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και των υποψήφιων βουλευτών διενεργείται από ειδικό όργανο που συγκροτείται και με τη συμμετοχή ανώτατων δικαστικών λειτουργών, όπως νόμος ορίζει.
Με νόμο μπορούν να επεκταθούν οι ρυθμίσεις αυτές και στους υποψηφίους για άλλες αιρετές θέσεις.

** 3. Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος στους δικαστικούς λειτουργούς και σε όσους υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας.
Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, στους υπαλλήλους του Δημοσίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή επιχειρήσεων η διοίκηση των οποίων ορίζεται άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχο.

ΤΜΗΜΑ Β' - Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Ανάδειξη του Προέδρου

Άρθρο 30 [Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ρυθμιστής του πολιτεύματος]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ρυθμιστής του Πολιτεύματος.
Εκλέγεται από τη Βουλή για περίοδο πέντε ετών, όπως ορίζεται στα άρθρα 32 και 33.

2. Το αξίωμα του Προέδρου είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο αξίωμα, θέση ή έργο.

3. Η προεδρική περίοδος αρχίζει από την ορκωμοσία του Προέδρου.

4. Σε περίπτωση πολέμου, η προεδρική θητεία παρατείνεται έως τη λήξη του.

5. Επανεκλογή του ίδιου προσώπου επιτρέπεται μία φορά μόνο.

** Άρθρο 31 [Προσόντα εκλογιμότητας]

Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί όποιος είναι Έλληνας πολίτης πριν από πέντε τουλάχιστον έτη, έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, έχει συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του και έχει τη νόμιμη ικανότητα του εκλέγειν.

Άρθρο 32 [Εκλογή]

* 1. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή γίνεται με ονομαστική ψηφοφορία και σε ειδική συνεδρίαση, που συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Βουλής έναν τουλάχιστον μήνα πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής.

Σε περίπτωση οριστικής αδυναμίας του Προέδρου της Δημοκρατίας να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, κατά τους ορισμούς του άρθρου 34 παράγραφος 2, καθώς επίσης και σε περίπτωση που ο Πρόεδρος παραιτηθεί, πεθάνει ή κηρυχθεί έκπτωτος κατά τις διατάξεις του Συντάγματος, η συνεδρίαση της Βουλής για την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας συγκαλείται μέσα σε δέκα ημέρες το αργότερο αφού έληξε πρόωρα η θητεία του προηγούμενου Προέδρου.

2. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται σε κάθε περίπτωση για πλήρη θητεία.

3. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών.

Αν δεν συγκεντρωθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες.

Αν δεν επιτευχθεί ούτε στη δεύτερη ψηφοφορία η οριζόμενη πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά ύστερα από πέντε ημέρες, οπότε εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

* 4. Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία, η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την ψηφοφορία, και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλής.

Η Βουλή που αναδεικνύεται από τις νέες εκλογές, αμέσως μόλις συγκροτηθεί σε σώμα, εκλέγει με ονομαστική ψηφοφορία Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

Αν δεν επιτευχθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μέσα σε πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.
Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά, ύστερα από πέντε ημέρες, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν και θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία.

5. Αν η Βουλή είναι απούσα, συγκαλείται εκτάκτως για να εκλέξει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κατά τους ορισμούς της παραγράφου 4.

Αν η Βουλή έχει διαλυθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αναβάλλεται ώστε να συγκροτηθεί σε σώμα η νέα Βουλή και μέσα σε είκοσι ημέρες, το αργότερο, από τη συγκρότησή της, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παραγράφους 3 και 4, αφού τηρηθούν και οι ορισμοί της παραγράφου 1 του άρθρου 34.

6. Αν η διαδικασία για την εκλογή νέου Προέδρου, που ορίζεται στις προηγούμενες παραγράφους, δεν περατωθεί εγκαίρως, ο ήδη Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξακολουθεί να ασκεί τα καθήκοντά του και μετά τη λήξη της θητείας του ώσπου να αναδειχθεί νέος Πρόεδρος.

Ερμηνευτική δήλωση:
Πρόεδρος της Δημοκρατίας που παραιτείται πριν από τη λήξη της θητείας του δεν μπορεί να λάβει μέρος στην εκλογή που επακολουθεί εξαιτίας της παραίτησής του.

Άρθρο 33 [Εναρξη θητείας, όρκος, χορηγία]

1. Ο εκλεγόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει την άσκηση των καθηκόντων του την επομένη της ημέρας που έληξε η θητεία του απερχόμενου Προέδρου· σε όλες τις άλλες περιπτώσεις από την επομένη της εκλογής του.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πριν αναλάβει την άσκηση των καθηκόντων του, δίνει ενώπιον της Βουλής τον ακόλουθο όρκο:

«Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να φυλάσσω το Σύνταγμα και τους νόμους, να μεριμνώ για την πιστή τους τήρηση, να υπερασπίζω την εθνική ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Χώρας, να προστατεύω τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Ελλήνων και να υπηρετώ το γενικό συμφέρον και την πρόοδο του Ελληνικού Λαού».

3. Νόμος ορίζει τη χορηγία που καταβάλλεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη λειτουργία των υπηρεσιών που οργανώνονται για την εκτέλεση των καθηκόντων του.

Άρθρο 34 [Αναπλήρωση]

1. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όταν απουσιάζει στο εξωτερικό περισσότερο από δέκα ημέρες, αν πεθάνει, παραιτηθεί, κηρυχθεί έκπτωτος ή αν κωλύεται για οποιονδήποτε λόγο να ασκήσει τα καθήκοντά του, τον αναπληρώνει προσωρινά ο Πρόεδρος της Βουλής· αν δεν υπάρχει Βουλή, ο Πρόεδρος της τελευταίας Βουλής και, αν αυτός αρνείται ή δεν υπάρχει, η Κυβέρνηση συλλογικά.

Κατά την περίοδο της αναπλήρωσης του Προέδρου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη διάλυση της Βουλής, με εξαίρεση την περίπτωση του άρθρου 32 παρ. 4, καθώς και οι διατάξεις για την παύση της Κυβέρνησης και την προσφυγή σε δημοψήφισμα, κατά τις διατάξεις του άρθρου 38 παράγραφος 2 και του άρθρου 44 παράγραφος 2.

2. Αν η αδυναμία του Προέδρου της Δημοκρατίας να ασκήσει τα καθήκοντά του παρατείνεται πέρα από τριάντα ημέρες, συγκαλείται υποχρεωτικά η Βουλή, ακόμη κι αν αυτή έχει διαλυθεί, για να αποφασίσει με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνόλου των μελών της, αν συντρέχει περίπτωση εκλογής νέου Προέδρου.
Σε καμία πάντως περίπτωση η εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας δεν μπορεί να καθυστερήσει περισσότερο από έξι συνολικά μήνες, αφότου άρχισε η αναπλήρωσή του που προκλήθηκε από αδυναμία του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Εξουσίες και ευθύνη από τις πράξεις του Προέδρου

Άρθρο 35 [Ισχύς των πράξεων, προσυπογραφή]

* 1. Καμία πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ισχύει ούτε εκτελείται χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου Υπουργού, ο οποίος με μόνη την υπογραφή του γίνεται υπεύθυνος, και χωρίς τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Στην περίπτωση που η Κυβέρνηση απαλλαγεί από τα καθήκοντά της σύμφωνα με το άρθρο 38 παράγραφος 1, αν ο Πρωθυπουργός δεν προσυπογράφει το οικείο διάταγμα, αυτό υπογράφεται μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

* 2. Κατ' εξαίρεση δεν απαιτείται προσυπογραφή για τις ακόλουθες πράξεις:

α) το διορισμό Πρωθυπουργού,

β) την ανάθεση διερευνητικής εντολής σύμφωνα με το άρθρο 37 παράγραφοι 2, 3 και 4,

γ) τη διάλυση της Βουλής κατά το άρθρο 32 παράγραφος 4 και κατά το άρθρο 41 παράγραφος 1, αν δεν την προσυπογράψει ο Πρωθυπουργός, και κατά το άρθρο 53 παράγραφος 1, αν δεν την προσυπογράψει το Υπουργικό Συμβούλιο,

δ) την αναπομπή κατά το άρθρο 42 παράγραφος 1 νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου που έχει ψηφιστεί από τη Βουλή.

ε) το διορισμό του προσωπικού των υπηρεσιών της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

* 3. Το διάταγμα με το οποίο προκηρύσσεται δημοψήφισμα για νομοσχέδιο, σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 2, προσυπογράφεται από τον Πρόεδρο της Βουλής.

Άρθρο 36 [Διεθνής παραστάτης, διεθνείς συνθήκες]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τήρηση οπωσδήποτε των ορισμών του άρθρου 35 παράγραφος 1, εκπροσωπεί διεθνώς το Κράτος, κηρύσσει πόλεμο, συνομολογεί συνθήκες ειρήνης, συμμαχίας, οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και τις ανακοινώνει στη Βουλή, με τις αναγκαίες διασαφήσεις, όταν το συμφέρον και η ασφάλεια του Κράτους το επιτρέπουν.

2. Οι συνθήκες για εμπόριο, φορολογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις, και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες, σύμφωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτε δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο, ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, δεν ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο που τις κυρώνει.

3. Μυστικά άρθρα συνθήκης δεν μπορούν ποτέ να ανατρέψουν τα φανερά.

4. Η κύρωση διεθνών συνθηκών δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης κατά το άρθρο 43 παράγραφοι 2 και 4.

Άρθρο 37 [Διορισμός Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς.

* 2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

* 3. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει κι αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.
Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.
Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.

* 4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ' αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος.
Η πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Βουλή- η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.

* Ερμηνευτική δήλωση:
Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές· νεοσχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο αριθμό εδρών.
Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα.

Άρθρο 38 [Κυβέρνηση, απαλλαγή καθηκόντων]

* 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απαλλάσσει από τα καθήκοντά της την Κυβέρνηση, αν αυτή παραιτηθεί, καθώς και αν η Βουλή αποσύρει την εμπιστοσύνη της κατά το άρθρο 84. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 37.

Αν ο Πρωθυπουργός της παραιτούμενης Κυβέρνησης είναι αρχηγός ή εκπρόσωπος κόμματος που διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του άρθρου 37 παράγραφος 3 εδάφιο γ'.

* ** 2. Αν ο Πρωθυπουργός παραιτηθεί, εκλείψει ή αδυνατεί για λόγους υγείας να ασκήσει τα καθήκοντά του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει Πρωθυπουργό αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος στο οποίο ανήκει ο απερχόμενος Πρωθυπουργός, εφόσον αυτό διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Η πρόταση γίνεται το αργότερο σε τρεις ημέρες από την παραίτηση ή την έκλειψη του Πρωθυπουργού ή από τη διαπίστωση της αδυναμίας του να ασκήσει τα καθήκοντά του.
Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, εφαρμόζεται αναλογικά η παράγραφος 4 και στη συνέχεια το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 και η παράγραφος 3 του προηγούμενου άρθρου.

Η αδυναμία του Πρωθυπουργού να ασκήσει τα καθήκοντά του για λόγους υγείας διαπιστώνεται από τη Βουλή με ειδική απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, ύστερα από πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος στο οποίο ανήκει ο Πρωθυπουργός, εφόσον αυτό διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Σε κάθε άλλη περίπτωση η πρόταση υποβάλλεται από τα δύο πέμπτα τουλάχιστον του όλου αριθμού των βουλευτών.

Εωσότου διοριστεί ο νέος Πρωθυπουργός τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού ασκεί ο πρώτος κατά σειρά Αντιπρόεδρος και εφόσον δεν έχουν διοριστεί Αντιπρόεδροι ο πρώτος κατά σειρά Υπουργός.

* Ερμηνευτική δήλωση:
Η διάταξη της παραγράφου 2 εφαρμόζεται και σε περίπτωση αναπλήρωσης του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά το άρθρο 34.

* Άρθρο 39 [καταργήθηκε]

(To άρθρo 39 καταργείται).

Άρθρο 40 [Σύγκλιση της Βουλής. Αναστολή εργασιών]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκαλεί τη Βουλή τακτικά μία φορά κάθε χρόνο, όπως ορίζει το άρθρο 64 παράγραφος 1, και εκτάκτως κάθε φορά που το κρίνει εύλογο· κηρύσσει αυτοπροσώπως ή δια του Πρωθυπουργού την έναρξη και τη λήξη κάθε βουλευτικής περιόδου.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μία φορά μόνο μπορεί να αναστείλει τις εργασίες της βουλευτικής συνόδου, είτε αναβάλλοντας την έναρξη είτε διακόπτοντας την εξακολούθησή τους.

3. Η αναστολή των εργασιών δεν επιτρέπεται να διαρκέσει περισσότερο από τριάντα ημέρες ούτε να επαναληφθεί κατά την ίδια βουλευτική σύνοδο χωρίς τη συγκατάθεση της Βουλής.

Άρθρο 41 [Διάλυση της Βουλής]

* 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διαλύσει τη Βουλή, αν έχουν παραιτηθεί ή και καταψηφιστεί από αυτή δύο Κυβερνήσεις και η σύνθεσή της δεν εξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα.
Οι εκλογές ενεργούνται από την Κυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της διαλυόμενης Βουλής.
Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμόζεται αναλόγως το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 37.

* 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή με πρόταση της Κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας.
Αποκλείεται η διάλυση της νέας Βουλής για το ίδιο θέμα.

3. Το διάταγμα διάλυσης της Βουλής, προσυπογραμμένο στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου από το Υπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές.

* 4. Η Βουλή που εκλέχθηκε μετά τη διάλυση της προηγούμενης δεν μπορεί να διαλυθεί πριν περάσει ένα έτος αφότου άρχισε τις εργασίες της, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 37 παράγραφος 3 και της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού.

5. Η Βουλή διαλύεται υποχρεωτικά στην περίπτωση του άρθρου 32 παράγραφος 4.

* Ερμηνευτική δήλωση:
Σε κάθε περίπτωση χωρίς εξαίρεση το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής πρέπει να διαλαμβάνει την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε τριάντα ημέρες από αυτές.

* Άρθρο 42 [Εκδοση και δημοσίευση των νόμων]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει και δημοσιεύει τους νόμους που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα σε ένα μήνα από την ψήφισή τους.
Μέσα στην προθεσμία που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να αναπέμψει στη Βουλή νομοσχέδιο που έχει ψηφιστεί από αυτή, εκθέτοντας και τους λόγους της αναπομπής.

2. Πρόταση νόμου ή νομοσχέδιο που έχει αναπεμφθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εισάγεται στην Ολομέλειά της και, αν επιψηφιστεί και πάλι με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών κατά τη διαδικασία του άρθρου 76 παράγραφος 2, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το εκδίδει και το δημοσιεύει υποχρεωτικά μέσα σε δέκα ημέρες από την επιψήφισή του.

Άρθρο 43 [Εκδοση διαταγμάτων]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους.

2. Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της.
Εξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.

* 3. (H παράγραφoς 3 καταργείται).

4. Με νόμους που ψηφίζονται από την Ολομέλεια της Βουλής μπορεί να παρέχεται εξουσιοδότηση έκδοσης κανονιστικών διαταγμάτων για τη ρύθμιση των θεμάτων που καθορίζονται σ' αυτούς σε γενικό πλαίσιο.
Με τους νόμους αυτούς χαράζονται οι γενικές αρχές και οι κατευθύνσεις της ρύθμισης που πρέπει να ακολουθηθεί και τίθενται χρονικά όρια για τη χρήση της εξουσιοδότησης.

5. Τα κατά το άρθρο 72 παράγραφος 1 θέματα της αρμοδιότητας της Ολομέλειας της Βουλής δεν μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο εξουσιοδότησης κατά την προηγούμενη παράγραφο.

Άρθρο 44 [Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, δημοψηφίσματα, διαγγέλματα]

1. Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσες και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου.
Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη Βουλή για κύρωση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παράγραφος 1, μέσα σε σαράντα ημέρες από την έκδοσή τους ή μέσα σε σαράντα ημέρες από τη σύγκληση της Βουλής σε σύνοδο.
Αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις προαναφερόμενες προθεσμίες ή αν δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή τους, παύουν να ισχύουν στο εξής.

* 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο Κανονισμός της Βουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Βουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.

Aν νoμoσχέδιo υπερψηφιστεί, η πρoθεσμία τoυ άρθρoυ 42 παράγραφoς 1 αρχίζει από τη διεξαγωγή τoυ δημoψηφίσματoς.

* 3. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να απευθύνει προς το Λαό διαγγέλματα, μετά από σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Κυβέρνησης.
Τα διαγγέλματα προσυπογράφονται από τον Πρωθυπουργό και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Άρθρο 45 [Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων]

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας, που τη διοίκησή τους ασκεί η Κυβέρνηση, όπως νόμος ορίζει.
Απονέμει επίσης τους βαθμούς σε όσους υπηρετούν σ' αυτές, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 46 [Διορισμός και παύση δημοσίων υπαλλήλων, απονομή παρασήμων]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει και παύει, σύμφωνα με το νόμο, τους δημόσιους υπαλλήλους, εκτός από τις εξαιρέσεις που ορίζει ο νόμος.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απονέμει τα προβλεπόμενα παράσημα σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου.

Άρθρο 47 [Χάρη και αμνηστία]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει το δικαίωμα, ύστερα από πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης και γνώμη συμβουλίου που συγκροτείται κατά πλειοψηφία από δικαστές, να χαρίζει, μετατρέπει ή μετριάζει τις ποινές που επιβάλλουν τα δικαστήρια, καθώς και να αίρει τις κάθε είδους νόμιμες συνέπειες ποινών που έχουν επιβληθεί και εκτιθεί.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μόνο με τη συγκατάθεση της Βουλής έχει το δικαίωμα να απονέμει χάρη σε Υπουργό που καταδικάστηκε κατά το άρθρο 86.

* 3. Αμνηστία παρέχεται μόνο για πολιτικά εγκλήματα, με νόμο που ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

4. Αμνηστία για κοινά εγκλήματα δεν παρέχεται ούτε με νόμο.

* Άρθρο 48 [Κατάσταση πολιορκίας]

1. Σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος, η Βουλή, με απόφασή της, που λαμβάνεται ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, θέτει σε εφαρμογή, σε ολόκληρη την Επικράτεια ή σε τμήμα της, το νόμο για την κατάσταση πολιορκίας, συνιστά εξαιρετικά δικαστήρια και αναστέλλει την ισχύ του συνόλου ή μέρους των διατάξεων των άρθρων 5 παράγραφος 4, 6, 8, 9, 11, 12 παράγραφοι 1 έως και 4, 14, 19, 22 παράγραφος 3, 23, 96 παράγραφος 4 και 97. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δημοσιεύει την απόφαση της Βουλής.

Με την απόφαση της Βουλής ορίζεται η διάρκεια ισχύος των επιβαλλόμενων μέτρων, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τις δεκαπέντε ημέρες.

2. Σε περίπτωση απουσίας της Βουλής ή αν συντρέχει αντικειμενική αδυναμία να συγκληθεί εγκαίρως, τα μέτρα της προηγούμενης παραγράφου λαμβάνονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Το διάταγμα υποβάλλεται από την Κυβέρνηση στη Βουλή για έγκριση μόλις καταστεί δυνατή η σύγκλησή της, ακόμη και αν έληξε η βουλευτική περίοδος ή η Βουλή έχει διαλυθεί, και πάντως μέσα σε δεκαπέντε ημέρες το αργότερο.

3. Η διάρκεια των κατά τις προηγούμενες παραγράφους μέτρων μπορεί να παρατείνεται ανά δεκαπενθήμερο μόνο με προηγούμενη απόφαση της Βουλής, η οποία συγκαλείται ακόμη και αν έχει λήξει η βουλευτική περίοδος ή η Βουλή έχει διαλυθεί.

4. Τα κατά τις προηγούμενες παραγράφους μέτρα αίρονται αυτοδικαίως με τη λήξη των προθεσμιών που προβλέπονται στις παραγράφους 1, 2 και 3, εφόσον δεν παρατείνονται με απόφαση της Βουλής, και σε κάθε περίπτωση με τη λήξη του πολέμου, εφόσον είχαν επιβληθεί εξαιτίας πολέμου.

5. Αφότου αρχίσουν να ισχύουν τα μέτρα των προηγούμενων παραγράφων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, μπορεί να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, για να αντιμετωπιστούν επείγουσες ανάγκες ή για να αποκατασταθεί ταχύτερα η λειτουργία των συνταγματικών θεσμών.
Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται για κύρωση στη Βουλή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από τη σύγκλησή της σε σύνοδο και παύουν να ισχύουν στο εξής, αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις παραπάνω προθεσμίες ή δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες αφότου υποβλήθηκαν.

6. Οι κατά τις παραγράφους 2 και 3 αποφάσεις της Βουλής λαμβάνονται με την πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των βουλευτών και η κατά την παράγραφο 1 απόφαση με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών.
Η Βουλή αποφασίζει σε μία μόνο συνεδρίαση.

7. Σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής των μέτρων κατάστασης ανάγκης, τα οποία λαμβάνονται κατά το άρθρο αυτό, ισχύουν αυτοδικαίως οι διατάξεις των άρθρων 61 και 62 του Συντάγματος, ακόμη και αν διαλύθηκε η Βουλή ή έληξε η βουλευτική περίοδος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ - Ειδικές ευθύνες του Προέδρου της Δημοκρατίας

Άρθρο 49 [Ευθύνη, κατηγορία, δίκη]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ευθύνεται οπωσδήποτε για πράξεις που έχει ενεργήσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του, παρά μόνο για έσχατη προδοσία ή παραβίαση, με πρόθεση, του Συντάγματος.
Για πράξεις που δεν σχετίζονται με την άσκηση των καθηκόντων του η δίωξη αναστέλλεται ωσότου λήξει η προεδρική θητεία.

2. Η πρόταση για κατηγορία και παραπομπή του Προέδρου της Δημοκρατίας σε δίκη υποβάλλεται στη Βουλή υπογραμμένη από το ένα τρίτο τουλάχιστον των μελών της και γίνεται αποδεκτή με απόφαση που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών της.

3. Αν η πρόταση γίνει αποδεκτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραπέμπεται στο δικαστήριο του άρθρου 86· οι σχετικές μ' αυτό διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.

4. Αφότου παραπεμφθεί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέχει από την άσκηση των καθηκόντων του και αναπληρώνεται, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 34. αναλαμβάνει πάλι τα καθήκοντά του, αφότου το δικαστήριο του άρθρου 86 εκδώσει απαλλακτική απόφαση, εφόσον δεν εξαντλήθηκε η θητεία του.

5. Νόμος που ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής ρυθμίζει τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού.

Άρθρο 50 [Τεκμήριο αρμοδιότητας]

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει άλλες αρμοδιότητες παρά μόνο όσες του απονέμουν ρητά το Σύνταγμα και οι νόμοι που είναι σύμφωνοι μ' αυτό.

ΤΜΗΜΑ Γ' - Βουλή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Ανάδειξη και συγκρότηση της Βουλής

Άρθρο 51 [Εκλογή βουλευτών, εκλογικό δικαίωμα]

1. Ο αριθμός των βουλευτών ορίζεται με νόμο, δεν μπορεί όμως να είναι μικρότερος από διακόσιους ούτε μεγαλύτερος από τριακόσιους.

2. Οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το Έθνος.

3. Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει.
Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα.

** 4. Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια.
Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια.
Ως προς τους εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια.

** 5. Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική.

Άρθρο 52 [Ελεύθερη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης]

Η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση.
Νόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής.

Άρθρο 53 [Βουλευτική περίοδος]

1. Οι βουλευτές εκλέγονται για τέσσερα συνεχή έτη που αρχίζουν από την ημέρα των γενικών εκλογών.
Μόλις λήξει η βουλευτική περίοδος, με προεδρικό διάταγμα, που προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, διατάσσεται η διενέργεια γενικών βουλευτικών εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και η σύγκληση της νέας Βουλής σε τακτική σύνοδο μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από αυτές.

2. Βουλευτική έδρα που κενώθηκε μέσα στο τελευταίο έτος της περιόδου δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, όταν απαιτείται κατά το νόμο, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών.

3. Σε περίπτωση πολέμου η βουλευτική περίοδος παρατείνεται σε όλη τη διάρκειά του.
Αν η Βουλή έχει διαλυθεί, η διενέργεια των εκλογών αναστέλλεται ωσότου τελειώσει ο πόλεμος, ανακαλείται δε αυτοδικαίως η Βουλή που έχει διαλυθεί έως το τέλος του.

Άρθρο 54 [Εκλογικό σύστημα, εκλογικές περιφέρειες, βουλευτές Επικρατείας]

** 1. Το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με νόμο που ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός και αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές με ρητή διάταξη που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

** 2. Ο αριθμός των βουλευτών κάθε εκλογικής περιφέρειας ορίζεται με προεδρικό διάταγμα, με βάση το νόμιμο πληθυσμό της περιφέρειας που προκύπτει, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, από τους εγγεγραμμένους στα οικεία δημοτολόγια, όπως νόμος ορίζει.
Τα αποτελέσματα της απογραφής θεωρείται ότι έχουν δημοσιευθεί με βάση τα στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας μετά την πάροδο ενός έτους από την τελευταία ημέρα διεξαγωγής της.

3. Μέρος της Βουλής, όχι μεγαλύτερο από το ένα εικοστό του όλου αριθμού των βουλευτών, μπορεί να εκλέγεται ενιαίως σε ολόκληρη την Επικράτεια, σε συνάρτηση με τη συνολική εκλογική δύναμη του κάθε κόμματος στην Επικράτεια, όπως νόμος ορίζει.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Κωλύματα και ασυμβίβαστα των βουλευτών

Άρθρο 55 [Προσόντα εκλογιμότητας]

1. Για να εκλεγεί κανείς βουλευτής απαιτείται να είναι Έλληνας πολίτης, να έχει τη νόμιμη ικανότητα να εκλέγει και να έχει συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα της εκλογής.

2. Βουλευτής που στερήθηκε κάποιο από τα παραπάνω προσόντα εκπίπτει αυτοδικαίως από το βουλευτικό αξίωμα.

Άρθρο 56 [Κωλύματα εκλογιμότητας]

** 1. Έμμισθοι δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι, άλλοι υπάλληλοι του δημοσίου, υπηρετούντες στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας, υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος ή επιχειρήσεων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές αν δεν παραιτηθούν πριν από την ανακήρυξή τους ως υποψηφίων.
Η παραίτηση συντελείται με μόνη τη γραπτή υποβολή της.
Αποκλείεται η επάνοδος στην ενεργό υπηρεσία των στρατιωτικών που παραιτούνται.
Τα ανώτερα αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερου βαθμού δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές κατά τη διάρκεια της θητείας για την οποία εξελέγησαν, ακόμη και αν παραιτηθούν.

2. Από τους περιορισμούς της προηγούμενης παραγράφου εξαιρούνται οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Νόμος ορίζει τον τρόπο της αναπλήρωσής τους· κατά τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου αναστέλλεται η άσκηση των αρμοδιοτήτων των σχετικών με την ιδιότητα του καθηγητή που εκλέχθηκε.

** 3. Δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι, ούτε να εκλεγούν βουλευτές σε όποια εκλογική περιφέρεια υπηρέτησαν ή σε όποια εκλογική περιφέρεια εκτεινόταν η τοπική αρμοδιότητά τους μέσα στους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες της τετραετούς βουλευτικής περιόδου:

α) Οι διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, πλην των σωματειακών, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και των δημόσιων επιχειρήσεων ή άλλων επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.

β) Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά το άρθρο 101Α', καθώς και των αρχών που χαρακτηρίζονται με νόμο ως ανεξάρτητες ή ρυθμιστικές.

γ) Οι ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας.

δ) Οι έμμισθοι υπάλληλοι του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεών τους, καθώς και των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων της περίπτωσης α' που κατείχαν θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου διεύθυνσης ή άλλη αντίστοιχη, όπως ειδικότερα νόμος ορίζει.
Υπάλληλοι που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο και είχαν ευρύτερη τοπική αρμοδιότητα υπάγονται στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής ως προς εκλογικές περιφέρειες άλλες από αυτήν της έδρας τους, μόνον εφόσον κατείχαν θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή άλλη αντίστοιχη, όπως ειδικότερα νόμος ορίζει.

ε) Οι γενικοί ή ειδικοί γραμματείς υπουργείων ή αυτοτελών γενικών γραμματειών ή περιφερειών και όσοι ο νόμος εξομοιώνει με αυτούς.

Δεν υπάγονται στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής οι υποψήφιοι βουλευτές Επικρατείας.

4. Πολιτικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί γενικά, που έχουν κατά το νόμο αναλάβει υποχρέωση να παραμείνουν στην υπηρεσία για ορισμένο χρόνο, δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές όσο χρόνο διαρκεί η υποχρέωσή τους.

Άρθρο 57 [Ασυμβίβαστα έργα]

** *** 1. Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή εταίρου ή μετόχου ή διοικητή ή διαχειριστή ή μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή γενικού διευθυντή ή των αναπληρωτών τους επιχείρησης, η οποία:

α) Αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα.

β) Απολαμβάνει ειδικών προνομίων.

γ) Κατέχει ή διαχειρίζεται ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό ή εκδίδει εφημερίδα πανελλήνιας κυκλοφορίας.

δ) Ασκεί κατά παραχώρηση δημόσια υπηρεσία ή δημόσια επιχείρηση ή επιχείρηση κοινής ωφέλειας.

ε) Μισθώνει για εμπορικούς λόγους ακίνητα του Δημοσίου.

Για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής με το Δημόσιο εξομοιώνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και οι άλλες επιχειρήσεις τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.
Μέτοχος επιχείρησης που εμπίπτει στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής είναι όποιος κατέχει ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό.

Με ειδικό νόμο μπορεί να καθορίζονται επαγγελματικές δραστηριότητες, πέραν αυτών που αναφέρονται στα προηγούμενα εδάφια, η άσκηση των οποίων δεν επιτρέπεται στους βουλευτές.

Η παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα και ακυρότητα των σχετικών συμβάσεων ή πράξεων, όπως νόμος ορίζει.

** 2. Βουλευτές που υπάγονται στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου οφείλουν, μέσα σε οκτώ ημέρες αφότου η εκλογή τους γίνει οριστική, να επιλέξουν με δήλωσή τους μεταξύ του βουλευτικού αξιώματος και των παραπάνω έργων ή ιδιοτήτων.
Αν παραλειφθεί αυτή η εμπρόθεσμη δήλωση, εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αξίωμα του βουλευτή.

** 3. Βουλευτές που αποδέχονται οποιαδήποτε από τις ιδιότητες ή τα έργα που αναφέρονται σε αυτό ή στο προηγούμενο άρθρο και που χαρακτηρίζονται ότι αποτελούν κώλυμα για την υποψηφιότητα βουλευτή ή ότι είναι ασυμβίβαστα με το βουλευτικό αξίωμα, εκπίπτουν από το αξίωμα αυτό, όπως νόμος ορίζει.

** 4. Ειδικός νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζονται ή εκχωρούνται ή διαλύονται συμβάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και έχουν αναληφθεί από βουλευτή ή από επιχείρηση στην οποία αυτός μετείχε πριν από την απόκτηση της βουλευτικής ιδιότητας ή με ασυμβίβαστη προς το αξίωμά του ιδιότητα.

Άρθρο 58 [Δικαστικός έλεγχος εκλογών]

Ο έλεγχος και η εκδίκαση των βουλευτικών εκλογών, κατά του κύρους των οποίων ασκούνται ενστάσεις που αναφέρονται είτε σε εκλογικές παραβάσεις σχετικές με την ενέργεια των εκλογών είτε σε έλλειψη των νόμιμων προσόντων, ανατίθεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 100.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ - Καθήκοντα και δικαιώματα των βουλευτών

Άρθρο 59 [Ορκος]

1. Οι βουλευτές πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους δίνουν στο Βουλευτήριο και σε δημόσια συνεδρίαση τον ακόλουθο όρκο:

«Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να είμαι πιστός στην Πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα, να υπακούω στο Σύνταγμα και τους νόμους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου».

2. Αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι βουλευτές δίνουν τον ίδιο όρκο σύμφωνα με τον τύπο της δικής τους θρησκείας ή του δικού τους δόγματος.

3. Βουλευτές που ανακηρύσσονται όταν η Βουλή απουσιάζει δίνουν τον όρκο στο Τμήμα της που λειτουργεί.

Άρθρο 60 [Δικαίωμα ψήφου, παραίτηση από το αξίωμα]

1. Οι βουλευτές έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση.

2. Η παραίτηση από το βουλευτικό αξίωμα είναι δικαίωμα του βουλευτή, συντελείται μόλις ο βουλευτής υποβάλει γραπτή δήλωση στον Πρόεδρο της Βουλής και δεν ανακαλείται.

Άρθρο 61 [Ανεύθυνο των βουλευτών]

1. Ο βουλευτής δεν καταδιώκεται ούτε εξετάζεται με οποιονδήποτε τρόπο για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων.

2. Ο βουλευτής διώκεται μόνο για συκοφαντική δυσφήμηση, κατά το νόμο, ύστερα από άδεια της Βουλής.
Αρμόδιο για την εκδίκαση είναι το Εφετείο.
Η άδεια θεωρείται ότι οριστικά δεν δόθηκε, αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε σαράντα πέντε ημέρες αφότου η έγκληση περιήλθε στον Πρόεδρο της Βουλής.
Αν η Βουλή αρνηθεί να δώσει την άδεια ή αν περάσει άπρακτη η προθεσμία, η πράξη θεωρείται ανέγκλητη.
Η παράγραφος αυτή έχει εφαρμογή από την προσεχή βουλευτική περίοδο.

3. Ο βουλευτής δεν έχει υποχρέωση μαρτυρίας για πληροφορίες που περιήλθαν σ' αυτόν ή δόθηκαν από αυτόν κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ούτε για τα πρόσωπα που του εμπιστεύθηκαν τις πληροφορίες ή στα οποία αυτός τις έδωσε.

Άρθρο 62 [Ακαταδίωκτο των βουλευτών]

Όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος ο βουλευτής δεν διώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με άλλο τρόπο περιορίζεται χωρίς άδεια του Σώματος.
Επίσης δεν διώκεται για πολιτικά εγκλήματα βουλευτής της Βουλής που διαλύθηκε, από τη διάλυσή της και έως την ανακήρυξη των βουλευτών της νέας Βουλής.

Η άδεια θεωρείται ότι δεν δόθηκε, αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε τρεις μήνες αφότου η αίτηση του εισαγγελέα για δίωξη διαβιβάστηκε στον Πρόεδρο της Βουλής.

Η τρίμηνη προθεσμία αναστέλλεται κατά τη διάρκεια των διακοπών της Βουλής.

Δεν απαιτείται άδεια για τα αυτόφωρα κακουργήματα.

Άρθρο 63 [Αποζημίωση, ατέλειες, απουσίες]

1. Οι βουλευτές, για την άσκηση του λειτουργήματός τους, δικαιούνται από το Δημόσιο αποζημίωση και δαπάνες· το ύψος τους καθορίζεται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής.

2. Οι βουλευτές απολαμβάνουν συγκοινωνιακή, ταχυδρομική και τηλεφωνική ατέλεια, που η έκτασή της καθορίζεται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής.

3. Αν βουλευτής απουσιάσει αδικαιολόγητα σε περισσότερες από πέντε συνεδριάσεις το μήνα, κρατείται υποχρεωτικά, για κάθε απουσία, το ένα τριακοστό της μηνιαίας αποζημίωσής του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ - Οργάνωση και λειτουργία της Βουλής

Άρθρο 64 [Σύνοδος]

1. Η Βουλή συνέρχεται αυτοδικαίως κάθε έτος την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου σε τακτική σύνοδο για τα ετήσια έργα της, εκτός αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τη συγκαλέσει νωρίτερα σύμφωνα με το άρθρο 40.

2. Η διάρκεια της τακτικής συνόδου δεν μπορεί να είναι συντομότερη από πέντε μήνες, χωρίς να συνυπολογίζεται ο χρόνος της αναστολής σύμφωνα με το άρθρο 40.

Η τακτική σύνοδος παρατείνεται υποχρεωτικά ώσπου να εγκριθεί, σύμφωνα με το άρθρο 79, ο προϋπολογισμός ή να ψηφιστεί σύμφωνα με το ίδιο άρθρο ειδικός νόμος.

Άρθρο 65 [Κανονισμός, προεδρείο]

1. Η Βουλή ορίζει τον τρόπο της ελεύθερης και δημοκρατικής λειτουργίας της με Κανονισμό, που ψηφίζεται από την Ολομέλεια κατά το άρθρο 76 και δημοσιεύεται με παραγγελία του Προέδρου της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Η Βουλή εκλέγει από τα μέλη της τον Πρόεδρο και τα λοιπά μέλη του Προεδρείου, σύμφωνα με τους ορισμούς του Κανονισμού.

3. Ο Πρόεδρος και οι Αντιπρόεδροι εκλέγονται στην αρχή κάθε βουλευτικής περιόδου.

Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται για τον Πρόεδρο και τους Αντιπροέδρους που εκλέχθηκαν στην τρέχουσα πρώτη σύνοδο της Ε' Αναθεωρητικής Βουλής.

Η Βουλή μπορεί, ύστερα από πρόταση πενήντα βουλευτών, να εκφράσει μομφή κατά του Προέδρου της Βουλής ή μέλους του Προεδρείου, η οποία συνεπάγεται τη λήξη της θητείας του.

4. Ο Πρόεδρος της Βουλής διευθύνει τις εργασίες του Σώματος, μεριμνά για τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης διεξαγωγής των εργασιών του, την κατοχύρωση της ελεύθερης γνώμης και έκφρασης των βουλευτών, και την τήρηση της τάξης· ο Πρόεδρος μπορεί να λάβει και πειθαρχικά μέτρα σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής εναντίον κάθε βουλευτή που παρεκτρέπεται.

5. Με τον Κανονισμό μπορεί να συσταθεί στη Βουλή επιστημονική υπηρεσία για την υποβοήθηση του νομοθετικού της έργου.

6. Ο Κανονισμός καθορίζει την οργάνωση των υπηρεσιών της Βουλής υπό την εποπτεία του Προέδρου, καθώς και όλα όσα αφορούν το προσωπικό της.
Οι πράξεις του Προέδρου που αφορούν την πρόσληψη και την υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού της Βουλής υπόκεινται σε προσφυγή ή αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άρθρο 66 [Συνεδριάσεις]

1. Η Βουλή συνεδριάζει δημόσια στο Βουλευτήριο, μπορεί όμως να διασκεφθεί σε μυστική συνεδρίαση, ύστερα από αίτηση της Κυβέρνησης ή δεκαπέντε βουλευτών, αν το αποφασίσει η πλειοψηφία σε μυστική συνεδρίαση.
Η Βουλή αποφασίζει κατόπιν αν πρέπει να επαναληφθεί η συζήτηση για το ίδιο θέμα σε δημόσια συνεδρίαση.

2. Οι Υπουργοί και Υφυπουργοί έχουν ελεύθερη είσοδο στις συνεδριάσεις της Βουλής και ακούονται όποτε ζητήσουν το λόγο.

** 3. Η Βουλή και οι κοινοβουλευτικές επιτροπές μπορούν να ζητήσουν την παρουσία του υπουργού ή του υφυπουργού που είναι αρμόδιος για τα θέματα που συζητούν.

Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές μπορούν να καλούν οποιοδήποτε πρόσωπο θεωρούν χρήσιμο για το έργο τους, ενημερώνοντας και τον αρμόδιο υπουργό.
Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές συνεδριάζουν δημόσια, όπως ορίζεται στον Κανονισμό της Βουλής, μπορούν όμως να διασκεφθούν σε μυστική συνεδρίαση, ύστερα από αίτηση της Κυβέρνησης ή πέντε βουλευτών, αν το αποφασίσει η πλειοψηφία σε μυστική συνεδρίαση.
Η κοινοβουλευτική επιτροπή αποφασίζει κατόπιν, αν πρέπει να επαναδιεξαχθεί η συζήτηση για το ίδιο θέμα σε δημόσια συνεδρίαση.

Άρθρο 67 [Πλεοψηφία για τη λήψη απόφασης]

Η Βουλή δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, που όμως ποτέ δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ένα τέταρτο του όλου αριθμού των βουλευτών.

Σε περίπτωση ισοψηφίας επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία και, ύστερα από νέα ισοψηφία, η πρόταση απορρίπτεται.

Άρθρο 68 [Κοινοβουλευτικές και εξεταστικές επιτροπές]

** 1. Η Βουλή στις αρχές κάθε τακτικής συνόδου συνιστά από τα μέλη της διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές για να εξετάζουν και να επεξεργάζονται τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμων που υποβάλλονται, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.

2. Η Βουλή συνιστά από τα μέλη της εξεταστικές επιτροπές, με απόφασή της που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο πέμπτων του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση του ενός πέμπτου του όλου αριθμού των βουλευτών.

Προκειμένου να συσταθούν εξεταστικές επιτροπές για ζητήματα που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα, απαιτείται απόφαση της Βουλής που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία των επιτροπών αυτών καθορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής.

3. Οι κοινοβουλευτικές και εξεταστικές επιτροπές, καθώς και τα κατά τα άρθρα 70 και 71 Τμήματα της Βουλής, συνιστώνται ανάλογα με τη δύναμη των κομμάτων, των ομάδων και των ανεξάρτητων, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

Άρθρο 69 [Αναφορές]

Κανένας δεν εμφανίζεται στη Βουλή αυτόκλητος για να αναφέρει οτιδήποτε προφορικά ή εγγράφως.
Οι αναφορές παρουσιάζονται από βουλευτή ή παραδίδονται στον Πρόεδρο.
Η Βουλή έχει δικαίωμα να αποστέλλει τις αναφορές που της απευθύνονται στους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς, οι οποίοι υποχρεούνται να δίνουν διευκρινίσεις όποτε τους ζητηθούν.

Άρθρο 70 [Ασκηση νομοθετικού έργου]

1. Η Βουλή ασκεί το νομοθετικό της έργο σε Ολομέλεια.

** 2. Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει ότι το νομοθετικό έργο που καθορίζεται από αυτόν μπορεί να ασκείται και από τις διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά τη διάρκεια της συνόδου, όπως ορίζει ο Κανονισμός και με τους περιορισμούς του άρθρου 72.

** 3. Με τον Κανονισμό της Βουλής ορίζεται επίσης η κατανομή της αρμοδιότητας μεταξύ των διαρκών κοινοβουλευτικών επιτροπών κατά Υπουργεία.

** 4. Αν δεν ορίζεται διαφορετικά, οι διατάξεις του Συντάγματος που αφορούν τη Βουλή ισχύουν για τη λειτουργία της σε Ολομέλεια και σε Τμήμα κατά το άρθρο 71, καθώς και για τη λειτουργία των κοινοβουλευτικών επιτροπών.

** 5. Για να λάβουν απόφαση το κατά το άρθρο 71 Τμήμα και οι διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές, όταν ασκούν νομοθετικό έργο κατά την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, απαιτείται πλειοψηφία που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τα δύο πέμπτα του αριθμού των μελών τους.

** 6. Οι κοινοβουλευτικός έλεγχος ασκείται από τη Βουλή σε ολομέλεια, όπως ορίζει ο Κανονισμός.
Ο Κανονισμός μπορεί να προβλέπει την άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου και από το κατά το άρθρο 71 Τμήμα, καθώς και από τις διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά τη διάρκεια της συνόδου.

** 7. Ο Κανονισμός ορίζει τον τρόπο με τον οποίο μετέχουν στις ψηφοφορίες βουλευτές που βρίσκονται σε αποστολή της Βουλής ή της Κυβέρνησης στο εξωτερικό.

** 8. Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο η Βουλή ενημερώνεται από την Κυβέρνηση για τα ζητήματα που αποτελούν αντικείμενο κανονιστικής ρύθμισης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συζητεί γι' αυτά.

Άρθρο 71 [Τμήμα διακοπής των εργασιών]

Κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της Βουλής, το νομοθετικό της έργο, εκτός από τα νομοθετήματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της Ολομέλειας κατά το άρθρο 72, ασκείται από Τμήμα της που συγκροτείται και λειτουργεί σύμφωνα με τους ορισμούς των άρθρων 68 παράγραφος 3 και 70.

Με τον Κανονισμό μπορεί να προβλεφθεί η επεξεργασία των νομοσχεδίων ή των προτάσεων νόμων από κοινοβουλευτική επιτροπή που την αποτελούν μέλη του ίδιου Τμήματος.

Άρθρο 72 [Αρμοδιότητες Ολομέλειας, τμήματος διακοπής των εργασιών και διαρκών επιτροπών]

** 1. Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητούνται και ψηφίζονται ο Κανονισμός της, νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για τα θέματα των άρθρων 3, 13, 27, 28 παράγραφοι 2 και 3, 29 παράγραφος 2, 33 παράγραφος 3, 48, 51, 54, 86, νομοσχέδια και προτάσεις εκτελεστικών του Συντάγματος νόμων για την άσκηση και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για την αυθεντική ερμηνεία νόμων, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που σύμφωνα με ειδική πρόβλεψη του Συντάγματος ανατίθεται στην Ολομέλεια της Βουλής ή για τη ρύθμιση του οποίου απαιτείται ειδική πλειοψηφία.

Στην Ολομέλεια της Βουλής ψηφίζεται επίσης ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός του Κράτους και της Βουλής.

2. Η συζήτηση και ψήφιση όλων των άλλων νομοσχεδίων ή προτάσεων νόμων μπορεί να γίνεται, κατά τη διάρκεια της συνόδου, από την αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή, κατά τους ορισμούς του άρθρου 70. Γίνεται επίσης από το Τμήμα που συγκροτείται και λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 71 κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της Βουλής, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

3. Η διαρκής κοινοβουλευτική επιτροπή που επιλαμβάνεται της ψήφισης νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου μπορεί με απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της να παραπέμπει στην Ολομέλεια οποιαδήποτε αμφισβήτηση για την αρμοδιότητά της.
Η απόφαση της Ολομέλειας δεσμεύει τις επιτροπές.

Μεταξύ της κατάθεσης νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου και της συζήτησής του στη διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή πρέπει να μεσολαβεί τουλάχιστον μία εβδομάδα.

4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που συζητήθηκε και ψηφίστηκε στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή εισάγεται στην Ολομέλεια σε μία συνεδρίαση, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής, και συζητείται και ψηφίζεται ενιαία επί της αρχής, επί των άρθρων και στο σύνολο.
Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που έγινε δεκτή στην επιτροπή με πλειοψηφία τουλάχιστον τεσσάρων πέμπτων συζητείται και ψηφίζεται στην Ολομέλεια, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ - Νομοθετική λειτουργία της Βουλής

Άρθρο 73 [Δικαίωμα πρότασης νόμων]

1. Το δικαίωμα πρότασης νόμων ανήκει στη Βουλή και στην Κυβέρνηση.

2. Νομοσχέδια που αναφέρονται οπωσδήποτε στην απονομή σύνταξης και στις προϋποθέσεις της υποβάλλονται μόνο από τον Υπουργό Οικονομικών ύστερα από γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου· αν πρόκειται για συντάξεις που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, υποβάλλονται από τον αρμόδιο Υπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών.
Τα νομοσχέδια για συντάξεις πρέπει να είναι ειδικά- δεν επιτρέπεται, με ποινή την ακυρότητα, να αναγράφονται διατάξεις για συντάξεις σε νόμους που αποσκοπούν στη ρύθμιση άλλων θεμάτων.

3. Καμία πρόταση νόμου ή τροπολογία ή προσθήκη δεν εισάγεται για συζήτηση, αν προέρχεται από τη Βουλή εφόσον συνεπάγεται σε βάρος του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δαπάνες ή ελάττωση εσόδων ή της περιουσίας τους, για να δοθεί μισθός ή σύνταξη ή γενικά όφελος σε κάποιο πρόσωπο.

4. Είναι όμως παραδεκτή τροπολογία ή προσθήκη που την υποβάλλει αρχηγός κόμματος ή εκπρόσωπος ομάδας κατά τους ορισμούς της παραγράφου 3 του άρθρου 74, όταν πρόκειται για νομοσχέδια που αφορούν την οργάνωση των δημόσιων υπηρεσιών και των οργανισμών δημόσιου ενδιαφέροντος, την υπηρεσιακή γενικά κατάσταση των δημόσιων υπαλλήλων, των στρατιωτικών και των οργάνων των σωμάτων ασφαλείας, των υπαλλήλων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και δημοσίων γενικά επιχειρήσεων.

5. Νομοσχέδιο με το οποίο επιβάλλονται τοπικοί ή ειδικοί φόροι ή βάρη οποιασδήποτε φύσης υπέρ οργανισμών ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου πρέπει να προσυπογράφεται και από τους Υπουργούς Συντονισμού και Οικονομικών.

Άρθρο 74 [Διαδικασία εισαγωγής και συζήτηση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων]

1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολογική έκθεση· πριν εισαχθεί στη Βουλή, στην Ολομέλεια, ή σε Τμήματα, μπορεί να παραπεμφθεί για νομοτεχνική επεξεργασία στην επιστημονική υπηρεσία της παραγράφου 5 του άρθρου 65, όταν συσταθεί, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

2. Τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμων που κατατίθενται στη Βουλή παραπέμπονται στην οικεία κοινοβουλευτική επιτροπή.
Αφού υποβληθεί η έκθεση ή περάσει άπρακτη η προθεσμία που είχε ταχθεί για την υποβολή της, εισάγονται στη Βουλή για συζήτηση, μετά παρέλευση τριών ημερών από τότε, εκτός αν ο αρμόδιος Υπουργός τα έχει χαρακτηρίσει ως επείγοντα.
Η συζήτηση αρχίζει ύστερα από προφορική εισήγηση του αρμόδιου Υπουργού και των εισηγητών της Επιτροπής.

3. Τροπολογίες βουλευτών σε νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για τα οποία αρμόδια είναι η Ολομέλεια ή τα Τμήματα της Βουλής δεν εισάγονται για συζήτηση, αν δεν υποβληθούν έως και την παραμονή της ημέρας που θα αρχίσει η συζήτηση, εκτός αν συγκατατίθεται και η Κυβέρνηση να συζητηθούν.

4. Δεν εισάγεται για συζήτηση νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που αποσκοπεί στην τροποποίηση διάταξης νόμου, αν δεν έχει καταχωριστεί στην αιτιολογική έκθεση ολόκληρο το κείμενο της διάταξης που τροποποιείται, και στο κείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης ολόκληρη η νέα διάταξη, όπως διαμορφώνεται με την τροποποίηση.

** 5. Τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 1 ισχύουν και για τα νομοσχέδια ή τις προτάσεις νόμων που εισάγονται για συζήτηση και ψήφιση στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.
Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που περιέχει διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενό τους δεν εισάγεται για συζήτηση.

Προσθήκη ή τροπολογία άσχετη με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου δεν εισάγεται για συζήτηση.

Προσθήκες ή τροπολογίες Υπουργών συζητούνται μόνο αν έχουν υποβληθεί τρεις τουλάχιστον ημέρες πριν από την έναρξη της συζήτησης στην Ολομέλεια, στο κατά το άρθρο 71 Τμήμα ή στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

Τα οριζόμενα στα προηγούμενα δύο εδάφια ισχύουν και για τις προσθήκες ή τροπολογίες βουλευτών.

Σε περίπτωση αμφισβήτησης αποφαίνεται η Βουλή.

Βουλευτές που δεν μετέχουν στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή ή στο κατά το άρθρο 71 Τμήμα έχουν το δικαίωμα να λάβουν το λόγο επί της αρχής και για να υποστηρίξουν προτάσεις νόμων και προσθήκες ή τροπολογίες που έχουν υποβάλει, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

6. Μία φορά το μήνα, σε ημέρα που θα προσδιοριστεί από τον Κανονισμό, εγγράφονται στην ημερήσια διάταξη κατά σειρά προτεραιότητας και συζητούνται εκκρεμείς προτάσεις νόμων.

Άρθρο 75 [Νομοσχέδια και προτάσεις νόμων που συνεπάγονται επιβάρυνση του προϋπολογισμού]

1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου που συνεπάγονται επιβάρυνση του προϋπολογισμού, εφόσον υποβάλλεται από Υπουργούς, δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνοδεύεται από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που καθορίζει τη δαπάνη· εφόσον υποβάλλεται από βουλευτές, διαβιβάζεται πριν από κάθε συζήτηση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, που υποχρεούται να υποβάλει στη Βουλή σχετική έκθεση μέσα σε δεκαπέντε ημέρες.
Αν η προθεσμία αυτή περάσει άπρακτη, η πρόταση νόμου εισάγεται για συζήτηση χωρίς έκθεση.

2. Το ίδιο ισχύει και για τις τροπολογίες, αν το ζητήσουν οι αρμόδιοι Υπουργοί.
Σ' αυτή την περίπτωση το Γενικό Λογιστήριο υποχρεούται να υποβάλει στη Βουλή την έκθεσή του μέσα σε τρεις ημέρες.
Μόνο αν αυτή η προθεσμία περάσει άπρακτη, η συζήτηση προχωρεί και χωρίς έκθεση.

3. Νομοσχέδιο που συνεπάγεται δαπάνη ή ελάττωση εσόδων δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνοδεύεται από ειδική έκθεση για τον τρόπο που θα καλυφθούν, η οποία υπογράφεται από τον αρμόδιο Υπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών.

Άρθρο 76 [Συζήτηση και ψήφιση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων]

** 1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συζητείται και ψηφίζεται μία μόνο φορά, καταρχήν, κατ' άρθρο και στο σύνολο με την εξαίρεση των περιπτώσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 72.

** 2. Ψηφισμένο σχέδιο ή πρόταση νόμου που αναπέμπεται κατά το άρθρο 42 συζητείται και ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής δύο φορές και σε δύο διαφορετικές συνεδριάσεις που απέχουν μεταξύ τους δύο τουλάχιστον ημέρες, στην πρώτη συζήτηση καταρχήν και κατ' άρθρο και στη δεύτερη κατ' άρθρο και στο σύνολο.

** 3. Αν κατά τη συζήτηση έγιναν δεκτές προσθήκες ή τροπολογίες, η ψήφιση στο σύνολο αναβάλλεται για ένα εικοσιτετράωρο από τη διανομή του τροποποιημένου νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου με την εξαίρεση των περιπτώσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 72.

** 4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που χαρακτηρίζεται από την Κυβέρνηση κατεπείγον εισάγεται για ψήφιση, ύστερα από περιορισμένη συζήτηση σε μία συνεδρίαση, από την Ολομέλεια ή το κατά το άρθρο 71 Τμήμα, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.

** 5. Η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να συζητηθεί σε ορισμένο αριθμό συνεδριάσεων, νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που έχει επείγοντα χαρακτήρα, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.

6. Η επιψήφιση δικαστικών ή διοικητικών κωδίκων, που συντάχθηκαν από ειδικές επιτροπές, οι οποίες έχουν συσταθεί με ειδικούς νόμους, μπορεί να γίνει από την Ολομέλεια της Βουλής με ιδιαίτερο νόμο που τους κυρώνει στο σύνολό τους.

7. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να γίνει κωδικοποίηση διατάξεων που υπάρχουν με απλή ταξινόμησή τους ή επαναφορά στο σύνολό τους καταργημένων νόμων, εκτός από τους φορολογικούς.

Άρθρο 77 [Αυθεντική ερμηνεία των νόμων]

1. Η αυθεντική ερμηνεία των νόμων ανήκει στη νομοθετική λειτουργία.

2. Νόμος που δεν είναι πράγματι ερμηνευτικός ισχύει μόνο από τη δημοσίευσή του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ - Φορολογία και δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 78 [Νόμοι φορολογικού περιεχομένου]

1. Κανένας φόρος δεν επιβάλλεται ούτε εισπράττεται χωρίς τυπικό νόμο που καθορίζει το υποκείμενο της φορολογίας και το εισόδημα, το είδος της περιουσίας, τις δαπάνες και τις συναλλαγές ή τις κατηγορίες τους, στις οποίες αναφέρεται ο φόρος.

2. Φόρος ή άλλο οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο επιβλήθηκε.

3. Κατ' εξαίρεση, όταν επιβάλλεται ή αυξάνεται εισαγωγικός ή εξαγωγικός δασμός ή φόρος κατανάλωσης, επιτρέπεται η είσπραξή τους από την ημέρα που κατατέθηκε στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο, υπό τον όρο ότι ο νόμος θα δημοσιευθεί μέσα στην προθεσμία που ορίζει το άρθρο 42 παράγραφος 1 και πάντως το αργότερο μέσα σε δέκα μέρες από τη λήξη της συνόδου.

4. Το αντικείμενο της φορολογίας, ο φορολογικός συντελεστής, οι απαλλαγές ή εξαιρέσεις από τη φορολογία και η απονομή των συντάξεων δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης.

Δεν είναι αντίθετος προς την απαγόρευση αυτή ο καθορισμός με νόμο του τρόπου που βεβαιώνεται η συμμετοχή του Κράτους και των δημόσιων γενικά οργανισμών στην αυτόματη υπερτίμηση, που προκαλείται αποκλειστικά από την εκτέλεση δημόσιων έργων στην παρακείμενη ιδιωτική ακίνητη περιουσία.

5. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται να επιβληθούν με εξουσιοδότηση νόμων πλαισίων εξισωτικές ή αντισταθμιστικές εισφορές ή δασμοί, καθώς και να ληφθούν οικονομικά μέτρα στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων της Χώρας με οικονομικούς οργανισμούς ή μέτρα που αποβλέπουν στην εξασφάλιση της συναλλαγματικής θέσης της Χώρας.

Άρθρο 79 [Προϋπολογισμός, απολογισμός, γενικός ισολογισμός]

*** 1. Η Βουλή κατά την τακτική ετήσια σύνοδό της ψηφίζει τον προϋπολογισμό των εσόδων και εξόδων του Κράτους για το επόμενο έτος.

Η Βουλή μπορεί να υποβάλλει προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων του προϋπολογισμου κατά τη συζήτηση του Προσχεδίου της παραγράφου 3, οι οποίες εισάγονται στην Ολομέλεια και τίθενται σε ψηφοφορία, εφόσον oι τροποποιήσεις δεν έχουν επιπτώσεις στο σύνολο των δαπανών και των εσόδων του Κράτους.
Στον Κανονισμό της Βουλής προβλέπεται η ειδικότερη διαδικασία παρακολούθησης από τη Βουλή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

2. Όλα τα έσοδα και έξοδα του Κράτους πρέπει να αναγράφονται στον ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό.

** 3. Προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατίθεται από τον Υπουργό Οικονομικών στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου και συζητείται, όπως ορίζει ο Κανονισμός.
Ο Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσεις της επιτροπής, εισάγει τον προϋπολογισμό στη Βουλή σαράντα τουλάχιστον ημέρες πριν αρχίσει το οικονομικό έτος.
Ο προϋπολογισμός συζητείται και ψηφίζεται από την Ολομέλεια σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός, ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους όλες οι πολιτικές μερίδες της Βουλής.

4. Αν για οποιονδήποτε λόγο είναι ανέφικτη η διοίκηση των εσόδων και των εξόδων βάσει του προϋπολογισμού, αυτή ενεργείται με βάση ειδικό κάθε φορά νόμο.

5. Αν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίοδος της Βουλής, η ψήφιση του προϋπολογισμού ή του ειδικού νόμου που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους που έληξε ή που λήγει, με διάταγμα το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

6. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η σύνταξη προϋπολογισμού για διετή χρήση.

** 7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους κατατίθεται στη Βουλή ο απολογισμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός του Κράτους, που συνοδεύονται υποχρεωτικά από την κατά το άρθρο 98 παράγραφος 1 περίπτωση ε' έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός.

8. Τα προγράμματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης εγκρίνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 80 [Μισθός, σύνταξη, χορηγία, αμοιβή, νόμισμα]

1. Μισθός, σύνταξη, χορηγία ή αμοιβή ούτε εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Κράτους ούτε παρέχεται χωρίς οργανικό ή άλλο ειδικό νόμο.

2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την κοπή ή την έκδοση νομίσματος.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Η παράγραφος 2 δεν κωλύει τη συμμετοχή της Ελλάδας στις διαδικασίες της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, στο ευρύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 28.

ΤΜΗΜΑ Δ' - Κυβέρνηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Συγκρότηση και αποστολή της Κυβέρνησης

Άρθρο 81 [Υπουργικό Συμβούλιο]

1. Την Κυβέρνηση αποτελεί το Υπουργικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύνθεση και τη λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου.
Με διάταγμα που προκαλεί ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης μπορεί να διοριστούν ένας ή περισσότεροι από τους Υπουργούς Αντιπρόεδροι του Υπουργικού Συμβουλίου.

Νόμος ρυθμίζει τη θέση αναπληρωτών Υπουργών και των Υπουργών χωρίς χαρτοφυλάκιο, των Υφυπουργών, που μπορεί να αποτελούν μέλη της Κυβέρνησης, καθώς και των μονίμων υπηρεσιακών Υφυπουργών.

2. Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, αν δεν συγκεντρώνει τα προσόντα που ορίζει το άρθρο 55 για το βουλευτή.

3. Οποιαδήποτε επαγγελματική δραστηριότητα των μελών της Κυβέρνησης, των Υφυπουργών και του Προέδρου της Βουλής αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της άσκησης των καθηκόντων τους.

4. Νόμος μπορεί να καθιερώνει το ασυμβίβαστο του αξιώματος του Υπουργού και του Υφυπουργού και προς άλλα έργα.

5. Αν δεν υπάρχει Αντιπρόεδρος, ο Πρωθυπουργός ορίζει έναν από τους Υπουργούς προσωρινό αναπληρωτή του, όταν παρουσιάζεται ανάγκη.

Άρθρο 82 [Κυβέρνηση, Πρωθυπουργός, Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής]

1. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της Χώρας, σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων.

2. Ο Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων.

** 3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, αποστολή της οποίας είναι η διεξαγωγή του κοινωνικού διαλόγου για τη γενική πολιτική της Χώρας και ιδίως για τις κατευθύνσεις της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς και η διατύπωση γνώμης επί των νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων που παραπέμπονται σε αυτήν.

** 4. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής με τη συμμετοχή εκπροσώπων των κομμάτων της Βουλής και προσώπων με ειδικές γνώσεις ή εμπειρία.

Άρθρο 83 [Υπουργοί και Υφυπουργοί]

1. Κάθε Υπουργός ασκεί τις αρμοδιότητες που ορίζει ο νόμος.
Οι Υπουργοί χωρίς χαρτοφυλάκιο ασκούν όσες αρμοδιότητες τους αναθέτει ο Πρωθυπουργός με απόφασή του.

2. Οι Υφυπουργοί ασκούν τις αρμοδιότητες που τους αναθέτουν με κοινή απόφαση ο Πρωθυπουργός και ο οικείος Υπουργός.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Σχέσεις Βουλής και Κυβέρνησης

Άρθρο 84 [Εμπιστοσύνη της Βουλής - αρχή της δεδηλωμένης]

1. Η Κυβέρνηση οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την ορκωμοσία του Πρωθυπουργού, η Κυβέρνηση υποχρεούται να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής και μπορεί να τη ζητεί και οποτεδήποτε άλλοτε.
Η Βουλή, αν έχουν διακοπεί οι εργασίες της κατά το σχηματισμό της Κυβέρνησης, καλείται μέσα σε δεκαπέντε ημέρες να αποφανθεί για την πρόταση εμπιστοσύνης.

2. Η Βουλή μπορεί με απόφασή της να αποσύρει την εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση ή από μέλος της.
Πρόταση δυσπιστίας μπορεί να υποβληθεί μόνο μετά την πάροδο εξαμήνου αφότου η Βουλή απέρριψε πρόταση δυσπιστίας.

Η πρόταση δυσπιστίας πρέπει να είναι υπογραμμένη από το ένα έκτο τουλάχιστον των βουλευτών και να περιλαμβάνει σαφώς τα θέματα για τα οποία θα διεξαχθεί η συζήτηση.

3. Κατ' εξαίρεση μπορεί να υποβληθεί πρόταση δυσπιστίας και πριν από την πάροδο εξαμήνου, αν είναι υπογραμμένη από την πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

4. Η συζήτηση για την πρόταση εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας αρχίζει μετά δύο ημέρες από την υποβολή της σχετικής πρότασης, εκτός αν η Κυβέρνηση, σε περίπτωση πρότασης δυσπιστίας, ζητήσει να αρχίσει αμέσως η συζήτηση, η οποία δεν μπορεί να παραταθεί πέρα από τρεις ημέρες από την έναρξή της.

5. Η ψηφοφορία για την πρόταση εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας διεξάγεται αμέσως μόλις τελειώσει η συζήτηση, μπορεί όμως να αναβληθεί για σαράντα οκτώ ώρες, αν το ζητήσει η Κυβέρνηση.

6. Πρόταση εμπιστοσύνης δεν μπορεί να γίνει δεκτή, αν δεν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, η οποία όμως δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών.

Πρόταση δυσπιστίας γίνεται δεκτή, μόνο αν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

7. Κατά την ψηφοφορία για τις πιο πάνω προτάσεις ψηφίζουν οι Υπουργοί και Υφυπουργοί που είναι μέλη της Βουλής.

Άρθρο 85 [Ευθύνη των Υπουργών]

Τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς και οι Υφυπουργοί είναι συλλογικώς υπεύθυνοι για τη γενική πολιτική της Κυβέρνησης και καθένας από αυτούς για τις πράξεις ή παραλείψεις της αρμοδιότητάς του, σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων για την ευθύνη των Υπουργών.
Σε καμία περίπτωση η έγγραφη ή προφορική εντολή του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν απαλλάσσει τους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς από την ευθύνη τους.

** Άρθρο 86 [Δίωξη κατά μελών της Κυβέρνησης, Ειδικό Δικαστήριο]

1. Μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, όπως νόμος ορίζει.
Απαγορεύεται η θέσπιση ιδιώνυμων υπουργικών αδικημάτων.

2. Δίωξη, ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση κατά των προσώπων και για τα αδικήματα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 δεν επιτρέπεται χωρίς προηγούμενη απόφαση της Βουλής κατά την παράγραφο 3.

Αν στο πλαίσιο άλλης ανάκρισης, προανάκρισης, προκαταρκτικής εξέτασης ή διοικητικής εξέτασης προκύψουν στοιχεία, τα οποία σχετίζονται με τα πρόσωπα και τα αδικήματα της προηγούμενης παραγράφου, αυτά διαβιβάζονται αμελλητί στη Βουλή από αυτόν που ενεργεί την ανάκριση, προανάκριση ή εξέταση.

3. Πρόταση άσκησης δίωξης υποβάλλεται από τριάντα τουλάχιστον βουλευτές.
Η Βουλή, με απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών συγκροτεί ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη.
Το πόρισμα της επιτροπής του προηγούμενου εδαφίου εισάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία αποφασίζει για την άσκηση ή μη δίωξης.
Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Η Βουλή μπορεί να ασκήσει την κατά την παράγραφο 1 αρμοδιότητά της μέχρι το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά την τέλεση του αδικήματος.

Με τη διαδικασία και την πλειοψηφία του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής η Βουλή μπορεί οποτεδήποτε να ανακαλεί την απόφασή της ή να αναστέλλει τη δίωξη, την προδικασία ή την κύρια διαδικασία.

4. Αρμόδιο για την εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων σε πρώτο και τελευταίο βαθμό είναι, ως ανώτατο δικαστήριο, Ειδικό Δικαστήριο που συγκροτείται για κάθε υπόθεση από έξι μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και επτά μέλη του Αρείου Πάγου.
Τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη του Ειδικού Δικαστηρίου κληρώνονται, μετά την άσκηση δίωξης, από τον Πρόεδρο της Βουλής σε δημόσια συνεδρίαση της Βουλής, μεταξύ των μελών των δύο ανώτατων αυτών δικαστηρίων, που έχουν διορισθεί ή προαχθεί στο βαθμό που κατέχουν πριν από την υποβολή πρότασης για άσκηση δίωξης.
Του Ειδικού Δικαστηρίου προεδρεύει ο ανώτερος σε βαθμό από τα μέλη του Αρείου Πάγου που κληρώθηκαν και μεταξύ ομοιόβαθμών ο αρχαιότερος.

Στο πλαίσιο του Ειδικού Δικαστηρίου της παραγράφου αυτής λειτουργεί Δικαστικό Συμβούλιο που συγκροτείται για κάθε υπόθεση από δύο μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και τρία μέλη του Αρείου Πάγου.
Τα μέλη του Δικαστικού Συμβουλίου δεν μπορεί να είναι και μέλη του Ειδικού Δικαστηρίου.
Με απόφαση του Δικαστικού Συμβουλίου ορίζεται ένα από τα μέλη του που ανήκει στον Αρειο Πάγο ως ανακριτής.
Η προδικασία λήγει με την έκδοση βουλεύματος.

Καθήκοντα εισαγγελέα στο Ειδικό Δικαστήριο και στο Δικαστικό Συμβούλιο της παραγράφου αυτής ασκεί μέλος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου που κληρώνεται μαζί με τον αναπληρωτή του.
Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και για τα μέλη του Δικαστικού Συμβουλίου ενώ το δεύτερο εδάφιο και για τον εισαγγελέα.

Σε περίπτωση παραπομπής προσώπου που είναι ή διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου συμπαραπέμπονται και οι τυχόν συμμέτοχοι, όπως νόμος ορίζει.

5. Αν για οποιονδήποτε άλλο λόγο, στον οποίο περιλαμβάνεται και η παραγραφή, δεν περατωθεί η διαδικασία που αφορά δίωξη κατά προσώπου που είναι ή διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, η Βουλή μπορεί, ύστερα από αίτηση του ίδιου ή των κληρονόμων του, να συστήσει ειδική επιτροπή στην οποία μπορούν να μετέχουν και ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί για τον έλεγχο της κατηγορίας.

ΤΜΗΜΑ Ε' - Δικαστική Εξουσία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Δικαστικοί λειτουργοί και υπάλληλοι

Άρθρο 87 [Ανεξαρτησία των δικαστών]

1. Η δικαιοσύνη απονέμεται από δικαστήρια συγκροτούμενα από τακτικούς δικαστές, που απολαμβάνουν λειτουργική προσωπική ανεξαρτησία.

2. Οι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους υπόκεινται μόνο στο Σύνταγμα και στους νόμους και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με διατάξεις που έχουν τεθεί κατά κατάλυση του Συντάγματος.

3. Η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται από δικαστές ανώτερου βαθμού καθώς και από τον Εισαγγελέα, τους Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου, των δε εισαγγελέων από αρεοπαγίτες και εισαγγελείς ανώτερου βαθμού, σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου.

Άρθρο 88 [Εγγυήσεις ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών, αποδοχές, μετατάξεις]

1. Οι δικαστικοί λειτουργοί διορίζονται με προεδρικό διάταγμα, σύμφωνα με νόμο που ορίζει τα προσόντα και τη διαδικασία της επιλογής τους, και είναι ισόβιοι.

** 2. Οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών είναι ανάλογες με το λειτούργημά τους.
Τα σχετικά με τη βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη και με την κατάστασή τους γενικά καθορίζονται με ειδικούς νόμους.

Κατά παρέκκλιση από τα άρθρα 94, 95 και 98, διαφορές σχετικά με τις κάθε είδους αποδοχές και τις συντάξεις των δικαστικών λειτουργών και εφόσον η επίλυση των σχετικών νομικών ζητημάτων μπορεί να επηρεάσει τη μισθολογική, συνταξιοδοτική ή φορολογική κατάσταση ευρύτερου κύκλου προσώπων, εκδικάζονται από το ειδικό δικαστήριο του άρθρου 99. Το δικαστήριο στις περιπτώσεις αυτές συγκροτείται με τη συμμετοχή ενός επιπλέον τακτικού καθηγητή και ενός επιπλέον δικηγόρου, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συνέχιση τυχόν εκκρεμών δικών.

3. Με νόμο μπορεί να προβλεφθεί εκπαιδευτική και δοκιμαστική περίοδος των δικαστικών λειτουργών, διάρκειας έως τριών ετών, πριν διοριστούν ως τακτικοί.
Κατά την περίοδο αυτή μπορούν να ασκούν τα καθήκοντα τακτικού δικαστή, όπως νόμος ορίζει.

4. Οι δικαστικοί λειτουργοί μπορούν να παυθούν μόνο ύστερα από δικαστική απόφαση, εξαιτίας ποινικής καταδίκης ή για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα ή ασθένεια ή αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια, που βεβαιώνονται όπως νόμος ορίζει και αφού τηρηθούν οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 93.

5. Οι δικαστικοί λειτουργοί, έως και το βαθμό του εφέτη ή του αντεισαγγελέα εφετών και τους αντίστοιχους με αυτούς βαθμούς, αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και όλοι όσοι έχουν βαθμούς ανώτερους από αυτούς ή τους αντίστοιχους με αυτούς αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.
Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής θεωρείται σε κάθε περίπτωση ως ημέρα που συμπληρώνεται το όριο αυτό η 30ή Ιουνίου του έτους της αποχώρησης του δικαστικού λειτουργού.

** 6. Μετάταξη δικαστικών λειτουργών απαγορεύεται.
Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η μετάταξη μεταξύ παρέδρων σε πρωτοδικεία και παρέδρων σε εισαγγελίες, ύστερα από αίτηση των μετατασσομένων, όπως νόμος ορίζει.
Οι δικαστές των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων προάγονται στο βαθμό του Συμβούλου της Επικρατείας και στο ένα πέμπτο των θέσεων, όπως νόμος ορίζει.

7. Στα προβλεπόμενα ειδικώς από το Σύνταγμα δικαστήρια ή συμβούλια, στα οποία μετέχουν μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου, προεδρεύει όποιος από τα μέλη τους είναι ο αρχαιότερος στο βαθμό.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Κατά την αληθινή έννοια του άρθρου 88, επιτρέπεται η ενοποίηση των πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης και η ρύθμιση της υπηρεσιακής κατάστασης των δικαστικών λειτουργών του βαθμού αυτού, εφόσον προβλέπεται διαδικασία κρίσης και αξιολόγησης, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 89 [Δικαστικά ασυμβίβαστα]

1. Απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς να παρέχουν κάθε άλλη μισθωτή υπηρεσία καθώς και να ασκούν οποιοδήποτε επάγγελμα.

** 2. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται στους δικαστικούς λειτουργούς να εκλέγονται μέλη της Ακαδημίας Αθηνών ή του διδακτικού προσωπικού ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και να μετέχουν σε συμβούλια ή επιτροπές που ασκούν αρμοδιότητες πειθαρχικού, ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα και σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, εφόσον η συμμετοχή τους αυτή προβλέπεται ειδικά από το νόμο.
Νόμος προβλέπει την αντικατάσταση δικαστικών λειτουργών από άλλα πρόσωπα σε συμβούλια ή επιτροπές που συγκροτούνται ή σε έργα που ανατίθενται με δήλωση βούλησης ιδιώτη, εν ζωή ή αιτία θανάτου, εκτός από τις περιπτώσεις του προηγούμενου εδαφίου.

** 3. Η ανάθεση διοικητικών καθηκόντων σε δικαστικούς λειτουργούς απαγορεύεται.
Καθήκοντα σχετικά με την εκπαίδευση των δικαστικών λειτουργών θεωρούνται δικαστικά.
Επιτρέπεται η ανάθεση σε δικαστικούς λειτουργούς των καθηκόντων εκπροσώπησης της Χώρας σε διεθνείς οργανισμούς.

Η διενέργεια διαιτησιών από δικαστικούς λειτουργούς επιτρέπεται μόνο στο πλαίσιο των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, όπως νόμος ορίζει.

4. Απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς η συμμετοχή στην Κυβέρνηση.

5. Επιτρέπεται η συγκρότηση ένωσης δικαστικών λειτουργών, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 90 [Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο]

** 1. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών λειτουργών ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από απόφαση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου.
Αυτό συγκροτείται από τον πρόεδρο του οικείου ανώτατου δικαστηρίου και από μέλη του ίδιου δικαστηρίου που ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν τουλάχιστον δύο ετών υπηρεσία στο δικαστήριο αυτό, όπως νόμος ορίζει.
Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης μετέχει και ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, καθώς και δύο Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου που ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν τουλάχιστον δύο ετών υπηρεσία στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, όπως νόμος ορίζει.
Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο του Συμβουλίου της Επικρατείας και της διοικητικής δικαιοσύνης μετέχει και ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας που υπηρετεί σε αυτά για τα θέματα που αφορούν τους δικαστικούς λειτουργούς των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και της Γενικής Επιτροπείας.
Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου μετέχει και ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας που υπηρετεί σε αυτό.

Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο μετέχουν χωρίς ψήφο και δύο δικαστικοί λειτουργοί του κλάδου στον οποίο αφορούν οι υπηρεσιακές μεταβολές, βαθμού τουλάχιστον εφέτη ή αντίστοιχου, που επιλέγονται με κλήρωση, όπως νόμος ορίζει.

** 2. Το συμβούλιο της παραγράφου 1 συγκροτείται με αυξημένη σύνθεση, όπως νόμος ορίζει, όταν κρίνει για προαγωγές στις θέσεις των συμβούλων της Επικρατείας, αρεοπαγιτών, αντεισαγγελέων του Αρείου Πάγου, συμβούλων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Προέδρων Εφετών και Εισαγγελέων Εφετών, καθώς και για την επιλογή των μελών των Γενικών Επιτροπειών των διοικητικών δικαστηρίων και του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Κατά τα λοιπά ισχύουν και στην περίπτωση αυτή οι διατάξεις της παραγράφου 1.

** 3. Αν ο Υπουργός Δικαιοσύνης διαφωνεί με την κρίση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, μπορεί να παραπέμπει το ζήτημα στην ολομέλεια του οικείου ανώτατου δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει.
Δικαίωμα προσφυγής έχει και ο δικαστικός λειτουργός στον οποίο αφορά η κρίση, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος.
Κατά τη συνεδρίαση της ολομέλειας του οικείου ανώτατου δικαστηρίου ως δευτεροβάθμιου ανώτατου δικαστικού συμβουλίου ισχύουν οι διατάξεις των εδαφίων τρία έως έξι της παραγράφου 1. Στην ολομέλεια του Αρείου Πάγου στις περιπτώσεις του προηγούμενου εδαφίου μετέχουν μετά ψήφου και τα μέλη της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου.

** 4. Οι αποφάσεις της ολομέλειας ως δευτεροβάθμιου ανώτατου δικαστικού συμβουλίου για το ζήτημα που έχει παραπεμφθεί σε αυτήν, καθώς και οι αποφάσεις του ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, με τις οποίες δεν διαφώνησε ο Υπουργός είναι γι' αυτόν υποχρεωτικές.

** 5. Οι προαγωγές στις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, με επιλογή μεταξύ των μελών του αντίστοιχου ανώτατου δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει.
Η προαγωγή στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ενεργείται με όμοιο διάταγμα, με επιλογή μεταξύ των μελών του Αρείου Πάγου και των αντεισαγγελέων του, όπως νόμος ορίζει.
Η προαγωγή στη θέση του γενικού επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργείται με όμοιο διάταγμα με επιλογή μεταξύ των μελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της αντίστοιχης Γενικής Επιτροπείας, όπως νόμος ορίζει.
Η προαγωγή στις θέσεις του γενικού επιτρόπου των διοικητικών δικαστηρίων ενεργείται με όμοιο επίσης διάταγμα με επιλογή μεταξύ των μελών της αντίστοιχης Γενικής Επιτροπείας και των προέδρων εφετών των διοικητικών δικαστηρίων, όπως νόμος ορίζει.

Η θητεία του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και των Γενικών Επιτρόπων των διοικητικών δικαστηρίων και του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τεσσάρων ετών ακόμη και αν ο δικαστικός λειτουργός που κατέχει τη θέση δεν καταλαμβάνεται από το όριο ηλικίας.
Ο τυχόν υπολειπόμενος μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας χρόνος λογίζεται ως πραγματική συντάξιμη υπηρεσία, όπως νόμος ορίζει.

6. Οι αποφάσεις ή πράξεις κατά τις διατάξεις αυτού του άρθρου δεν προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άρθρο 91 [Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο]

1. Η πειθαρχική εξουσία στους δικαστικούς λειτουργούς, από το βαθμό του αρεοπαγίτη ή αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και πάνω, ή στους αντίστοιχους με αυτούς, ασκείται από ανώτατο πειθαρχικό συμβούλιο, όπως νόμος ορίζει.

Την πειθαρχική αγωγή εγείρει ο Υπουργός Δικαιοσύνης.

2. Το Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως Πρόεδρό του, από δύο αντιπροέδρους ή συμβούλους της Επικράτειας, δύο αντιπροέδρους του Αρείου Πάγου ή αρεοπαγίτες, δύο αντιπροέδρους ή συμβούλους του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δύο τακτικούς καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας, ως μέλη.
Τα μέλη του Συμβουλίου ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν υπηρεσία τριών τουλάχιστον ετών στο οικείο ανώτατο δικαστήριο ή σε νομική σχολή και κάθε φορά που το Συμβούλιο καλείται να αποφασίσει για ενέργεια μέλους ανώτατου δικαστηρίου, εισαγγελέα, ή επιτρόπου, αποκλείονται από τη σύνθεσή του τα μέλη που ανήκουν στο οικείο δικαστήριο.
Εφόσον πρόκειται για πειθαρχική δίωξη κατά μελών του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο προεδρεύει ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

3. Η πειθαρχική εξουσία στους λοιπούς δικαστικούς λειτουργούς ασκείται σε πρώτο και δεύτερο βαθμό από συμβούλια που συγκροτούνται με κλήρωση από τακτικούς δικαστές, κατά τους ορισμούς του νόμου.
Την πειθαρχική αγωγή εγείρει και ο Υπουργός της Δικαιοσύνης.

4. Οι κατά τις διατάξεις αυτού του άρθρου πειθαρχικές αποφάσεις δεν προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άρθρο 92 [Δικαστικοί υπάλληλοι, συμβολαιογράφοι, υπάλληλοι υποθηκοφυλακείων]

1. Οι υπάλληλοι της γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών είναι μόνιμοι.
Μπορεί να παυθούν μόνο με δικαστική απόφαση εξαιτίας ποινικής καταδίκης, ή με απόφαση δικαστικού συμβουλίου για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα, ασθένεια ή αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια που βεβαιώνονται, όπως νόμος ορίζει.

2. Νόμος ορίζει τα προσόντα των υπαλλήλων της γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών, καθώς και τα σχετικά με την κατάστασή τους γενικά.

** 3. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών υπαλλήλων ενεργούνται ύστερα από σύμφωνη γνώμη υπηρεσιακών συμβουλίων που συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από δικαστικούς λειτουργούς και δικαστικούς υπαλλήλους, όπως νόμος ορίζει.
Η πειθαρχική εξουσία στους δικαστικούς υπαλλήλους ασκείται από τους ιεραρχικά προϊσταμένους τους δικαστές ή εισαγγελείς ή επιτρόπους ή υπαλλήλους, καθώς και από υπηρεσιακό συμβούλιο, όπως νόμος ορίζει.
Κατά των αποφάσεων που αφορούν μεταβολές της υπηρεσιακής κατάστασης των δικαστικών υπαλλήλων, καθώς και κατά των πειθαρχικών αποφάσεων των υπηρεσιακών συμβουλίων επιτρέπεται προσφυγή, όπως νόμος ορίζει.

** 4. Οι υπάλληλοι των υποθηκοφυλακείων είναι δικαστικοί υπάλληλοι.
Οι συμβολαιογράφοι και οι άμισθοι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών είναι μόνιμοι εφόσον υπάρχουν οι σχετικές υπηρεσίες ή θέσεις.
Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου έχουν αναλογική εφαρμογή και σε αυτούς.

5. Οι συμβολαιογράφοι και οι άμισθοι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους και οι λοιποί μόλις συμπληρώσουν το όριο που προβλέπει ο νόμος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Οργάνωση και δικαιοδοσία των δικαστηρίων

Άρθρο 93 [Διακρίσεις των δικαστηρίων]

1. Τα δικαστήρια διακρίνονται σε διοικητικά, πολιτικά και ποινικά και οργανώνονται με ειδικούς νόμους.

2. Οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων.

** 3. Κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη και απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση.

Νόμος ορίζει τις έννομες συνέπειες που επέρχονται και τις κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παραβίασης του προηγούμενου εδαφίου.
Η γνώμη της μειοψηφίας δημοσιεύεται υποχρεωτικά.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την καταχώριση στα πρακτικά ενδεχόμενης μειοψηφίας, καθώς και τους όρους και τις προϋποθέσεις της δημοσιότητάς της.

4. Τα δικαστήρια υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενό του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα.

** Άρθρο 94 [Δικαιοδοσία διοικητικών και πολιτικών δικαστηρίων]

1. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διοικητικές διαφορές, όπως νόμος ορίζει, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

2. Στα πολιτικά δικαστήρια υπάγονται οι ιδιωτικές διαφορές, καθώς και υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, όπως νόμος ορίζει.

3. Σε ειδικές περιπτώσεις και προκειμένου να επιτυγχάνεται η ενιαία εφαρμογή της αυτής νομοθεσίας μπορεί να ανατεθεί με νόμο η εκδίκαση κατηγοριών ιδιωτικών διαφορών στα διοικητικά δικαστήρια ή κατηγοριών διοικητικών διαφορών ουσίας στα πολιτικά δικαστήρια.

4. Στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια μπορεί να ανατεθεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα διοικητικής φύσης, όπως νόμος ορίζει.
Στις αρμοδιότητες αυτές περιλαμβάνεται και η λήψη μέτρων για τη συμμόρφωση της διοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις.
Οι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται αναγκαστικά και κατά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 95 [Συμβούλιο της Επικρατείας]

1. Στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκουν ιδίως:

α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή για παράβαση νόμου.

** β) Η μετά από αίτηση αναίρεση τελεσίδικων αποφάσεων των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, όπως νόμος ορίζει.

γ) Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας που υποβάλλονται σ' αυτό σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους.

δ) Η επεξεργασία όλων των διαταγμάτων που έχουν κανονιστικό χαρακτήρα.

2. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του στοιχείου δ' της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3.

** 3. Κατηγορίες υποθέσεων της ακυρωτικής αρμοδιότητάς του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί να υπάγονται με νόμο, ανάλογα με τη φύση ή τη σπουδαιότητά τους, στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας δικάζει σε δεύτερο βαθμό, όπως νόμος ορίζει.

4. Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου της Επικρατείας ρυθμίζονται και ασκούνται όπως νόμος ειδικότερα ορίζει.

** 5. Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις.
Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης.

Άρθρο 96 [Ποινική δικαιοσύνη]

1. Στα τακτικά ποινικά δικαστήρια ανήκει η τιμωρία των εγκλημάτων και η λήψη όλων των μέτρων που προβλέπουν οι ποινικοί νόμοι.

2. Μπορεί με νόμο: α) να ανατεθεί και σε αρχές που ασκούν αστυνομικά καθήκοντα η εκδίκαση αστυνομικών παραβάσεων που τιμωρούνται με πρόστιμο, β) να ανατεθεί σε αρχές αγροτικής ασφάλειας η εκδίκαση των σχετικών με τους αγρούς πταισμάτων και των ιδιωτικών διαφορών που απορρέουν από αυτά.

Σ' αυτές τις δύο περιπτώσεις οι αποφάσεις που εκδίδονται υπόκεινται σε έφεση στο αρμόδιο τακτικό δικαστήριο, η οποία έχει ανασταλτική δύναμη.

3. Ειδικοί νόμοι ορίζουν τα σχετικά με δικαστήρια ανηλίκων, στα οποία επιτρέπεται να μην εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 93 παράγραφος 2 και 97. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών μπορεί να μην απαγγέλλονται δημόσια.

4. Ειδικοί νόμοι ορίζουν:

α) Τα σχετικά με τα στρατοδικεία, ναυτοδικεία και αεροδικεία, στην αρμοδιότητα των οποίων δεν μπορεί να υπαχθούν ιδιώτες.

β) Τα σχετικά με το δικαστήριο λειών.

5. Τα δικαστήρια του στοιχείου α' της προηγούμενης παραγράφου συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από μέλη του δικαστικού σώματος των ενόπλων δυνάμεων, που περιβάλλονται με τις εγγυήσεις λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας του άρθρου 87 παρ. 1 του Συντάγματος.
Για τις συνεδριάσεις και αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93.
Τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος που θα αρχίσει η ισχύς τους, ορίζονται με νόμο.

Άρθρο 97 [Μικτά ορκωτά δικαστήρια]

1. Τα κακουργήματα και τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται από μικτά ορκωτά δικαστήρια που συγκροτούνται από τακτικούς δικαστές και ενόρκους, όπως νόμος ορίζει.
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών υπόκεινται στα ένδικα μέσα που ορίζει ο νόμος.

2. Κακουργήματα και πολιτικά εγκλήματα, που με συντακτικές πράξεις, ψηφίσματα και ειδικούς νόμους έχουν υπαχθεί έως την ισχύ του Συντάγματος στη δικαιοδοσία των εφετείων, εξακολουθούν να δικάζονται από αυτά, εφόσον δεν υπαχθούν με νόμο στην αρμοδιότητα των μικτών ορκωτών δικαστηρίων.

Με νόμο μπορεί να υπαχθούν στη δικαιοδοσία των ίδιων εφετείων και άλλα κακουργήματα.

3. Τα εγκλήματα κάθε βαθμού που διαπράττονται δια του Τύπου υπάγονται στα τακτικά ποινικά δικαστήρια, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 98 [Ελεγκτικό Συνέδριο]

** 1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως:

α. Ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους, καθώς και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται με ειδική διάταξη νόμου στο καθεστώς αυτό.

β. Ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή, όπως νόμος ορίζει.

γ. Ο έλεγχος των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται στον προβλεπόμενο από το εδάφιο α' έλεγχο.

δ. Η γνωμοδότηση για τα νομοσχέδια που αφορούν συντάξεις ή αναγνώριση υπηρεσίας για την παροχή δικαιώματος σύνταξης σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 73, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που ορίζει ο νόμος.

ε. Η σύνταξη και η υποβολή έκθεσης προς τη Βουλή για τον απολογισμό και ισολογισμό του Κράτους κατά το άρθρο 79 παράγραφος 7.

στ. Η εκδίκαση διαφορών σχετικά με την απονομή συντάξεων, καθώς και με τον έλεγχο των λογαριασμών του εδαφίου γ'.

ζ. Η εκδίκαση υποθέσεων που αναφέρονται στην ευθύνη των πολιτικών ή στρατιωτικών δημόσιων υπαλλήλων, καθώς και των υπαλλήλων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου για κάθε ζημία που από δόλο ή αμέλεια προκλήθηκε στο Κράτος, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.

2. Oι αρμοδιότητες του Eλεγκτικού Συνεδρίου ρυθμίζονται και ασκούνται, όπως νόμος ορίζει.
Στις περιπτώσεις των στοιχείων α΄ έως δ΄ της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3.

3. Οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για υποθέσεις της παραγράφου 1 δεν υπόκεινται στον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Άρθρο 99 [Αγωγές κακοδικίας]

1. Αγωγές κακοδικίας κατά δικαστικών λειτουργών δικάζονται, όπως νόμος ορίζει, από ειδικό δικαστήριο που συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως Πρόεδρό του, και από ένα σύμβουλο της Επικρατείας, έναν αρεοπαγίτη, ένα σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δύο τακτικούς καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας και δύο δικηγόρους, μέλη του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου των δικηγόρων, ως μέλη, που ορίζονται με κλήρωση.

2. Από τα μέλη του ειδικού δικαστηρίου εξαιρείται κάθε φορά εκείνο που ανήκει στο σώμα ή τον κλάδο της δικαιοσύνης που για ενέργεια ή παράλειψη λειτουργών του καλείται να αποφανθεί το δικαστήριο.
Εφόσον πρόκειται για αγωγή κακοδικίας κατά μέλους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή λειτουργών των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, στο ειδικό αυτό δικαστήριο προεδρεύει ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

3. Δεν απαιτείται άδεια για να εγερθεί αγωγή κακοδικίας.

Άρθρο 100 [Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο]

1. Συνιστάται Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο στο οποίο υπάγονται:

α) Η εκδίκαση ενστάσεων κατά το άρθρο 58.

β) Ο έλεγχος του κύρους και των αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος που ενεργείται κατά το άρθρο 44 παράγραφος 2.

γ) Η κρίση για τα ασυμβίβαστα ή την έκπτωση βουλευτή, κατά τα άρθρα 55 παράγραφος 2 και 57.

δ) Η άρση των συγκρούσεων μεταξύ των δικαστηρίων και των διοικητικών αρχών ή μεταξύ του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων αφενός και των αστικών και ποινικών δικαστηρίων αφετέρου ή, τέλος, μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των λοιπών δικαστηρίων.

ε) Η άρση της αμφισβήτησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι' αυτές αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

στ) Η άρση της αμφισβήτησης για το χαρακτηρισμό κανόνων του διεθνούς δικαίου ως γενικά παραδεγμένων κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 28.

2. Το δικαστήριο της προηγούμενης παραγράφου συγκροτείται από τους Προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τέσσερις συμβούλους της Επικρατείας και από τέσσερις αρεοπαγίτες, που ορίζονται ως μέλη με κλήρωση κάθε δύο χρόνια.
Στο δικαστήριο αυτό προεδρεύει ο αρχαιότερος από τους Προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου.

Στις περιπτώσεις δ' και ε' της προηγούμενης παραγράφου μετέχουν στη σύνθεση του δικαστηρίου και δύο τακτικοί καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας, οι οποίοι ορίζονται με κλήρωση.

3. Η οργάνωση και λειτουργία του δικαστηρίου, τα σχετικά με τον ορισμό, την αναπλήρωση και την επικουρία των μελών του, καθώς και τα σχετικά με τη διαδικασία σ' αυτό ορίζονται με ειδικό νόμο.

4. Οι αποφάσεις του δικαστηρίου είναι αμετάκλητες.
Διάταξη νόμου, που κηρύσσεται αντισυνταγματική, είναι ανίσχυρη από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης ή από το χρόνο που ορίζεται με την απόφαση.

** 5. Όταν τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου κρίνει διάταξη τυπικού νόμου αντισυνταγματική παραπέμπει υποχρεωτικά το ζήτημα στην οικεία ολομέλεια, εκτός αν αυτό έχει κριθεί με προηγούμενη απόφαση της ολομέλειας ή του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου αυτού.
Η ολομέλεια συγκροτείται σε δικαστικό σχηματισμό και αποφαίνεται οριστικά, όπως νόμος ορίζει.
Η ρύθμιση αυτή εφαρμόζεται αναλόγως και κατά την επεξεργασία των κανονιστικών διαταγμάτων από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

** Άρθρο 100Α [Νομικό Συμβούλιο του Κράτους]

Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, καθώς και τα σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση των λειτουργών και υπαλλήλων που υπηρετούν σε αυτό.
Στην αρμοδιότητα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ανήκουν ιδίως η δικαστική υποστήριξη και εκπροσώπηση του Δημοσίου και η αναγνώριση απαιτήσεων κατά του Δημοσίου ή ο συμβιβασμός σε διαφορές με αυτό.
Στο κύριο προσωπικό του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 88 παράγραφοι 2 και 5 και 90 παράγραφος 5.

ΤΜΗΜΑ ΣΤ' - Διοίκηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Οργάνωση της διοίκησης

Άρθρο 101 [Διοικητική αποκέντρωση]

1. Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα.

2. Η διοικητική διαίρεση της Χώρας διαμορφώνεται με βάση τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες.

** 3. Τα περιφερειακά όργανα του Κράτους έχουν γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους.
Τα κεντρικά όργανα του Κράτους, εκτός από ειδικές αρμοδιότητες, έχουν τη γενική κατεύθυνση, το συντονισμό και τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των περιφερειακών οργάνων, όπως νόμος ορίζει.

*** 4. Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους.

*** (Η ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 101 καταργείται).

** Άρθρο 101Α [Ανεξάρτητες αρχές]

1. Όπου από το Σύνταγμα προβλέπεται η συγκρότηση και η λειτουργία ανεξάρτητης αρχής, τα μέλη της διορίζονται με ορισμένη θητεία και διέπονται από προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία, όπως νόμος ορίζει.

2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την επιλογή και την υπηρεσιακή κατάσταση του επιστημονικού και λοιπού προσωπικού της υπηρεσίας που οργανώνεται για την υποστήριξη της λειτουργίας κάθε ανεξάρτητης αρχής.
Τα πρόσωπα που στελεχώνουν τις ανεξάρτητες αρχές πρέπει να έχουν τα ανάλογα προσόντα, όπως νόμος ορίζει.
Η επιλογή τους γίνεται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και με επιδίωξη ομοφωνίας ή πάντως με την αυξημένη πλειοψηφία των τεσσάρων πέμπτων των μελών της.
Τα σχετικά με τη διαδικασία επιλογής ορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής.

3. Με τον Κανονισμό της Βουλής ρυθμίζονται όσα αφορούν τη σχέση των ανεξάρτητων αρχών με τη Βουλή και ο τρόπος άσκησης του κοινοβουλευτικού ελέγχου.

** Άρθρο 102 [Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης]

1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.
Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς.
Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους.

2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
Οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει.

3. Με νόμο μπορεί να προβλέπονται για την εκτέλεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών ή την άσκηση αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκαστικοί ή εκούσιοι σύνδεσμοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που διοικούνται από αιρετά όργανα.

4. Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους.
Ο έλεγχος νομιμότητας ασκείται, όπως νόμος ορίζει.
Πειθαρχικές ποινές στα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός από τις περιπτώσεις που συνεπάγονται αυτοδικαίως έκπτωση η αργία, επιβάλλονται μόνο ύστερα από σύμφωνη γνώμη συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από τακτικούς δικαστές, όπως νόμος ορίζει.

5. Το Κράτος λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την απόδοση και κατανομή, μεταξύ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των φόρων ή τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται από το Κράτος.
Κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά η περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με τον καθορισμό και την είσπραξη τοπικών εσόδων απευθείας από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Υπηρεσιακή κατάσταση των οργάνων της διοίκησης

Άρθρο 103 [Δημόσιοι υπάλληλοι]

1. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του Κράτους και υπηρετούν το Λαό οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα.
Τα προσόντα και ο τρόπος του διορισμού τους ορίζονται από το νόμο.

2. Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί υπάλληλος σε οργανική θέση που δεν είναι νομοθετημένη.
Εξαιρέσεις μπορεί να προβλέπονται από ειδικό νόμο, για να καλυφθούν απρόβλεπτες και επείγουσες ανάγκες με προσωπικό που προσλαμβάνεται για ορισμένη χρονική περίοδο με σχέση ιδιωτικού δικαίου.

3. Οργανικές θέσεις ειδικού επιστημονικού καθώς και τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού μπορούν να πληρούνται με προσωπικό που προσλαμβάνεται με σχέση ιδιωτικού δικαίου.
Νόμος ορίζει τους όρους για την πρόσληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις οποίες έχει το προσωπικό που προσλαμβάνεται.

4. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν.
Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους.

Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως νόμος ορίζει.

5. Με νόμο μπορεί να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, οι διοριζόμενοι απευθείας με βαθμό πρεσβευτικό, οι υπάλληλοι της Προεδρίας της Δημοκρατίας και των γραφείων του Πρωθυπουργού, των Υπουργών και Υφυπουργών.

6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων έχουν εφαρμογή και στους υπαλλήλους της Βουλής, οι οποίοι κατά τα λοιπά διέπονται εξ ολοκλήρου από τον κανονισμό της, καθώς και στους υπαλλήλους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

** 7. Η πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, πλην των περιπτώσεων της παραγράφου 5, γίνεται είτε με διαγωνισμό είτε με επιλογή σύμφωνα με προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια και υπάγεται στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής, όπως νόμος ορίζει.

Νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές διαδικασίες επιλογής που περιβάλλονται με αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας ή ειδικές διαδικασίες επιλογής προσωπικού για θέσεις το αντικείμενο των οποίων περιβάλλεται από ειδικές συνταγματικές εγγυήσεις ή προσιδιάζει σε σχέση εντολής.

** 8. Νόμος ορίζει τους όρους, και τη χρονική διάρκεια των σχέσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου στο Δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, για την κάλυψη είτε οργανικών θέσεων και πέραν των προβλεπομένων στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 είτε πρόσκαιρων είτε απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών κατά το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2. Νόμος ορίζει επίσης τα καθήκοντα που μπορεί να ασκεί το προσωπικό του προηγούμενου εδαφίου.
Απαγορεύεται η από το νόμο μονιμοποίηση προσωπικού που υπάγεται στο πρώτο εδάφιο ή η μετατροπή των συμβάσεών του σε αορίστου χρόνου.
Οι απαγορεύσεις της παραγράφου αυτής ισχύουν και ως προς τους απασχολουμένους με σύμβαση έργου.

** 9. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση και τις αρμοδιότητες του "Συνηγόρου του Πολίτη" που λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή.

Άρθρο 104 [Περιορισμοί δημοσίων υπαλλήλων]

1. Κανένας από τους υπαλλήλους που αναφέρονται στο προηγούμενο άρθρο δεν μπορεί να διοριστεί σε άλλη θέση δημόσιας υπηρεσίας ή οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή δημόσιας επιχείρησης ή οργανισμού κοινής ωφέλειας.
Κατ' εξαίρεση μπορεί να επιτραπεί με ειδικό νόμο ο διορισμός και σε δεύτερη θέση, εφόσον τηρούνται οι διατάξεις της επόμενης παραγράφου.

2. Οι κάθε είδους πρόσθετες αποδοχές ή απολαβές των υπαλλήλων του προηγούμενου άρθρου δεν μπορεί να είναι κατά μήνα ανώτερες από το σύνολο των αποδοχών της οργανικής τους θέσης.

3. Δεν απαιτείται προηγούμενη άδεια για να εισαχθούν σε δίκη δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ - Καθεστώς του Αγίου Όρους

Άρθρο 105 [Καθεστώς του Αγίου Όρους]

1. Η χερσόνησος του Αθω, από τη Μεγάλη Βίγλα και πέρα, η οποία αποτελεί την περιοχή του Αγίου Όρους, είναι, σύμφωνα με το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, του οποίου η κυριαρχία πάνω σ' αυτό παραμένει άθικτη.
Από πνευματική άποψη το Άγιο Όρος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Όλοι όσοι μονάζουν σ' αυτό αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια μόλις προσληφθούν ως δόκιμοι ή μοναχοί, χωρίς άλλη διατύπωση.

2. Το Άγιο Όρος διοικείται, σύμφωνα με το καθεστώς του, από τις είκοσι ιερές μονές του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρη η χερσόνησος του Άθω, το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο.

Η διοίκησή του ασκείται από αντιπροσώπους των ιερών μονών, οι οποίοι αποτελούν την ιερή κοινότητα.
Δεν επιτρέπεται καμία απολύτως μεταβολή στο διοικητικό σύστημα ή στον αριθμό των μονών του Αγίου Όρους, ούτε στην ιεραρχική τάξη και τη θέση τους προς τα υποτελή τους εξαρτήματα.
Απαγορεύεται να εγκαταβιώνουν στο Άγιο Όρος ετερόδοξοι ή σχισματικοί.

3. Ο λεπτομερής καθορισμός των αγιορειτικών καθεστώτων και του τρόπου της λειτουργίας τους γίνεται από τον καταστατικό χάρτη του Αγίου Όρους, τον οποίο, με σύμπραξη του αντιπροσώπου του κράτους, συντάσσουν και ψηφίζουν οι είκοσι ιερές μονές και τον επικυρώνουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Βουλή των ελλήνων.

4. Η ακριβής τήρηση των αγιορειτικών καθεστώτων τελεί ως προς το πνευματικό μέρος υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ως προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Κράτους, στο οποίο ανήκει αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.

5. Οι πιο πάνω εξουσίες του Κράτους ασκούνται από διοικητή, του οποίου τα δικαιώματα και καθήκοντα καθορίζονται με νόμο.

Με νόμο επίσης καθορίζονται η δικαστική εξουσία που ασκούν οι μοναστηριακές αρχές και η ιερή κοινότητα, καθώς και τα τελωνειακά και φορολογικά πλεονεκτήματα του Αγίου Όρους.

ΕΝΝΟΙΑΚΟ-ΜΟΝΤΕΛΟ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
- Ολα ΤΑ-ΚΕΙΜΕΝΑ περιγράφουν ΕΝΝΟΙΑΚΑ-ΜΟΝΤΕΛΑ.
Τα-εννοιακά-μοντέλα είναι υποκειμενικές αντιλήψεις του περιβάλλοντός μας.
Η έλλειψη ΟΡΙΣΜΩΝ των-ονομάτων των-προτάσεων των-κειμένων, είναι η ΑΙΤΙΑ πολλών ερμηνειών τους.
- Ο στόχος του 'πρωτόγονου' εδώ εννοιακού-μοντέλου είναι ο ΧΡΗΣΤΗΣ να ψάχνει κατευθείαν την έννοια που τον ενδιαφέρει και από εκεί να βρίσκει ΟΛΕΣ τις ΣΧΕΤΙΚΕΣ έννοιες.
- Πηγή του είναι το θεματικό-ευρετήριο από την 2010 pdf έκδοση της Βουλής.
- Παρακαλώ αναφέρετε λάθη και καλυτερεύσεις στους συνδέσμους και στις έννοιες. Τα κινέζικα, που τα χρησιμοποιώ ως διαχωριστικό, σημαίνουν 'ας δουλέψουμε μαζί'!
- Ctrl+F ή F3 = ψάχνει έννοιες. Γράφοντας 'ενν.σγμ8-λέξεις-ονόματος-έννοιας' σε πηγαίνει στην έννοια.
- Το-εννοιακό-μοντέλο περιέχει 342 ξεχωριστές-έννοιες με 1.155 ονόματα-εννοιών.
- Ένα άλλο παράδειγμα εννοιακού-μοντέλου που δημοσίευσα ειναι αυτό του βιβλίου του Keynes 'The General Theory of Employment, Interest, and Money'.
- Από την-έκδοση-7 της ιστοσελίδας, τα-ονόματα τα έκανα 'καθολικά', δηλαδή από οποιαδήποτε ιστοσελίδα του παρόντος ιστότοπου, κάνοντας κλικ στον πράσινο-τιτλο της-ιστοσελίδας έργχεται η-καρτέλα που ψάχνει δομημένες-έννοιες. Απο εκεί μπορείς να δείς μια προεπισκόπηση κάθε έννοιας του-συντάγματος γράφοντας 'σγμ8-λέξεις-ονόματος'. {2017-06-25}
[Κασσελούρης.Νίκος.1959]

ΣΥΜΒΑΣΗ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ-ΕΝΝΟΙΑΣ:
Όνομα-έννοιας:
  * ενν.σγμ8-όνομα2,
  * ενν.σγμ8-όνομα2,
  - ορισμός = κείμενο και αναφορά.
  - γενική-έννοια = ...
  - ολική-έννοια = ...
  ===
  - χαρακτηριστικό1:
  - χαρακτηριστικό2:
  ===
  • ειδική-έννοια1:
  • ειδική-έννοια2:

ΣΥΜΒΑΣΗ-ΟΝΟΜΑΤΟΣ-ΕΝΝΟΙΑΣ:
Τα ονόματα των εννοιών είναι στον ΕΝΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ εκτός αν η σημασία της έννοιας περιγράφεται με πληθυντικό αριθμό.
[όνομα σε αγκύλη] = δεν υπάρχει στο αυθεντικό κείμενο του συντάγματος.

ΣΥΜΒΑΣΗ-ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ-ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Επειδή στο κείμενο του συντάγματος υπάρχει ασάφεια μεταξύ 'εδαφίου' και 'πρότασης' πχ στη 17§4υκ.3μκ.2 (πρόταση = μέρος εδαφίου) και στη 42§1 (πρόταση = εδάφιο), στο εννοιακό-μοντέλο χρησιμοποιούνται οι έννοιες:
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ-κειμένου (πκ) = κείμενο που είναι μέρος 'ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΕΠΙΚΕΦΑΛΙΔΑ'.
ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ-κειμένου (υκ) = κείμενο που είναι μέρος 'ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ-κειμένου' που ξεχωρίζει με κενή γραμμή.
ΜΟΝΑΔΑ-κειμένου (μκ) = κείμενο που είναι μέρος 'ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ-κειμένου' ή 'ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ-κειμένου' άν δεν υπάρχει υποπαράγραφος, που τελειώνει σε τελεία, άνω και κάτω τελεία, ερωτηματικό ή θαυμαστικό.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Το-εννοιακό-μοντέλο που κάποιος αντιλαμβάνεται από την ανάγνωση του συντάγματος ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ επειδή οι έννοιες που περιγράφονται, στην πλειοψηφία τους, δίνονται χωρίς ορισμό (= λόγος που ξεχωρίζει ΜΟΝΑΔΙΚΑ μία έννοια από τις άλλες).

ΟνομαΕλλ::
* ενν.Εννοιακό-μοντέλο-του-Συντάγματος-2008,
* ενν.σγμ8-(Σύνταγμα-2008),
* ενν.Σύνταγμα-2008-(σγμ8),

- Α -

Άγιο-Όρος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Άγιο-Όρος, 105,
- Άθως: 105§1, 105§3,
* ενν.σγμ8-Άθως,
- Βίγλα Μεγάλη 105§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-Βίγλα-Μεγάλη,
- θρησκεία βλ. έννοια,
- καταστατικός χάρτης Αγίου Όρους: 105§3,
* ενν.σγμ8-καταστατικός-χάρτης-Αγίου-Όρους,

Αγροληψία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αγροληψία, 117§2,

Αγωγή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αγωγή,
- δικαστήριο βλ. Δικαστήριο,
• κακοδικίας αγωγή: 99,
* ενν.σγμ8-κακοδικίας-αγωγή,
- άδεια 99§3,
- δικαστήριο 99§1,
- εκδίκαση 99§1, 115§2,
• πειθαρχική αγωγή: 91§1υκ.2, 91§3,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-αγωγή,

Άδεια-αρχής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Άδεια-αρχής, 10§2, 12§1, 99§3, 104§3,
- αρχή βλ. έννοια,

Αδίκημα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αδίκημα,
- δικαστήριο βλ. Δικαστήριο,
- δικαστικό ένταλμα βλ. Ένταλμα δικαστικό,
- ποινή βλ. έννοια,
• βασανιστήρια βλ. έννοια,
• έγκλημα βλ. έννοια,
• κάκωση σωματική βλ. έννοια,
• ποινικό αδίκημα: 86§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-ποινικό-αδίκημα,
• προσβολή βλ. έννοια,
• τύπου αδίκημα βλ. Μέσα ενημέρωσης,
• υπουργικό αδίκημα: 86§1μκ.2,
* ενν.σγμ8-υπουργικό-αδίκημα,
• ψυχολογική βία βλ. έννοια,

Αειφορία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αειφορία, 24§1μκ.2,

Αεροδικείο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αεροδικείο, 96§4υκ.α,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,

Αθλητισμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αθλητισμός, 16§9υκ.1,

Αιδώς-δημόσια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αιδώς-δημόσια, 14§3υκ.δ,
* ενν.σγμ8-δημόσια-αιδώς,

Αίτηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αίτηση,
• ακυρώσεως 95§1υκ.1,
• πληροφοριών 10§3,

Ακαδημία-Αθηνών

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ακαδημία-Αθηνών,
- εκλογή δικαστικών λειτουργών ως μελών 89§2,

Ακεραιότητα-εδαφική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ακεραιότητα-εδαφική,
* ενν.σγμ8-εδαφική-ακεραιότητα,
- κατάσχεση εφημερίδας: 14§3υκ.γ,
* ενν.σγμ8-κατάσχεση-εφημερίδας,

Ακροτελεύτια-διάταξη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ακροτελεύτια-διάταξη, 120,

Ακτήμονας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ακτήμονας,
- αποκατάσταση 18§6μκ.1,

Αλλοδαπός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αλλοδαπός, 5§2υκ.2, 28§1μκ.2,

Αμνηστία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αμνηστία,
• για κοινά εγκλήματα αμνηστία: 47§4,
• για πολιτικά εγκλήματα αμνηστία: 47§3,

Αμοιβαιότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αμοιβαιότητα, 28§1μκ.2, 28§3,

Αμοιβή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αμοιβή,
- εγγραφή στον Προϋπολογισμό 80§1,

Άμυνα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Άμυνα,
• Πατρίδας 4§6,
• εθνική 68§2υκ.2,
• Χώρας 22§4μκ.2,

Αναδασμός-αγροτικών-εκτάσεων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αναδασμός-αγροτικών-εκτάσεων, 18§4,
* ενν.σγμ8-Αναδασμός-αγροτικών-εκτάσεων,

Αναδιάρθρωση-χωροταξική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αναδιάρθρωση-χωροταξική, 24§2,
* ενν.σγμ8-χωροταξική-αναδιάρθρωση,

Αναίρεση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αναίρεση, 14§4μκ.2,
• τελεσίδικων αποφάσεων διοικητικών δικαστηρίων 95§1υκ.β,

Ανακριτής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανακριτής, 6§2,
- γενική-έννοια = Λειτουργός δικαστικός,
- έδρα 6§2μκ.1,
- προσαγωγή 6§2μκ.1,

Αναμόρφωση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αναμόρφωση,
• οικιστικών περιοχών 24§5μκ.1,
• πολεοδομική αναμόρφωση: 24§5μκ.2,
* ενν.σγμ8-πολεοδομική-αναμόρφωση,

Αναπηρία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αναπηρία, 21§3, 21§6, 88§4, 92§1μκ.2,

Ανάπηρος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανάπηρος, 21§2,

Ανάπτυξη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανάπτυξη,
- κοινωνικά προγράμματα ανάπτυξης 79§8,
• οικισμών ανάπτυξη: 24§2,
* ενν.σγμ8-οικισμών-ανάπτυξη,
• οικονομική ανάπτυξη: 106§1, 106§3,
* ενν.σγμ8-οικονομική-ανάπτυξη,
- πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης: 79§8,
• περιφερειακή ανάπτυξη: προώθηση 106§1μκ.2,
* ενν.σγμ8-περιφερειακή-ανάπτυξη,
• πόλεων ανάπτυξη: 24§2,
* ενν.σγμ8-πόλεων-ανάπτυξη,
• πολιτιστική ανάπτυξη: 15§2,
* ενν.σγμ8-πολιτιστική-ανάπτυξη,
• σχέσεων φιλικών ανάπτυξη:2§2,
* ενν.σγμ8-σχέσεων-φιλικών-ανάπτυξη,
• τέχνης, επιστήμης, έρευνας, διδασκαλίας ανάπτυξη: 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-τέχνης-επιστήμης-έρευνας-διδασκαλίας-ανάπτυξη,

Αναφορά

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αναφορά,
• στις αρχές 10§1, 10§3,
• στη Βουλή προφορικά ή έγγραφα 69,

Ανεξαρτησία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανεξαρτησία,
• εθνική, υπεράσπιση 33§2υκ.2,
• στρατοδικών, λειτουργική και προσωπική 96§5υκ.1,

Ανικανότητα-για-δικαιοπραξία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανικανότητα-για-δικαιοπραξία, 51§3μκ.2,

Ανοικοδόμηση-αυτοτελής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανοικοδόμηση-αυτοτελής, 18§7,
* ενν.σγμ8-Αυτοτελής-ανοικοδόμηση,

Ανταπόκριση-ελεύθερη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανταπόκριση-ελεύθερη, 19§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-ελεύθερη-ανταπόκριση,

Αντιπαροχή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αντιπαροχή, 24§4,

Αντίρρηση-συνείδησης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αντίρρηση-συνείδησης, 4ερμ.δήλ.,

Αντισυνταγματικότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αντισυνταγματικότητα,
• νόμου αντισυνταγματικότητα 93§4,
• ουσιαστική αντισυνταγματικότητα 100§1υκ.ε,

Ανώτατο-δικαστικό-συμβούλιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανώτατο-δικαστικό-συμβούλιο, 90, 90§1, 90§2, 90§3,
- αποφάσεων προσβολή 90§6,
- διαφωνία Υπ. Δικαιοσύνης 90§3,
- σύνθεση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου: 90§1, 90§3,
* ενν.σγμ8-σύνθεση-ανώτατου-δικαστικού-συμβουλίου,
- ολομέλεια ανώτατου δικαστικού συμβουλίου: 90§3, 90§3,
* ενν.σγμ8-ολομέλεια-ανώτατου-δικαστικού-συμβουλίου,
• Ελεγκτικού Συνεδρίου ανώτατο δικαστικό συμβούλιο 90§1υπ.1μκ.5,
• πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης ανώτατο δικαστικό συμβούλιο 90§1υπ.1μκ.3,
• Συμβουλίου Επικρατείας ανώτατο δικαστικό συμβούλιο 90§1υπ.1μκ.4,

Ανώτατο-Ειδικό-Δικαστήριο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανώτατο-Ειδικό-Δικαστήριο, 58, 100,
* ενν.σγμ8-ΑΕΔ,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,
- αντισυνταγματική διάταξη 100§5,
- αντισυνταγματική διάταξη ανίσχυρη 100§4μκ.2,
- απόφαση αμετάκλητη 100§4,
- αρμοδιότητες ΑΕΔ: 100§1,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-ΑΕΔ,
- διαδικασία ενώπιον ΑΕΔ: 100§3,
* ενν.σγμ8-διαδικασία-ενώπιον-ΑΕΔ,
- λειτουργία ΑΕΔ: 100§3,
* ενν.σγμ8-λειτουργία-ΑΕΔ,
- μέλη ΑΕΔ: 100§2, 100§3,
* ενν.σγμ8-μέλη-ΑΕΔ,
- οργάνωση ΑΕΔ: 100§3,
* ενν.σγμ8-οργάνωση-ΑΕΔ,
- συγκρότηση ΑΕΔ: 100§2,
* ενν.σγμ8-συγκρότηση-ΑΕΔ,

Ανώτατο-Πειθαρχικό-Συμβούλιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανώτατο-Πειθαρχικό-Συμβούλιο, 91, 91§2, 118§2,
- δικαστικός λειτουργός βλ. έννοια,

Ανώτατο-Συμβούλιο-Επιλογής-Προσωπικού

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ανώτατο-Συμβούλιο-Επιλογής-Προσωπικού,
* ενν.σγμ8-ΑΣΕΠ, (προσθήκη)
- εξαιρέσεις 118§6,

Αξιοπρέπεια-ανθρώπινη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αξιοπρέπεια-ανθρώπινη,
* ενν.σγμ8-ανθρώπινη-αξιοπρέπεια,
- οικονομική ιδιωτική πρωτοβουλία 106§2,
- προσβολή ανθρώπινης αξιοπρέπειας: 7§2,
* ενν.σγμ8-προσβολή-ανθρώπινης-αξιοπρέπειας,

Αξιωματικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αξιωματικός,
• ενόπλων δυνάμεων αξιωματικός: 45μκ.2, 56§1, 56§3,
* ενν.σγμ8-ενόπλων-δυνάμεων-αξιωματικός,
• σωμάτων ασφαλείας αξιωματικός: 56§1, 56§3,
* ενν.σγμ8-σωμάτων-ασφαλείας-αξιωματικός,

Απαγόρευση-εξόδου-από-τη-χώρα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απαγόρευση-εξόδου-από-τη-χώρα, 5ερμ.δήλ.,

Απαλλοτρίωση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απαλλοτρίωση, 17,
• δασών και δασικών εκτάσεων απαλλοτρίωση: 117§4,
* ενν.σγμ8-δασών-και-δασικών-εκτάσεων-απαλλοτρίωση,

Απάντηση-έγγραφη-αιτιολογημένη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απάντηση-έγγραφη-αιτιολογημένη, 10§1,

Απογραφή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απογραφή, 54§2,

Αποζημίωση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αποζημίωση,
• άδικα καταδικασμένων 7§4,
• για απαλλοτρίωση 17§2, 17§3, 17§5, 17§7,
• για διάθεση εγκαταλειμμένων εκτάσεων 18§6υκ.2,
• για παραβίαση οικιακού ασύλου, πλήρης 9§2,
• για στέρηση χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας 18§5υκ.2,
• λόγω πολεοδομικών έργων 24§3,
• λόγω προστασίας μνημείων 24§6μκ.2,

Αποκατάσταση-ακτημόνων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αποκατάσταση-ακτημόνων, 18§6υκ.1,

Αποκεντρωτικό-σύστημα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αποκεντρωτικό-σύστημα, 101§1,

Απολογισμός-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απολογισμός-Κράτους, 72§1υκ.2, 79§2,
• έκθεση προς τη Βουλή 98§1υκ.ε,
• επιτροπή ειδική Βουλής 79§7,

Απόλυση-συλληφθέντος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απόλυση-συλληφθέντος, 6§2, 6§3,

Αποξηρανθείσες-εκτάσεις

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αποξηρανθείσες-εκτάσεις,
- διάθεση 18§2,

Απόρρητο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απόρρητο,
- ανταπόκρισης 19§1,
• αποδεικτικά μέσα 19§3,
• αρχή ανεξάρτητη 19§2,
• επιστολών, εγγύηση 19§1,
• παραβίαση 19§1, 19§3,

Απόφαση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Απόφαση,
• αρχής απόφαση: 10§2,
* ενν.σγμ8-αρχής-απόφαση,
• αστυνομικής αρχής απόφαση: 11§2μκ.2,
• διαιτητική για ρύθμιση αμοιβής της εργασίας 116§3,
• δικαστική απόφαση: 7§4, 12§2, 88§4, 103§4υκ.2, 109§2,
* ενν.σγμ8-δικαστική-απόφαση,
• εξαιτίας ποινικής καταδίκης 92§1μκ.2,
• κανονιστική υπουργική 116§3,
• πειθαρχική απόφαση: 92§3μκ.3,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-απόφαση,

Αρειος-Πάγος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αρειος-Πάγος,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,
- αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου: 87§3, 90§2, 90§5, 91§1,
* ενν.σγμ8-αντεισαγγελέας-Αρείου-Πάγου,
- αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου: 90§5, 91§2,
* ενν.σγμ8-αντιπρόεδρος-Αρείου-Πάγου,
- αρεοπαγίτης: 88§7, 90§2υκ.1, 91§1, 91§3, 99§1, 100§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-αρεοπαγίτης,
- εισαγγελέας Αρείου Πάγου: 87§3, 90§1, 90§5υκ.2,
* ενν.σγμ8-εισαγγελέας-Αρείου-Πάγου,
- μέλος Αρείου Πάγου: 90§5υκ.2,
* ενν.σγμ8-μέλος-Αρείου-Πάγου,
- προαγωγή δικαστικού λειτουργού 90§1, 90§2, 90§5, 118§5,
- Πρόεδρος Αρείου Πάγου: 37§3, 86§1, 90§5, 91§2, 99§2υκ.2, 100§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-Αρείου-Πάγου,

Άρση-συγκρούσεων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Άρση-συγκρούσεων, 100§1υκ.δ,

Αρχαιολογικός-θησαυρός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αρχαιολογικός-θησαυρός, 18§1,
* ενν.σγμ8-θησαυρός-Αρχαιολογικός,

Αρχή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αρχή, 10,
- άδεια αρχής: 10§2, βλ. έννοια,
* ενν.σγμ8-άδεια-αρχής,
- αναφορά σε αρχή: 10§1,
* ενν.σγμ8-αναφορά-σε-αρχή,
- απάντηση αρχής: 10§3,
* ενν.σγμ8-απάντηση-αρχής,
- απόφαση αρχής
- δίωξη αναφερόμενου: 10§2,
* ενν.σγμ8-δίωξη-αναφερόμενου,
- έγγραφο βλ. έννοια,
- υπηρεσία βλ. έννοια,
• ανεξάρτητη αρχή βλ. Αρχή ανεξάρτητη,
• δικαστική αρχή βλ. Δικαστική εξουσία,
• διοικητική αρχή:
* ενν.σγμ8-διοικητική-αρχή,
- άρση συγκρούσεως 100§1υκ.δ,
• μοναστηριακή αρχή: 105§5υκ.2,
* ενν.σγμ8-αρχή-μοναστηριακή,
* ενν.σγμ8-μοναστηριακή-αρχή,

Αρχή-ανεξάρτητη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αρχή-ανεξάρτητη, 9Αμκ.2, 15§2, 19§2, 101Α, 103§7, 103§9,
* ενν.σγμ8-ανεξάρτητη-αρχή,
- γενική-έννοια = Αρχή,
- διορισμός μελών 101Α§1, 101Α§3,
- κοινοβουλευτικός έλεγχος 101Α§2,
- προσωπικό 101Α§2,
• απόρρητο επιστολών και επικοινωνίας ανεξάρτητη αρχή: 19§2,
* ενν.σγμ8-απόρρητο-επιστολών-και-επικοινωνίας-ανεξάρτητη-αρχή,
• Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης: 15§2, βλ. έννοια,
• πρόσληψη στο δημόσιο ανεξάρτητη αρχή: 103§7,
* ενν.σγμ8-πρόσληψη-στο-δημόσιο-ανεξάρτητη-αρχή,
• προστασία προσωπικών δεδομένων ανεξάρτητη αρχή: 9Αμκ.2,
* ενν.σγμ8-προστασία-προσωπικών-δεδομένων-ανεξάρτητη-αρχή,
• Συνήγορος του Πολίτη 103§9,

Άσεμνο-δημοσίευμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Άσεμνο-δημοσίευμα, 14§3, 5,

Ασθένεια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ασθένεια,
• δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων 88§4, 92§1,

Ασθενής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ασθενής, 5ερμ.δήλ.,

Ασυμβίβαστα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ασυμβίβαστα,
• βουλευτών βλ. Βουλευτές,
• δικαστικά 89,
• Υπουργών, Υφυπουργών βλ. Υπουργοί, Υφυπουργοί,

Ασφάλεια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ασφάλεια,
- αρχές αγροτικής ασφάλειας: 96§2β,
* ενν.σγμ8-αρχές-αγροτικής-ασφάλειας,
- σώματα ασφαλείας βλ. έννοια,
• δημόσια ασφάλεια: 11§2μκ.2,
* ενν.σγμ8-δημόσια-ασφάλεια,
• εθνική ασφάλεια: 19§1μκ.2, 48§1,
* ενν.σγμ8-εθνική-ασφάλεια,

Αυτοδιοίκηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Αυτοδιοίκηση,
• Αγ.Όρους αυτοδιοίκηση: 105§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-Αγ.Όρους-αυτοδιοίκηση,
• Α.Ε.Ι. αυτοδιοίκηση: 16§5υκ.1,
* ενν.σγμ8-Α.Ε.Ι.-αυτοδιοίκηση,
• συνεταιρισμών αυτοδιοίκηση: 12§4,
* ενν.σγμ8-συνεταιρισμών-αυτοδιοίκηση,
• τοπική αυτοδιοίκηση βλ. έννοια,

- Β -

Βαθμός-αρχαιότητας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βαθμός-αρχαιότητας, 88§7,

Βάρη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βάρη,
• δημόσια βάρη: 4§5,
* ενν.σγμ8-δημόσια-βάρη,
• εδαφικά βάρη: 117§2,
* ενν.σγμ8-εδαφικά-βάρη,
• οικονομικά βάρη: 78§2,
* ενν.σγμ8-οικονομικά-βάρη,
• υπέρ οργανισμών ή ν.π. βάρη: 73§5,
* ενν.σγμ8-υπέρ-οργανισμών-ή-ν.π.-βάρη,

Βασανιστήρια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βασανιστήρια, 7§2,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- ποινή βλ. έννοια,

Βία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βία,
• ανώτερη βία: 6§2,
* ενν.σγμ8-ανώτερη-βία,
• ψυχολογική βία βλ. έννοια,

Βιοϊατρική-παρέμβαση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βιοϊατρική-παρέμβαση, 5§5,

Βλάβη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βλάβη,
• ηθική βλάβη: 6§3,
* ενν.σγμ8-ηθική-βλάβη,
• υγείας βλάβη: 7§2,
* ενν.σγμ8-υγείας-βλάβη,

Βουλευτής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βουλευτής, Μ3Τ3Κ2, Μ3Τ3Κ3, (51 - 63)
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος,
- αίτηση για μυστική συνεδρίαση της Βουλής: 66§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-αίτηση-για-μυστική-συνεδρίαση-της-Βουλής,
- ακαταδίωκτο βουλευτή: 62,
* ενν.σγμ8-ακαταδίωκτο-βουλευτή,
- ανάδειξη βουλευτή: 51, 53,
* ενν.σγμ8-ανάδειξη-βουλευτή,
- ανακήρυξη βουλευτή: 62,
* ενν.σγμ8-ανακήρυξη-βουλευτή,
- ανεύθυνο βουλευτή: 61,
* ενν.σγμ8-ανεύθυνο-βουλευτή,
- αντιπρόσωπος του Έθνους: 51§2,
* ενν.σγμ8-αντιπρόσωπος-του-Έθνους,
- αξίωμα βουλευτικό: 55§2, 60§2,
* ενν.σγμ8-αξίωμα-βουλευτικό,
- αποζημίωση βουλευτή: 63§1, 63§3,
* ενν.σγμ8-αποζημίωση-βουλευτή,
- απουσία αδικαιολόγητη: 63§3,
* ενν.σγμ8-απουσία-αδικαιολόγητη,
- αριθμός βουλευτών: 51§1, 53§2, 54§2, 54§3,
* ενν.σγμ8-αριθμός-βουλευτών,
- αρχηγός κόμματος που δεν έχει εκλεγεί βουλευτής: 37§4,
* ενν.σγμ8-αρχηγός-κόμματος-που-δεν-έχει-εκλεγεί-βουλευτής,
- ασυλία βουλευτή: 48§7, 61§1, 61§2, 61§3,
* ενν.σγμ8-ασυλία-βουλευτή,
- ασυμβίβαστα βουλευτή: (55 - 58) 57§1, 57§2, 57§3, και 57§4,
* ενν.σγμ8-ασυμβίβαστα-βουλευτή,
- κρίση για ασυμβίβαστα 100§1υκ.γ,
- ατέλεια βουλευτή:
* ενν.σγμ8-ατέλεια-βουλευτή,
• συγκοινωνιακή 63§2,
• ταχυδρομική 63§2,
• τηλεφωνική 63§2,
- Βουλευτήριο βλ. έννοια,
- Βουλή βλ. έννοια,
- γνώμη βουλευτή: 61§1,
* ενν.σγμ8-γνώμη-βουλευτή,
• κατά συνείδηση γνώμη 60§1,
• κατοχύρωση ελεύθερης γνώμης: 65§4,
- δαπάνες εκλογικές βουλευτή: 29§2,
* ενν.σγμ8-δαπάνες-εκλογικές-βουλευτή,
- δημοψήφισμα: 44§2,
* ενν.σγμ8-δημοψήφισμα,
- δικαιώματα βουλευτή: Μ3Τ3Κ3 (59 - 63)
* ενν.σγμ8-δικαιώματα-βουλευτή,
• γνώμης και ψήφου 60§1,
• παραίτηση 60§2,
- δίωξη βουλευτή: 61§2,
* ενν.σγμ8-δίωξη-βουλευτή,
- άδεια δίωξης της Βουλής 61§2, 62υκ.1,
- διαβίβαση αίτησης δίωξης: 62υκ.3,
- δίωξη για γνώμη ή ψήφο βουλευτή: 61§1,
- δυσπιστία, πρόταση, υπογραφή 84§2υκ.2,
- δυσφήμηση συκοφαντική 61§2,
- εκλογή βουλευτή βλ. Βουλευτικές εκλογές,
- εκλογικός νόμος, ψήφιση 51§4, 72§1υκ.1,
- έκπτωση βουλευτή: 29§2, 55§2, 57,
* ενν.σγμ8-έκπτωση-βουλευτή,
κρίση για την έκπτωση βουλευτή: 100§1υκ.γ,
- εξέταση γνώμης ή ψήφου 61§1,
- επιλογή μεταξύ αξιώματος και ασυμβιβάστων 57§2,
- θητεία βουλευτική: 53§1, 53§3,
* ενν.σγμ8-θητεία-βουλευτική,
- καθήκοντα βουλευτή: Μ3Τ3Κ3 (59 - 63)
* ενν.σγμ8-καθήκοντα-βουλευτή,
• ανάληψη καθήκοντος: 59§1υκ.1,
• άσκηση καθήκοντος: 61§1, 61§3, 63§1,
• ασυμβίβαστα έργα: 57,
• εκπλήρωση ευσυνείδητη 59§1υκ.2,
- κατάσταση πολιορκίας: 48§6,
* ενν.σγμ8-κατάσταση-πολιορκίας,
- κωλύματα βουλευτή: Μ3Τ3Κ2 55, 56, 57, 58
* ενν.σγμ8-κωλύματα-βουλευτή,
• εκλογιμότητας κωλύματα: 56,
- μαρτυρίας υποχρέωση: 61§3,
- μέτρα πειθαρχικά εναντίον βουλευτή: 65§4,
* ενν.σγμ8-μέτρα-πειθαρχικά-εναντίον-βουλευτή,
- όρκος βουλευτή: 59,
* ενν.σγμ8-όρκος-βουλευτή,
- παραίτηση βουλευτή:
* ενν.σγμ8-παραίτηση-βουλευτή,
- ανάκληση παραίτησης: 60§2,
- υποβολή παραίτησης: 60§2,
- πρόταση:
• αναθεώρησης συντάγματος πρόταση: 110§2,
• μομφής πρόταση: 65§3υκ.3,
- προϋποθέσεις εκλογιμότητας: 55§1, 81§2,
- υποβολή νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων: 75§1,
- ψήφος βουλευτή: 60§1, 61§1,
* ενν.σγμ8-ψήφος-βουλευτή,
• αποστολή στο εξωτερικό ψήφος βουλευτή: 70§7,
• αλλόθρησκος βουλευτής: 59§2,
* ενν.σγμ8-αλλόθρησκος-βουλευτής,
• ανεξάρτητος βουλευτής: 68§3,
* ενν.σγμ8-ανεξάρτητος-βουλευτής,
• Επικρατείας βουλευτής: 54§3, 56§3υκ.2,
* ενν.σγμ8-Επικρατείας-βουλευτής,
• υποψήφιος βουλευτής:
* ενν.σγμ8-υποψήφιος-βουλευτής,
- ανακήρυξη 56,
- δαπάνες 29§2,

Βουλευτήριο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βουλευτήριο, 59§1υκ.1, 66§1,
- βουλευτής βλ. έννοια,
- Βουλή βλ. έννοια,

Βουλευτικές-εκλογές

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βουλευτικές-εκλογές, 32§4, 37§3, 41§1, 41§3, 41ερμ.δήλ., 51§3, 51§4, 53§1, 54§1, 54§2, 55§1, 57§2μκ.1, 58,
* ενν.σγμ8-Εκλογές-βουλευτών,
- αναπληρωματική εκλογή βουλευτή: 53§2,
* ενν.σγμ8-αναπληρωματική-εκλογή-βουλευτή,
- αναστολή διενέργειας βουλευτικών εκλογών: 53§3,
* ενν.σγμ8-αναστολή-διενέργειας-βουλευτικών-εκλογών,
- βουλευτής βλ. έννοια,
- Βουλή βλ. έννοια,
- δικαστικός έλεγχος εκλογών: 58,
* ενν.σγμ8-δικαστικός-έλεγχος-εκλογών,
- εκδίκαση βουλευτικών εκλογών: 58, 100,
* ενν.σγμ8-εκδίκαση-βουλευτικών-εκλογών,
- εκλογέας βουλευτικών εκλογών:
- εκλογική δαπάνη: 29§2,
* ενν.σγμ8-εκλογική-δαπάνη,
- εκλογική περιφέρεια βλ. Περιφέρεια εκλογική,
- εκλογικό δικαίωμα: 51§4, 51§3,
* ενν.σγμ8-εκλογικό-δικαίωμα,
- εκλογικό σύστημα 54§1, 72§1, βλ. έννοια,
- έλεγχος κύρους βουλευτικών εκλογών: 58, 100,
* ενν.σγμ8-έλεγχος-κύρους-βουλευτικών-εκλογών,
- ενστάσεις κατά κύρους βουλευτικών εκλογών: 58,
* ενν.σγμ8-ενστάσεις-κατά-κύρους-βουλευτικών-εκλογών,
- επιστολική ψήφος: 51§4,
* ενν.σγμ8-επιστολική-ψήφος,
- προκήρυξη εκλογών: 41§3, 41ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-προκήρυξη-εκλογών,

Βουλή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Βουλή, Μέρος3Τμήμα3, (51 - 80)
- άδεια δίωξης βουλευτών: 61§2, 62,
* ενν.σγμ8-άδεια-δίωξης-βουλευτών,
- ανάδειξη Βουλής: 32§4υκ.1, 51, 52, 53, 54,
* ενν.σγμ8-ανάδειξη-Βουλής,
- αναθεωρητική Ε' Βουλή: 65§3υκ.2, 111§2μκ.1, 114§2, 120§1,
* ενν.σγμ8-αναθεωρητική-Ε'-Βουλή,
- αναστολή εργασιών Βουλής: 40§2, 40§3, 64§2,
* ενν.σγμ8-αναστολή-εργασιών-Βουλής,
- αναφορά στη Βουλή: 69,
* ενν.σγμ8-αναφορά-στη-Βουλή,
- αντιπρόεδροι Βουλής:
* ενν.σγμ8-αντιπρόεδροι-Βουλής,
- εκλογή 65§3,
- απουσία Βουλής: 32§5υκ.1, 48§2,
* ενν.σγμ8-απουσία-Βουλής,
- άσκηση νομοθετικής λειτουργίας: 26§1, 71υκ.1,
* ενν.σγμ8-άσκηση-νομοθετικής-λειτουργίας,
- βουλευτής βλ. έννοια,
- Βουλευτήριο βλ. έννοια,
- διάλυση Βουλής: 34§1υκ.2, 35§2, 41§2, 41§3, 41ερμ.δήλ., 48§2, 48§3, 53§3, 62υκ.2,
* ενν.σγμ8-διάλυση-Βουλής,
- διάταξη ημερήσια: 74§6,
* ενν.σγμ8-διάταξη-ημερήσια,
- δικαίωμα πρότασης νόμων: 73§1,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-πρότασης-νόμων,
- δίωξη μελών Κυβέρνησης: 86,
* ενν.σγμ8-δίωξη-μελών-Κυβέρνησης,
- απόφαση Βουλής 86§2, 86§3,
- ειδικό δικαστήριο 86§4,
- πρόταση 86§3,
- πλειοψηφία 86§3,
- δυσπιστίας πρόταση: 84§2, 84§3, 84§4, 84§5, 84§6, 84§7,
* ενν.σγμ8-δυσπιστίας-πρόταση,
- έδρα βουλευτική κενή: 53§2,
* ενν.σγμ8-έδρα-βουλευτική-κενή,
- Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής: 82§4,
* ενν.σγμ8-Εθνικό-Συμβούλιο-Εξωτερικής-Πολιτικής,
- εκλογή:
- βουλευτή Επικρατείας εκλογή: 54§3,
• βουλευτικές εκλογές βλ. έννοια,
• Προέδρου της Δημοκρατίας εκλογή: 32,
- έλεγχος κοινοβουλευτικός: 70§6, 101Α§3,
* ενν.σγμ8-έλεγχος-κοινοβουλευτικός,
- εμπιστοσύνη της Βουλής: 37§3μκ.3, 38§1, 41§1, 84§1, 84§3,
* ενν.σγμ8-εμπιστοσύνη-της-Βουλής,
- πρόταση 84§1, 84§3, 84§5, 84§6υκ.1,
- εμφάνιση αυτόκλητη στη Βουλή: 69υκ.1,
* ενν.σγμ8-εμφάνιση-αυτόκλητη-στη-Βουλή,
- επιτροπή Βουλής:
* ενν.σγμ8-επιτροπή-Βουλής,
- μετάδοση ραδιοτηλεοπτική των εργασιών 15§2,
- παρουσία Υπουργού 66§3,
• εξεταστική επιτροπή της Βουλής: 68§2, 68§3,
• κοινοβουλευτική επιτροπή: 66§3, 68, 70§2, 70§3, 70§4, 70§5, 70§6, 71υκ.2, 72§2, 72§3, 72§4, 74§2,
* ενν.σγμ8-κοινοβουλευτική-επιτροπή,
- αρμοδιότητες 70§3,
- έλεγχος κοινοβουλευτικός 70§6,
- έργο νομοθετικό 70§2, 70§3, 72§2, 72§3, 72§4, 74§5,
- κλήση εξωκοινοβουλευτικών προσώπων 66§3υκ.2,
- συγκρότηση 68§1, 68§3,
- συνεδρίαση μυστική 66§3, 4,
- επιψήφιση αναθεωρήσεως διατάξεων του Συντάγματος: 110§5,
* ενν.σγμ8-επιψήφιση-αναθεωρήσεως-διατάξεων-του-Συντάγματος,
• αναπεμφθέντος νομοσχεδίου 42,
• κωδίκων δικαστικών ή διοικητικών 76§6,
- εργασίες Βουλής:
* ενν.σγμ8-εργασίες-Βουλής,
- διεύθυνση εργασιών Σώματος: 65§4,
- έναρξη εργασιών Βουλής: 41§4,
- κατά τη διάρκεια διακοπής των εργασιών 71υκ.1,
- μετάδοση ραδιοτηλεοπτική 15§2,
- έργο Βουλής:
* ενν.σγμ8-έργο-Βουλής,
• ετήσιο έργο Βουλής: 64§1,
• νομοθετικό έργο: 70§1, 70§2, 70§4, και 70§5, 71υκ.1, 72,
- ερμηνεία αυθεντική νόμων: 77§1,
* ενν.σγμ8-ερμηνεία-αυθεντική-νόμων,
- θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης:
* ενν.σγμ8-θέματα-Ευρωπαϊκής-Ένωσης,
- ενημέρωση 70§8,
- Κανονισμός Βουλής: 32§1υκ.1, 44§2, 65§1, 66§3, 68, 70§2, 70§3, 70§6, 70§7, 70§8, 71υκ.2, 72, 74§1, 74§5, 74§6, 76§4, 76§3, 79§3, 79§3, 103§6, 113, 114§1,
* ενν.σγμ8-Κανονισμός-Βουλής,
* ενν.σγμ8-Κανονισμός-της-Βουλής,
- περιεχόμενο 65,
- ψήφιση Κανονισμού Βουλής: 65§1,
- κατάθεση απολογισμού 79§7,
- κατάσταση πολιορκίας 48,
- κατηγορία μελών της Κυβέρνησης 86§1,
• σύσταση επιτροπής για τον έλεγχό της 86§3,
- κοινοβουλευτική ομάδα κόμματος βλ. έννοια,
- Κυβέρνηση, καταψήφιση 41§1,
- κύρωση:
• απολογισμού κύρωση: 79§7,
• πράξεων νομοθετικού περιεχομένου κύρωση: 44§1μκ.2,
- λήψη απόφασης, πλειοψηφία 67,
- λειτουργία (64 - 72)
- μετάδοση ραδιοτηλεοπτική των εργασιών 15§2,
- Ολομέλεια της Βουλής: 42§2, 43§4, 43§3, 47§3, 49§5, 63§1, 63§3, 64§1, 65§1, 70§1, 70§3, 72, 74§1, 74§3, 74§5, και 74§76,
* ενν.σγμ8-Ολομέλεια-της-Βουλής,
- αρμοδιότητα 71υκ.1, 72,
- αμφισβητήσεις για την αρμοδιότητα επιτροπής Βουλής: 72§3,
- έγκριση προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης 79§8,
- ψήφιση νομοσχεδίων 72,
- ομάδα κοινοβουλευτική 37§4, 38§2, 68§3, 73§4,
- οργάνωση υπηρεσιών Βουλής: 65§6,
* ενν.σγμ8-οργάνωση-υπηρεσιών-Βουλής,
- όρκος Προέδρου Δημοκρατίας: 33§2,
* ενν.σγμ8-όρκος-Προέδρου-Δημοκρατίας,
- παρουσία Υπουργών, Υφυπουργών 66§3,
- περίοδος βουλευτική: 48§2, 48§3, 48§5, 62υκ.1, 65§3υκ.1, 112§3,
* ενν.σγμ8-περίοδος-βουλευτική,
- κήρυξη έναρξης και λήξης 40§1,
- προεδρείο Βουλής:
* ενν.σγμ8-προεδρείο-Βουλής,
- εκλογή προεδρείου Βουλής: 65§2,
- Πρόεδρος Βουλής: 35§3, 61§2, 62, 65, 69, 81§3, 86§4, 113,
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-Βουλής,
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-της-Βουλής,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- πρόταση δυσπιστίας 84§2, 84§3, 84§4, 84§5, 84§6, 84§7,
- σύγκληση 32§1υκ.2, 41ερμ.δήλ., 48§2, 48§3,
• έκτακτης Βουλής σύγκληση: 32§5υκ.1,
• νέας Βουλής σύγκληση: 41§3, 53§1μκ.2,
• υποχρεωτική σύγκληση Βουλής: 34§2υκ.1,
- συγκρότηση σε σώμα 65,
- συζήτηση στη Βουλή: 74, 75, 76§3, 76§4, 76§5,
* ενν.σγμ8-συζήτηση-στη-Βουλή,
- συνεδρίαση Βουλής: 63§3, 76§2, 76§3,
* ενν.σγμ8-συνεδρίαση-Βουλής,
- είσοδος Υπουργών και Υφυπουργών 66§2,
• δημόσια συνεδρίαση Βουλής: 59§1υκ.1, 66§1μκ.2,
• μυστική συνεδρίαση Βουλής: 66§1μκ.1,
- σύνοδος Βουλής: 53§1μκ.2, 64, 65§3υκ.2, 70§2,
* ενν.σγμ8-σύνοδος-Βουλής,
- αναστολή εργασιών 40§2, 40§3,
- διάρκεια 64§2υκ.1,
- παράταση 64§2υκ.2,
• τακτική σύνοδος 40§1, 53§1μκ.2, 64§1, 64§3, 68§1, 79§1υκ.1,
- σχέδιο νόμου (βλ. Νομοσχέδιο)
- τήρηση της τάξης: 65§4,
* ενν.σγμ8-τήρηση-της-τάξης-στη-Βουλή,
- τμήμα διακοπής των εργασιών: 71, 68§3, 70§4, 70§5, 70§6, 72§2, 74§1, 74§3, 76§4,
* ενν.σγμ8-τμήμα-διακοπής-των-εργασιών-της-Βουλής,
- λειτουργία 70§4,
- λήψη αποφάσεων,
- απαιτούμενη πλειοψηφία 70§5,
- συζήτηση και ψήφιση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων 72§2,
- τροπολογία βλ. έννοια,
- υπάλληλος Βουλής: 103§6,
* ενν.σγμ8-υπάλληλος-Βουλής,
- υπηρεσία επιστημονική Βουλής: 65§5, 65§3, 74§1,
* ενν.σγμ8-υπηρεσία-επιστημονική-Βουλής,
- ψήφιση νομοσχεδίου που έχει αναπεμφθεί 76§2,
- ψήφισμα 110§5, 111§4, 113,
- Χάρτης Καταστατικός Αγ. Όρους, επικύρωση από Βουλή 105§3,

- Γ -

Γενετική-ταυτότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Γενετική-ταυτότητα,
- προστασία 5§5, βλ. Δικαίωμα,

Γενικό-Λογιστήριο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Γενικό-Λογιστήριο, 75§1, 75§3,
* ενν.σγμ8-Γενικό-Λογιστήριο-του-Κράτους,

Γήρας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Γήρας,
- Κράτος βλ. Εξουσία,
- προστασία 21§3,

Γλώσσα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Γλώσσα, 5§2,

- Δ -

Δαπάνη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δαπάνη,
• εις βάρος του Δημοσίου δαπάνη: 73§3,
* ενν.σγμ8-εις-βάρος-του-Δημοσίου-δαπάνη,
• εκλογική δαπάνη: 29§2,
* ενν.σγμ8-εκλογική-δαπάνη,
• για την εκτέλεση πολεοδομικών έργων δαπάνη: 24§3,
* ενν.σγμ8-για-την-εκτέλεση-πολεοδομικών-έργων-δαπάνη,
• κράτους δαπάνη:
* ενν.σγμ8-κράτους-δαπάνη,
- έλεγχος 98§1υκ.α,
• πολεοδομικής αναμόρφωσης δαπάνη: 24§5μκ.2,
* ενν.σγμ8-πολεοδομικής-αναμόρφωσης-δαπάνη,

Δαπάνη-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δαπάνη-του-Κράτους,
- έλεγχος 98§1υκ.α, βλ. Δαπάνη,

Δασμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δασμός, 78§3,

Δάσος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δάσος,
- ορισμός = Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). 24ερμ.δήλ.,
- ολική-έννοια = Περιβάλλον,
- αναδάσωση υποχρεωτική: 117§3,
* ενν.σγμ8-αναδάσωση-υποχρεωτική,
- απαλλοτρίωση αναγκαστική δάσους: 117§4, 117§3,
* ενν.σγμ8-απαλλοτρίωση-αναγκαστική-δάσους,
- δασολόγιο: 24§1μκ.4,
* ενν.σγμ8-δασολόγιο,
- δασική έκταση: Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά. 24ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-δασική-έκταση,
- μεταβολή προορισμού δάσους: 24§1μκ.5,
* ενν.σγμ8-μεταβολή-προορισμού-δάσους,
- προστασία δάσους: 24§1,
* ενν.σγμ8-προστασία-δάσους,
• δημόσιο δάσος:
* ενν.σγμ8-δημόσιο-δάσος,
• ιδιωτικό δάσος: 117§3,
* ενν.σγμ8-ιδιωτικό-δάσος,

Δήμευση-γενική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δήμευση-γενική, 7§3μκ.1,
- γενική-έννοια = Πολιτική Κυβέρνησης,

Δημογραφική-πολιτική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημογραφική-πολιτική, 21§5,
- γενική-έννοια = Πολιτική Κυβέρνησης,

Δημοκρατία-Προεδρευομένη-Κοινοβουλευτική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημοκρατία-Προεδρευομένη-Κοινοβουλευτική, 1§1, 110§1,
- γενική-έννοια = Πολίτευμα,

Δημόσια-αιδώς

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημόσια-αιδώς, 14§3υκ.δ,

Δημοσίευμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημοσίευμα,
- γενική-έννοια: Πληροφορία,
- δημοσίευση βλ. έννοια,
- δικαίωμα απάντησης 14§5μκ.2,
• ανακριβές δημοσίευμα: 14§5,
* ενν.σγμ8-ανακριβές-δημοσίευμα,
• άσεμνον δημοσίευμα: 14§3υκ.δ,
* ενν.σγμ8-άσεμνον-δημοσίευμα,
• δυσφημιστικό δημοσίευμα: 14§5,
* ενν.σγμ8-δυσφημιστικό-δημοσίευμα,

Δημοσίευση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημοσίευση, 35§1υκ.1,

Δημοσιογραφικό-επάγγελμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημοσιογραφικό-επάγγελμα, 14§3, 14§6υκ.1, 14§8,
- γενική-έννοια = Επάγγελμα,
- μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

Δημοψήφισμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δημοψήφισμα, 35§3, 44§2υκ.2,
- έλεγχος κύρους και αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος: 100§1υκ.β,
* ενν.σγμ8-έλεγχος-κύρους-και-αποτελεσμάτων-δημοψηφίσματος,
• κρισίμων εθνικών θεμάτων δημοψήφισμα: 44§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-κρισίμων-εθνικών-θεμάτων-δημοψήφισμα,
• νομοσχέδιων ψηφισμένων δημοψήφισμα: 44§2υκ.2,
* ενν.σγμ8-νομοσχέδιων-ψηφισμένων-δημοψήφισμα,

Διάγγελμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διάγγελμα,
• Προέδρου της Δημοκρατίας διάγγελμα: 44§3,
* ενν.σγμ8-Προέδρου-της-Δημοκρατίας-διάγγελμα,

Διαδικασία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διαδικασία,
• αφαίρεσης ιθαγένειας διαδικασία: 4§3,
* ενν.σγμ8-αφαίρεσης-ιθαγένειας-διαδικασία,
• αγωγών κακοδικίας διαδικασία: 115§2,
* ενν.σγμ8-αγωγών-κακοδικίας-διαδικασία,
• καταβολής ανταλλάγματος χρήσης και κάρπωσης ιδιοκτησίας διαδικασία: 18§5υκ.1μκ.2,
* ενν.σγμ8-καταβολής-ανταλλάγματος-χρήσης-και-κάρπωσης-ιδιοκτησίας-διαδικασία,

Διάδικοι

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διάδικοι,
- δικαστήριο βλ. έννοια,
- προστασία ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής διαδίκων: 93§2,
* ενν.σγμ8-προστασία-ιδιωτικής-ή-οικογενειακής-ζωής-διαδίκων,

Διαθέτης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διαθέτης,
- θέληση διαθέτη: 109§2,
* ενν.σγμ8-θέληση-διαθέτη,

Διαθήκη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διαθήκη,
- διατάξεις υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού διαθήκης: 109§1,
- μεταβολή περιεχομένου ή όρων διαθήκης: 109§1,

Διάκριση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διάκριση,
- ισότητα βλ. έννοια,
- τίτλος διάκρισης: 4§7,
* ενν.σγμ8-τίτλος-διάκρισης,
• εξουσιών διάκριση: 26 βλ. Εξουσία,
* ενν.σγμ8-εξουσιών-διάκριση,
• λόγω φύλου διάκριση: 116§2,
* ενν.σγμ8-λόγω-φύλου-διάκριση,

Διαιτησία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διαιτησία, 22§2, 89§3, 118§4,

Διαπραγματεύσεις-ελεύθερες

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διαπραγματεύσεις-ελεύθερες, 22§2,
- εργασία βλ. έννοια,

Διάταγμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διάταγμα,
* ενν.σγμ8-προεδρικό-διάταγμα,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
• απαλλαγής της Κυβέρνησης διάταγμα: 35§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-απαλλαγής-της-Κυβέρνησης-διάταγμα,
• διάλυσης της Βουλής διάταγμα: 41§3,
* ενν.σγμ8-διάλυσης-της-Βουλής-διάταγμα,
• εκτελεστικό διάταγμα: 43§1,
* ενν.σγμ8-εκτελεστικό-διάταγμα,
• κανονιστικό διάταγμα: 43§2, 43§3, 95§1υκ.δ,
* ενν.σγμ8-κανονιστικό-διάταγμα,
• κατάσταση πολιορκίας διάταγμα: 48§2,
* ενν.σγμ8-κατάσταση-πολιορκίας-διάταγμα,
• προκήρυξης δημοψηφίσματος διάταγμα: 44§2,
* ενν.σγμ8-προκήρυξης-δημοψηφίσματος-διάταγμα,

Διαφορά

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διαφορά,
• διοικητική διαφορά: 94§1, 94§3, 95§1υκ.γ,
* ενν.σγμ8-διοικητική-διαφορά,
• ιδιωτική διφορά: 94§3,
* ενν.σγμ8-ιδιωτική-διφορά,

Διεθνές-δίκαιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διεθνές-δίκαιο, 2§2, 5§2υκ.2, 28§1, 100§1υκ.στ,
- γενική-έννοια = Δίκαιο,
• σύμβαση διεθνής βλ. έννοια,
• σύμφωνία διεθνής βλ. έννοια,
• συνθήκη διεθνής βλ. έννοια,

Διεθνής-οργανισμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διεθνής-οργανισμός,
- γενική-έννοια = Οργανισμός,
- αναγνώριση αρμοδιοτήτων σε όργανα διεθνή οργανισμού: 28§2μκ.1,
* ενν.σγμ8-αναγνώριση-αρμοδιοτήτων-σε-όργανα-διεθνή-οργανισμού,
- δίκαιο διεθνές βλ. Δίκαιο,
- σύμβαση διεθνής 28§1, βλ. έννοια,

Δίκαιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δίκαιο,
• διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,
• νομοθεσία βλ. έννοια,
• νόμος βλ. έννοια,
• νομοσχέδιο βλ. έννοια,
• συμφωνία: 28§2μκ.1,
* ενν.σγμ8-συμφωνία,
• συνθήκη: 28§2μκ.1,
* ενν.σγμ8-συνθήκη,

Δικαίωμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δικαίωμα, Μέρος2, (4 - 25)
- άσκηση δικαιώματος:
* ενν.σγμ8-άσκηση-δικαιώματος,
• ακώλυτη άσκηση δικαιώματος: 25§1,
• καταχρηστική άσκηση δικαιώματος: 25§3,
• ακρόασης προηγούμενης δικαίωμα: 20§2,
* ενν.σγμ8-ακρόασης-προηγούμενης-δικαίωμα,
• αναφοράς εγγράφως στις αρχές δικαίωμα: 10§1, 10§2,
* ενν.σγμ8-αναφοράς-εγγράφως-στις-αρχές-δικαίωμα,
• ανθρώπου δικαιώματα: 25§1, 28§3,
* ενν.σγμ8-ανθρώπου-δικαιώματα,
- τριτενέργεια δικαιωμάτων του ανθρώπου: 25§1μκ.3,
• απεργίας δικαίωμα: 23§2,
* ενν.σγμ8-απεργίας-δικαίωμα,
• ατομικό δικαίωμα: Μ2,
* ενν.σγμ8-ατομικό-δικαίωμα,
• δωρεάν παιδείας δικαίωμα: 16§4,
* ενν.σγμ8-δωρεάν-παιδείας-δικαίωμα,
• ελευθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας δικαίωμα: 5§1,
* ενν.σγμ8-ελευθερης-ανάπτυξης-της-προσωπικότητας-δικαίωμα,
• ελευθερίας προσωπικής δικαίωμα: 5,
* ενν.σγμ8-ελευθερίας-προσωπικής-δικαίωμα,
• εκλέγεσθαι δικαίωμα: (του) 55§1,
* ενν.σγμ8-εκλέγεσθαι-δικαίωμα,
• εκλογικό δικαίωμα: 51§3, 51§4, 51§5, βλ. Βουλευτικές εκλογές,
* ενν.σγμ8-εκλογικό-δικαίωμα,
• εργασίας δικαίωμα: 22§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-εργασίας-δικαίωμα,
• θεμελιώδη δικαιώματα: 25§2,
* ενν.σγμ8-θεμελιώδη-δικαιώματα,
• ιδιοκτησίας δικαίωμα: 17§1, βλ. Ιδιοκτησία,
* ενν.σγμ8-ιδιοκτησίας-δικαίωμα,
• ισότητας δικαίωμα: 4§1, 4§3, 116§2,
* ενν.σγμ8-ισότητας-δικαίωμα,
• κοινωνικό δικαίωμα: Μ2,
* ενν.σγμ8-κοινωνικό-δικαίωμα,
• παροχής έννομης προστασίας δικαίωμα: 20§1,
* ενν.σγμ8-παροχής-έννομης-προστασίας-δικαίωμα,
• προστασία γενετικής ταυτότητα: 5§5,
* ενν.σγμ8-προστασία-γενετικής-ταυτότητα,
• συνδικαλιστική ελευθερία βλ. ελευθερία συνδικαλιστική,
• συνέρχεσθαι δικαίωμα: (του) 11§1,
* ενν.σγμ8-συνέρχεσθαι-δικαίωμα,
• συνεταιρίζεσθαι δικαίωμα: (του) 12,
* ενν.σγμ8-συνεταιρίζεσθαι-δικαίωμα,
• σύστασης ενώσεων και σωματείων μη κερδοσκοπικού σκοπού δικαίωμα: 12§1,
* ενν.σγμ8-σύστασης-ενώσεων-και-σωματείων-μη-κερδοσκοπικού-σκοπού-δικαίωμα,

Δικαστήριο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δικαστήριο, 20§1, 26§3, 87§1, 93,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- απόφαση δικαστηρίου:
* ενν.σγμ8-απόφαση-δικαστηρίου,
- εκτέλεση απόφασης δικαστηρίου: 26§3,
• αιτιολογημένη ειδικά και εμπεριστατωμένα απόφαση δικαστηρίου: 93§3,
- άρση συγκρούσεων μεταξύ δικαστηρίων: 100§1υκ.δ,
* ενν.σγμ8-άρση-συγκρούσεων-μεταξύ-δικαστηρίων,
- αρμοδιότητα διοικητικής φύσης δικαστηρίων: 94§4,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητα-διοικητικής-φύσης-δικαστηρίων,
- άσκηση δικαστικής λειτουργίας: 26§3,
* ενν.σγμ8-άσκηση-δικαστικής-λειτουργίας,
- δημοσιότητα συνεδριάσεων δικαστηρίων: 93§2,
* ενν.σγμ8-δημοσιότητα-συνεδριάσεων-δικαστηρίων,
- διάδικοι βλ. Διάδικοι,
- δικαιοδοσία δικαστηρίων: (93 - 100), 94§1,
* ενν.σγμ8-δικαιοδοσία-δικαστηρίων,
• ειδική περίπτωση δικαιοδοσίας δικαστηρίων: 94§3,
- δικαστής βλ. έννοια,
- δικαστική εξουσία βλ. έννοια,
- δικαστική λειτουργία: 26§3,
* ενν.σγμ8-δικαστική-λειτουργία,
- δίωξη: 5ερμ.δήλ., 10§2, 49§1, 62, 86, 91§2,
* ενν.σγμ8-δίωξη,
- έφεση βλ. έννοια,
- μειοψηφίας γνώμη: 93§3,
* ενν.σγμ8-μειοψηφίας-γνώμη,
- δημοσιότητα 93§3,
- καταχώριση στα πρακτικά 93§3,
- νόμος αντίθετος προς το Σύνταγμα: 93§4,
* ενν.σγμ8-νόμος-αντίθετος-προς-το-Σύνταγμα,
- υποχρέωση μη εφαρμογής από δικαστήρια,
- οργάνωση δικαστηρίων: (93 - 100)
* ενν.σγμ8-οργάνωση-δικαστηρίων,
- ποινή βλ. έννοια,
- πρόεδρος ειδικού δικαστηρίου: 88§7,
* ενν.σγμ8-πρόεδρος-ειδικού-δικαστηρίου,
- συνεδριάσεις δικαστηρίου: 93§2, 93§3, 96§5,
* ενν.σγμ8-συνεδριάσεις-δικαστηρίου,
• αεροδικείο: 96§4υκ.α,
* ενν.σγμ8-αεροδικείο,
• ανηλίκων δικαστήριο: 96§3,
* ενν.σγμ8-ανηλίκων-δικαστήριο,
• Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο βλ. έννοια
• ανώτατατο δικαστήριο: 86§4, 91§2,
* ενν.σγμ8-ανώτατατο-δικαστήριο,
• Ανώτατο δικαστικό συμβούλιο βλ. έννοια,
• Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο βλ. έννοια,
• Άρειος Πάγος βλ. έννοια,
• διάκριση δικαστηρίων: 93§1,
* ενν.σγμ8-διάκριση-δικαστηρίων,
• διοικητικό δικαστήριο: 93§1, 94,
* ενν.σγμ8-διοικητικό-δικαστήριο,
- τελεσίδικη αποφάση διοικητικού δικαστηρίου: 95§1υκ.β,
• ειδικό διοικητικό δικαστήριο: 89§2, 94§1,
• τακτικό διοικητικό δικαστήριο: 94§1, 95§3,
- άρση συγκρούσεως μεταξύ τακτικών δδ και ΣτΕ 100§1υκ.δ,
• ειδικό δικαστήριο αγωγών κακοδικίας: 99,
* ενν.σγμ8-ειδικό-δικαστήριο-αγωγών-κακοδικίας,
• Ειδικό Δικαστήριο ευθύνης υπουργών: 86§4,
* ενν.σγμ8-Ειδικό-Δικαστήριο-ευθύνης-υπουργών,
• έκτακτο δικαστήριο: 8,
* ενν.σγμ8-έκτακτο-δικαστήριο,
• Ελεγκτικό Συνέδριο βλ. έννοια,
• εξαιρετικό δικαστήριο: 48§1,
* ενν.σγμ8-εξαιρετικό-δικαστήριο,
• λειών δικαστήριο: 96§4υκ.β,
* ενν.σγμ8-λειών-δικαστήριο,
• ναυτοδικείο: 96§4υκ.α,
* ενν.σγμ8-ναυτοδικείο,
• ορκωτό μικτό δικαστήριο: 97,
* ενν.σγμ8-ορκωτό-μικτό-δικαστήριο,
* ενν.σγμ8-ορκωτό-δικαστήριο,
• ποινικό δικαστήριο: 5§4μκ.2, 93§1, 97§3, 100§1υκ.δ,
* ενν.σγμ8-ποινικό-δικαστήριο,
• πολιτικό δικαστήριο: 93§1, 94§2, 94§3, 94§4,
* ενν.σγμ8-πολιτικό-δικαστήριο,
• στρατοδικείο: 96§4υκ.1,
* ενν.σγμ8-στρατοδικείο,
• Συμβούλιο Επικρατείας βλ. έννοια,

Δικαστική-εξουσία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δικαστική-εξουσία, Μ3Τ5, 9§1, 105§5,
- γενική-έννοια = Εξουσία,
- δικαιοσύνη:
* ενν.σγμ8-δικαιοσύνη,
- απονομή δικαιοσύνης: 87§1,
• ποινική δικαιοσύνη: 96,
- δικαστήριο βλ. έννοια,
- δικαστής βλ. Λειτουργός δικαστικός,
- δικαστική απόφαση: 7§4, 12§2,
* ενν.σγμ8-δικαστική-απόφαση,
- δικαστική αρχή: 19§1,
* ενν.σγμ8-δικαστική-αρχή,
- απόρρητο επιστολών 19§1μκ.2,
- δικαστική επιτροπή: 8υκ.2,
* ενν.σγμ8-δικαστική-επιτροπή,
- δικαστική λειτουργία: 26§3,
* ενν.σγμ8-δικαστική-λειτουργία,
- δικαστική υποστήριξη: 100Α,
* ενν.σγμ8-δικαστική-υποστήριξη,
- δικαστικό ένταλμα: 6§1,
* ενν.σγμ8-δικαστικό-ένταλμα,
- δικαστικός λειτουργός βλ. Λειτουργός δικαστικός,
- δικαστικός υπάλληλος βλ. Υπάλληλος δικαστικός,

Διοίκηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διοίκηση, Μ3Τ6,
- δημόσιος υπάλληλος βλ. έννοια,
- διοικητικές διαφορές βλ. Διαφορά,
- διοικητική διαίρεση βλ. έννοια,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- λειτουργία βλ. έννοια,
- οργάνωση διοίκησης: Μ3Τ6Κ1, 101, 101Α, 102,
* ενν.σγμ8-οργάνωση-διοίκησης,
- υπηρεσιακή κατάσταση οργάνων διοίκησης: Μ3Τ6Κ2, 103, 104,
* ενν.σγμ8-υπηρεσιακή-κατάσταση-οργάνων-διοίκησης,
- υποχρέωση συμμόρφωσης διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις: 95§5,
* ενν.σγμ8-υποχρέωση-συμμόρφωσης-διοίκησης-προς-τις-δικαστικές-αποφάσεις,

Διοικητική-διαίρεση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Διοικητική-διαίρεση, 101§2,

Δύναμη-ξένη-στρατιωτική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δύναμη-ξένη-στρατιωτική, 27§2,
* ενν.σγμ8-ξένη-στρατριωτική-δύναμη,
* ενν.σγμ8-στρατός-ξένος,

Δωρεά

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Δωρεά,
- μεταβολή περιεχομένου ή όρων δωρεάς: 109§1,
* ενν.σγμ8-μεταβολή-περιεχομένου-ή-όρων-δωρεάς,
• για κοινωφελή σκοπό 109§2,
• υπέρ του Δημοσίου 109§1,

- Ε -

Έγγραφο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έγγραφο, 10§3,
- αρχή βλ. έννοια,
- χορήγηση εγγράφων βλ. έννοια,
- υπηρεσία βλ. έννοια,

Εγκατάσταση-στη-Χώρα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εγκατάσταση-στη-Χώρα, 5§4,
- Ελλάδα βλ. έννοια,

Έγκλημα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έγκλημα,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,
- δικαστήριο βλ. έννοια,
• αυτόφωρο έγκλημα: 6§1, 6§2, 6§3,
* ενν.σγμ8-αυτόφωρο-έγκλημα,
• κακούργημα βλ. έννοια,
• πολιτικό έγκλημα:
* ενν.σγμ8-πολιτικό-έγκλημα,
- αμνηστία 47§3, 97§1,
• τύπου έγκλημα: 14§6, 97§3,
* ενν.σγμ8-τύπου-έγκλημα,
• χωρίς νόμο έγκλημα: 7,
* ενν.σγμ8-χωρίς-νόμο-έγκλημα,

Εθνικό-Συμβούλιο-Εξωτερικής-Πολιτικής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εθνικό-Συμβούλιο-Εξωτερικής-Πολιτικής, 82§4,
- κυβερνητική πολιτική βλ. έννοια,

Εθνικό-Συμβούλιο-Ραδιοτηλεόρασης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εθνικό-Συμβούλιο-Ραδιοτηλεόρασης, 15§2, 101Α,
- Μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

Εθνικότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εθνικότητα, 5§2,

Ειρήνη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ειρήνη, 2§2,
- πόλεμος βλ. έννοια,

Εισαγγελέας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εισαγγελέας, 5ερμ.δήλ., 14§3, 62υκ.3, 87, 92, 86§4, 87§3,
- γενική-έννοια = Λειτουργός δικαστικός,
• εφετών εισαγγελέας: 90§1, 90§3,
* ενν.σγμ8-εφετών-εισαγγελέας,

Ειδήσεις

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ειδήσεις,
- αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση ειδήσεων: 15§2,
* ενν.σγμ8-αντικειμενική-και-με-ίσους-όρους-μετάδοση-ειδήσεων,
- μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

Εισφορά

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εισφορά,
- γενική-έννοια = Πολιτική Κυβέρνησης,
• ανάπτυξης εμπορικής ναυτιλίας εισφορά: 107§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-ανάπτυξης-εμπορικής-ναυτιλίας-εισφορά,
• αντισταθμιστική εξισωτική εισφορά: 78§5,
* ενν.σγμ8-αντισταθμιστική-εξισωτική-εισφορά,

Έκδοση-αλλοδαπού

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έκδοση-αλλοδαπού, 5§2υκ.2,
- ελευθερία βλ. έννοια,

Έκθεση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έκθεση,
• αιτιολογική νομοσχεδίων έκθεση: 74§1, 74§3,
* ενν.σγμ8-αιτιολογική-νομοσχεδίων-έκθεση,
• απολογισμού και ισολογισμού τους Κράτους έκθεση: 98§1υκ.ε,
* ενν.σγμ8-απολογισμού-και-ισολογισμού-τους-Κράτους-έκθεση,

Εκλογή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εκλογή,
• αντιπροέδρου Βουλής εκλογή: 65§3, βλ. Βουλή,
* ενν.σγμ8-αντιπροέδρου-Βουλής-εκλογή,
• βουλευτή εκλογή: βλ. Βουλευτικές εκλογές,
* ενν.σγμ8-βουλευτή-εκλογή,
• προεδρείου Βουλής εκλογή: 65§2, βλ. Βουλή,
* ενν.σγμ8-προεδρείου-Βουλής-εκλογή,
• Προέδρου της Βουλής εκλογή: 65§3, βλ. Βουλή,
* ενν.σγμ8-Προέδρου-της-Βουλής-εκλογή,
• Προέδρου της Δημοκρατίας εκλογή: βλ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας,
* ενν.σγμ8-Προέδρου-της-Δημοκρατίας-εκλογή,

Εκλογικό-σύστημα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εκλογικό-σύστημα, 54, 54§1, 72§1,
* ενν.σγμ8-σύστημα-εκλογικό,
- βουλευτικές εκλογές βλ. έννοια,

Έκταση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έκταση, 17, 18, 24, 117,
- περιοχή βλ. έννοια,
• αγροτική έκταση:
* ενν.σγμ8-αγροτική-έκταση,
- αναδασμός αγροτικής έκτασης: 18§4,
• γεωργική έκταση: 12§5,
* ενν.σγμ8-γεωργική-έκταση,
• δασική έκταση: 24ερμ.δήλ., 117,
* ενν.σγμ8-δασική-έκταση,
- απαλλοτρίωση αναγκαστική δασικής έκτασης: 117§4,
- αποκλεισμός αλλαγής προορισμού δασικής έκτασης: 117§3,
- διατήρηση δασικής μορφής δασικής έκτασης: 117§4,
• αναδασωτέα δασική έκταση: 117§3,
• εγκαταλειμμένη έκταση: 18§6,
* ενν.σγμ8-εγκαταλειμμένη-έκταση,
• σε οικιστικές περιοχές έκταση: 24§5,
* ενν.σγμ8-σε-οικιστικές-περιοχές-έκταση,

Εκτελεστική-λειτουργία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εκτελεστική-λειτουργία, 26§2,
- γενική-έννοια = Λειτουργία,
- εξουσία βλ. έννοια,

Εκτελεστή-πράξη-διοικητικής-αρχής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εκτελεστή-πράξη-διοικητικής-αρχής,
- ακύρωση 95§1υκ.α,
- αρχή βλ. έννοια,
- Συμβούλιο της Επικρατείας βλ. έννοια,

Ελεγκτικό-Συνέδριο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ελεγκτικό-Συνέδριο, 73§2υκ.1, 90§1, 98,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,
- αντιπρόεδρος Ελεγκτικού Συνεδρίου: 90§5, 91§2,
* ενν.σγμ8-αντιπρόεδρος-Ελεγκτικού-Συνεδρίου,
- αποφάσεις αντίθετες, άρση αμφισβήτησης 100§1υκ.ε,
- αποχώρηση από υπηρεσία 118§5, 88§5,
- αρμοδιότητες Ελεγκτικού Συνδερίου: 98,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-Ελεγκτικού-Συνδερίου,
- άρση συγκρούσεων μεταξύ δικαστηρίων 100§1υκ.δ,
- έλεγχος αποφάσεων υπό ΣτΕ 98§3,
- προαγωγή 90§1, 90§2, 90§5,
- Πρόεδρος Ελεγκτικού Συνδερίου: 37§3, 90§5, 100§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-Ελεγκτικού-Συνδερίου,
- σύμβουλος Ελεγκτικού Συνδερίου: 90§2, 91§2, 99§1,
* ενν.σγμ8-σύμβουλος-Ελεγκτικού-Συνδερίου,
- σύνταξης γνωμοδότηση: 98§1, βλ. έννοια,

Ελευθερία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ελευθερία,
- δράση για την ελευθερία: 5§2υκ.2,
* ενν.σγμ8-δράση-για-την-ελευθερία,
- προστασία ελευθερίας: 5§2,
* ενν.σγμ8-προστασία-ελευθερίας,
• ακαδημαϊκή ελευθερία: 16§1μκ.2,
* ενν.σγμ8-ακαδημαϊκή-ελευθερία,
• ανάπτυξης προσωπικότητας ελευθερία: 5§1,
* ενν.σγμ8-ανάπτυξης-προσωπικότητας-ελευθερία,
• ανταπόκρισης ελευθερία: 19§1,
* ενν.σγμ8-ανταπόκρισης-ελευθερία,
• διδασκαλίας ελευθερία: 16§1,
* ενν.σγμ8-διδασκαλίας-ελευθερία,
• έρευνας, επιστήμης ελευθερία: 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-έρευνας-επιστήμης-ελευθερία,
• επικοινωνίας ελευθερία: 19§1,
* ενν.σγμ8-ελεύθερη-επικοινωνία,
* ενν.σγμ8-επικοινωνίας-ελευθερία,
• θρησκευτική ελευθερία: 13§1,
* ενν.σγμ8-θρησκευτική-ελευθερία,
• προσωπική ελευθερία:
* ενν.σγμ8-προσωπική-ελευθερία,
- απαραβίαστη 5§3υκ.1,
- στέρηση προσωπικής ελευθερίας: 7§4,
• συνδικαλιστική ελευθερία: 23,
* ενν.σγμ8-συνδικαλιστική-ελευθερία,
• τέχνης ελευθερία: 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-τέχνης-ελευθερία,
• του συνεταιρίζεσθαι ελευθερία: 12,
* ενν.σγμ8-του-συνεταιρίζεσθαι-ελευθερία,
• τύπου ελευθερία: 14§2,
* ενν.σγμ8-τύπου-ελευθερία,

Ελλάδα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ελλάδα, 1§1, 2§2, 3§1, 18§8, 28§3, 80ερμ.δήλ.,
- απόδημος Ελληνισμός 108, βλ. Ελληνισμός απόδημος,
- Δημόσιο: 100A§1,
* ενν.σγμ8-Δημόσιο,
- απαλλοτρίωση υπέρ του Δημοσίου: 17§6υκ.1, 117§4,
- δαπάνες εις βάρος του Δημοσίου: 73§3, 106§6,
- διατάξεις διαθήκης υπέρ του Δημοσίου: 109§1,
- ελάττωση εσόδων, περιουσίας του Δημοσίου: 73§3,
- Διοίκηση Μ3Τ6, βλ. έννοια,
- εγκατάσταση στη Χώρα: 5§4,
* ενν.σγμ8-εγκατάσταση-στη-Χώρα,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- Έθνος: 1§3, 51§2,
* ενν.σγμ8-Έθνος,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Έλληνας πολίτης βλ. έννοια,
- Ελληνική Επικράτεια: 3§2, 5§2, 27§1, 27§2, 48§1, 51§4, 54§3,
* ενν.σγμ8-Ελληνική-Επικράτεια,
* ενν.σγμ8-Επικράτεια,
- Ελληνική ιθαγένεια βλ. έννοια,
- εξουσία βλ. έννοια,
- Ευρύτερος δημόσιος τομέας: 103§7, 103§8,
* ενν.σγμ8-Ευρύτερος-δημόσιος-τομέας,
- Ευρωπαϊκή Ένωση βλ. έννοια,
- θρησκεία 3§1, βλ. Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας,
- Κράτος: 2§2, 13§4, 14§3υκ.γ, 25§4, 36§1, 79§1, 101§1, 105§1, 108,
* ενν.σγμ8-Κράτος,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- Λαός: 1§3, 2§2, 26§3, 33§2, 103§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-Λαός,
- Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας βλ. έννοια,
- Πατρίδα: 4§6, 59§1, 103§1, 108§1, 120§2,
* ενν.σγμ8-Πατρίδα,
- πληθυσμός: 22§1, 54§2,
* ενν.σγμ8-πληθυσμός,
- Πολιτεία: Μ3, 2§1, 13§3, 25§2, 52υκ.1,
* ενν.σγμ8-Πολιτεία,
- πολίτευμα βλ. έννοια,
- Χώρα:
* ενν.σγμ8-Χώρα,
- ακεραιότητα, υπεράσπιση 33§2υκ.2,
- άμυνα 22§4,
- διεθνείς σχέσεις 78§5,
- εγκατάσταση ελεύθερη 5§4μκ.1,
- ζωή οικονομική και πολιτική, συμμετοχή 5§1,
- θέση συναλλαγματική, εξασφάλιση 78§5,
- χωροταξική αναδιάρθρωση 24§2,

Έλληνας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έλληνας,
- Έθνος βλ. Ελλάδα,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Λαός βλ. Ελλάδα,
• απόδημος Ελληνισμός βλ. έννοια,
• Έλληνας πολίτης βλ. έννοια,

Έλληνας-πολίτης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έλληνας-πολίτης, 4§1, 4§2, 4§3, 4§4, 4§5, 4§6, 4§7, 11§1, 12§1, 16§2, 16§4, 29§1, 31§1, 33§2, 36§2, 55§1, 108§1, 111§5, 120§2, 120§4,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Ελληνική ιθαγένεια βλ. έννοια,
- Λαός βλ. Ελλάδα,
- τίτλος ευγένειας ή διάκρισης: 4§7,
* ενν.σγμ8-τίτλος-ευγένειας-ή-διάκρισης,
* ενν.σγμ8-τίτλος-διάκρισης-ευγένειας,

Ελληνική-ιθαγένεια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ελληνική-ιθαγένεια,
* ενν.σγμ8-ιθαγένεια,
- αφαίρεση ελληνικής ιθαγένειας: 4§3μκ.2,
* ενν.σγμ8-αφαίρεση-ελληνικής-ιθαγένειας,
- απόκτηση εκούσια άλλης (μη ελληνικής) 4§3μκ.2,
- Άγιον Όρος 105§1μκ.3,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Έλληνας πολίτης βλ. έννοια,
- Κώδιξ Ελληνικής Ιθαγένειας: 111§6,
* ενν.σγμ8-Κώδιξ-Ελληνικής-Ιθαγένειας,
- στέρηση και ανάκτηση Ελληνικής ιθαγένειας: 111§5,
* ενν.σγμ8-στέρηση-και-ανάκτηση-Ελληνικής-ιθαγένειας,

Ελληνισμός-απόδημος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ελληνισμός-απόδημος, 108,
* ενν.σγμ8-απόδημος-Ελληνισμός,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού 108§2, βλ. έννοια,

Ενίσχυση-οικονομική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ενίσχυση-οικονομική,
* ενν.σγμ8-οικονομική-ενίσχυση,
• προς ΑΕΙ 16§5υκ.2,
• προς κόμματα 29§2,

Ένοπλες-Δυνάμεις

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ένοπλες-Δυνάμεις, 18§3, 45,
* ενν.σγμ8-Δυνάμεις-ένοπλες,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- εναλλακτική θητεία: 4ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-εναλλακτική-θητεία,
- επιστράτευση βλ. έννοια,
- επίταξη για τις Ένοπλες Δυνάμεις: 18§3,
* ενν.σγμ8-επίταξη-για-τις-Ένοπλες-Δυνάμεις,

Ένορκοι

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ένορκοι, 97§1μκ.1,
- δικαστήριο βλ. έννοια,

Ένταλμα-δικαστικό

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ένταλμα-δικαστικό, 6§1, 6§2,
- δικαστικό ένταλμα:
* ενν.σγμ8-δικαστικό-ένταλμα,
- αδίκημα βλ. έννοια,

Εντολή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εντολή,
• διερευνητική εντολή: 35§2, 37§3,
* ενν.σγμ8-διερευνητική-εντολή,
• λαϊκή εντολή: ανανέωση 41§2,
* ενν.σγμ8-λαϊκή-εντολή,
• σχηματισμού Κυβέρνησης εντολή: 38§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-σχηματισμού-Κυβέρνησης-εντολή,

Έντυπο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έντυπο, 14,
- γενική-έννοια = Τύπος,
- διαφάνεια στην ενημέρωση: 14§9,
* ενν.σγμ8-διαφάνεια-στην-ενημέρωση,
- επάγγελμα δημοσιογραφικό 14§8, βλ. έννοια,
- ευθύνη τύπου 14§7,
- κατάσχεση εντύπων: 14§3, 14§3,
* ενν.σγμ8-κατάσχεση-εντύπων,
- λογοκρισίας απαγόρευση 14§2,
- παύση έκδοσης 14§6,
- προσβολή από ανακριβές δημοσίευμα 14§5,
- χρηματοδότηση μέσων ενημέρωσης: 14§9,
* ενν.σγμ8-χρηματοδότηση-μέσων-ενημέρωσης,
• άλλο έντυπο: 14§3, 14§4,
* ενν.σγμ8-άλλο-έντυπο,
• εφημερίδα: 14§3, 14§4,
* ενν.σγμ8-εφημερίδα,

Ένωση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ένωση, 12§1, 12§3,
- σωματείο βλ. έννοια,
- οργανισμός βλ. έννοια,
• αθλητικών σωματείων ένωση: 16§9,
* ενν.σγμ8-αθλητικών-σωματείων-ένωση,
• δικαστικών λειτουργών ένωση: 89§5,
* ενν.σγμ8-δικαστικών-λειτουργών-ένωση,
• προσώπων ένωση: 12§1, 12§3,
* ενν.σγμ8-προσώπων-ένωση,

Έξοδα-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έξοδα-του-Κράτους, 79§2, 79§3,
- προϋπολογισμός του Κράτους βλ. έννοια,

Έξοδος-από-τη-Χώρα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έξοδος-από-τη-Χώρα,
- απαγόρευση εξόδου από τη Χώρα: 5ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-απαγόρευση-εξόδου-από-τη-Χώρα,
- ελεύθερη έξοδος από τη Χώρα: 5§4μκ.1,
* ενν.σγμ8-ελεύθερη-έξοδος-από-τη-Χώρα,
- Χώρα βλ. Ελλάδα,

Εξουσία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εξουσία, 1§3,
- διάκριση εξουσιών: 26,
* ενν.σγμ8-διάκριση-εξουσιών,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- κατάχρηση εξουσίας: 9§2,
* ενν.σγμ8-κατάχρηση-εξουσίας,
- κράτους υποχρέωση βλ. έννοια,
- κυβερνητική πολιτική βλ. Πολιτική Κυβέρνησης,
- σφετερισμός λαϊκής κυριαρχίας: 120§3,
* ενν.σγμ8-σφετερισμός-λαϊκής-κυριαρχίας,
- υπέρβαση εξουσίας: 95§1υκ.α,
* ενν.σγμ8-υπέρβαση-εξουσίας,
• δικαστική εξουσία βλ. έννοια,
• εκτελεστική εξουσία βλ. Έκτελεστική λειτουργία,
• νόμιμη εξουσία: 120§3,
* ενν.σγμ8-νόμιμη-εξουσία,
• νομοθετική εξουσία βλ. Νομοθετική λειτουργία,
• πειθαρχική εξουσία: 91§1, 91§3, 92§3,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-εξουσία,

Επάγγελμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επάγγελμα,
* ενν.σγμ8-επαγγελματική-δραστηριότητα,
- εργαζόμενος βλ. Εργαζόμενος,
• δημοσιογραφικό επάγγελμα βλ. έννοια,

Επιστολή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επιστολή,
- απόρρητο επιστολών: 19§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-απόρρητο-επιστολών,

Επιστράτευση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επιστράτευση, 18§3, 48§1, 22§4,

Επίταξη-για-τις-Ένοπλες-Δυνάμεις

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επίταξη-για-τις-Ένοπλες-Δυνάμεις, 18§3,
- Ένοπλες Δυνάμεις βλ. έννοια,

Επιτροπή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επιτροπή,
- συμμετοχή δικαστικών λειτουργών σε επιτροπές: 89§2,
* ενν.σγμ8-συμμετοχή-δικαστικών-λειτουργών-σε-επιτροπές,
• δικαστική επιτροπή: 8υκ.2,
* ενν.σγμ8-δικαστική-επιτροπή,
• εξεταστική επιτροπή της Βουλής βλ. Βουλή,
• κοινοβουλευτική επιτροπή βλ. Βουλή
• Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή βλ. έννοια,

Επίτροπος-Γενικός-της-Επικρατείας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επίτροπος-Γενικός-της-Επικρατείας, 90§1,
* ενν.σγμ8-Γενικός-Επίτροπος-της-Επικρατείας,

Επιχείρηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Επιχείρηση,
- αναγκαστική συμμετοχή του Κράτους σε επιχείρηση: 106§3,
* ενν.σγμ8-αναγκαστική-συμμετοχή-του-Κράτους-σε-επιχείρηση,
- βουλευτή συμμετοχή σε επιχείρηση: 57§4,
* ενν.σγμ8-βουλευτή-συμμετοχή-σε-επιχείρηση,
- εξαγορά επιχείρησης από το Κράτος : 106§3, 106§3, 106§4,
* ενν.σγμ8-εξαγορά-επιχείρησης-από-το-Κράτος-,
- κρατικοποίηση επιχείρησης: 106§3,
* ενν.σγμ8-κρατικοποίηση-επιχείρησης,
• δημόσια επιχείρηση: 17§7, 29§3, 56§1, 56§3, 57§1, 73§4, 104§1,
* ενν.σγμ8-δημόσια-επιχείρηση,
• δημόσιου χαρακτήρα επιχείρηση:
* ενν.σγμ8-δημόσιου-χαρακτήρα-επιχείρηση,
- απεργίας δικαίωμα 23§2,
• ελεγχόμενη από το Κράτος επιχείρηση: 106§5,
* ενν.σγμ8-ελεγχόμενη-από-το-Κράτος-επιχείρηση,
• μονοπωλιακού χαρακτήρα επιχείρηση: 106§3, 106ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-μονοπωλιακού-χαρακτήρα-επιχείρηση,
• ναυτιλιακή αλλοδαπή επιχείρηση: 107§1,
* ενν.σγμ8-ναυτιλιακή-αλλοδαπή-επιχείρηση,

Εργαζόμενος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εργαζόμενος, 22§1, 22§5, 23§2, 108§1,
- απεργία: 23§2,
* ενν.σγμ8-Απεργία,
- επάγγελμα βλ. έννοια,
- θέση εργασίας βλ. έννοια,
- κοινωνική ασφάλιση: 22§5,
* ενν.σγμ8-ασφάλιση-κοινωνική,
* ενν.σγμ8-κοινωνική-ασφάλιση,
• δημόσιος λειτουργός βλ. Λειτουργός δημόσιος,
• δημόσιος υπάλληλος βλ. Υπάλληλος δημόσιος,
• υπάλληλος βλ. έννοια,

Εργασία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εργασία, 22,
- απεργία, βλ. όνομα,
- ασφάλιση κοινωνική, βλ. όνομα,
- γενικοί όροι εργασίας: 22§2, 22ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-γενικοί-όροι-εργασίας,
- διαιτησία: 22§2,
* ενν.σγμ8-διαιτησία,
- δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία 22§1,
- ελεύθερες διαπραγματεύσεις: 22§2,
* ενν.σγμ8-ελεύθερες-διαπραγματεύσεις,
- επίταξη προσωπικών υπηρεσιών: 22§4μκ.2,
* ενν.σγμ8-επίταξη-προσωπικών-υπηρεσιών,
- εργαζόμενος βλ. έννοια,
- προστασία εργασίας: 22§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-προστασία-εργασίας,
- συλλογική σύμβαση εργασίας: 22§2, 22§3, 116§3,
* ενν.σγμ8-συλλογική-σύμβαση-εργασίας,
• αναγκαστική εργασία: 22§4μκ.1,
* ενν.σγμ8-αναγκαστική-εργασία,
• προσωπική εργασία: 22§4μκ.2,
* ενν.σγμ8-προσωπική-εργασία,

Έργο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έργο,
• κοινής ωφέλειας έργο: 17§6, 17§7, 106§6,
* ενν.σγμ8-κοινής-ωφέλειας-έργο,
• κοινόχρηστο έργο: 24§3,
* ενν.σγμ8-κοινόχρηστο-έργο,

Έρευνα-επιστημονική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έρευνα-επιστημονική, προαγωγή 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-επιστημονική-έρευνα,
- παιδεία βλ. έννοια,

Έρευνα-σε-κατοικία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έρευνα-σε-κατοικία, 9§1μκ.3,
- κατοικία βλ. έννοια,

Έσοδα-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έσοδα-του-Κράτους,
- αναγραφή εσόδων του Κράτους στον προϋπολογισμό 79§2,
- διοίκηση εσόδων του Κράτους ανέφικτη 79§4,
- ελάττωση εσόδων του Κράτους, τρόπος κάλυψης 75§3,
- προϋπολογισμός του Κράτους βλ. έννοια,

Ευρωπαϊκή-Ένωση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ευρωπαϊκή-Ένωση, 70§8,
- Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση: 28ερμ.δήλ., 70§8, 80ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-Ευρωπαϊκή-Ολοκλήρωση,
* ενν.σγμ8-Ολοκλήρωση-Ευρωπαϊκή,

Έφεση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Έφεση, 14§4μκ.2, 96§2υκ.2, 111§3υπ.β,
- δικαστήριο βλ. έννοια,

Εφημερίδα-της-Κυβερνήσεως

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Εφημερίδα-της-Κυβερνήσεως, 35§1υκ.1, 44§3, 65§1, 110§5, 120§1,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,

- Ζ -

Ζωή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ζωή,
- προστασία ζωής: 5§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-προστασία-ζωής,
• ιδιωτική, οικογενειακή ζωή:
* ενν.σγμ8-ιδιωτική-οικογενειακή-ζωή,
* ενν.σγμ8-οικογενειακή-ζωή,
- απαραβίαστη 9§1,
• κοινωνική, οικονομική, πολιτική ζωή: 5§1,
* ενν.σγμ8-κοινωνική-οικονομική-πολιτική-ζωή,

- Η -

Ήθη-χρηστά

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ήθη-χρηστά, 5§1, 13§2υκ.2, 93§2,
* ενν.σγμ8-χρηστά-ήθη,

Ηθική-βλάβη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ηθική-βλάβη, 6§3μκ.2,

Ηλικία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ηλικία,
• παιδική ηλικία:
* ενν.σγμ8-παιδική-ηλικία,
- προστασία παιδικής ηλικίας: 21§1,
• έτος αποχώρησης δικαστών: 88§5,
* ενν.σγμ8-έτος-αποχώρησης-δικαστών,
- δικαστής βλ. Λειτουργός δικαστικός,

- Θ -

Θεμέλιο-του-πολιτεύματος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θεμέλιο-του-πολιτεύματος, 1§2,
- πολίτευμα βλ. έννοια,

Θέμα-εθνικό

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θέμα-εθνικό, 41§2, 44§2,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,

Θεμελιώδεις-διατάξεις-Συντάγματος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θεμελιώδεις-διατάξεις-Συντάγματος, 110§1,
- Σύνταγμα βλ. έννοια,

Θέση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θέση, (εργασίας)
- εργαζόμενος βλ. έννοια,
- διορισμός σε θέση δημ. υπηρεσίας, ΟΤΑ, ν.π.δ.δ. κ.λπ. 104§1,
• αξίωμα: 30§2, 55§2,
* ενν.σγμ8-αξίωμα,
• εκτός υπαλληλικής ιεραρχίας θέση: 103§5,
* ενν.σγμ8-εκτός-υπαλληλικής-ιεραρχίας-θέση,
• οργανική θέση: 103§4υκ.1,
* ενν.σγμ8-οργανική-θέση,
- σύνολο αποδοχών 104§2,
• ειδικού επιστημονικού, τεχνικού βοηθητικού προσωπικού οργανική θέση: 103§3υκ.1,
• μη νομοθετημένη οργανική θέση: 103§2υκ.1,

Θεσμός-συνταγματικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θεσμός-συνταγματικός,
* ενν.σγμ8-συνταγματικός-θεσμός,
- αποκατάσταση συνταγματικού θεσμού: 48§5,
* ενν.σγμ8-αποκατάσταση-συνταγματικού-θεσμού,
- Σύνταγμα βλ. έννοια,

Θητεία-εναλλακτική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θητεία-εναλλακτική, 4ερμ.δήλ.,
- Ένοπλες Δυνάμεις βλ. έννοια,

Θρησκεία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θρησκεία,
- Άγιο Όρος βλ. έννοια,
- θρησκευτική συνείδηση: 13§1μκ.1, 16§2,
* ενν.σγμ8-θρησκευτική-συνείδηση,
- λατρεία 13§2, βλ. έννοια,
- Οικουμενικό Πατριαρχείο βλ. έννοια,
- Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας βλ. έννοια,
- Πατριαρχείο: 18§8, 105,
* ενν.σγμ8-Πατριαρχείο,
- Πατριαρχικός Τόμος: 3§1μκ.3,
* ενν.σγμ8-Πατριαρχικός-Τόμος,
- προσηλυτισμός: 13§2μκ.3,
* ενν.σγμ8-προσηλυτισμός,
• γνωστή θρησκεία:
* ενν.σγμ8-γνωστή-θρησκεία,
- ελεύθερη 13§2, 13§3,
• επικρατούσα θρησκεία: 3§1υκ.1, 13§3,
* ενν.σγμ8-επικρατούσα-θρησκεία,

Θύματα-πολέμου

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Θύματα-πολέμου, 21§2,
- πόλεμος βλ. έννοια,

- Ι -

Ιδιοκτησία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ιδιοκτησία, 17, 18,
- γενικό συμφέρον και ιδιοκτησία: 17§1,
* ενν.σγμ8-γενικό-συμφέρον-και-ιδιοκτησία,
- ελεύθερη χρήση και κάρπωση ιδιοκτησίας: 18§5,
* ενν.σγμ8-ελεύθερη-χρήση-και-κάρπωση-ιδιοκτησίας,
- μέτρα περιοριστικά ιδιοκτησίας: 24§6,
* ενν.σγμ8-μέτρα-περιοριστικά-ιδιοκτησίας,
- στέρηση ιδιοκτησίας: 17§2,
* ενν.σγμ8-στέρηση-ιδιοκτησίας,
• απαλλοτρίωση: 17§2, 17§3, 17§4, 18§8, 117§7,
• υπέρ δημοσίου απαλλοτρίωση: 17§6, 17§3,
• αποζημίωση ιδιοκτησίας: 17§2, 17§3, 17§4, 17§5, 17§6, 17§7,
- απόφαση δικαστική 17§2, 17§3, 17§4, 18§6,
- δικαιοδοσία ενιαία 17§4, 117§7,
- προσδιορισμός 17§2, 17§3,
• αγροτική ιδιοκτησία: 18§4, 18§3,
* ενν.σγμ8-αγροτική-ιδιοκτησία,
• αρχαιολογικών χώρων ιδιοκτησία: 18§1,
* ενν.σγμ8-αρχαιολογικών-χώρων-ιδιοκτησία,
• λιμνών, λιμνοθαλασσών ιδιοκτησία: 18§2,
* ενν.σγμ8-λιμνών-λιμνοθαλασσών-ιδιοκτησία,
• μεταλλείων, ορυχείων ιδιοκτησία: 18§1,
* ενν.σγμ8-μεταλλείων-ορυχείων-ιδιοκτησία,
• περιοχής οικιστικής ιδιοκτησία: 24§4,
* ενν.σγμ8-περιοχής-οικιστικής-ιδιοκτησία,
• πλούτου υπόγειου, σπηλαίων ιδιοκτησία: 18§1,
* ενν.σγμ8-πλούτου-υπόγειου-σπηλαίων-ιδιοκτησία,

Ισοβιότητα-δικαστικών-λειτουργών

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ισοβιότητα-δικαστικών-λειτουργών, 88§1,
- δικαστικός λειτουργός βλ. Λειτουργός δικαστικός,

Ισολογισμός-γενικός-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ισολογισμός-γενικός-του-Κράτους, 79§7,
- γενικός ισολογισμός του Κράτους:
* ενν.σγμ8-γενικός-ισολογισμός-του-Κράτους,
- έκθεση Ελεγκτικού Συνεδρίου 98§1υκ.ε,

Ισότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ισότητα, 4,
- διάκριση βλ. έννοια,
• ανδρών και γυναικών ισότητα βλ. έννοια,
• ενώπιον του νόμου ισότητα: 4§1,
* ενν.σγμ8-ενώπιον-του-νόμου-ισότητα,

Ισότητα-ανδρών-και-γυναικών

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ισότητα-ανδρών-και-γυναικών, 4, 116§2,
- ισότητα Ελλήνων και Ελληνίδων:
* ενν.σγμ8-ισότητα-Ελλήνων-και-Ελληνίδων,

Ισχύς

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ισχύς,
• Συντάγματος ισχύς 107§2, 111§1, 111§3, 112§1, 112§4, 120§1, βλ. Σύνταγμα,
• συντακτικής πράξεως ισχύς: 112§3,
* ενν.σγμ8-συντακτικής-πράξεως-ισχύς,
• ψηφίσματος ισχύς: 111§4,
* ενν.σγμ8-ψηφίσματος-ισχύς,

- Κ -

Καθεστώς

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Καθεστώς,
• αγιορειτικό καθεστώς: 105,
* ενν.σγμ8-αγιορειτικό-καθεστώς,
• εκκλησιαστικό καθεστώς: 3§2,
* ενν.σγμ8-εκκλησιαστικό-καθεστώς,

Καθηγητής-ΑΕΙ

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Καθηγητής-ΑΕΙ, 16§6, 56§2, 112§3,
- παιδεία βλ. έννοια,

Καθήκοντα-διοικητικά

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Καθήκοντα-διοικητικά,
- ανάθεση-σε-δικαστικούς-λειτουργούς 89§3,
- δικαστικός λειτουργός βλ. έννοια,

Κακούργημα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κακούργημα, 6§4υκ.1, 7§3, 62υκ.5, 97§1, 97§3,
- γενική-έννοια = Έγκλημα,

Κάκωση-σωματική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κάκωση-σωματική, 7§2,
* ενν.σγμ8-σωματική-κάκωση,
- αδίκημα βλ. έννοια,

Κατακράτηση-παράνομη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κατακράτηση-παράνομη, 6§2μκ.3,
* ενν.σγμ8-παράνομη-κατακράτηση,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,

Κατάσταση-πολιορκίας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κατάσταση-πολιορκίας, 48, 72§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-πολιορκίας-κατάσταση,
- ένοπλο κίνημα βλ. Κίνημα ένοπλο,
- πόλεμος βλ. έννοια,

Καταστατικός-Χάρτης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Καταστατικός-Χάρτης, 3§1, 105§3,

Κατάσχεση-εντύπων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κατάσχεση-εντύπων, 14§3, 14§3,

Κατοικία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κατοικία, 9§1μκ.1,
- άσυλο κατοικίας: 9,
* ενν.σγμ8-άσυλο-κατοικίας,
- παραβίαση οικιακού ασύλου: 9§2,
- ειδική φροντίδα του Κράτους 21§4,
- έρευνα σε κατοικία: 9§1μκ.3,
* ενν.σγμ8-έρευνα-σε-κατοικία,
- οικογένεια βλ. έννοια,

Κεφάλαια-εξωτερικού

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κεφάλαια-εξωτερικού,
- επανεξαγωγή κεφαλαίων εξωτερικού: 106§3,
* ενν.σγμ8-επανεξαγωγή-κεφαλαίων-εξωτερικού,
- επενδύσεις κεφαλαίων εξωτερικού: 107§2,
* ενν.σγμ8-επενδύσεις-κεφαλαίων-εξωτερικού,
- νομοθεσία αυξημένης τυπικής ισχύος 107§1,
- προστασία κεφαλαίων εξωτερικού: 107,
* ενν.σγμ8-προστασία-κεφαλαίων-εξωτερικού,

Κήρυξη-πολέμου

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κήρυξη-πολέμου, 36§1,
- πόλεμος βλ. έννοια,

Κίνδυνος-εξωτερικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κίνδυνος-εξωτερικός, 48§1,
- επιστράτευση βλ. έννοια,
- κατάσταση πολιορκίας βλ. έννοια,

Κίνημα-ένοπλο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κίνημα-ένοπλο, 48§1,
* ενν.σγμ8-ένοπλο-κίνημα,
- κατάσταση πολιορκίας βλ. έννοια,

Κινηματογράφος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κινηματογράφος, 15§1,

Κληροδότημα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κληροδότημα, 109,
- μητρώο κληροδοτημάτων: 109§3,
* ενν.σγμ8-μητρώο-κληροδοτημάτων,

Κοινωνία-της-Πληροφορίας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κοινωνία-της-Πληροφορίας, 5Α,
- δικαίωμα συμμετοχής στην ΚτΠ: 5Α§2,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-συμμετοχής-στην-ΚτΠ,
- εγγυήσεις ηλεκτρονικών πληροφοριών: 5Α§2, 9, 9Α, 19,
* ενν.σγμ8-εγγυήσεις-ηλεκτρονικών-πληροφοριών,
- πληροφορία βλ. έννοια,
- πρόσβαση στις ηλεκτρονικές πληροφορίες: 5Α§2,
* ενν.σγμ8-πρόσβαση-στις-ηλεκτρονικές-πληροφορίες,

Κοινωνικό-κράτος-δικαίου

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κοινωνικό-κράτος-δικαίου, 25§1, 25§3,
- κυβερνητική πολιτική βλ. Πολιτική Κυβέρνησης,

Κόμμα-πολιτικό

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κόμμα-πολιτικό, 29,
* ενν.σγμ8-πολιτικό-κόμμα,
- αρχηγός κόμματος: 37§2,
* ενν.σγμ8-αρχηγός-κόμματος,
- δαπάνες εκλογικές κόμματος: 29§2,
* ενν.σγμ8-δαπάνες-εκλογικές-κόμματος,
- διαχείριση οικονομική, διαφάνεια 29§2,
- διερευνητική εντολή: 37§2, 37§3, 37§4, 37ερμ.δήλ.,
- δικαίωμα κόμματος: 29§2,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-κόμματος,
- δράση κόμματος: 29§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-δράση-κόμματος,
- εκδηλώσεις υπέρ ή κατά κόμματος: 29§3,
* ενν.σγμ8-εκδηλώσεις-υπέρ-ή-κατά-κόμματος,
- εκπρόσωπος κόμματος: 37§4,
* ενν.σγμ8-εκπρόσωπος-κόμματος,
- ίδρυση κόμματος: 29§1,
* ενν.σγμ8-ίδρυση-κόμματος,
- κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος: 37§3,
* ενν.σγμ8-κοινοβουλευτική-δύναμη-κόμματος,
- κοινοβουλευτική ομάδα κόμματος βλ. έννοια,
- Κυβέρνηση από όλα τα κόμματα: 37§3,
* ενν.σγμ8-Κυβέρνηση-από-όλα-τα-κόμματα,
- νομοσχέδια για κόμματα: 72§1,
* ενν.σγμ8-νομοσχέδια-για-κόμματα,
- οικονομική ενίσχυση κόμματος: 29§2,
* ενν.σγμ8-οικονομική-ενίσχυση-κόμματος,
- οργάνωση κόμματος: 29§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-οργάνωση-κόμματος,
* ενν.σγμ8-οργάνωση-πολιτικού-κόμματος,
- πολίτευμα βλ. έννοια,
- προεκλογικό μήνυμα κόμματος: 15§2υκ.2,
* ενν.σγμ8-προεκλογικό-μήνυμα-κόμματος,
- τμήμα νέων κόμματος: 29§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-τμήμα-νέων-κόμματος,
• δεύτερο σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμμα: 37§3,
* ενν.σγμ8-δεύτερο-σε-κοινοβουλευτική-δύναμη-κόμμα,
• τρίτο σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμμα: 37§3,
* ενν.σγμ8-τρίτο-σε-κοινοβουλευτική-δύναμη-κόμμα,

Κοπή-νομίσματος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κοπή-νομίσματος, 80§2,
- νόμισμα βλ. έννοια,

Κράτηση-προσωρινή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κράτηση-προσωρινή, 6§3μκ.1,
- ποινή βλ. έννοια,

Κυβέρνηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κυβέρνηση,
- αίτηση για μυστική συνεδρίαση της Βουλής από την Κυβέρνηση: 66§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-αίτηση-για-μυστική-συνεδρίαση-της-Βουλής-από-την-Κυβέρνηση,
- αποστολή της Κυβέρνησης: Μ3Τ4Κ1, 81, 82, 83,
* ενν.σγμ8-αποστολή-της-Κυβέρνησης,
- άσκηση εκτελεστικής λειτουργίας: 26§2,
* ενν.σγμ8-άσκηση-εκτελεστικής-λειτουργίας,
- δικαίωμα πρότασης νόμων: 73§1,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-πρότασης-νόμων,
- διοίκηση Ενόπλων Δυνάμεων: 45μκ.1,
* ενν.σγμ8-διοίκηση-Ενόπλων-Δυνάμεων,
- εμπιστοσύνη της Βουλής: 37§2, 41§2, 84§1, 84§3, 84§4, 84§5,
* ενν.σγμ8-εμπιστοσύνη-της-Βουλής,
- κατάσταση πολιορκίας 48§1, 48§2, 48§5, βλ. έννοια,
- καταψήφιση Κυβέρνησης: 38§1, 41§1,
* ενν.σγμ8-καταψήφιση-Κυβέρνησης,
- μέλος Κυβέρνησης βλ. έννοια,
- παύση Κυβέρνησης: 34§1υκ.2, 35§1υκ.2, 38,
* ενν.σγμ8-παύση-Κυβέρνησης,
- πολιτική Κυβερνησης βλ. έννοια,
- πρόταση της Κυβερνησης: 41§2, 48§1,
* ενν.σγμ8-πρόταση-της-Κυβερνησης,
- συγκρότηση της Κυβέρνησης: Μ3Τ4Κ1, 81, 82, 83,
* ενν.σγμ8-συγκρότηση-της-Κυβέρνησης,
- σύνθεση Κυβέρνησης: 81§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-σύνθεση-Κυβέρνησης,
- σχηματισμός Κυβέρνησης: 37§2, 84§1μκ.3,
* ενν.σγμ8-σχηματισμός-Κυβέρνησης,
- τροπολογίες βουλευτών συγκατάθεση Κυβέρνησης: 74§3,
* ενν.σγμ8-τροπολογίες-βουλευτών-συγκατάθεση-Κυβέρνησης,
• από όλα τα κόμματα κυβέρνηση: 37§3,
* ενν.σγμ8-από-όλα-τα-κόμματα-κυβέρνηση,

Κυριαρχία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κυριαρχία,
• εθνική κυριαρχία: 28§3,
* ενν.σγμ8-εθνική-κυριαρχία,
• λαϊκή κυριαρχία: 1§2,
* ενν.σγμ8-λαϊκή-κυριαρχία,
- έκφραση λαϊκής κυριαρχίας: 52υκ.1,
- σφετερισμός λαϊκής κυριαρχίας: 120§3,

Κυριότητα-ψιλή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κυριότητα-ψιλή,
* ενν.σγμ8-ψιλή-κυριότητα,
- εξαγορά ψιλής κυριότητας εμφυτευτικών κτημάτων: 117§2,
* ενν.σγμ8-εξαγορά-ψιλής-κυριότητας-εμφυτευτικών-κτημάτων,

Κώδικας-διοικητικός-δικαστικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κώδικας-διοικητικός-δικαστικός, 76§6,
* ενν.σγμ8-διοικητικός-δικαστικός-κώδικας,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

Κωδίκελλος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κωδίκελλος,
- μεταβολή περιεχομένου ή όρων κωδίκελλου: 109§1,
* ενν.σγμ8-μεταβολή-περιεχομένου-ή-όρων-κωδίκελλου,

Κωδικοποίηση-υφιστάμενων-διατάξεων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Κωδικοποίηση-υφιστάμενων-διατάξεων, 76§7,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

- Λ -

Λατρεία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Λατρεία, 13§2,
- δημόσια τάξη βλ. Τάξη δημόσια,
- θρησκεία βλ. έννοια,

Λειτουργία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Λειτουργία,
- εξουσία βλ. εξουσία,
- διοίκηση βλ. έννοια,
• δικαστική λειτουργία: 26§3,
* ενν.σγμ8-δικαστική-λειτουργία,
• εκτελεστική λειτουργία: 26§2,
* ενν.σγμ8-εκτελεστική-λειτουργία,
• πολιτεύματος δημοκρατικού ελεύθερη λειτουργία: 29§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-πολιτεύματος-δημοκρατικού-ελεύθερη-λειτουργία,
• νομοθετική λειτουργία: 26§1, 77§1,
* ενν.σγμ8-νομοθετική-λειτουργία,

Λειτουργός-δημόσιος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Λειτουργός-δημόσιος, (87 - 92), 16§6,
* ενν.σγμ8-δημόσιος-λειτουργός,
- γενική-έννοια: Εργαζόμενος,
• βουλευτής βλ. έννοια,
• δικαστικός λειτουργός βλ. έννοια,
• καθηγητής ΑΕΙ βλ. έννοια,
• Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,

Λειτουργός-δικαστικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Λειτουργός-δικαστικός, (87 - 92)
* ενν.σγμ8-δικαστής, 87, 88§6, 91§3, 92§3, 97§1, 102§4,
* ενν.σγμ8-δικαστικός-λειτουργός,
- γενική έννοια = Λειτουργός δημόσιος,
- αγωγή κακοδικίας: 99,
* ενν.σγμ8-αγωγή-κακοδικίας,
- ανεξαρτησία λειτουργική προσωπική δικαστών: 87§1,
* ενν.σγμ8-ανεξαρτησία-λειτουργική-προσωπική-δικαστών,
- ανώτατο δικαστικό συμβούλιο βλ. έννοια,
- Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο βλ. έννοια,
- απαγόρευση απεργίας 23§2υκ.2,
- απαγόρευση εκδηλώσεων υπέρ ή κατά κομμάτων 29§3,
- αποδοχές δικαστικών λειτουργών: 88§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-αποδοχές-δικαστικών-λειτουργών,
- αποσπάσεις 90§1,
- αποχώρηση από την υπηρεσία 88§5, 90§5υκ.2, 118§5,
- άσκηση καθηκόντων δικαστών: 87§2,
* ενν.σγμ8-άσκηση-καθηκόντων-δικαστών,
- ασυμβίβαστα δικαστικά: 89, 118§4,
* ενν.σγμ8-ασυμβίβαστα-δικαστικά,
- διαιτησία από δικαστικούς λειτουργούς: 89§3υκ.2, 118§4,
* ενν.σγμ8-διαιτησία-από-δικαστικούς-λειτουργούς,
- διαδικασία επιλογής 88§1,
- δικαίωμα προσφυγής δικαστικού λειτουργού: 90§3,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-προσφυγής-δικαστικού-λειτουργού,
- διορισμός 88§1, 88§3,
- ειδικό δικαστήριο, δίωξη υπουργών: 86§4,
- ενοποίηση πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης: 88ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-ενοποίηση-πρώτου-βαθμού-δικαιοδοσίας-της-πολιτικής-δικαιοσύνης,
- ένωση δικαστικών λειτουργών: 89§5,
* ενν.σγμ8-ένωση-δικαστικών-λειτουργών,
- εξέλιξη βαθμολογική, μισθολογική δικαστικών λειτουργών: 88§2,
* ενν.σγμ8-εξέλιξη-βαθμολογική-μισθολογική-δικαστικών-λειτουργών,
- εκπαιδευτικά καθήκοντα δικαστικών λειτουργών: 89§3,
* ενν.σγμ8-εκπαιδευτικά-καθήκοντα-δικαστικών-λειτουργών,
- εκπροσώπηση σε διεθνείς οργανισμούς δικαστικών λειτουργών: 89§3,
* ενν.σγμ8-εκπροσώπηση-σε-διεθνείς-οργανισμούς-δικαστικών-λειτουργών,
- επιθεώρηση τακτικών δικαστών: 87§3,
* ενν.σγμ8-επιθεώρηση-τακτικών-δικαστών,
- ισοβιότητα δικαστικών λειτουργών: 88§1,
* ενν.σγμ8-ισοβιότητα-δικαστικών-λειτουργών,
- μετάθεση δικαστικών λειτουργών: 90§1,
* ενν.σγμ8-μετάθεση-δικαστικών-λειτουργών,
- μετάταξη δικαστικών λειτουργών: 88§6, 90§1,
* ενν.σγμ8-μετάταξη-δικαστικών-λειτουργών,
- παύση δικαστικών λειτουργών: 88§4,
* ενν.σγμ8-παύση-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική αγωγή δικαστικών λειτουργών: 91§1, 91§3,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-αγωγή-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική απόφαση δικαστικών λειτουργών: 91§4,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-απόφαση-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική δίωξη δικαστικών λειτουργών: 91§2μκ.3, 118§2,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-δίωξη-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική εξουσία δικαστικών λειτουργών: 91§1, 91§3,
* ενν.σγμ8-πειθαρχική-εξουσία-δικαστικών-λειτουργών,
- περίοδος δοκιμαστική και εκπαιδευτική δικαστικών λειτουργών: 88§3υκ.1,
* ενν.σγμ8-περίοδος-δοκιμαστική-και-εκπαιδευτική-δικαστικών-λειτουργών,
- προαγωγή διοικητικών δικαστών: 88§6μκ.3,
* ενν.σγμ8-προαγωγή-διοικητικών-δικαστών,
- προαγωγή δικαστικών λειτουργών: 90§1, 90§3, 118§2, 118§3,
* ενν.σγμ8-προαγωγή-δικαστικών-λειτουργών,
- προσόντα δικαστικών λειτουργών: 88§1,
* ενν.σγμ8-προσόντα-δικαστικών-λειτουργών,
- συμβούλιο χαρίτων: 47§1,
* ενν.σγμ8-συμβούλιο-χαρίτων,
- τοποθετήσεις δικαστικών λειτουργών: 90§1,
* ενν.σγμ8-τοποθετήσεις-δικαστικών-λειτουργών,
- υπακοή στο Σύνταγμα και τους νόμους 87§2,
- υπηρεσιακή κατάσταση δικαστικών λειτουργών: 88§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-υπηρεσιακή-κατάσταση-δικαστικών-λειτουργών,
• αντεισαγγελέας:
* ενν.σγμ8-αντεισαγγελέας,
• Αρείου Πάγου αντεισαγγελέας: 88§6,
• εφετών αντεισαγγελέας: 88§5,
• αρεοπαγίτης: 87§3,
* ενν.σγμ8-αρεοπαγίτης,
• εισαγγελέας βλ. έννοια,
• μέλος του ΑΠ, συμμετοχή σε συμβούλια 88§7,
• μέλος του ΣτΕ, συμμετοχή σε συμβούλια 88§7,
• νόμιμος δικαστής: 8υκ.1,
* ενν.σγμ8-νόμιμος-δικαστής,
• στρατοδίκης βλ. σώμα δικαστικό των ενόπλων δυνάμεων,
• τακτικός δικαστής: 87§1, 88§3, 88§3, 97§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-τακτικός-δικαστής,
• πρόεδρος εφετών: 90§2υκ.1, 118§1,
* ενν.σγμ8-πρόεδρος-εφετών,

Λίμνη-και-λιμνοθάλασσα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Λίμνη-και-λιμνοθάλασσα, 18§2,
* ενν.σγμ8-λιμνοθάλασσα-και-λίμνη,
- εκμετάλλευση λιμνών και λιμνοθαλασσών: 18§2,
* ενν.σγμ8-εκμετάλλευση-λιμνών-και-λιμνοθαλασσών,

Λογοκρισία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Λογοκρισία, 14§2μκ.2,
- τύπος βλ. έννοια,

- Μ -

Μέλος-της-Κυβέρνησης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μέλος-της-Κυβέρνησης, 81§1,
* ενν.σγμ8-μέλος-Κυβέρνησης,
- ολική-έννοια: Κυβέρνηση,
- αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας μέλους Κυβέρνησης: 81§3,
* ενν.σγμ8-αναστολή-επαγγελματικής-δραστηριότητας-μέλους-Κυβέρνησης,
- διορισμός μέλους Κυβέρνησης: 37§1,
* ενν.σγμ8-διορισμός-μέλους-Κυβέρνησης,
- δίωξη μέλους Κυβέρνησης: 86,
* ενν.σγμ8-δίωξη-μέλους-Κυβέρνησης,
- απόφαση 86§2, 86§3,
- πρόταση 86§3,
- ειδικό δικαστήριο 86§4,
- εμπιστοσύνη Βουλής προς μέλος Κυβέρνησης: 84§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-εμπιστοσύνη-Βουλής-προς-μέλος-Κυβέρνησης,
- ευθύνη μέλους Κυβέρνησης: 86,
* ενν.σγμ8-ευθύνη-μέλους-Κυβέρνησης,
- παύση μέλους Κυβέρνησης: 37§1,
* ενν.σγμ8-παύση-μέλους-Κυβέρνησης,
- προσόντα μέλους Κυβέρνησης: 81§2,
* ενν.σγμ8-προσόντα-μέλους-Κυβέρνησης,
• Αντιπρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου:
* ενν.σγμ8-Αντιπρόεδρος-του-Υπουργικού-Συμβουλίου,
• Πρόεδρος της Κυβέρνησης: 44§3, 81§1υκ.1μκ.3,
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-της-Κυβέρνησης,
• Πρωθυπουργός βλ. έννοια,
• Υπουργός βλ. έννοια,
• Υπουργός αναπληρωτής: 81§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-Υπουργός-αναπληρωτής,
• Υπουργός χωρίς χαρτοφυλάκιο: 81§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-Υπουργός-χωρίς-χαρτοφυλάκιο,
• Υφυπουργός 81§1υκ.2, βλ. έννοια,
• Υφυπουργός μόνιμος υπηρεσιακός: 81§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-Υφυπουργός-μόνιμος-υπηρεσιακός,

Μέσο-ενημέρωσης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μέσο-ενημέρωσης,
* ενν.σγμ8-Μέσα-ενημέρωσης,
* ενν.σγμ8-ενημέρωσης-μέσα,
- ανεξάρτητη αρχή ραδιοφωνίας τηλεόρασης: 15§2,
* ενν.σγμ8-ανεξάρτητη-αρχή-ραδιοφωνίας-τηλεόρασης,
- ασυμβίβαστα ιδιοκτητών, εταίρων μέσων ενημέρωσης: 14§9μκ.4, 14§9μκ.5,
* ενν.σγμ8-ασυμβίβαστα-ιδιοκτητών-εταίρων-μέσων-ενημέρωσης,
- δημοσίευμα βλ. έννοια,
- δημοσιογραφικό επάγγελμα βλ. έννοια,
- διαφάνεια στην ενημέρωση: 14§9μκ.2,
* ενν.σγμ8-διαφάνεια-στην-ενημέρωση,
- Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης: 15§2, βλ. έννοια,
* ενν.σγμ8-Εθνικό-Συμβούλιο-Ραδιοτηλεόρασης,
- ειδήσεις βλ. έννοια,
- εκπομπή ανακριβής, δυσφημιστική: 14§5μκ.1, 14§5μκ.2,
* ενν.σγμ8-εκπομπή-ανακριβής-δυσφημιστική,
- έλεγχος μέσου ενημέρωσης: 15§2, βλ. έννοια,
* ενν.σγμ8-έλεγχος-μέσου-ενημέρωσης,
- ευθύνη αστική, ποινική μέσου ενημέρωσης: 14§7,
* ενν.σγμ8-ευθύνη-αστική-ποινική-μέσου-ενημέρωσης,
- ιδιοκτησιακό καθεστώς μέσου ενημέρωσης: 14§9
* ενν.σγμ8-ιδιοκτησιακό-καθεστώς-μέσου-ενημέρωσης,
- μέσα χρηματοδότησης μέσου ενημέρωσης: 14§9
* ενν.σγμ8-μέσα-χρηματοδότησης-μέσου-ενημέρωσης,
- μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων: 15§2,
* ενν.σγμ8-μετάδοση-πληροφοριών-και-ειδήσεων,
- οικονομική κατάστασης μέσου ενημέρωσης: 14§9
* ενν.σγμ8-οικονομική-κατάστασης-μέσου-ενημέρωσης,
- πληροφορία βλ. έννοια,
- πολυφωνία στην ενημέρωση: 14§9μκ.2,
* ενν.σγμ8-πολυφωνία-στην-ενημέρωση,
- χρηματοδότηση μέσων ενημέρωσης: 14§9,
* ενν.σγμ8-χρηματοδότηση-μέσων-ενημέρωσης,
• ραδιοφωνία: 15,
* ενν.σγμ8-ραδιοφωνία,
(βλ. τηλεόραση)
• τηλεόραση: 14, 15,
* ενν.σγμ8-τηλεόραση,
- ανάκληση άδειας σταθμού: 14§9μκ.6,
- έλεγχος άμεσος από το κράτος: 15§2,
- ευθύνη αστική, ποινική: 14§7,
- μετάδοση εργασιών Βουλής, επιτροπών: 15§2,
- μηνύματα προεκλογικά κομμάτων: 15§2,
• τύπος βλ. έννοια,

Μετάδοση-πληροφοριών-και-ειδήσεων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μετάδοση-πληροφοριών-και-ειδήσεων, 15§2,
- μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

Μεταλλεία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μεταλλεία, 18§1,
- γενική-έννοια = Υπόγειος πλούτος,

Μητρότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μητρότητα,
- προστασία 21§1, βλ. Οικογένεια,

Μισθός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μισθός,
- εγγραφή στον προϋπολογισμό 80§1,

Μνημείο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μνημείο, 24§6,

Μονή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Μονή, 18§8, 105§1, 105§2, 105§3, 105§5,
- Άγιο Όρος βλ. έννοια,
- θρησκεία βλ. έννοια,

- Ν -

Ναυτιλία-εμπορική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ναυτιλία-εμπορική, 107§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-εμπορική-ναυτιλία,

Νέοι

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νέοι,
* ενν.σγμ8-Νέος,
- νεότητα: 21§3,
* ενν.σγμ8-νεότητα,
- συμμετοχή σε κόμματα νέων: 29§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-συμμετοχή-σε-κόμματα-νέων,

Νεότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νεότητα,
- προστασία 21§3,
- Κράτος βλ. Εξουσία,
- νέοι βλ. έννοια,

Νομικό-Συμβούλιο-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νομικό-Συμβούλιο-του-Κράτους, 100Α,
- αρμοδιότητες 100Αμκ.2,
- δικαστική εξουσία βλ. έννοια,
- προσωπικό 100Αμκ.3,

Νόμισμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νόμισμα,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- κοπή, έκδοση νομίσματος: 80§2,
* ενν.σγμ8-κοπή-έκδοση-νομίσματος,

Νομοθεσία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νομοθεσία,
- γενική-έννοια = Δίκαιο,
- εδάφιο, πρόταση νομοθεσίας: 17§4υκ.3, 42§1,
* ενν.σγμ8-εδάφιο-πρόταση-νομοθεσίας,
- επιστημονική υπηρεσία: 65§5,
- κωδικοποίηση υφιστάμενων διατάξεων: 76§7,
- νομοθετική εξουσιοδότηση βλ. έννοια,
• κώδικας διοικητικός, δικαστικός: 76§6,
* ενν.σγμ8-κώδικας-διοικητικός-δικαστικός,
• νόμος βλ. έννοια,
• νομοσχέδιο βλ. έννοια,
• οικονομική νομοθεσία: 107,
* ενν.σγμ8-οικονομική-νομοθεσία,
• πράξη βλ. έννοια,
• προεδρικό διάταγμα βλ. Διάταγμα,
• προσθήκη βλ. έννοια,
• πρόταση νόμου βλ. έννοια,
• τροπολογία βλ. έννοια,

Νομοθετική-εξουσιοδότηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νομοθετική-εξουσιοδότηση, 36§4, 43§2, 43§4, 43§5, 72§1, 78§3, 78§4υκ.1,
* ενν.σγμ8-εξουσιοδότηση-νομοθετική,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

Νομοθετική-λειτουργία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νομοθετική-λειτουργία, 26§1, 77§1,
- γενική-έννοια = Λειτουργία,
- εξουσία βλ. έννοια,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

Νόμος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νόμος,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- αναδρομική ισχύς νόμου:
* ενν.σγμ8-αναδρομική-ισχύς-νόμου,
* ενν.σγμ8-Αναδρομικότητα-νόμου,
• ποινικού 7§1,
• φορολογικού 78§2,
- διάταξη νόμου: 74§4,
* ενν.σγμ8-διάταξη-νόμου,
• αντισυνταγματική διάταξη νόμου: 100§4μκ.2,
* ενν.σγμ8-Αντισυνταγματική-διάταξη,
- δικαστές, υποχρέωση σεβασμού νόμων 87§2,
- έκδοση νόμου: 42§1, 112§1,
* ενν.σγμ8-έκδοση-νόμου,
- ερμηνεία νόμου: 77§1,
* ενν.σγμ8-ερμηνεία-νόμου,
• αυθεντική 72§1υκ.1, 77§1,
- πρόταση νόμου βλ. έννοια,
• αντίθετος προς το Σύνταγμα νόμος: 93§4, 111§1,
* ενν.σγμ8-αντίθετος-προς-το-Σύνταγμα-νόμος,
• ερμηνευτικός νόμος: (μη) 77§2,
* ενν.σγμ8-ερμηνευτικός-νόμος,
• περί ευθύνης των υπουργών νόμος: 85μκ.1, 86,
* ενν.σγμ8-περί-ευθύνης-των-υπουργών-νόμος,
• πλαίσιο νόμος: 43§4, 43§3, 78§5,
* ενν.σγμ8-πλαίσιο-νόμος,
• ποινικός νόμος: 96§1,
* ενν.σγμ8-ποινικός-νόμος,
• τυπικός νόμος: 36§2, 100§1υκ.ε,
* ενν.σγμ8-τυπικός-νόμος,
• φορολογικός νόμος: 76§7, 78,
* ενν.σγμ8-φορολογικός-νόμος,

Νομοσχέδιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Νομοσχέδιο, (70 - 76)
- σχέδιο νόμου: 76§2,
* ενν.σγμ8-σχέδιο-νόμου,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- αιτιολογική έκθεση νομοσχεδίου: 74§1,
* ενν.σγμ8-αιτιολογική-έκθεση-νομοσχεδίου,
- αναπομπή νομοσχεδίου: 35§2υκ.δ, 42§1, 42§2, 76§2,
* ενν.σγμ8-αναπομπή-νομοσχεδίου,
* ενν.σγμ8-Αναπομπή-νομοσχεδίου,
- διατάξεις άσχετες νομοσχεδίου: 74§5,
* ενν.σγμ8-διατάξεις-άσχετες-νομοσχεδίου,
- έκθεση Γενικού Λογιστηρίου 75,
- επιστημονική υπηρεσία Βουλής 65§5, 74§1,
- κοινοβουλευτική επιτροπή 68§1, 70§2, 72§2, 74§2,
- κύριο αντικείμενο νομοσχεδίου: 74§5,
* ενν.σγμ8-κύριο-αντικείμενο-νομοσχεδίου,
- οικονομική και κοινωνική επιτροπή 82§3,
- προσθήκη νομοσχεδίου 73§3, 74§5, 76§3,
- τροπολογία νομοσχεδίου βλ. έννοια,
- ψήφιση νομοσχεδίου: 76§1,
* ενν.σγμ8-ψήφιση-νομοσχεδίου,
* ενν.σγμ8-ψήφιση-νόμου,
- αναβολή 76§3,
- από κοινοβουλευτική επιτροπή 70§2, 70§3, 70§4, 70§5, 72§2, 72§3, 72§4, 74§5,
- από τμήμα διακοπής των εργασιών 70§5, 72§2, 74§5, 76§4,
• αντικείμενο δημοψηφίσματος νομοσχέδιο: 44§2,
* ενν.σγμ8-αντικείμενο-δημοψηφίσματος-νομοσχέδιο,
• αρμοδιότητα ολομέλειας νομοσχέδιο: 72§1,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητα-ολομέλειας-νομοσχέδιο,
• επείγοντος χαρακτήρα νομοσχέδιο: 76§5,
* ενν.σγμ8-επείγοντος-χαρακτήρα-νομοσχέδιο,
• επείγον νομοσχέδιο: 76§5,
* ενν.σγμ8-επείγον-νομοσχέδιο,
• επιβαρυντικό του Προϋπολογισμού νομοσχέδιο: 75§1, 75§3,
* ενν.σγμ8-επιβαρυντικό-του-Προϋπολογισμού-νομοσχέδιο,
• επιψήφιση κωδίκων νομοσχέδιο: 76§6,
* ενν.σγμ8-επιψήφιση-κωδίκων-νομοσχέδιο,
• κατεπείγον νομοσχέδιο: 76§4,
* ενν.σγμ8-κατεπείγον-νομοσχέδιο,
• συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο: 73§2, 73§3,
* ενν.σγμ8-συνταξιοδοτικό-νομοσχέδιο,
• φορολογικό νομοσχέδιο: 73§5, 78,
* ενν.σγμ8-φορολογικό-νομοσχέδιο,

- Ο -

Οικισμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικισμός, 24§2,
- ανάπτυξη οικισμού: 24§2,
* ενν.σγμ8-ανάπτυξη-οικισμού,
- οικιστική περιοχή βλ. έννοια,

Οικιστική-περιοχή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικιστική-περιοχή, 24§2, 24§3, 24§4, 24§5μκ.1,
- οικισμος βλ. έννοια,

Οικογένεια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικογένεια,
- γάμος: 21§1,
* ενν.σγμ8-γάμος,
- μητρότητα: 21§1,
* ενν.σγμ8-μητρότητα,
- οικογενειακή ζωή: 9§1μκ.2, 93§2,
* ενν.σγμ8-οικογενειακή-ζωή,
- προστασία οικογένειας: 21§1, 21§3,
* ενν.σγμ8-προστασία-οικογένειας,
• πολύτεκνη οικογένεια:
* ενν.σγμ8-πολύτεκνη-οικογένεια,
- προστασία 21§2,

Οικονομία-εθνική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικονομία-εθνική, 18§6υκ.1, 24§1μκ.5, 106§1, 106§3,
* ενν.σγμ8-εθνική-οικονομια,
* ενν.σγμ8-Οικονομία,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- εξασφάλιση συναλλαγματικής θέσης της Χώρας: 78§5,
* ενν.σγμ8-εξασφάλιση-συναλλαγματικής-θέσης-της-Χώρας,
- εξουσία βλ. έννοια,
- ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία βλ. Πρωτοβουλία ιδιωτική οικονομική,
- νόμισμα βλ. έννοια,
- οικονομία ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών: 106§1,
* ενν.σγμ8-οικονομία-ορεινών-νησιωτικών-και-παραμεθόριων-περιοχών,
- οικονομική ανάπτυξη βλ. έννοια,
- Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή βλ. έννοια,
- Οικονομική και κοινωνική πολιτική βλ. έννοια,
- περιφερειακή ανάπτυξη βλ. έννοια,
- πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης βλ. έννοια,
- προϋπολογισμός του Κράτους βλ. έννοια,

Οικονομική-ανάπτυξη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικονομική-ανάπτυξη, 106§1, 106§3,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

Οικονομική-και-Κοινωνική-Επιτροπή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικονομική-και-Κοινωνική-Επιτροπή, 82§3,
* ενν.σγμ8-Επιτροπή-Οικονομική-και-Κοινωνική,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

Οικονομική-και-κοινωνική-πολιτική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικονομική-και-κοινωνική-πολιτική, 82§3,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή βλ. έννοια,

Οικουμενικό-Πατριαρχείο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οικουμενικό-Πατριαρχείο, 105§1μκ.2, 105§3, 105§4,
- θρησκεία βλ. έννοια,
- Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας βλ. έννοια,

Ομάδα-Κοινοβουλευτική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ομάδα-Κοινοβουλευτική,
* ενν.σγμ8-κοινοβουλευτική-ομάδα-κόμματος,
- εντολή διερευνητική 37§4,
- Βουλή βλ. έννοια,
- κόμμα πολιτικό βλ. έννοια,
- προσθήκη σε νομοσχέδιο 73§4,
- πρόταση διορισμού Πρωθυπουργού 38§2,
- σύσταση κοινοβουλευτικών επιτροπών 68§3,
- τροπολογία σε νομοσχέδιο 73§4,

Όπλο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Όπλο, 11§1,
- ένοπλες δυνάμεις βλ. έννοια,
- ένοπλο κίνημα βλ. Κίνημα ένοπλο,
- σώματα ασφαλείας

Οργανισμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οργανισμός,
- ένωση βλ. έννοια,
- σωματείο βλ. έννοια,
• δημόσιου συμφέροντος οργανισμός:
* ενν.σγμ8-δημόσιου-συμφέροντος-οργανισμός,
• διεθνής οργανισμός: 28§2μκ.1, βλ. έννοια,
* ενν.σγμ8-διεθνής-οργανισμός,
• ιδρυμάτων οργανισμός: 16§4, 16§5,
* ενν.σγμ8-ιδρυμάτων-οργανισμός,
• κοινής ωφέλειας οργανισμός: 104§1,
* ενν.σγμ8-κοινής-ωφέλειας-οργανισμός,
• οικονομικός οργανισμός: 78§5,
* ενν.σγμ8-οικονομικός-οργανισμός,
• συνεταιρισμός βλ. έννοια,
• τοπικής αυτοδιοίκησης οργανισμός βλ. ΟΤΑ,

Οργανισμός-Τοπικής-Αυτοδιοίκησης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Οργανισμός-Τοπικής-Αυτοδιοίκησης, 98§1υκ.α, 98§1υκ.γ, 102, 104§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-τοπικής-αυτοδιοίκησης-οργανισμός,
* ενν.σγμ8-Ο.Τ.Α., ενν.ΟΤΑ,
- ολική-έννοια = Τοπική αυτοδιοίκηση,
- αιρετά όργανα ΟΤΑ: 102§3,
* ενν.σγμ8-αιρετά-όργανα-ΟΤΑ,
- αρμοδιότητες ΟΤΑ: 102§1,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-ΟΤΑ,
- αρμοδιότητα Ελεγκτικού Συνεδρίου 98§1υκ.α, 98§1υκ.γ, 98§1υκ.στ,
- αρχές ΟΤΑ: 102§2,
* ενν.σγμ8-αρχές-ΟΤΑ,
- αυτοτέλεια διοικητική, οικονομική ΟΤΑ: 102§2, 102§3,
* ενν.σγμ8-αυτοτέλεια-διοικητική-οικονομική-ΟΤΑ,
- βαθμίδες ΟΤΑ: 102§1,
* ενν.σγμ8-βαθμίδες-ΟΤΑ,
- δαπάνη σε βάρος ΟΤΑ: 73§3,
* ενν.σγμ8-δαπάνη-σε-βάρος-ΟΤΑ,
- εποπτεία κρατική ΟΤΑ: 102§4,
* ενν.σγμ8-εποπτεία-κρατική-ΟΤΑ,
- εκτέλεση έργων επ’ ωφελεία ΟΤΑ: 17§7,
* ενν.σγμ8-εκτέλεση-έργων-επ’-ωφελεία-ΟΤΑ,
- μεταβίβαση αρμοδιοτήτων προς την τοπική αυτοδιοίκηση: 102§5,
* ενν.σγμ8-μεταβίβαση-αρμοδιοτήτων-προς-την-τοπική-αυτοδιοίκηση,
- έσοδα τοπικά ΟΤΑ: είσπραξη 102§5,
* ενν.σγμ8-έσοδα-τοπικά-ΟΤΑ,
- όργανα αιρετά ΟΤΑ: πειθαρχικές ποινές 102§4,
* ενν.σγμ8-όργανα-αιρετά-ΟΤΑ,
- συλλογικές συμβάσεις υπαλλήλων ΟΤΑ: 22§3,
* ενν.σγμ8-συλλογικές-συμβάσεις-υπαλλήλων-ΟΤΑ,
- σύνδεσμοι αναγκαστικοί ή εκούσιοι ΟΤΑ: 102§3,
* ενν.σγμ8-σύνδεσμοι-αναγκαστικοί-ή-εκούσιοι-ΟΤΑ,
- τοπική υπόθεση: διοίκηση 102§1,
- τροπολογία σε βάρος ΟΤΑ: 73§3,
* ενν.σγμ8-τροπολογία-σε-βάρος-ΟΤΑ,
- τροπολογία υπέρ υπαλλήλων ΟΤΑ: 73§4,
* ενν.σγμ8-τροπολογία-υπέρ-υπαλλήλων-ΟΤΑ,
- υπάλληλος τοπικής αυτοδιοίκησης: 22§3, 23§2υκ.2, 29§3, 56§1, 56§3, 73§4, 98§1υκ.ζ, 103§6, 104,
* ενν.σγμ8-υπάλληλος-τοπικής-αυτοδιοίκησης,
- υπάλληλος ΟΤΑ:
- συντάξεις σε βάρος προϋπολογισμού ΟΤΑ: 73§2,
* ενν.σγμ8-συντάξεις-σε-βάρος-προϋπολογισμού-ΟΤΑ,
• δεύτερου βαθμού ΟΤΑ: 102§1,
* ενν.σγμ8-δεύτερου-βαθμού-ΟΤΑ,
• πρώτου βαθμού ΟΤΑ: 102§1,
* ενν.σγμ8-πρώτου-βαθμού-ΟΤΑ,

Ορθόδοξη-Εκκλησία-της-Ελλάδας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ορθόδοξη-Εκκλησία-της-Ελλάδας, 3§1,
* ενν.σγμ8-Εκκλησία,
* ενν.σγμ8-Αυτοκέφαλη-Εκκλησία-της-Ελλάδας, 3§3,
- Αγία Γραφή: 3§3,
* ενν.σγμ8-Αγία-Γραφή,
- αποστολικοί κανόνες: 3§1μκ.2,
* ενν.σγμ8-αποστολικοί-κανόνες,
- Αρχιερέας εν ενεργεία: 3§1μκ.3,
* ενν.σγμ8-Αρχιερέας-εν-ενεργεία,
- θρησκεία βλ. Θρησκεία,
- Ιερά Σύνοδος: 3§1,
* ενν.σγμ8-Ιερά-Σύνοδος,
* ενν.σγμ8-Σύνοδος-Ιερά,
- Καταστατικός Χάρτης Εκκλησίας: 3§1,
* ενν.σγμ8-Καταστατικός-Χάρτης-Εκκλησίας,
- Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη: 3§3,
* ενν.σγμ8-Μεγάλη-του-Χριστού-Εκκλησία-στην-Κωνσταντινούπολη,
- Οικουμενικό Πατριαρχείο βλ. έννοια,
- όρκος Βουλευτών: 59,
* ενν.σγμ8-όρκος-Βουλευτών,
- Πατριαρχικός Τόμος της 29ης Ιουνίου 1850: 3§1μκ.3,
* ενν.σγμ8-Πατριαρχικός-Τόμος-της-29ης-Ιουνίου-1850,
- προσβολή χριστιανικής θρησκείας μέσω του τύπου: 14§3,
* ενν.σγμ8-προσβολή-χριστιανικής-θρησκείας-μέσω-του-τύπου,
- Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928: 3§1μκ.3,
* ενν.σγμ8-Συνοδική-Πράξη-της-4ης-Σεπτεμβρίου-1928,

Όριο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Όριο,
• Επικράτειας όριο: 27§1,
* ενν.σγμ8-Επικράτειας-όριο,
• ηλικίας όριο:
* ενν.σγμ8-ηλικίας-όριο,
• άμισθων φυλάκων υποθηκών και μεταγραφών 92§5,
• δικαστών 88§5, 118§1, 118§3,
• εκλογικό δικαίωμα 51§3μκ.2,
• καθηγητών ΑΕΙ 16§6υκ.3,

Όρκος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Όρκος, 13§5, 33§2, 59,

Ορυχεία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ορυχεία, 18§1,
- γενική-έννοια = Υπόγειος πλούτος,

- Π -

Παιδεία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Παιδεία,
* ενν.σγμ8-Εκπαίδευση,
- ανώτατη σχολή: 16§8υκ.2,
* ενν.σγμ8-ανώτατη-σχολή,
- ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα: 16§5,
* ενν.σγμ8-ανώτατο-εκπαιδευτικό-ίδρυμα,
* ενν.σγμ8-Α.Ε.Ι.,
- δικαστικός λειτουργός, 89§2,
- καθηγητής ΑΕΙ βλ. έννοια,
- διδακτικό προσωπικό: 16§1μκ.1, 16§6, 16§8, 89§2, 112§3,
* ενν.σγμ8-διδακτικό-προσωπικό,
- διδασκαλία: 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-διδασκαλία,
- εκπαίδευση ανώτατη: 16§5,
* ενν.σγμ8-εκπαίδευση-ανώτατη,
- εκπαίδευση ανώτερη: 16§7,
* ενν.σγμ8-εκπαίδευση-ανώτερη,
- εκπαιδευτήριο: 16§8υκ.1,
* ενν.σγμ8-εκπαιδευτήριο,
* ενν.σγμ8-ίδρυμα-εκπαιδευτικό,
• ιδιωτικό εκπαιδευτήριο: 16§8,
* ενν.σγμ8-ιδιωτική-παιδεία,
• κρατικό εκπαιδευτήριο: 16§4,
- ελευθερία ακαδημαϊκή: 16§1μκ.2,
* ενν.σγμ8-ελευθερία-ακαδημαϊκή,
- επιστήμη: 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-επιστήμη,
- έρευνα: 16§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-έρευνα,
- φοίτηση υποχρεωτική: 16§3, 112§4,
* ενν.σγμ8-φοίτηση-υποχρεωτική,
- σκοπός παιδείας: 16§2,
* ενν.σγμ8-σκοπός-παιδείας,
- σπουδαστής: 16§4,
* ενν.σγμ8-σπουδαστής,
- σύλλογος φοιτητικός: 16§5υκ.2,
* ενν.σγμ8-σύλλογος-φοιτητικός,
- τέχνη βλ. έννοια,
• δωρεάν παιδεία: 16§4υκ.1,
* ενν.σγμ8-δωρεάν-παιδεία,
• Ελλήνων εργαζομένων εκτός Επικράτειας παιδεία: 108,
* ενν.σγμ8-Ελλήνων-εργαζομένων-εκτός-Επικράτειας-παιδεία,

Παιδική-ηλικία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Παιδική-ηλικία, προστασία 21§1,

Παραδοσιακή-περιοχή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Παραδοσιακή-περιοχή,
- γενική-έννοια = Περιοχή,
- προστασία παραδοσιακής περιοχής: 24§6μκ.1,
* ενν.σγμ8-προστασία-παραδοσιακής-περιοχής,

Παραμεθόρια-περιοχή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Παραμεθόρια-περιοχή, 106,
- γενική-έννοια = Περιοχή,

Παράσημο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Παράσημο,
- απονομή 46§2,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,

Παρέμβαση-βιοϊατρική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Παρέμβαση-βιοϊατρική, 5§5,
* ενν.σγμ8-βιοϊατρική-παρέμβαση,
- δικαίωμα βλ. έννοια,

Προστασία-έννομη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προστασία-έννομη, 20,
* ενν.σγμ8-έννομη-προστασία,
- δικαίωμα βλ. έννοια,

Πεποιθήσεις

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πεποιθήσεις,
• θρησκευτικές πεποιθήσεις: 5§2υκ.1, 13§1, 13§3,
* ενν.σγμ8-θρησκευτικές-πεποιθήσεις,
• πολιτικές πεποιθήσεις: 5§2υκ.1,
* ενν.σγμ8-πολιτικές-πεποιθήσεις,

Περιβάλλον

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Περιβάλλον,
- αναδιάρθρωση χωροταξική 24§2,
- αρχή αειφορίας 24§1μκ.2,
- δασική έκταση 24§1, 24ερμ.δήλ.,
- δασικό οικοσύστημα 24ερμ.δήλ.,
- δασολόγιο 24§1,
- δάσος βλ. έννοια
- κτηματολόγιο εθνικό: 24§2υκ.2,
* ενν.σγμ8-εθνικό-κτηματολόγιο,
* ενν.σγμ8-κτηματολόγιο-εθνικό,
* ενν.σγμ8-κτηματολόγιο,
- περιοχή βλ. έννοια,
- προστασία περιβάλλοντος: 24§1,
* ενν.σγμ8-προστασία-περιβάλλοντος,
• πολιτιστικό περιβάλλον: 24§1,
* ενν.σγμ8-πολιτιστικό-περιβάλλον,
• φυσικό περιβάλλον: 24§1,
* ενν.σγμ8-φυσικό-περιβάλλον,

Περίθαλψη-απόρων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Περίθαλψη-απόρων, 21§3,
- Κράτος βλ. Εξουσία,

Περιοχή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Περιοχή,
- έκταση βλ. έννοια,
- ιδιοκτησία βλ. έννοια,
• αστική περιοχή: 18§7,
* ενν.σγμ8-αστική-περιοχή,
• νησιωτική περιοχή: 101§4,
* ενν.σγμ8-νησιωτική-περιοχή,
• οικιστική περιοχή: 24§3, 24§4, 24§5, 117§6,
* ενν.σγμ8-οικιστική-περιοχή,
• ορεινή περιοχή: 101§4,
* ενν.σγμ8-ορεινή-περιοχή,
• παραδοσιακή περιοχή 24§6, βλ. έννοια,
• παραμεθόρια περιοχή βλ. έννοια,

Περιφέρεια-εκλογική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Περιφέρεια-εκλογική, 54§1, 54§3, 56§3υκ.1,
* ενν.σγμ8-εκλογική-περιφέρεια,
- βουλευτικές εκλογές βλ. έννοια,

Περιφερειακή-ανάπτυξη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Περιφερειακή-ανάπτυξη,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- προώθηση περιφερειακής ανάπτυξης: 106§1μκ.2,
* ενν.σγμ8-προώθηση-περιφερειακής-ανάπτυξης,

Πληθυσμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πληθυσμός,
• νόμιμος πληθυσμός: 54§2, βλ. Ελλάδα - πληθυσμός,
* ενν.σγμ8-νόμιμος-πληθυσμός,

Πληροφόρηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πληροφόρηση,
- δικαίωμα 5Α§1,
- περιορισμοί 5Α§1,
- πληροφορία βλ. έννοια,

Πληροφορία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πληροφορία,
- αίτημα παροχής πληροφοριών: 10§3μκ.1,
* ενν.σγμ8-αίτημα-παροχής-πληροφοριών,
- δημοσίευση πληροφοριών
- κοινωνία της πληροφορίας βλ. έννοια,
- πάροδος προθεσμίας παροχής πληροφοριών: 10§3μκ.2,
* ενν.σγμ8-πάροδος-προθεσμίας-παροχής-πληροφοριών,
- πληροφόρηση βλ. έννοια,
• ηλεκτρονική πληροφορία:
* ενν.σγμ8-ηλεκτρονική-πληροφορία,
- εγγυήσεις παροχής ηλεκτρονικών πληροφοριών: 5Α§2μκ.2, 9, 9Α, 19,
- πρόσβαση στις ηλεκτρονικές πληροφορίες: 5Α§2,
• δημοσίευμα βλ. έννοια,
• προσωπικά δεδομένα βλ. έννοια,

Πλοίο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πλοίο,
• υπό ελληνική σημαία πλοίο: 107§1, 107§3,
* ενν.σγμ8-υπό-ελληνική-σημαία-πλοίο,

Ποινή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ποινή,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- βασανιστήρια βλ. έννοια,
- βία βλ. έννοια,
- έγκλημα βλ. έννοια,
- κράτηση προσωρινή: 6§3μκ.1,
* ενν.σγμ8-κράτηση-προσωρινή,
- μετατροπή, μετριασμός, χάρη ποινής: 47§1,
* ενν.σγμ8-μετατροπή-μετριασμός-χάρη-ποινής,
- ποινικό δικαστήριο βλ. Δικαστήριο,
- προφυλάκιση βλ. έννοια,
- χάρη ποινής βλ. έννοια,
• θανατική ποινή: 7§3μκ.2,
* ενν.σγμ8-θανατική-ποινή,
• φυλάκιση βλ. έννοια,
• χωρίς νόμο ποινή: 7,
* ενν.σγμ8-χωρίς-νόμο-ποινή,

Πλούτος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πλούτος,
- πηγή πλουτοπαραγωγική: 12§5,
* ενν.σγμ8-πηγή-πλουτοπαραγωγική,
• εθνικός πλούτος: 106§1, 106§3,
* ενν.σγμ8-εθνικός-πλούτος,
• υπόγειος πλούτος: 18§1,
* ενν.σγμ8-υπόγειος-πλούτος,

Πόλεμος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πόλεμος, 18§3, 21§2, 22§4, 30§4, 36§1, 48§1, 48§3, 53§3,
- ειρήνη βλ. έννοια,
- επιστράτευση βλ. έννοια,
- θύμα πολέμου: 21§2,
* ενν.σγμ8-θύμα-πολέμου,
- κατάσταση πολιορκίας βλ. έννοια,
- κήρυξη πολέμου: 36§1,
* ενν.σγμ8-κήρυξη-πολέμου,

Πολεοδόμηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πολεοδόμηση, 24§2, 24§3,
- οικιστική περιοχή βλ. έννοια,

Πολιτική-Κυβέρνησης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πολιτική-Κυβέρνησης,
* ενν.σγμ8-κυβερνητική-πολιτική,
- ολική-έννοια = Κυβέρνηση,
• γενική πολιτική της Χώρας: 82§1, 85,
* ενν.σγμ8-γενική-πολιτική-της-Χώρας,
• δήμευση γενική: 7§3μκ.1,
* ενν.σγμ8-δήμευση-γενική,
• εξωτερική πολιτική: 68§2,
* ενν.σγμ8-εξωτερική-πολιτική,
- Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής: 82§4,
• δημογραφική πολιτική: 21§5,
* ενν.σγμ8-δημογραφική-πολιτική,
• κοινωνικό κράτος δικαίου βλ. έννοια,
• οικονομική και κοινωνική πολιτική: 82§3,
* ενν.σγμ8-οικονομική-και-κοινωνική-πολιτική,

Πολίτευμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πολίτευμα, 1§1, 1§3,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- διάταξη μη αναθεωρητέα 110§1,
- θεμέλιο του πολιτεύματος: 1§2,
* ενν.σγμ8-θεμέλιο-του-πολιτεύματος,
- μορφή πολιτεύματος: Μ1Τ1,
* ενν.σγμ8-μορφή-πολιτεύματος,
- όρκος βουλευτών 59§1υκ.2,
- πολιτικό κόμμα βλ. έννοια,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας 30§1μκ.1,
• Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία βλ. έννοια,

Πολύτεκνη-οικογένεια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πολύτεκνη-οικογένεια,
- προστασία 21§2, βλ. Οικογένεια,

Πράξη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πράξη,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
• νομοθετικού περιεχομένου πράξη: 44§1, 48§5,
* ενν.σγμ8-νομοθετικού-περιεχομένου-πράξη,
- πράξη νομοθετικού περιεχομένου:
• Συντακτική πράξη: 97§2, 111§2, 111§3, 112§3,
* ενν.σγμ8-Συντακτική-πράξη,

Πρόγραμμα-οικονομικής-και-κοινωνικής-ανάπτυξης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πρόγραμμα-οικονομικής-και-κοινωνικής-ανάπτυξης, 79§8,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

Προεδρευόμενη-Κοινοβουλευτική-Δημοκρατία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προεδρευόμενη-Κοινοβουλευτική-Δημοκρατία, 1§1, 110§1,
* ενν.σγμ8-Κοινοβουλευτική-Δημοκρατία,
- γενική-έννοια = Πολίτευμα,

Προεδρία-της-Δημοκρατίας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προεδρία-της-Δημοκρατίας,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- προσωπικό 35§2υκ.ε, 103§5,

Πρόεδρος-της-Δημοκρατίας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-της-Δημοκρατίας, Μ3Τ2, (30 - 50) 32§1, 32§3, 34§1υκ.1, 37§4, 48§1, 49, 50, 64§1,
* ενν.σγμ8-ΠτΔ,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος,
- αδυναμία οριστική άσκησης καθηκόντων ΠτΔ: 32§1υκ.2, 34,
* ενν.σγμ8-αδυναμία-οριστική-άσκησης-καθηκόντων-ΠτΔ,
- αναπλήρωση ΠτΔ: 34, 38ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-αναπλήρωση-ΠτΔ,
- αρμοδιότητες ΠτΔ: (35 - 50)
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-ΠτΔ,
- Βουλή βλ. έννοια,
- βουλευτική περίοδος 40§1, 40§3,
- διάλυση Βουλής 41,
- εργασίες Βουλής, αναστολή 40§3,
- τακτική σύνοδος Βουλής 40§1,
- δημοψήφισμα βλ. έννοια,
- διάγγελμα ΠτΔ: 44§3,
* ενν.σγμ8-διάγγελμα-ΠτΔ,
- διάταγμα βλ. έννοια,
- διεθνής εκπροσώπηση Κράτους: 36§1,
* ενν.σγμ8-διεθνής-εκπροσώπηση-Κράτους,
- δημόσιοι υπάλληλοι, διορισμός παύση από ΠτΔ: 46§1,
* ενν.σγμ8-δημόσιοι-υπάλληλοι-διορισμός-παύση-από-ΠτΔ,
- εκλογή ΠτΔ: 30§1, 32,
* ενν.σγμ8-εκλογή-ΠτΔ,
- Ένοπλες Δυνάμεις, αρχηγός: 45,
* ενν.σγμ8-Ένοπλες-Δυνάμεις-αρχηγός,
- εντολή διερευνητική 37§2, 37§3, 37§4, 37ερμ.δήλ.,
- Εξουσία βλ. έννοια,
- επανεκλογή ΠτΔ: 30§5,
* ενν.σγμ8-επανεκλογή-ΠτΔ,
- ευθύνη ΠτΔ: 49,
* ενν.σγμ8-ευθύνη-ΠτΔ,
- κατάσταση πολιορκίας 48, βλ. έννοια,
- κατηγορία κατά ΠτΔ: 49,
* ενν.σγμ8-κατηγορία-κατά-ΠτΔ,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- απαλλαγή Κυβέρνησης από καθήκοντα 38§1,
- διορισμός Κυβέρνησης 37,
- νόμος, έκδοση και δημοσίευση 42§1, βλ. Νόμος,
- νόμος πλαίσιο 43§4, 43§3,
- νομοσχέδιο, αναπομπή 42, βλ. Νομοσχέδιο,
- όρκος ΠτΔ: 33§2,
* ενν.σγμ8-όρκος-ΠτΔ,
- παραίτηση ΠτΔ: 32§1υκ.2, 32ερμ.δήλ., 34§1,
* ενν.σγμ8-παραίτηση-ΠτΔ,
- παραπομπή σε δίκη ΠτΔ: 49,
* ενν.σγμ8-παραπομπή-σε-δίκη-ΠτΔ,
- παράσημα, απονομή από ΠτΔ: 46§2,
* ενν.σγμ8-παράσημα-απονομή-από-ΠτΔ,
- πράξη νομοθετικού περιεχομένου 44§1, βλ. Πράξη,
- πράξη ΠτΔ, προσυπογραφή Υπουργού 35,
- Προεδρία της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- προσόντα εκλογιμότητας ΠτΔ: 31,
* ενν.σγμ8-προσόντα-εκλογιμότητας-ΠτΔ,
- Πρωθυπουργός βλ. έννοια,
- αδυναμία άσκησης καθηκόντων 38,
- αναπλήρωση προσωρινή 38§2,
- διορισμός 37,
- ρυθμιστής Πολιτεύματος: 30§1,
* ενν.σγμ8-ρυθμιστής-Πολιτεύματος,
- συνθήκες, συνομολόγηση από ΠτΔ: 36,
* ενν.σγμ8-συνθήκες-συνομολόγηση-από-ΠτΔ,
- χάρις απονομή από ΠτΔ: 47§1, 47§3,
* ενν.σγμ8-χάρις-απονομή-από-ΠτΔ,
- χορηγία ΠτΔ: 33§3,
* ενν.σγμ8-χορηγία-ΠτΔ,

Προϊόν-λόγου-και-τέχνης

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προϊόν-λόγου-και-τέχνης, 15§2,

Προσβολή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προσβολή,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,
• ανθρώπινης αξιοπρέπειας προσβολή: 7§2,
* ενν.σγμ8-ανθρώπινης-αξιοπρέπειας-προσβολή,
- προσβολή ανθρώπινης αξιοπρέπειας:
• θρησκείας δια του τύπου προσβολή: 14§3υκ.α,
* ενν.σγμ8-θρησκείας-δια-του-τύπου-προσβολή,
• προσώπου Προέδρου της Δημοκρατίας προσβολή: 14§3υκ.β,
* ενν.σγμ8-προσώπου-Προέδρου-της-Δημοκρατίας-προσβολή,

Προσθήκη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προσθήκη, 73§3, 74§5,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,

Προσωπικά-δεδομένα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προσωπικά-δεδομένα, 9Α,
* ενν.σγμ8-δεδομένα-προσωπικά,
- γενική-έννοια = Πληροφορία,
- αρχή ανεξάρτητη 9Α, 19§2, 101Α,
- μέσα αποδεικτικά, χρήση 19§3,

Προσωπικότητα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προσωπικότητα,
- δικαίωμα βλ. έννοια,
- ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας: 5§1,
* ενν.σγμ8-ελευθερία-ανάπτυξης-της-προσωπικότητας,

Πρόταση-νόμου

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πρόταση-νόμου, 42§2, 72§4, 73§3, 74§1, 74§4, 74§5, 75§1, 76,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- δικαίωμα πρότασης νόμου: 73§1,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-πρότασης-νόμου,

Προϋπολογισμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προϋπολογισμός,
• Βουλής προϋπολογισμός: 72§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-Βουλής-προϋπολογισμός,
• Κράτους προϋπολογισμός βλ. έννοια,
• ΟΤΑ προϋπολογισμός: 73§2,
* ενν.σγμ8-ΟΤΑ-προϋπολογισμός,

Προϋπολογισμός-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προϋπολογισμός-του-Κράτους, 79,
- προϋπολογισμός των εσόδων και εξόδων του Κράτους: 79§1,
* ενν.σγμ8-προϋπολογισμός-των-εσόδων-και-εξόδων-του-Κράτους,
- γενική-έννοια = Προϋπολογισμός,
- αναγραφή εσόδων, εξόδων στον ετήσιο προϋπολογισμό 79§2,
- εγγραφές στον προϋπολογισμό του Κράτους: 80§1,
* ενν.σγμ8-εγγραφές-στον-προϋπολογισμό-του-Κράτους,
- έγκριση προϋπολογισμού του Κράτους: 64§2υκ.2, 79§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-έγκριση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- επιβάρυνση προϋπολογισμού του Κράτους: 75§1υκ.1,
* ενν.σγμ8-επιβάρυνση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- κατάθεση προϋπολογισμού του Κράτους: 79§3,
* ενν.σγμ8-κατάθεση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- παράταση ισχύος προϋπολογισμού του Κράτους: 79§5,
* ενν.σγμ8-παράταση-ισχύος-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων προϋπολογισμού του Κράτους: 79§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-προτάσεις-τροποποίησης-επιμέρους-κονδυλίων-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- προσχέδιο προϋπολογισμού του Κράτους: 79§3,
* ενν.σγμ8-προσχέδιο-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- ψήφιση προϋπολογισμού του Κράτους: 79§1, 79§3, 79§5,
* ενν.σγμ8-ψήφιση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
• διετούς χρήσης προϋπολογισμός του Κράτους: 79§6,
* ενν.σγμ8-διετούς-χρήσης-προϋπολογισμός-του-Κράτους,

Προφυλάκιση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Προφυλάκιση, 6§1, 6§4, 7§4,
- ποινή βλ. έννοια,

Πρωθυπουργός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πρωθυπουργός,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος, Μέλος της Κυβέρνησης,
- αδυναμία άσκησης καθηκόντων Πρωθυπουργού: 38§2,
* ενν.σγμ8-αδυναμία-άσκησης-καθηκόντων-Πρωθυπουργού,
- αναπλήρωση προσωρινή Πρωθυπουργού: 38§2, 81§5,
* ενν.σγμ8-αναπλήρωση-προσωρινή-Πρωθυπουργού,
- αρμοδιότητες Πρωθυπουργού: 82§2,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-Πρωθυπουργού,
- διάγγελμα ΠτΔ, προσυπογραφή από Πρωθυπουργό: 44§3,
* ενν.σγμ8-διάγγελμα-ΠτΔ-προσυπογραφή-από-Πρωθυπουργό,
- διάταγμα, διορισμού Πρωθυπουργού: 35§2,
* ενν.σγμ8-διάταγμα-διορισμού-Πρωθυπουργού,
- διορισμός Πρωθυπουργού: 37§1, 37§3, 38§2,
* ενν.σγμ8-διορισμός-Πρωθυπουργού,
- διορισμός Υπουργικού Συμβουλίου: 81§1,
* ενν.σγμ8-διορισμός-Υπουργικού-Συμβουλίου,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- παραίτηση Πρωθυπουργού: 38§2,
* ενν.σγμ8-παραίτηση-Πρωθυπουργού,
- συγκρότηση Κυβέρνησης 81§1,
- Υπουργικό Συμβούλιο βλ. έννοια,

Πρωτοβουλία-ιδιωτική-οικονομική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Πρωτοβουλία-ιδιωτική-οικονομική, 106§2,
* ενν.σγμ8-ιδιωτική-οικονομική-πρωτοβουλία,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

- Ρ -

- Σ -

Στρατοδικείο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Στρατοδικείο, 96§4υκ.1,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,

Σύλλογος-φοιτητικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σύλλογος-φοιτητικός, 16§5,
* ενν.σγμ8-φοιτητικός-σύλλογος,
- παιδεία βλ. έννοια,

Σύμβαση-διεθνής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σύμβαση-διεθνής,
* ενν.σγμ8-διεθνής-σύμβαση,
- διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,
- επικύρωση διεθνούς σύμβασης: 28§1,
* ενν.σγμ8-επικύρωση-διεθνούς-σύμβασης,
- ισχύς διεθνούς σύμβασης: 28,
* ενν.σγμ8-ισχύς-διεθνούς-σύμβασης,

Συμβολαιογράφος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συμβολαιογράφος, 92§4, 92§3,
- γενική-έννοια = Υπάλληλος δικαστικός,

Συμβούλιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συμβούλιο, 90, 91, 92§1, 92§3,
• Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού βλ. έννοια,
• διοικητικό συμβούλιο:
* ενν.σγμ8-διοικητικό-συμβούλιο,
- ασυμβίβαστο βουλευτή 57§1,
- συμμετοχή δικ. λειτουργών 89,
• Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης βλ. έννοια,
• Επικρατείας Συμβούλιο βλ. Συμβούλιο της Επικρατείας,
• Νομικό Συμβούλιο του Κράτους βλ. έννοια,
• Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού βλ. έννοια,
• υπηρεσιακό συμβούλιο: 103§4,
* ενν.σγμ8-υπηρεσιακό-συμβούλιο,
• Υπουργικό συμβούλιο βλ. έννοια,
• χαρίτων συμβούλιο: 47§1,
* ενν.σγμ8-χαρίτων-συμβούλιο,

Συμβούλιο-Απόδημου-Ελληνισμού

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συμβούλιο-Απόδημου-Ελληνισμού, 108§2,
- γενική-έννοια = βλ. Συμβούλιο, Δικαστήριο,
- απόδημος ελληνισμός βλ. Ελληνισμός απόδημος,

Συμβούλιο-της-Επικρατείας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συμβούλιο-της-Επικρατείας, 94§1, 95,
* ενν.σγμ8-Επικρατείας-Συμβούλιο,
* ενν.σγμ8-ΣτΕ,
- γενική-έννοια = βλ. Συμβούλιο, Δικαστήριο,
- αίτηση ακυρώσεως πράξεων Προέδρου Βουλής 65§6,
- Ανώτατο δικαστικό συμβούλιο βλ. έννοια,
- Αντιπρόεδρος ΣτΕ: προαγωγή 90§5,
* ενν.σγμ8-Αντιπρόεδρος-ΣτΕ,
- Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο βλ. έννοια,
- απόφαση Ελεγκτικού Συνεδρίου στο μη έλεγχο ΣτΕ: 98§3,
* ενν.σγμ8-απόφαση-Ελεγκτικού-Συνεδρίου-στο-μη-έλεγχο-ΣτΕ,
- απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου προσφυγή στο ΣτΕ: 103§4υπ.2,
* ενν.σγμ8-απόφαση-υπηρεσιακού-συμβουλίου-προσφυγή-στο-ΣτΕ,
- αρμοδιότητες ΣτΕ: 94§1, 95,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-ΣτΕ,
- άρση συγκρούσεων μεταξύ δικαστηρίων 100§1υκ.δ,
- άρση αμφισβήτησης αντισυνταγματικότητας 100§1υκ.ε,
- διοίκηση, υποχρέωση συμμόρφωσης με δικαστικές αποφάσεις 95§5,
- ειδικό δικαστήριο με μέλος ΣτΕ, προεδρεύον 88§7,
- ειδικό δικαστήριο αγωγών κακοδικίας: 99§1, 99§3,
* ενν.σγμ8-ειδικό-δικαστήριο-αγωγών-κακοδικίας,
- ιδιοκτησίας στέρηση 18§5,
- Πρόεδρος ΣτΕ:
* ενν.σγμ8-Πρόεδρος-ΣτΕ,
- θητεία, προαγωγή 90§5,
- αποχώρηση από υπηρεσία 118§5,

Συμφωνία-διεθνής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συμφωνία-διεθνής, 28§2, 28§3,
* ενν.σγμ8-διεθνής-συμφωνία,
- διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,

Συνάθρηση-δημόσια-υπαίθρια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συνάθρηση-δημόσια-υπαίθρια, 11§2,
- δικαίωμα του συνέρχεσθαι 11, βλ. Δικαίωμα,

Συναλλαγματική-θέση-της-Χώρας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συναλλαγματική-θέση-της-Χώρας, εξασφάλιση 78§5,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

Σύνδεσμος-ΟΤΑ-αναγκαστικός/εκούσιος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σύνδεσμος-ΟΤΑ-αναγκαστικός/εκούσιος, 102§3,
- Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης βλ. έννοια,

Συνεδρίαση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συνεδρίαση,
• της Βουλής συνεδρίαση βλ. Βουλή,
• των δικαστηρίων συνεδρίαση βλ. Δικαστήρια,

Συνεταιρισμός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συνεταιρισμός, 12,
- γενική-έννοια = Οργανισμός,
- δικαίωμα συνεταιρισμού: 12§1,
* ενν.σγμ8-δικαίωμα-συνεταιρισμού,
- καταστατικό συνεταιρισμού: 12§4,
* ενν.σγμ8-καταστατικό-συνεταιρισμού,
• αναγκαστικός συνεταιρισμός: 12§4, 12§3,
* ενν.σγμ8-αναγκαστικός-συνεταιρισμός,
• αστικός συνεταιρισμός: 12§4,
* ενν.σγμ8-αστικός-συνεταιρισμός,
• γεωργικός συνεταιρισμός: 12§4,
* ενν.σγμ8-γεωργικός-συνεταιρισμός,

Συνήγορος-του-πολίτη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συνήγορος-του-πολίτη, 101Α, 103§9,
- γενική-έννοια = Αρχή ανεξάρτητη,

Συνθήκη-διεθνής

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Συνθήκη-διεθνής, 28§2, 28§3,
* ενν.σγμ8-διεθνής-συνθήκη,
- διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,

Σύνταγμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σύνταγμα, 1§3, 5§1,
- αναθεώρηση Συντάγματος: 110,
* ενν.σγμ8-αναθεώρηση-Συντάγματος,
- αναστολή διατάξεων Συντάγματος 48§1,
- θεμελιώδεις διατάξεις Συντάγματος: 110§1,
* ενν.σγμ8-θεμελιώδεις-διατάξεις-Συντάγματος,
- θεσμός συνταγματικός βλ. έννοια,
- ισχύς Συντάγματος: 107§2, 111§1, 111§3, 112§1, 112§4, 120§1,
* ενν.σγμ8-ισχύς-Συντάγματος,
- πράξη συντακτική 111, 112§3,
- σεβασμός προς το Σύνταγμα: 120,
* ενν.σγμ8-σεβασμός-προς-το-Σύνταγμα,
- τήρηση Συντάγματος: 120§4,
* ενν.σγμ8-τήρηση-Συντάγματος,
- ψήφισμα: 111, 113,

Σύνταξη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σύνταξη,
- απονομή σύνταξης: 73§2, 78§4, 80§1,
* ενν.σγμ8-απονομή-σύνταξης,
- γνωμοδότηση από Ελεγκτικό Συνέδριο 98§1,

Σώμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σώμα,
• δικαστικό σώμα των Ενόπλων Δυνάμεων, 96§5,
• σώματα ασφαλείας βλ. έννοια,

Σώματα-ασφαλείας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σώματα-ασφαλείας, 23§2, 29§3, 56§1,
- απαγόρευση απεργίας 23§2υκ.2,
- απαγόρευση εκδηλώσεων υπέρ πολιτικών κομμάτων 29§3,
- όργανα σωμάτων ασφαλείας: 73§4,
* ενν.σγμ8-όργανα-σωμάτων-ασφαλείας,

Σωματείο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Σωματείο,
- διάλυση σωματείου: 12§2,
* ενν.σγμ8-διάλυση-σωματείου,
- ένωση βλ. έννοια,
- οργανισμός βλ. έννοια,
• αθλητικό σωματείο: 16§9,
* ενν.σγμ8-αθλητικό-σωματείο,
• μη κερδοσκοπικό σωματείο: 12,
* ενν.σγμ8-μη-κερδοσκοπικό-σωματείο,

- Τ -

Τάξη-δημόσια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Τάξη-δημόσια, 13§2, 18§3,
* ενν.σγμ8-δημόσια-τάξη,
- επίταξη για τις Ένοπλες Δυνάμεις 18§3, βλ. έννοια,
- λατρεία 13§2, βλ. έννοια,

Ταυτότητα-γενετική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ταυτότητα-γενετική, 5§5,
* ενν.σγμ8-γενετική-ταυτότητα,
- δικαίωμα βλ. έννοια,

Τέχνη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Τέχνη, 15§2, 16§1,
- παιδεία βλ. έννοια,

Τιμή-του-ανθρώπου

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Τιμή-του-ανθρώπου,
- προστασία 5§2,

Τοπική-αυτοδιοίκηση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Τοπική-αυτοδιοίκηση, 29§2, 102§4, 102§5,
- αυτοδιοίκηση βλ. έννοια,
- οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης βλ. έννοια,

Τροπολογία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Τροπολογία, 73§3, 74§3, 74§5, 75§2, 76§3,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- νομοσχέδιο έννοια,

Τύπος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Τύπος,
- γενική-έννοια = μέσο ενημέρωσης,
- αδίκημα τύπου: 14§7,
* ενν.σγμ8-αδίκημα-τύπου,
- αστική ποινική ευθύνη τύπου: 14§7,
* ενν.σγμ8-αστική-ποινική-ευθύνη-τύπου,
- ελευθερία του τύπου: 14,
* ενν.σγμ8-ελευθερία-του-τύπου,
- επανόρθωση διά του τύπου: 14§5,
* ενν.σγμ8-επανόρθωση-διά-του-τύπου,
- λογοκρισία: 14§2μκ.2,
* ενν.σγμ8-λογοκρισία,
- παύση έκδοσης: 14§6,
* ενν.σγμ8-παύση-έκδοσης,
- χρηματοδότησης μέσα τύπου: 14§9,
* ενν.σγμ8-χρηματοδότησης-μέσα-τύπου,

- Υ -

Υγεία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υγεία,
- βλάβη υγείας: 7§2,
* ενν.σγμ8-βλάβη-υγείας,
- προστασία υγείας: 5§5, 21§3,
* ενν.σγμ8-προστασία-υγείας,
• ασθενών υγεία: 5ερμ.δήλ.,
* ενν.σγμ8-ασθενών-υγεία,
• δημόσια υγεία: 5ερμ.δήλ., 18§3, 21§3,
* ενν.σγμ8-δημόσια-υγεία,

Ύδατα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ύδατα,
- γενική-έννοια = Πλούτος,
• ιαματικά, ρέοντα, υπόγεια ύδατα: 18§1,
* ενν.σγμ8-ιαματικά-ρέοντα-υπόγεια-ύδατα,
• υπόγεια ύδατα βλ. έννοια,

Υπάλληλος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπάλληλος,
- γενική-έννοια = Εργαζόμενος,
• Βουλής υπάλληλος βλ. Βουλή,
• γραμματείας δικαστηρίων υπάλληλος: 92§1, 92§3,
* ενν.σγμ8-γραμματείας-δικαστηρίων-υπάλληλος,
• δημόσιος υπάλληλος βλ. υπάλληλοι δημόσιοι,
• δημόσιων επιχειρήσεων υπάλληλος βλ. υπάλληλοι δημόσιοι,
• δικαστικός υπάλληλος: 92§3, βλ. Υπάλληλος δικαστικός,
* ενν.σγμ8-δικαστικός-υπάλληλος,
• εισαγγελιών μόνιμος υπάλληλος: 92§1,
* ενν.σγμ8-εισαγγελιών-μόνιμος-υπάλληλος,
• τοπικής αυτοδιοίκησης υπάλληλος βλ. Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

Υπάλληλος-δημόσιος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπάλληλος-δημόσιος, 103, 104,
* ενν.σγμ8-δημόσιος-υπάλληλος,
- γενική-έννοια = Εργαζόμενος,
- αποδοχές δημοσίου υπαλλήλου:
* ενν.σγμ8-αποδοχές-δημοσίου-υπαλλήλου,
• πρόσθετες απολαβές 104§2,
- δημόσιος λειτουργός βλ. Λειτουργός δημόσιος,
- δίκη δημοσίου υπαλλήλου: 104§3,
* ενν.σγμ8-δίκη-δημοσίου-υπαλλήλου,
- διοίκηση βλ. έννοια,
- διορισμός δημοσίου υπαλλήλου: 46§1, 103§1, 103§3,
* ενν.σγμ8-διορισμός-δημοσίου-υπαλλήλου,
- διορισμός σε δεύτερη θέση δημοσίου υπαλλήλου: 104§1μκ.1,
* ενν.σγμ8-διορισμός-σε-δεύτερη-θέση-δημοσίου-υπαλλήλου,
- εκδηλώσεις υπέρ/κατά πολιτικών κομμάτων δημοσίου υπαλλήλου: 29§3,
* ενν.σγμ8-εκδηλώσεις-υπέρ/κατά-πολιτικών-κομμάτων-δημοσίου-υπαλλήλου,
- ευθύνη για ζημία στο Κράτος δημοσίου υπαλλήλου: 98§1υκ.ζ,
* ενν.σγμ8-ευθύνη-για-ζημία-στο-Κράτος-δημοσίου-υπαλλήλου,
- κωλύματα εκλογιμότητας δημοσίου υπαλλήλου: 56,
* ενν.σγμ8-κωλύματα-εκλογιμότητας-δημοσίου-υπαλλήλου,
- μονιμότητα δημοσίου υπαλλήλου: 103§4, 103§3,
* ενν.σγμ8-μονιμότητα-δημοσίου-υπαλλήλου,
- περιορισμοί δικαιώματος απεργίας δημοσίου υπαλλήλου: 23§2,
* ενν.σγμ8-περιορισμοί-δικαιώματος-απεργίας-δημοσίου-υπαλλήλου,
- πρόσληψη δημοσίου υπαλλήλου:
* ενν.σγμ8-πρόσληψη-δημοσίου-υπαλλήλου,
- Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού βλ. έννοια,
- επιλογή 103§7,
- Συμβούλιο Επικρατείας προσφυγή 103§4,
• πολιτικός δημόσιος υπάλληλος: 98§1υκ.ζ
* ενν.σγμ8-πολιτικός-δημόσιος-υπάλληλος,
• στρατιωτικός: 29§3, 56§1μκ.3, 56§4,
* ενν.σγμ8-στρατιωτικός,
• σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου 103§2, 103§3, 103§8,

Υπάλληλος-δικαστικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπάλληλος-δικαστικός, Μ3Τ5Κ1,
* ενν.σγμ8-δικαστικός-υπάλληλος,
- γενική-έννοια = Υπάλληλος δημόσιος,
• συμβολαιογράφος βλ. έννοια,
• υποθηκοφυλακείων υπάλληλος βλ. Υπάλληλος υποθηκοφυλακείων,

Υπάλληλος-υποθηκοφυλακείων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπάλληλος-υποθηκοφυλακείων, 92§4,
- [ενν.υποθηκοφύλακας]
- γενική-έννοια = Υπάλληλος δικαστικός,

Υπηρεσία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπηρεσία, 92§5, 118§1, 118§4,
- έγγραφο υπηρεσίας βλ. έννοια,
- προσωπικό υπηρεσίας: 101Α§2,
* ενν.σγμ8-προσωπικό-υπηρεσίας,
• δημόσια υπηρεσία: 104§1,
* ενν.σγμ8-δημόσια-υπηρεσία,

Υπουργικό-Συμβούλιο

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπουργικό-Συμβούλιο, 35§2, 41§3, 44§1, 44§3, 48§2, 53§1μκ.2, 81§1υκ.1, 81§2, 81§3, 90§5, 120§1,
- ολική-έννοια = Κυβέρνηση, 81§1,
- αντιπρόεδρος 81§1,
- διάταγμα 41§3, 44§1, 53§1, 79§5,
- πράξεις νομοθετικού περιεχομένου 44§1,
- Πρωθυπουργός βλ. έννοια,
- συλλογική ευθύνη για πράξεις της κυβέρνησης 85,
- Υπουργός βλ. έννοια,

Υπουργός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπουργός,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος, Μέλος της Κυβέρνησης,
- αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας: 81§3,
- αρμοδιότητες Υφυπουργών: 83§2,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-Υφυπουργών,
- ασυμβίβαστο Υπουργού: 81§4,
* ενν.σγμ8-ασυμβίβαστο-Υπουργού,
- γραφείο Υπουργού: υπάλληλοι 103§5,
* ενν.σγμ8-γραφείο-Υπουργού,
- δικαίωμα λόγου στη Βουλή: 66§2,
- διορισμός Υπουργού: 37§1,
* ενν.σγμ8-διορισμός-Υπουργού,
- ευθύνη Υπουργού: 35§1υκ.1, 85, 86,
* ενν.σγμ8-ευθύνη-Υπουργού,
- απαλλαγή από ευθύνη Υπουργού 85μκ.2,
- νόμος περί ευθύνης Υπουργού 72§1υκ.1, 85μκ.1, 86§1, 86§3,
- συλλογική ευθύνη Υπουργού 85μκ.1,
- κατηγορία κατά Υπουργού: 86,
* ενν.σγμ8-κατηγορία-κατά-Υπουργού,
- παρουσία σε κοινοβουλευτικές επιτροπές Υπουργού: 66§3,
* ενν.σγμ8-παρουσία-σε-κοινοβουλευτικές-επιτροπές-Υπουργού,
- προσόντα Υπουργού: 81§2,
* ενν.σγμ8-προσόντα-Υπουργού,
- προσυπογραφή πράξεων Προέδρου Δημοκρατίας από Υπουργό: 35,
* ενν.σγμ8-προσυπογραφή-πράξεων-Προέδρου-Δημοκρατίας-από-Υπουργό,
- χάρη σε Υπουργό: 47§2,
* ενν.σγμ8-χάρη-σε-Υπουργό,
- ψηφοφορία προτάσεων εμπιστοσύνης, δυσπιστίας από Υπουργό: 84§7,
* ενν.σγμ8-ψηφοφορία-προτάσεων-εμπιστοσύνης-δυσπιστίας-από-Υπουργό,
• αναπληρωτής Υπουργός: 81§1,
* ενν.σγμ8-αναπληρωτής-Υπουργός,
• προσωρινός Πρωθυπουργού 81§5,
• αντιπρόεδρος Υπουργικού Συμβουλίου: 81§1υκ.1μκ.3,
* ενν.σγμ8-αντιπρόεδρος-Υπουργικού-Συμβουλίου,
• Δικαιοσύνης 47§1, 91§1, 91§3,
• Οικονομικών 73§2, 73§3, 75§3, 79§3,
• χωρίς χαρτοφυλάκιο Υπουργός: 83§1,
* ενν.σγμ8-χωρίς-χαρτοφυλάκιο-Υπουργός,

Υπόγεια-ύδατα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπόγεια-ύδατα, 18§1,
- γενική-έννοια = Υπόγειος πλούτος,
- περιβάλλον βλ. έννοια,

Υπόγειος-πλούτος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υπόγειος-πλούτος,
- γενική-έννοια = Πλούτος,
- περιβάλλον βλ. έννοια,
• υπόγεια ύδατα βλ. έννοια,

Υποθέση-τοπική

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υποθέση-τοπική,
- διοίκηση 102§1,
- οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης βλ. έννοια,

Υποχρέωση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υποχρέωση,
- δικαίωμα βλ. έννοια,
- ισότητα υποχρεώσεων: 4§2,
* ενν.σγμ8-ισότητα-υποχρεώσεων,
• αλληλεγύης υποχρέωση: 25§4,
* ενν.σγμ8-αλληλεγύης-υποχρέωση,
• δημοσίων υπαλλήλων υποχρέωση: 56§4,
* ενν.σγμ8-δημοσίων-υπαλλήλων-υποχρέωση,
• διοίκησης υποχρέωση: 95§5,
* ενν.σγμ8-διοίκησης-υποχρέωση,
• θεμελιώδη υποχρέωση: 120§2,
* ενν.σγμ8-θεμελιώδη-υποχρέωση,
• Κράτους υποχρέωση βλ. έννοια,
• λειτουργών γνωστών θρησκειών υποχρέωση: 13§3,
* ενν.σγμ8-λειτουργών-γνωστών-θρησκειών-υποχρέωση,
• λειτουργών Πολιτείας υποχρέωση: 52,
* ενν.σγμ8-λειτουργών-Πολιτείας-υποχρέωση,
• μέσου ενημέρωσης υποχρέωση: 14§5,
* ενν.σγμ8-μέσου-ενημέρωσης-υποχρέωση,
• Πολιτείας υποχρέωση: 2,
* ενν.σγμ8-Πολιτείας-υποχρέωση,
• προς το Κράτος υποχρέωση: 13§4,
* ενν.σγμ8-προς-το-Κράτος-υποχρέωση,

Υποχρέωση-του-Κράτους

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υποχρέωση-του-Κράτους, 5Α§2, 16§1, 21§5, 24§1, 24§2,
- γενική-έννοια = Υποχρέωση,
- προς το Κράτος υποχρέωση: 13§4,
* ενν.σγμ8-προς-το-Κράτος-υποχρέωση,
• διοίκησης υποχρέωση: 95§5,
* ενν.σγμ8-διοίκησης-υποχρέωση,
• θεμελιώδη υποχρέωση: 120§2,
* ενν.σγμ8-θεμελιώδη-υποχρέωση,
• λειτουργών Πολιτείας υποχρέωση: 52,
* ενν.σγμ8-λειτουργών-Πολιτείας-υποχρέωση,
• Πολιτείας υποχρέωση: 2,
* ενν.σγμ8-Πολιτείας-υποχρέωση,

Υφυπουργός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Υφυπουργός,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος, Μέλος της Κυβέρνησης,
- αναστολή επαγγελματικών δραστηριοτήτων υφυπουργού: 81§3,
* ενν.σγμ8-αναστολή-επαγγελματικών-δραστηριοτήτων-υφυπουργού,
- αρμοδιότητες υφυπουργού: 83§2,
* ενν.σγμ8-αρμοδιότητες-υφυπουργού,
- ασυμβίβαστο υφυπουργού: 81§2,
* ενν.σγμ8-ασυμβίβαστο-υφυπουργού,
- γραφείο υφυπουργού: υπάλληλοι 103§5,
* ενν.σγμ8-γραφείο-υφυπουργού,
- δικαίωμα λόγου στις συνεδριάσεις της Βουλής: 66§2,
- διορισμός υφυπουργού: 37§1,
* ενν.σγμ8-διορισμός-υφυπουργού,
- ευθύνη υφυπουργού: 86,
* ενν.σγμ8-ευθύνη-υφυπουργού,
- παρουσία στις κοινοβουλευτικές επιτροπές και Βουλή υφυπουργού: 66§3,
- προσόντα διορισμού υφυπουργού: 81§2,
* ενν.σγμ8-προσόντα-διορισμού-υφυπουργού,
- συλλογική ευθύνη κυβέρνησης υφυπουργού: 85,
* ενν.σγμ8-συλλογική-ευθύνη-κυβέρνησης-υφυπουργού,
- ψηφοφορία προτάσεων εμπιστοσύνης δυσπιστίας 84§7,
• υπηρεσιακός μόνιμος υφυπουργός: 81§1υκ.2,
* ενν.σγμ8-υπηρεσιακός-μόνιμος-υφυπουργός,

- Φ -

Φορολογία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Φορολογία, 78§1, 78§2, 78§3, 78§4,
- φόρος βλ. έννοια,

Φόρος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Φόρος, 76§7, 78,
- είσπραξη φόρου: 78§1, 78§3,
* ενν.σγμ8-είσπραξη-φόρου,
• ειδικός φόρος: 73§5,
* ενν.σγμ8-ειδικός-φόρος,
• κατανάλωσης φόρος: 78§3,
* ενν.σγμ8-κατανάλωσης-φόρος,
• τοπικός φόρος: 73§5,
* ενν.σγμ8-τοπικός-φόρος,
• υπέρ ΟΤΑ φόρος: 102§5μκ.2,
* ενν.σγμ8-υπέρ-ΟΤΑ-φόρος,

Φύλακας

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Φύλακας,
• μεταγραφών φύλακας: 92§4, 92§3,
* ενν.σγμ8-μεταγραφών-φύλακας,
• υποθηκών φύλακας: 92§4,
* ενν.σγμ8-υποθηκών-φύλακας,

Φυλάκιση

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Φυλάκιση, 5§3, 6§1, 6§2, 6§4υκ.2,
- γενική-έννοια = Ποινή,

Φυλή

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Φυλή, 5§2,

Φωνογραφία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Φωνογραφία, 15§1,

- Χ -

Χάρη

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Χάρη, 47§1, 47§2,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- ποινή βλ. έννοια,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- Υπουργός Δικαιοσύνης βλ. Υπουργός,

Χάρτης-Καταστατικός

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Χάρτης-Καταστατικός,
* ενν.σγμ8-Καταστατικός-Χάρτης,
• Αγίου Όρους καταστατικός χάρτης 105§3, βλ. Άγιο Όρος,
• Εκκλησίας καταστατικός χάρτης 3§1, βλ. Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας,

Χορήγηση-εγγράφων

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Χορήγηση-εγγράφων, 10§3,
- αρχή βλ. έννοια,
- προθεσμία 10§3,
- υπηρεσία βλ. έννοια,
- υποχρέωση απάντησης 10§3υκ.1,

Χορηγία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Χορηγία,
- εγγραφή στον προϋπολογισμό χορηγίας: 80§1,
* ενν.σγμ8-εγγραφή-στον-προϋπολογισμό-χορηγίας,
• Προέδρου της Δημοκρατίας χορηγία 33§3, βλ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας,

Χώρος

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Χώρος,
• αρχαιολογικός χώρος: 18§1,
* ενν.σγμ8-αρχαιολογικός-χώρος,
• κοινόχρηστος χώρος: δημιουργία 24§5,
* ενν.σγμ8-κοινόχρηστος-χώρος,
• κοινωφελούς χρήσεως και σκοπού χώρος: 24§3,
* ενν.σγμ8-κοινωφελούς-χρήσεως-και-σκοπού-χώρος,
• οικοδομήσιμος χώρος: 24§4,
* ενν.σγμ8-οικοδομήσιμος-χώρος,

- Ψ -

Ψήφισμα

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ψήφισμα, 97§2υκ.1, 111§2μκ.1, 113,

Ψηφοφορία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ψηφοφορία,
• άμεση ψηφοφορία: 51§3υκ.1,
* ενν.σγμ8-άμεση-ψηφοφορία,
• καθολική μυστική ψηφοφορία: 51§3υκ.1, 102§2,
* ενν.σγμ8-καθολική-μυστική-ψηφοφορία,
• ονομαστική ψηφοφορία: 32§1,
* ενν.σγμ8-ονομαστική-ψηφοφορία,
• πρόταση δυσπιστίας ψηφοφορία: 84§5,
* ενν.σγμ8-πρόταση-δυσπιστίας-ψηφοφορία,
• ψήφος επιστολική: 51§4,
* ενν.σγμ8-ψήφος-επιστολική,

Ψυχολογική-βία

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ψυχολογική-βία,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,
- άσκηση ψυχολογικής βίας: 7§2,
* ενν.σγμ8-άσκηση-ψυχολογικής-βίας,
- βία βλ. έννοια,

- Ω -

Ωφέλεια

Περιγραφή::
* ενν.σγμ8-Ωφέλεια,
- έργο κοινής ωφέλειας: 17§6,
* ενν.σγμ8-έργο-κοινής-ωφέλειας,
- έργο προφανούς κοινής ωφέλειας: 17§7,
* ενν.σγμ8-έργο-προφανούς-κοινής-ωφέλειας,
- οργανισμός κοινής ωφέλειας: 17§7,
• δημόσια ωφέλεια: 17§2, 17§6, 17§7, 117§4,
* ενν.σγμ8-δημόσια-ωφέλεια,
• κοινή ωφέλεια: 12§5,
* ενν.σγμ8-κοινή-ωφέλεια,

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - Βασικές διατάξεις

ΤΜΗΜΑ Α' - Μορφή του πολιτεύματος

Άρθρο 1 [Μορφή του πολιτεύματος]

Άρθρο 2 [Πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας]

ΤΜΗΜΑ Β' - Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας

Άρθρο 3 [Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας]