ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 120, 27 Ιουνίου 2008

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντας υπόψη:
Τη Β΄ παράγραφο του Ψηφίσματος της 27ης Μαΐου 2008 της Η΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.

Π α ρ α γ γ έ λ λ ο υ μ ε

να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ολόκληρο το κείμενο του Συντάγματος, όπως μεταφέρθηκε στη δημοτική γλώσσα με το Β΄ Ψήφισμα της 6ης Μαρτίου 1986 της ΣΤ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων και όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων και με το Ψήφισμα της 27ης Μαΐου 2008 της Η΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 102 Α΄/2.6.2008, το οποίο έχει ως εξής:

«ΣYNTAΓMA THΣ EΛΛAΔAΣ

Eις τo όνoμα της Aγίας και Oμooυσίoυ και Aδιαιρέτoυ Tριάδoς

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - Βασικές διατάξεις

ΤΜΗΜΑ Α' - Μορφή του πολιτεύματος

Άρθρο 1 [Μορφή του πολιτεύματος]

1. Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία.

2. Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία.

3. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα.

Άρθρο 2 [Πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας]

1. Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας.

2. Η Ελλάδα, ακολουθώντας τους γενικά αναγνωρισμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, επιδιώκει την εμπέδωση της ειρήνης, της δικαιοσύνης, καθώς και την ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων μεταξύ των λαών και των κρατών.

ΤΜΗΜΑ Β' - Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας

Άρθρο 3 [Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας]

1. Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας, που γνωρίζει κεφαλή της τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, υπάρχει αναπόσπαστα ενωμένη δογματικά με τη Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και με κάθε άλλη ομόδοξη Εκκλησία του Χριστού· τηρεί απαρασάλευτα, όπως εκείνες, τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς κανόνες και τις ιερές παραδόσεις.
Είναι αυτοκέφαλη, διοικείται από την Ιερά Σύνοδο των εν ενεργεία Αρχιερέων και από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο που προέρχεται από αυτή και συγκροτείται όπως ορίζει ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας, με τήρηση των διατάξεων του Πατριαρχικού Τόμου της κθ' (29) Ιουνίου 1850 και της Συνοδικής Πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1928.

2. Το εκκλησιαστικό καθεστώς που υπάρχει σε ορισμένες περιοχές του Κράτους δεν αντίκειται στις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου.

3. Το κείμενο της Αγίας Γραφής τηρείται αναλλοίωτο.
Η επίσημη μετάφρασή του σε άλλο γλωσσικό τύπο απαγορεύεται χωρίς την έγκριση της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδας και της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας στην Κωνσταντινούπολη.

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ - Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα

Άρθρο 4 [Ισότητα των Ελλήνων]

1. Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου.

2. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.

3. Έλληνες πολίτες είναι όσοι έχουν τα προσόντα που ορίζει ο νόμος.
Επιτρέπεται να αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια μόνο σε περίπτωση που κάποιος απέκτησε εκούσια άλλη ιθαγένεια ή που ανέλαβε σε ξένη χώρα υπηρεσία αντίθετη προς τα εθνικά συμφέροντα, με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που προβλέπει ειδικότερα ο νόμος.

4. Μόνο Έλληνες πολίτες είναι δεκτοί σε όλες τις δημόσιες λειτουργίες, εκτός από τις εξαιρέσεις που εισάγονται με ειδικούς νόμους.

5. Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους.

6. Κάθε Έλληνας που μπορεί να φέρει όπλα είναι υποχρεωμένος να συντελεί στην άμυνα της Πατρίδας, σύμφωνα με τους ορισμούς των νόμων.

7. Τίτλοι ευγένειας ή διάκρισης ούτε απονέμονται ούτε αναγνωρίζονται σε Έλληνες πολίτες.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Η διάταξη της παραγράφου 6 δεν αποκλείει να προβλέπεται με νόμο η υποχρεωτική προσφορά άλλων υπηρεσιών, εντός ή εκτός των ενόπλων δυνάμεων (εναλλακτική θητεία), από όσους έχουν τεκμηριωμένη αντίρρηση συνείδησης για την εκτέλεση ένοπλης ή γενικά στρατιωτικής υπηρεσίας.

Άρθρο 5 [Ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, προσωπική ελευθερία]

1. Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη.

2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων.
Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο.

Απαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας.

3. Η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη.
Κανένας δεν καταδιώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο περιορίζεται, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος.

** 4. Απαγορεύονται ατομικά διοικητικά μέτρα που περιορίζουν σε οποιονδήποτε Έλληνα την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα, καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σ' αυτήν.
Τέτοιου περιεχομένου περιοριστικά μέτρα είναι δυνατόν να επιβληθούν μόνο ως παρεπόμενη ποινή με απόφαση ποινικού δικαστηρίου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων, όπως νόμος ορίζει.

** 5. Καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας και της γενετικής του ταυτότητας.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία κάθε προσώπου έναντι των βιοϊατρικών παρεμβάσεων.

Ερμηνευτική δήλωση:
Στην απαγόρευση της παραγράφου 4 δεν περιλαμβάνεται η απαγόρευση της εξόδου με πράξη του εισαγγελέα, εξαιτίας ποινικής δίωξης, ούτε η λήψη μέτρων που επιβάλλονται για την προστασία της δημόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών, όπως νόμος ορίζει.

** Άρθρο 5Α [Δικαίωμα στην πληροφόρηση]

1. Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει.
Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων.

2. Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας.
Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9, και 19.

Άρθρο 6 [Προσωπική ασφάλεια, προφυλάκιση]

1. Κανένας δεν συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται χωρίς αιτιολογημένο δικαστικό ένταλμα, που πρέπει να επιδοθεί τη στιγμή που γίνεται η σύλληψη ή η προφυλάκιση.
Εξαιρούνται τα αυτόφωρα εγκλήματα.

2. Όποιος συλλαμβάνεται για αυτόφωρο έγκλημα ή με ένταλμα προσάγεται στον αρμόδιο ανακριτή το αργότερο μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες από τη σύλληψη, αν όμως η σύλληψη έγινε έξω από την έδρα του ανακριτή, η προσαγωγή γίνεται μέσα στον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μεταγωγή του.
Ο ανακριτής οφείλει, μέσα σε τρεις ημέρες από την προσαγωγή, είτε να απολύσει τον συλληφθέντα είτε να εκδώσει ένταλμα φυλάκισης.
Η προθεσμία αυτή παρατείνεται για δύο ημέρες, αν το ζητήσει αυτός που έχει προσαχθεί, ή σε περίπτωση ανώτερης βίας που βεβαιώνεται αμέσως με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου.

3. Όταν περάσει άπρακτη καθεμία από τις δύο αυτές προθεσμίες, κάθε δεσμοφύλακας ή άλλος, είτε πολιτικός υπάλληλος είτε στρατιωτικός, στον οποίο έχει ανατεθεί η κράτηση εκείνου που έχει συλληφθεί, οφείλει να τον απολύσει αμέσως.
Οι παραβάτες τιμωρούνται για παράνομη κατακράτηση και υποχρεούνται να επανορθώσουν κάθε ζημία που έγινε στον παθόντα και να τον ικανοποιήσουν για ηθική βλάβη με χρηματικό ποσό, όπως νόμος ορίζει.

** 4. Νόμος ορίζει το ανώτατο όριο διάρκειας της προφυλάκισης, που δεν μπορεί να υπερβεί το ένα έτος στα κακουργήματα και τους έξι μήνες στα πλημμελήματα.
Σε εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις τα ανώτατα αυτά όρια μπορούν να παραταθούν για έξι και τρεις μήνες, αντίστοιχα, με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου.

Απαγορεύεται η υπέρβαση των ανώτατων ορίων της προφυλάκισης με τη διαδοχική επιβολή του μέτρου αυτού για επί μέρους πράξεις της ίδιας υπόθεσης.

Άρθρο 7 [Καμιά ποινή χωρίς νόμο, απαγόρευση βασανιστηρίων]

1. Έγκλημα δεν υπάρχει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της.
Ποτέ δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που προβλεπόταν κατά την τέλεση της πράξης.

2. Τα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως νόμος ορίζει.

** 3. Η γενική δήμευση απαγορεύεται.
Θανατική ποινή δεν επιβάλλεται, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο νόμο για κακουργήματα τα οποία τελούνται σε καιρό πολέμου και σχετίζονται με αυτόν.

4. Νόμος ορίζει με ποιους όρους το Κράτος παρέχει, ύστερα από δικαστική απόφαση, αποζημίωση σε όσους καταδικάστηκαν, προφυλακίστηκαν ή με άλλο τρόπο στερήθηκαν άδικα ή παράνομα την προσωπική τους ελευθερία.

Άρθρο 8 [Δικαίωμα νόμιμου δικαστή]

Κανένας δεν στερείται χωρίς τη θέλησή του το δικαστή που του έχει ορίσει ο νόμος.

Δικαστικές επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια, με οποιοδήποτε όνομα, δεν επιτρέπεται να συσταθούν.

Άρθρο 9 [Ασυλο της κατοικίας]

1. Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο.
Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη.
Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας.

2. Οι παραβάτες της προηγούμενης διάταξης τιμωρούνται για παραβίαση του οικιακού ασύλου και για κατάχρηση εξουσίας και υποχρεούνται σε πλήρη αποζημίωση του παθόντος, όπως νόμος ορίζει.

** Άρθρο 9Α [Προστασία προσωπικών δεδομένων]

Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει.
Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 10 [Δικαίωμα αναφοράς προς τις αρχές]

1. Καθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο.

2. Μόνο μετά την κοινοποίηση της τελικής απόφασης της αρχής στην οποία απευθύνεται η αναφορά, και με την άδειά της, επιτρέπεται η δίωξη εκείνου που την υπέβαλε για παραβάσεις που τυχόν υπάρχουν σ' αυτή.

** 3. Η αρμόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όπως νόμος ορίζει.
Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής ή παράνομης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννομων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 11 [Δικαίωμα του συνέρχεσθαι]

1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται ήσυχα και χωρίς όπλα.

2. Μόνο στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η αστυνομία.
Οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευτούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει.

** Άρθρο 12 [Δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι]

1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνιστούν ενώσεις και μη κερδοσκοπικά σωματεία, τηρώντας τους νόμους, που ποτέ όμως δεν μπορούν να εξαρτήσουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού από προηγούμενη άδεια.

2. Το σωματείο δεν μπορεί να διαλυθεί για παράβαση του νόμου ή ουσιώδους διάταξης του καταστατικού του, παρά μόνο με δικαστική απόφαση.

3. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και σε ενώσεις προσώπων που δεν συνιστούν σωματείο.

4. Οι γεωργικοί και αστικοί συνεταιρισμοί κάθε είδους αυτοδιοικούνται σύμφωνα με τους όρους του νόμου και του καταστατικού τους και προστατεύονται και εποπτεύονται από το Κράτος, που είναι υποχρεωμένο να μεριμνά για την ανάπτυξή τους.

5. Επιτρέπεται η σύσταση με νόμο αναγκαστικών συνεταιρισμών που αποβλέπουν στην εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημόσιου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εφόσον πάντως εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν.

Άρθρο 13 [Θρησκευτική ελευθερία]

1. Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη.
Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός.

2. Κάθε γνωστή θρησκεία είναι ελεύθερη και τα σχετικά με τη λατρεία της τελούνται ανεμπόδιστα υπό την προστασία των νόμων.
Η άσκηση της λατρείας δεν επιτρέπεται να προσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη.
Ο προσηλυτισμός απαγορεύεται.

3. Οι λειτουργοί όλων των γνωστών θρησκειών υπόκεινται στην ίδια εποπτεία της Πολιτείας και στις ίδιες υποχρεώσεις απέναντί της, όπως και οι λειτουργοί της επικρατούσας θρησκείας.

4. Κανένας δεν μπορεί, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το Κράτος ή να αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τους νόμους.

5. Κανένας όρκος δεν επιβάλλεται χωρίς νόμο, που ορίζει και τον τύπο του.

Άρθρο 14 [Ελευθερία του τύπου]

1. Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του, τηρώντας τους νόμους του Κράτους.

2. Ο τύπος είναι ελεύθερος.
Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται.

3. Η κατάσχεση εφημερίδων και άλλων εντύπων, είτε πριν από την κυκλοφορία είτε ύστερα από αυτή, απαγορεύεται.

Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η κατάσχεση, με παραγγελία του εισαγγελέα, μετά την κυκλοφορία:

α) για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας,

β) για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας,

γ) για δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Κράτους,

δ) για άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος.

4. Σ' όλες τις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου ο εισαγγελέας, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες από την κατάσχεση, οφείλει να υποβάλει την υπόθεση στο δικαστικό συμβούλιο, και αυτό, μέσα σε άλλες είκοσι τέσσερις ώρες, οφείλει να αποφασίσει για τη διατήρηση ή την άρση της κατάσχεσης, διαφορετικά η κατάσχεση αίρεται αυτοδικαίως.
Τα ένδικα μέσα της έφεσης και της αναίρεσης επιτρέπονται στον εκδότη της εφημερίδας ή άλλου εντύπου που κατασχέθηκε και στον εισαγγελέα.

** 5. Καθένας ο οποίος θίγεται από ανακριβές δημοσίευμα ή εκπομπή έχει δικαίωμα απάντησης, το δε μέσο ενημέρωσης έχει αντιστοίχως υποχρέωση πλήρους και άμεσης επανόρθωσης.
Καθένας ο οποίος θίγεται από υβριστικό ή δυσφημιστικό δημοσίευμα ή εκπομπή έχει, επίσης, δικαίωμα απάντησης, το δε μέσο ενημέρωσης έχει αντιστοίχως υποχρέωση άμεσης δημοσίευσης ή μετάδοσης της απάντησης.
Νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο ασκείται το δικαίωμα απάντησης και διασφαλίζεται η πλήρης και άμεση επανόρθωση ή η δημοσίευση και μετάδοση της απάντησης.

6. Το δικαστήριο, ύστερα από τρεις τουλάχιστον καταδίκες μέσα σε μία πενταετία για διάπραξη των εγκλημάτων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, διατάσσει την οριστική ή προσωρινή παύση της έκδοσης του εντύπου και, σε βαριές περιπτώσεις, την απαγόρευση της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος από το πρόσωπο που καταδικάστηκε, όπως νόμος ορίζει.
Η παύση ή η απαγόρευση αρχίζουν αφότου η καταδικαστική απόφαση γίνει αμετάκλητη.

** 7. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την αστική και ποινική ευθύνη του τύπου και των άλλων μέσων ενημέρωσης και με την ταχεία εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων.

8. Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τα προσόντα για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος.

** 9. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η οικονομική κατάσταση και τα μέσα χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης πρέπει να γίνονται γνωστά, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος προβλέπει τα μέτρα και τους περιορισμούς που είναι αναγκαίοι για την πλήρη διασφάλιση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση.
Απαγορεύεται η συγκέντρωση του ελέγχου περισσότερων μέσων ενημέρωσης της αυτής ή άλλης μορφής.
Απαγορεύεται ειδικότερα η συγκέντρωση περισσότερων του ενός ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης της αυτής μορφής, όπως νόμος ορίζει.
Η ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης μέσων ενημέρωσης είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης που αναλαμβάνει έναντι του δημοσίου ή νομικού προσώπου του ευρύτερου δημόσιου τομέα την εκτέλεση έργων ή προμηθειών ή την παροχή υπηρεσιών.
Η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου καταλαμβάνει και κάθε είδους παρένθετα πρόσωπα, όπως συζύγους, συγγενείς, οικονομικά εξαρτημένα άτομα ή εταιρείες.
Νόμος ορίζει τις ειδικότερες ρυθμίσεις, τις κυρώσεις που μπορεί να φθάνουν μέχρι την ανάκληση της άδειας ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού και μέχρι την απαγόρευση σύναψης ή την ακύρωση της σχετικής σύμβασης, καθώς και τους τρόπους ελέγχου και τις εγγυήσεις αποτροπής των καταστρατηγήσεων των προηγούμενων εδαφίων.

Άρθρο 15 [Κινηματογράφος, φωνογραφία, ραδιοφωνία, τηλεόραση]

1. Οι προστατευτικές για τον τύπο διατάξεις του προηγούμενου άρθρου δεν εφαρμόζονται στον κινηματογράφο, τη φωνογραφία, τη ραδιοφωνία, την τηλεόραση και κάθε άλλο παρεμφερές μέσο μετάδοσης λόγου ή παράστασης.

** 2. Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους.
Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως νόμος ορίζει.
Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, που λαμβάνει και τη μορφή του καθεστώτος της προηγούμενης άδειας, έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.

Νόμος ορίζει τα σχετικά με την υποχρεωτική και δωρεάν μετάδοση των εργασιών της Βουλής και των επιτροπών της, καθώς και προεκλογικών μηνυμάτων των κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.

Άρθρο 16 [Παδεία, τέχνη, επιστήμη]

1. Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες· η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους.
Η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα.

2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

3. Τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα.

4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια.
Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.

5. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση.
Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους.
Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει.

Ειδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ' αυτούς.

6. Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί.
Το υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που νόμος ορίζει.
Τα σχετικά με την κατάσταση όλων αυτών των προσώπων καθορίζονται από τους οργανισμούς των οικείων ιδρυμάτων.

Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να παυθούν προτού λήξει σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος υπηρεσίας τους παρά μόνο με τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 88 παράγραφος 4 και ύστερα από απόφαση συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει.

Νόμος ορίζει το όριο της ηλικίας των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων· ωσότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.

7. Η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Κράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές.

8. Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Κράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ' αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους.

Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.

9. Ο αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους.

Το Κράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους.

Άρθρο 17 [Προστασία της ιδιοκτησίας, απαλλοτρίωση]

1. Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος.

** 2. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο της συζήτησης στο δικαστήριο για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης.
Αν ζητηθεί απευθείας ο οριστικός προσδιορισμός της αποζημίωσης, λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της σχετικής συζήτησης στο δικαστήριο.

Αν η συζήτηση για τον οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης διεξαχθεί μετά την παρέλευση έτους από τη συζήτηση για τον προσωρινό προσδιορισμό, τότε για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της συζήτησης για τον οριστικό προσδιορισμό.
Στην απόφαση κήρυξης πρέπει να δικαιολογείται ειδικά η δυνατότητα κάλυψης της δαπάνης αποζημίωσης.
Η αποζημίωση, εφόσον συναινεί ο δικαιούχος, μπορεί να καταβάλλεται και σε είδος ιδίως με τη μορφή της παραχώρησης της κυριότητας άλλου ακινήτου ή της παραχώρησης δικαιωμάτων επί άλλου ακινήτου.

3. Η ενδεχόμενη μεταβολή της αξίας του απαλλοτριουμένου μετά τη δημοσίευση της πράξης απαλλοτρίωσης, και μόνο εξαιτίας της, δεν λαμβάνεται υπόψη.

** 4. Η αποζημίωση ορίζεται από τα αρμόδια δικαστήρια.
Μπορεί να οριστεί και προσωρινά δικαστικώς, ύστερα από ακρόαση ή πρόσκληση του δικαιούχου, που μπορεί να υποχρεωθεί κατά την κρίση του δικαστηρίου να παράσχει για την είσπραξή της ανάλογη εγγύηση, σύμφωνα με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος.
Νόμος μπορεί να προβλέπει την εγκαθίδρυση ενιαίας δικαιοδοσίας, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 94, για όλες τις διαφορές και υποθέσεις που σχετίζονται με απαλλοτρίωση, καθώς και την κατά προτεραιότητα διεξαγωγή των σχετικών δικών.
Με τον ίδιο νόμο μπορεί να ρυθμίζεται ο τρόπος με τον οποίο συνεχίζονται εκκρεμείς δίκες.

Πριν καταβληθεί η οριστική ή προσωρινή αποζημίωση διατηρούνται ακέραια όλα τα δικαιώματα του ιδιοκτήτη και δεν επιτρέπεται η κατάληψη.

Προκειμένου να εκτελεστούν έργα γενικότερης σημασίας για την οικονομία της Χώρας είναι δυνατόν, με ειδική απόφαση του δικαστηρίου που είναι αρμόδιο για τον οριστικό ή προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, να επιτρέπεται η πραγματοποίηση εργασιών και πριν από τον προσδιορισμό και την καταβολή της αποζημίωσης, υπό τον όρο της καταβολής εύλογου τμήματος της αποζημίωσης και της παροχής πλήρους εγγύησης υπέρ του δικαιούχου της αποζημίωσης, όπως νόμος ορίζει.
Η δεύτερη πρόταση του πρώτου εδαφίου εφαρμόζεται αναλόγως και στις περιπτώσεις αυτές.


Η αποζημίωση που ορίστηκε καταβάλλεται υποχρεωτικά το αργότερο μέσα σε ενάμισι έτος από τη δημοσίευση της απόφασης για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης και, σε περίπτωση απευθείας αίτησης για οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης, από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του δικαστηρίου, διαφορετικά η απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως.

Η αποζημίωση δεν υπόκειται, ως αποζημίωση, σε κανένα φόρο, κράτηση ή τέλος.

5. Νόμος ορίζει τις περιπτώσεις υποχρεωτικής ικανοποίησης των δικαιούχων για την πρόσοδο, την οποία έχασαν από το ακίνητο που απαλλοτριώθηκε έως το χρόνο καταβολής της αποζημίωσης.

6. Όταν πρόκειται να εκτελεστούν έργα κοινής ωφέλειας ή γενικότερης σημασίας για την οικονομία της Χώρας, νόμος μπορεί να επιτρέψει την απαλλοτρίωση υπέρ του δημοσίου ευρύτερων ζωνών, πέρα από τις εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την κατασκευή των έργων.
Ο ίδιος νόμος καθορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους μιας τέτοιας απαλλοτρίωσης, καθώς και τα σχετικά με τη διάθεση ή χρησιμοποίηση, για δημόσιους ή κοινωφελείς γενικά σκοπούς, των εκτάσεων που απαλλοτριώνονται επιπλέον όσων είναι αναγκαίες για το έργο που πρόκειται να εκτελεστεί.

7. Νόμος μπορεί να ορίσει ότι για την εκτέλεση έργων με προφανή κοινή ωφέλεια υπέρ του δημοσίου, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, οργανισμών κοινής ωφελείας και δημόσιων επιχειρήσεων, επιτρέπεται να διανοιχθούν υπόγειες σήραγγες στο επιβαλλόμενο βάθος, χωρίς αποζημίωση, υπό τον όρο ότι δεν θα παραβλάπτεται η συνήθης εκμετάλλευση του υπερκείμενου ακινήτου.

Άρθρο 18 [Προστασία της ιδιοκτησίας, ειδικές περιπτώσεις, επίταξη]

1. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την ιδιοκτησία και τη διάθεση των μεταλλείων, ορυχείων, σπηλαίων, αρχαιολογικών χώρων και θησαυρών, ιαματικών, ρεόντων και υπόγειων υδάτων και γενικά του υπόγειου πλούτου.

2. Με νόμο ρυθμίζονται τα σχετικά με την ιδιοκτησία, την εκμετάλλευση και διαχείριση των λιμνοθαλασσών και των μεγάλων λιμνών, καθώς και τα σχετικά με τη διάθεση γενικά των εκτάσεων που προκύπτουν από αποξήρανσή τους.

3. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με τις επιτάξεις για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης, ή για τη θεραπεία άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία.

4. Επιτρέπεται, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζει ειδικός νόμος, ο αναδασμός αγροτικών εκτάσεων για την επωφελέστερη εκμετάλλευση του εδάφους, καθώς και η λήψη μέτρων για την αποφυγή της υπέρμετρης κατάτμησης ή για διευκόλυνση της ανασυγκρότησης της κατατμημένης μικρής αγροτικής ιδιοκτησίας.

5. Εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους, μπορεί να προβλεφθεί με νόμο και κάθε άλλη στέρηση της ελεύθερης χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας που απαιτείται από ιδιαίτερες περιστάσεις.
Νόμος ορίζει τον υπόχρεο και τη διαδικασία καταβολής στο δικαιούχο του ανταλλάγματος της χρήσης ή κάρπωσης, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στις υφιστάμενες κάθε φορά συνθήκες.

Μέτρα που επιβλήθηκαν με την εφαρμογή της παραγράφου αυτής αίρονται αμέσως μόλις εκλείψουν οι ιδιαίτεροι λόγοι που τα προκάλεσαν.
Σε περίπτωση αδικαιολόγητης παράτασης των μέτρων αποφασίζει για την άρση τους, κατά κατηγορίες περιπτώσεων, το Συμβούλιο της Επικρατείας, ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον.

6. Με νόμο μπορεί να ρυθμίζονται τα σχετικά με τη διάθεση εγκαταλειμμένων εκτάσεων για την αξιοποίησή τους υπέρ της εθνικής οικονομίας και αποκατάσταση ακτημόνων.
Με τον ίδιο νόμο ορίζονται και τα σχετικά με τη μερική ή ολική αποζημίωση των ιδιοκτητών σε περίπτωση επανεμφάνισής τους μέσα σε εύλογη προθεσμία.

7. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η αναγκαστική συνιδιοκτησία συνεχόμενων ιδιοκτησιών αστικών περιοχών, εφόσον η αυτοτελής ανοικοδόμηση αυτών ή μερικών απ' αυτές δεν ανταποκρίνεται στους όρους δόμησης που ισχύουν ή πρόκειται να ισχύσουν στην περιοχή αυτή.

8. Δεν επιτρέπεται να απαλλοτριωθεί η αγροτική ιδιοκτησία των Σταυροπηγιακών Ιερών Μονών της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στη Χαλκιδική, των Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη και του Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο, με εξαίρεση τα μετόχια.
Επίσης δεν επιτρέπεται να απαλλοτριωθεί η περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα των Πατριαρχείων Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας και Ιεροσολύμων, καθώς και της Ιερής Μονής του Σινά.

Άρθρο 19 [Απόρρητο επιστολών, ανταπόκρισης & επικοινωνίας]

1. Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο.
Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.

** 2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες ανεξάρτητης αρχής που διασφαλίζει το απόρρητο της παραγράφου 1.

** 3. Απαγορεύεται η χρήση αποδεικτικών μέσων που έχουν αποκτηθεί κατά παράβαση του άρθρου αυτού και των άρθρων 9 και .

Άρθρο 20 [Εννομη προστασία, δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης]

1. Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ' αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει.

2. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερομένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του.

Άρθρο 21 [Προστασία οικογένειας, γάμου, μητρότητας και παιδικής ηλικίας, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες]

1. Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους.

2. Πολύτεκνες οικογένειες, ανάπηροι πολέμου και ειρηνικής περιόδου, θύματα πολέμου, χήρες και ορφανά εκείνων που έπεσαν στον πόλεμο, καθώς και όσοι πάσχουν από ανίατη σωματική ή πνευματική νόσο έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Κράτος.

3. Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων.

4. Η απόκτηση κατοικίας από αυτούς που τη στερούνται ή που στεγάζονται ανεπαρκώς αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του Κράτους.

5. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή δημογραφικής πολιτικής, καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων αποτελεί υποχρέωση του Κράτους.

6. Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας.

Άρθρο 22 [Προστασία της εργασίας]

1. Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού.

Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας.

2. Με νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία.

3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας από τους δημόσιους υπαλλήλους και τους υπαλλήλους οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

4. Οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται.
Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της Χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών.

5. Το Κράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει.

Ερμηνευτική δήλωση:
Στους γενικούς όρους εργασίας περιλαμβάνεται και ο προσδιορισμός του τρόπου και του υπόχρεου είσπραξης και απόδοσης στις συνδικαλιστικές οργανώσεις της συνδρομής των μελών τους που προβλέπεται από τα καταστατικά τους.

Άρθρο 23 [Συνδικαλιστική ελευθερία]

1. Το Κράτος λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών μ' αυτή δικαιωμάτων εναντίον κάθε προσβολής τους, μέσα στα όρια του νόμου.

2. Η απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων.

Απαγορεύεται η απεργία με οποιαδήποτε μορφή στους δικαστικούς λειτουργούς και σ' αυτούς που υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας.
Το δικαίωμα των υπαλλήλων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και του προσωπικού των κάθε μορφής επιχειρήσεων δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, που η λειτουργία τους έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, υπόκειται στους συγκεκριμένους περιορισμούς του νόμου που το ρυθμίζει.
Οι περιορισμοί αυτοί δεν μπορούν να φθάνουν έως την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας ή την παρεμπόδιση της νόμιμης άσκησής του.

Άρθρο 24 [Προστασία του περιβάλλοντος]

** 1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός.
Για τη διαφύλαξή του το κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.
Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.
Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.

** 2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης.

Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης.
Η σύνταξη εθνικού κτηματολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.

3. Για να αναγνωριστεί μία περιοχή ως οικιστική και για να ενεργοποιηθεί πολεοδομικά, οι ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε αυτή συμμετέχουν υποχρεωτικά, χωρίς αποζημίωση από τον οικείο φορέα, στη διάθεση των εκτάσεων που είναι απαραίτητες για να δημιουργηθούν δρόμοι, πλατείες και χώροι για κοινωφελείς γενικά χρήσεις και σκοπούς, καθώς και στις δαπάνες για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, όπως νόμος ορίζει.

4. Νόμος μπορεί να προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιοκτητών περιοχής που χαρακτηρίζεται ως οικιστική στην αξιοποίηση και γενική διαρρύθμισή της σύμφωνα με εγκεκριμένο σχέδιο, με αντιπαροχή ακινήτων ίσης αξίας ή τμημάτων ιδιοκτησίας κατά όροφο, από τους χώρους που καθορίζονται τελικά ως οικοδομήσιμοι ή από κτίρια της περιοχής αυτής.

5. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται και στην αναμόρφωση των οικιστικών περιοχών που ήδη υπάρχουν.
Οι ελεύθερες εκτάσεις, που προκύπτουν από την αναμόρφωση, διατίθενται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων ή εκποιούνται για να καλυφθούν οι δαπάνες της πολεοδομικής αναμόρφωσης, όπως νόμος ορίζει.

6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος.
Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά.

Άρθρο 25 [Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων]

** 1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους.
Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους.
Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν.
Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας.

2. Η αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη.

3. Η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος δεν επιτρέπεται.

4. Το Κράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης.

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ - Οργάνωση και λειτουργίες της Πολιτείας

ΤΜΗΜΑ Α' - Σύνταξη της Πολιτείας

Άρθρο 26 [Διάκριση των εξουσιών]

1. Η νομοθετική λειτουργία ασκείται από τη Βουλή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

2. Η εκτελεστική λειτουργία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση.

3. Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια· οι αποφάσεις τους εκτελούνται στο όνομα του Ελληνικού Λαού.

Άρθρο 27 [Μεταβολή στα όρια της Επικράτειας]

1. Καμία μεταβολή στα όρια της Επικράτειας δεν μπορεί να γίνει χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

2. Χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δεν είναι δεκτή στην Ελληνική Επικράτεια ξένη στρατιωτική δύναμη ούτε μπορεί να διαμένει σ' αυτή ή να περάσει μέσα από αυτή.

Άρθρο 28 [Κανόνες του διεθνούς δικαίου και διεθνείς οργανισμοί]

1. Οι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου.
Η εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.

2. Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα.
Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

3. Η Ελλάδα προβαίνει ελεύθερα, με νόμο που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας της, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και με τον όρο της αμοιβαιότητας.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Το άρθρο 28 αποτελεί θεμέλιο για τη συμμετοχή της Χώρας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Άρθρο 29 [Πολιτικά κόμματα]

1. Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, που η οργάνωση και η δράση τους οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Πολίτες που δεν απέκτησαν ακόμη το δικαίωμα να εκλέγουν μπορούν να συμμετέχουν στα τμήματα νέων των κομμάτων.

** 2. Τα κόμματα έχουν δικαίωμα στην οικονομική τους ενίσχυση από το Κράτος για τις εκλογικές και λειτουργικές τους δαπάνες, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις διαφάνειας ως προς τις εκλογικές δαπάνες και γενικά την οικονομική διαχείριση των κομμάτων, των βουλευτών, των υποψήφιων βουλευτών και των υποψηφίων στην τοπική αυτοδιοίκηση όλων των βαθμών.
Με νόμο επιβάλλεται ανώτατο όριο εκλογικών δαπανών, μπορεί να απαγορεύονται ορισμένες μορφές προεκλογικής προβολής και καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες η παράβαση των σχετικών διατάξεων συνιστά λόγο έκπτωσης από το βουλευτικό αξίωμα με πρωτοβουλία του ειδικού οργάνου του επόμενου εδαφίου.
Ο έλεγχος των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και των υποψήφιων βουλευτών διενεργείται από ειδικό όργανο που συγκροτείται και με τη συμμετοχή ανώτατων δικαστικών λειτουργών, όπως νόμος ορίζει.
Με νόμο μπορούν να επεκταθούν οι ρυθμίσεις αυτές και στους υποψηφίους για άλλες αιρετές θέσεις.

** 3. Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος στους δικαστικούς λειτουργούς και σε όσους υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας.
Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, στους υπαλλήλους του Δημοσίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή επιχειρήσεων η διοίκηση των οποίων ορίζεται άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχο.

ΤΜΗΜΑ Β' - Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Ανάδειξη του Προέδρου

Άρθρο 30 [Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ρυθμιστής του πολιτεύματος]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ρυθμιστής του Πολιτεύματος.
Εκλέγεται από τη Βουλή για περίοδο πέντε ετών, όπως ορίζεται στα άρθρα 32 και 33.

2. Το αξίωμα του Προέδρου είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο αξίωμα, θέση ή έργο.

3. Η προεδρική περίοδος αρχίζει από την ορκωμοσία του Προέδρου.

4. Σε περίπτωση πολέμου, η προεδρική θητεία παρατείνεται έως τη λήξη του.

5. Επανεκλογή του ίδιου προσώπου επιτρέπεται μία φορά μόνο.

** Άρθρο 31 [Προσόντα εκλογιμότητας]

Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί όποιος είναι Έλληνας πολίτης πριν από πέντε τουλάχιστον έτη, έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, έχει συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του και έχει τη νόμιμη ικανότητα του εκλέγειν.

Άρθρο 32 [Εκλογή]

* 1. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή γίνεται με ονομαστική ψηφοφορία και σε ειδική συνεδρίαση, που συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Βουλής έναν τουλάχιστον μήνα πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής.

Σε περίπτωση οριστικής αδυναμίας του Προέδρου της Δημοκρατίας να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, κατά τους ορισμούς του άρθρου 34 παράγραφος 2, καθώς επίσης και σε περίπτωση που ο Πρόεδρος παραιτηθεί, πεθάνει ή κηρυχθεί έκπτωτος κατά τις διατάξεις του Συντάγματος, η συνεδρίαση της Βουλής για την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας συγκαλείται μέσα σε δέκα ημέρες το αργότερο αφού έληξε πρόωρα η θητεία του προηγούμενου Προέδρου.

2. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται σε κάθε περίπτωση για πλήρη θητεία.

3. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών.

Αν δεν συγκεντρωθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες.

Αν δεν επιτευχθεί ούτε στη δεύτερη ψηφοφορία η οριζόμενη πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά ύστερα από πέντε ημέρες, οπότε εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

* 4. Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία, η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την ψηφοφορία, και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλής.

Η Βουλή που αναδεικνύεται από τις νέες εκλογές, αμέσως μόλις συγκροτηθεί σε σώμα, εκλέγει με ονομαστική ψηφοφορία Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

Αν δεν επιτευχθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μέσα σε πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.
Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά, ύστερα από πέντε ημέρες, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν και θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία.

5. Αν η Βουλή είναι απούσα, συγκαλείται εκτάκτως για να εκλέξει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κατά τους ορισμούς της παραγράφου 4.

Αν η Βουλή έχει διαλυθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αναβάλλεται ώστε να συγκροτηθεί σε σώμα η νέα Βουλή και μέσα σε είκοσι ημέρες, το αργότερο, από τη συγκρότησή της, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παραγράφους 3 και 4, αφού τηρηθούν και οι ορισμοί της παραγράφου 1 του άρθρου 34.

6. Αν η διαδικασία για την εκλογή νέου Προέδρου, που ορίζεται στις προηγούμενες παραγράφους, δεν περατωθεί εγκαίρως, ο ήδη Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξακολουθεί να ασκεί τα καθήκοντά του και μετά τη λήξη της θητείας του ώσπου να αναδειχθεί νέος Πρόεδρος.

Ερμηνευτική δήλωση:
Πρόεδρος της Δημοκρατίας που παραιτείται πριν από τη λήξη της θητείας του δεν μπορεί να λάβει μέρος στην εκλογή που επακολουθεί εξαιτίας της παραίτησής του.

Άρθρο 33 [Εναρξη θητείας, όρκος, χορηγία]

1. Ο εκλεγόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει την άσκηση των καθηκόντων του την επομένη της ημέρας που έληξε η θητεία του απερχόμενου Προέδρου· σε όλες τις άλλες περιπτώσεις από την επομένη της εκλογής του.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πριν αναλάβει την άσκηση των καθηκόντων του, δίνει ενώπιον της Βουλής τον ακόλουθο όρκο:

«Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να φυλάσσω το Σύνταγμα και τους νόμους, να μεριμνώ για την πιστή τους τήρηση, να υπερασπίζω την εθνική ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Χώρας, να προστατεύω τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Ελλήνων και να υπηρετώ το γενικό συμφέρον και την πρόοδο του Ελληνικού Λαού».

3. Νόμος ορίζει τη χορηγία που καταβάλλεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη λειτουργία των υπηρεσιών που οργανώνονται για την εκτέλεση των καθηκόντων του.

Άρθρο 34 [Αναπλήρωση]

1. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όταν απουσιάζει στο εξωτερικό περισσότερο από δέκα ημέρες, αν πεθάνει, παραιτηθεί, κηρυχθεί έκπτωτος ή αν κωλύεται για οποιονδήποτε λόγο να ασκήσει τα καθήκοντά του, τον αναπληρώνει προσωρινά ο Πρόεδρος της Βουλής· αν δεν υπάρχει Βουλή, ο Πρόεδρος της τελευταίας Βουλής και, αν αυτός αρνείται ή δεν υπάρχει, η Κυβέρνηση συλλογικά.

Κατά την περίοδο της αναπλήρωσης του Προέδρου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη διάλυση της Βουλής, με εξαίρεση την περίπτωση του άρθρου 32 παρ. 4, καθώς και οι διατάξεις για την παύση της Κυβέρνησης και την προσφυγή σε δημοψήφισμα, κατά τις διατάξεις του άρθρου 38 παράγραφος 2 και του άρθρου 44 παράγραφος 2.

2. Αν η αδυναμία του Προέδρου της Δημοκρατίας να ασκήσει τα καθήκοντά του παρατείνεται πέρα από τριάντα ημέρες, συγκαλείται υποχρεωτικά η Βουλή, ακόμη κι αν αυτή έχει διαλυθεί, για να αποφασίσει με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνόλου των μελών της, αν συντρέχει περίπτωση εκλογής νέου Προέδρου.
Σε καμία πάντως περίπτωση η εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας δεν μπορεί να καθυστερήσει περισσότερο από έξι συνολικά μήνες, αφότου άρχισε η αναπλήρωσή του που προκλήθηκε από αδυναμία του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Εξουσίες και ευθύνη από τις πράξεις του Προέδρου

Άρθρο 35 [Ισχύς των πράξεων, προσυπογραφή]

* 1. Καμία πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ισχύει ούτε εκτελείται χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου Υπουργού, ο οποίος με μόνη την υπογραφή του γίνεται υπεύθυνος, και χωρίς τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Στην περίπτωση που η Κυβέρνηση απαλλαγεί από τα καθήκοντά της σύμφωνα με το άρθρο 38 παράγραφος 1, αν ο Πρωθυπουργός δεν προσυπογράφει το οικείο διάταγμα, αυτό υπογράφεται μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

* 2. Κατ' εξαίρεση δεν απαιτείται προσυπογραφή για τις ακόλουθες πράξεις:

α) το διορισμό Πρωθυπουργού,

β) την ανάθεση διερευνητικής εντολής σύμφωνα με το άρθρο 37 παράγραφοι 2, 3 και 4,

γ) τη διάλυση της Βουλής κατά το άρθρο 32 παράγραφος 4 και κατά το άρθρο 41 παράγραφος 1, αν δεν την προσυπογράψει ο Πρωθυπουργός, και κατά το άρθρο 53 παράγραφος 1, αν δεν την προσυπογράψει το Υπουργικό Συμβούλιο,

δ) την αναπομπή κατά το άρθρο 42 παράγραφος 1 νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου που έχει ψηφιστεί από τη Βουλή.

ε) το διορισμό του προσωπικού των υπηρεσιών της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

* 3. Το διάταγμα με το οποίο προκηρύσσεται δημοψήφισμα για νομοσχέδιο, σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 2, προσυπογράφεται από τον Πρόεδρο της Βουλής.

Άρθρο 36 [Διεθνής παραστάτης, διεθνείς συνθήκες]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τήρηση οπωσδήποτε των ορισμών του άρθρου 35 παράγραφος 1, εκπροσωπεί διεθνώς το Κράτος, κηρύσσει πόλεμο, συνομολογεί συνθήκες ειρήνης, συμμαχίας, οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και τις ανακοινώνει στη Βουλή, με τις αναγκαίες διασαφήσεις, όταν το συμφέρον και η ασφάλεια του Κράτους το επιτρέπουν.

2. Οι συνθήκες για εμπόριο, φορολογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις, και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες, σύμφωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτε δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο, ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, δεν ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο που τις κυρώνει.

3. Μυστικά άρθρα συνθήκης δεν μπορούν ποτέ να ανατρέψουν τα φανερά.

4. Η κύρωση διεθνών συνθηκών δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης κατά το άρθρο 43 παράγραφοι 2 και 4.

Άρθρο 37 [Διορισμός Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς.

* 2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

* 3. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει κι αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.
Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.
Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.

* 4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ' αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος.
Η πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Βουλή- η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.

* Ερμηνευτική δήλωση:
Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές· νεοσχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο αριθμό εδρών.
Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα.

Άρθρο 38 [Κυβέρνηση, απαλλαγή καθηκόντων]

* 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απαλλάσσει από τα καθήκοντά της την Κυβέρνηση, αν αυτή παραιτηθεί, καθώς και αν η Βουλή αποσύρει την εμπιστοσύνη της κατά το άρθρο 84. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 37.

Αν ο Πρωθυπουργός της παραιτούμενης Κυβέρνησης είναι αρχηγός ή εκπρόσωπος κόμματος που διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του άρθρου 37 παράγραφος 3 εδάφιο γ'.

* ** 2. Αν ο Πρωθυπουργός παραιτηθεί, εκλείψει ή αδυνατεί για λόγους υγείας να ασκήσει τα καθήκοντά του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει Πρωθυπουργό αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος στο οποίο ανήκει ο απερχόμενος Πρωθυπουργός, εφόσον αυτό διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Η πρόταση γίνεται το αργότερο σε τρεις ημέρες από την παραίτηση ή την έκλειψη του Πρωθυπουργού ή από τη διαπίστωση της αδυναμίας του να ασκήσει τα καθήκοντά του.
Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, εφαρμόζεται αναλογικά η παράγραφος 4 και στη συνέχεια το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 και η παράγραφος 3 του προηγούμενου άρθρου.

Η αδυναμία του Πρωθυπουργού να ασκήσει τα καθήκοντά του για λόγους υγείας διαπιστώνεται από τη Βουλή με ειδική απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, ύστερα από πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος στο οποίο ανήκει ο Πρωθυπουργός, εφόσον αυτό διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
Σε κάθε άλλη περίπτωση η πρόταση υποβάλλεται από τα δύο πέμπτα τουλάχιστον του όλου αριθμού των βουλευτών.


Εωσότου διοριστεί ο νέος Πρωθυπουργός τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού ασκεί ο πρώτος κατά σειρά Αντιπρόεδρος και εφόσον δεν έχουν διοριστεί Αντιπρόεδροι ο πρώτος κατά σειρά Υπουργός.

* Ερμηνευτική δήλωση:
Η διάταξη της παραγράφου 2 εφαρμόζεται και σε περίπτωση αναπλήρωσης του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά το άρθρο 34.

* Άρθρο 39 [καταργήθηκε]

(To άρθρo 39 καταργείται).

Άρθρο 40 [Σύγκλιση της Βουλής. Αναστολή εργασιών]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκαλεί τη Βουλή τακτικά μία φορά κάθε χρόνο, όπως ορίζει το άρθρο 64 παράγραφος 1, και εκτάκτως κάθε φορά που το κρίνει εύλογο· κηρύσσει αυτοπροσώπως ή δια του Πρωθυπουργού την έναρξη και τη λήξη κάθε βουλευτικής περιόδου.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μία φορά μόνο μπορεί να αναστείλει τις εργασίες της βουλευτικής συνόδου, είτε αναβάλλοντας την έναρξη είτε διακόπτοντας την εξακολούθησή τους.

3. Η αναστολή των εργασιών δεν επιτρέπεται να διαρκέσει περισσότερο από τριάντα ημέρες ούτε να επαναληφθεί κατά την ίδια βουλευτική σύνοδο χωρίς τη συγκατάθεση της Βουλής.

Άρθρο 41 [Διάλυση της Βουλής]

* 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διαλύσει τη Βουλή, αν έχουν παραιτηθεί ή και καταψηφιστεί από αυτή δύο Κυβερνήσεις και η σύνθεσή της δεν εξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα.
Οι εκλογές ενεργούνται από την Κυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της διαλυόμενης Βουλής.
Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμόζεται αναλόγως το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 37.

* 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή με πρόταση της Κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας.
Αποκλείεται η διάλυση της νέας Βουλής για το ίδιο θέμα.

3. Το διάταγμα διάλυσης της Βουλής, προσυπογραμμένο στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου από το Υπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές.

* 4. Η Βουλή που εκλέχθηκε μετά τη διάλυση της προηγούμενης δεν μπορεί να διαλυθεί πριν περάσει ένα έτος αφότου άρχισε τις εργασίες της, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 37 παράγραφος 3 και της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού.

5. Η Βουλή διαλύεται υποχρεωτικά στην περίπτωση του άρθρου 32 παράγραφος 4.

* Ερμηνευτική δήλωση:
Σε κάθε περίπτωση χωρίς εξαίρεση το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής πρέπει να διαλαμβάνει την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε τριάντα ημέρες από αυτές.

* Άρθρο 42 [Εκδοση και δημοσίευση των νόμων]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει και δημοσιεύει τους νόμους που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα σε ένα μήνα από την ψήφισή τους.
Μέσα στην προθεσμία που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να αναπέμψει στη Βουλή νομοσχέδιο που έχει ψηφιστεί από αυτή, εκθέτοντας και τους λόγους της αναπομπής.

2. Πρόταση νόμου ή νομοσχέδιο που έχει αναπεμφθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εισάγεται στην Ολομέλειά της και, αν επιψηφιστεί και πάλι με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών κατά τη διαδικασία του άρθρου 76 παράγραφος 2, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το εκδίδει και το δημοσιεύει υποχρεωτικά μέσα σε δέκα ημέρες από την επιψήφισή του.

Άρθρο 43 [Εκδοση διαταγμάτων]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους.

2. Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της.
Εξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.

* 3. (H παράγραφoς 3 καταργείται).

4. Με νόμους που ψηφίζονται από την Ολομέλεια της Βουλής μπορεί να παρέχεται εξουσιοδότηση έκδοσης κανονιστικών διαταγμάτων για τη ρύθμιση των θεμάτων που καθορίζονται σ' αυτούς σε γενικό πλαίσιο.
Με τους νόμους αυτούς χαράζονται οι γενικές αρχές και οι κατευθύνσεις της ρύθμισης που πρέπει να ακολουθηθεί και τίθενται χρονικά όρια για τη χρήση της εξουσιοδότησης.

5. Τα κατά το άρθρο 72 παράγραφος 1 θέματα της αρμοδιότητας της Ολομέλειας της Βουλής δεν μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο εξουσιοδότησης κατά την προηγούμενη παράγραφο.

Άρθρο 44 [Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, δημοψηφίσματα, διαγγέλματα]

1. Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσες και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου.
Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη Βουλή για κύρωση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παράγραφος 1, μέσα σε σαράντα ημέρες από την έκδοσή τους ή μέσα σε σαράντα ημέρες από τη σύγκληση της Βουλής σε σύνοδο.
Αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις προαναφερόμενες προθεσμίες ή αν δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή τους, παύουν να ισχύουν στο εξής.

* 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο Κανονισμός της Βουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Βουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.


Aν νoμoσχέδιo υπερψηφιστεί, η πρoθεσμία τoυ άρθρoυ 42 παράγραφoς 1 αρχίζει από τη διεξαγωγή τoυ δημoψηφίσματoς.

* 3. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να απευθύνει προς το Λαό διαγγέλματα, μετά από σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Κυβέρνησης.
Τα διαγγέλματα προσυπογράφονται από τον Πρωθυπουργό και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Άρθρο 45 [Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων]

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας, που τη διοίκησή τους ασκεί η Κυβέρνηση, όπως νόμος ορίζει.
Απονέμει επίσης τους βαθμούς σε όσους υπηρετούν σ' αυτές, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 46 [Διορισμός και παύση δημοσίων υπαλλήλων, απονομή παρασήμων]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει και παύει, σύμφωνα με το νόμο, τους δημόσιους υπαλλήλους, εκτός από τις εξαιρέσεις που ορίζει ο νόμος.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απονέμει τα προβλεπόμενα παράσημα σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου.

Άρθρο 47 [Χάρη και αμνηστία]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει το δικαίωμα, ύστερα από πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης και γνώμη συμβουλίου που συγκροτείται κατά πλειοψηφία από δικαστές, να χαρίζει, μετατρέπει ή μετριάζει τις ποινές που επιβάλλουν τα δικαστήρια, καθώς και να αίρει τις κάθε είδους νόμιμες συνέπειες ποινών που έχουν επιβληθεί και εκτιθεί.

2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μόνο με τη συγκατάθεση της Βουλής έχει το δικαίωμα να απονέμει χάρη σε Υπουργό που καταδικάστηκε κατά το άρθρο 86.

* 3. Αμνηστία παρέχεται μόνο για πολιτικά εγκλήματα, με νόμο που ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

4. Αμνηστία για κοινά εγκλήματα δεν παρέχεται ούτε με νόμο.

* Άρθρο 48 [Κατάσταση πολιορκίας]

1. Σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος, η Βουλή, με απόφασή της, που λαμβάνεται ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, θέτει σε εφαρμογή, σε ολόκληρη την Επικράτεια ή σε τμήμα της, το νόμο για την κατάσταση πολιορκίας, συνιστά εξαιρετικά δικαστήρια και αναστέλλει την ισχύ του συνόλου ή μέρους των διατάξεων των άρθρων 5 παράγραφος 4, 6, 8, 9, 11, 12 παράγραφοι 1 έως και 4, 14, 19, 22 παράγραφος 3, 23, 96 παράγραφος 4 και 97. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δημοσιεύει την απόφαση της Βουλής.

Με την απόφαση της Βουλής ορίζεται η διάρκεια ισχύος των επιβαλλόμενων μέτρων, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τις δεκαπέντε ημέρες.

2. Σε περίπτωση απουσίας της Βουλής ή αν συντρέχει αντικειμενική αδυναμία να συγκληθεί εγκαίρως, τα μέτρα της προηγούμενης παραγράφου λαμβάνονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Το διάταγμα υποβάλλεται από την Κυβέρνηση στη Βουλή για έγκριση μόλις καταστεί δυνατή η σύγκλησή της, ακόμη και αν έληξε η βουλευτική περίοδος ή η Βουλή έχει διαλυθεί, και πάντως μέσα σε δεκαπέντε ημέρες το αργότερο.

3. Η διάρκεια των κατά τις προηγούμενες παραγράφους μέτρων μπορεί να παρατείνεται ανά δεκαπενθήμερο μόνο με προηγούμενη απόφαση της Βουλής, η οποία συγκαλείται ακόμη και αν έχει λήξει η βουλευτική περίοδος ή η Βουλή έχει διαλυθεί.

4. Τα κατά τις προηγούμενες παραγράφους μέτρα αίρονται αυτοδικαίως με τη λήξη των προθεσμιών που προβλέπονται στις παραγράφους 1, 2 και 3, εφόσον δεν παρατείνονται με απόφαση της Βουλής, και σε κάθε περίπτωση με τη λήξη του πολέμου, εφόσον είχαν επιβληθεί εξαιτίας πολέμου.

5. Αφότου αρχίσουν να ισχύουν τα μέτρα των προηγούμενων παραγράφων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, μπορεί να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, για να αντιμετωπιστούν επείγουσες ανάγκες ή για να αποκατασταθεί ταχύτερα η λειτουργία των συνταγματικών θεσμών.
Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται για κύρωση στη Βουλή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από τη σύγκλησή της σε σύνοδο και παύουν να ισχύουν στο εξής, αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις παραπάνω προθεσμίες ή δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες αφότου υποβλήθηκαν.

6. Οι κατά τις παραγράφους 2 και 3 αποφάσεις της Βουλής λαμβάνονται με την πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των βουλευτών και η κατά την παράγραφο 1 απόφαση με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών.
Η Βουλή αποφασίζει σε μία μόνο συνεδρίαση.

7. Σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής των μέτρων κατάστασης ανάγκης, τα οποία λαμβάνονται κατά το άρθρο αυτό, ισχύουν αυτοδικαίως οι διατάξεις των άρθρων 61 και 62 του Συντάγματος, ακόμη και αν διαλύθηκε η Βουλή ή έληξε η βουλευτική περίοδος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ - Ειδικές ευθύνες του Προέδρου της Δημοκρατίας

Άρθρο 49 [Ευθύνη, κατηγορία, δίκη]

1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ευθύνεται οπωσδήποτε για πράξεις που έχει ενεργήσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του, παρά μόνο για έσχατη προδοσία ή παραβίαση, με πρόθεση, του Συντάγματος.
Για πράξεις που δεν σχετίζονται με την άσκηση των καθηκόντων του η δίωξη αναστέλλεται ωσότου λήξει η προεδρική θητεία.

2. Η πρόταση για κατηγορία και παραπομπή του Προέδρου της Δημοκρατίας σε δίκη υποβάλλεται στη Βουλή υπογραμμένη από το ένα τρίτο τουλάχιστον των μελών της και γίνεται αποδεκτή με απόφαση που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών της.

3. Αν η πρόταση γίνει αποδεκτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραπέμπεται στο δικαστήριο του άρθρου 86· οι σχετικές μ' αυτό διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.

4. Αφότου παραπεμφθεί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέχει από την άσκηση των καθηκόντων του και αναπληρώνεται, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 34. αναλαμβάνει πάλι τα καθήκοντά του, αφότου το δικαστήριο του άρθρου 86 εκδώσει απαλλακτική απόφαση, εφόσον δεν εξαντλήθηκε η θητεία του.

5. Νόμος που ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής ρυθμίζει τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού.

Άρθρο 50 [Τεκμήριο αρμοδιότητας]

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει άλλες αρμοδιότητες παρά μόνο όσες του απονέμουν ρητά το Σύνταγμα και οι νόμοι που είναι σύμφωνοι μ' αυτό.

ΤΜΗΜΑ Γ' - Βουλή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Ανάδειξη και συγκρότηση της Βουλής

Άρθρο 51 [Εκλογή βουλευτών, εκλογικό δικαίωμα]

1. Ο αριθμός των βουλευτών ορίζεται με νόμο, δεν μπορεί όμως να είναι μικρότερος από διακόσιους ούτε μεγαλύτερος από τριακόσιους.

2. Οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το Έθνος.

3. Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει.
Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα.

** 4. Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια.
Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια.
Ως προς τους εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια.

** 5. Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική.

Άρθρο 52 [Ελεύθερη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης]

Η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση.
Νόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής.

Άρθρο 53 [Βουλευτική περίοδος]

1. Οι βουλευτές εκλέγονται για τέσσερα συνεχή έτη που αρχίζουν από την ημέρα των γενικών εκλογών.
Μόλις λήξει η βουλευτική περίοδος, με προεδρικό διάταγμα, που προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, διατάσσεται η διενέργεια γενικών βουλευτικών εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και η σύγκληση της νέας Βουλής σε τακτική σύνοδο μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από αυτές.

2. Βουλευτική έδρα που κενώθηκε μέσα στο τελευταίο έτος της περιόδου δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, όταν απαιτείται κατά το νόμο, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών.

3. Σε περίπτωση πολέμου η βουλευτική περίοδος παρατείνεται σε όλη τη διάρκειά του.
Αν η Βουλή έχει διαλυθεί, η διενέργεια των εκλογών αναστέλλεται ωσότου τελειώσει ο πόλεμος, ανακαλείται δε αυτοδικαίως η Βουλή που έχει διαλυθεί έως το τέλος του.

Άρθρο 54 [Εκλογικό σύστημα, εκλογικές περιφέρειες, βουλευτές Επικρατείας]

** 1. Το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με νόμο που ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός και αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές με ρητή διάταξη που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών.

** 2. Ο αριθμός των βουλευτών κάθε εκλογικής περιφέρειας ορίζεται με προεδρικό διάταγμα, με βάση το νόμιμο πληθυσμό της περιφέρειας που προκύπτει, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, από τους εγγεγραμμένους στα οικεία δημοτολόγια, όπως νόμος ορίζει.
Τα αποτελέσματα της απογραφής θεωρείται ότι έχουν δημοσιευθεί με βάση τα στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας μετά την πάροδο ενός έτους από την τελευταία ημέρα διεξαγωγής της.

3. Μέρος της Βουλής, όχι μεγαλύτερο από το ένα εικοστό του όλου αριθμού των βουλευτών, μπορεί να εκλέγεται ενιαίως σε ολόκληρη την Επικράτεια, σε συνάρτηση με τη συνολική εκλογική δύναμη του κάθε κόμματος στην Επικράτεια, όπως νόμος ορίζει.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Κωλύματα και ασυμβίβαστα των βουλευτών

Άρθρο 55 [Προσόντα εκλογιμότητας]

1. Για να εκλεγεί κανείς βουλευτής απαιτείται να είναι Έλληνας πολίτης, να έχει τη νόμιμη ικανότητα να εκλέγει και να έχει συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα της εκλογής.

2. Βουλευτής που στερήθηκε κάποιο από τα παραπάνω προσόντα εκπίπτει αυτοδικαίως από το βουλευτικό αξίωμα.

Άρθρο 56 [Κωλύματα εκλογιμότητας]

** 1. Έμμισθοι δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι, άλλοι υπάλληλοι του δημοσίου, υπηρετούντες στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας, υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος ή επιχειρήσεων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές αν δεν παραιτηθούν πριν από την ανακήρυξή τους ως υποψηφίων.
Η παραίτηση συντελείται με μόνη τη γραπτή υποβολή της.
Αποκλείεται η επάνοδος στην ενεργό υπηρεσία των στρατιωτικών που παραιτούνται.
Τα ανώτερα αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερου βαθμού δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές κατά τη διάρκεια της θητείας για την οποία εξελέγησαν, ακόμη και αν παραιτηθούν.

2. Από τους περιορισμούς της προηγούμενης παραγράφου εξαιρούνται οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Νόμος ορίζει τον τρόπο της αναπλήρωσής τους· κατά τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου αναστέλλεται η άσκηση των αρμοδιοτήτων των σχετικών με την ιδιότητα του καθηγητή που εκλέχθηκε.

** 3. Δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι, ούτε να εκλεγούν βουλευτές σε όποια εκλογική περιφέρεια υπηρέτησαν ή σε όποια εκλογική περιφέρεια εκτεινόταν η τοπική αρμοδιότητά τους μέσα στους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες της τετραετούς βουλευτικής περιόδου:

α) Οι διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, πλην των σωματειακών, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και των δημόσιων επιχειρήσεων ή άλλων επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.

β) Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά το άρθρο 101Α', καθώς και των αρχών που χαρακτηρίζονται με νόμο ως ανεξάρτητες ή ρυθμιστικές.

γ) Οι ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας.

δ) Οι έμμισθοι υπάλληλοι του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεών τους, καθώς και των νομικών προσώπων και επιχειρήσεων της περίπτωσης α' που κατείχαν θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου διεύθυνσης ή άλλη αντίστοιχη, όπως ειδικότερα νόμος ορίζει.
Υπάλληλοι που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο και είχαν ευρύτερη τοπική αρμοδιότητα υπάγονται στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής ως προς εκλογικές περιφέρειες άλλες από αυτήν της έδρας τους, μόνον εφόσον κατείχαν θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή άλλη αντίστοιχη, όπως ειδικότερα νόμος ορίζει.


ε) Οι γενικοί ή ειδικοί γραμματείς υπουργείων ή αυτοτελών γενικών γραμματειών ή περιφερειών και όσοι ο νόμος εξομοιώνει με αυτούς.

Δεν υπάγονται στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής οι υποψήφιοι βουλευτές Επικρατείας.

4. Πολιτικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί γενικά, που έχουν κατά το νόμο αναλάβει υποχρέωση να παραμείνουν στην υπηρεσία για ορισμένο χρόνο, δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές όσο χρόνο διαρκεί η υποχρέωσή τους.

Άρθρο 57 [Ασυμβίβαστα έργα]

** *** 1. Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή εταίρου ή μετόχου ή διοικητή ή διαχειριστή ή μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή γενικού διευθυντή ή των αναπληρωτών τους επιχείρησης, η οποία:

α) Αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα.

β) Απολαμβάνει ειδικών προνομίων.

γ) Κατέχει ή διαχειρίζεται ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό ή εκδίδει εφημερίδα πανελλήνιας κυκλοφορίας.

δ) Ασκεί κατά παραχώρηση δημόσια υπηρεσία ή δημόσια επιχείρηση ή επιχείρηση κοινής ωφέλειας.

ε) Μισθώνει για εμπορικούς λόγους ακίνητα του Δημοσίου.

Για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής με το Δημόσιο εξομοιώνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και οι άλλες επιχειρήσεις τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.
Μέτοχος επιχείρησης που εμπίπτει στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής είναι όποιος κατέχει ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό.


Με ειδικό νόμο μπορεί να καθορίζονται επαγγελματικές δραστηριότητες, πέραν αυτών που αναφέρονται στα προηγούμενα εδάφια, η άσκηση των οποίων δεν επιτρέπεται στους βουλευτές.

Η παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα και ακυρότητα των σχετικών συμβάσεων ή πράξεων, όπως νόμος ορίζει.

** 2. Βουλευτές που υπάγονται στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου οφείλουν, μέσα σε οκτώ ημέρες αφότου η εκλογή τους γίνει οριστική, να επιλέξουν με δήλωσή τους μεταξύ του βουλευτικού αξιώματος και των παραπάνω έργων ή ιδιοτήτων.
Αν παραλειφθεί αυτή η εμπρόθεσμη δήλωση, εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αξίωμα του βουλευτή.

** 3. Βουλευτές που αποδέχονται οποιαδήποτε από τις ιδιότητες ή τα έργα που αναφέρονται σε αυτό ή στο προηγούμενο άρθρο και που χαρακτηρίζονται ότι αποτελούν κώλυμα για την υποψηφιότητα βουλευτή ή ότι είναι ασυμβίβαστα με το βουλευτικό αξίωμα, εκπίπτουν από το αξίωμα αυτό, όπως νόμος ορίζει.

** 4. Ειδικός νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζονται ή εκχωρούνται ή διαλύονται συμβάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και έχουν αναληφθεί από βουλευτή ή από επιχείρηση στην οποία αυτός μετείχε πριν από την απόκτηση της βουλευτικής ιδιότητας ή με ασυμβίβαστη προς το αξίωμά του ιδιότητα.

Άρθρο 58 [Δικαστικός έλεγχος εκλογών]

Ο έλεγχος και η εκδίκαση των βουλευτικών εκλογών, κατά του κύρους των οποίων ασκούνται ενστάσεις που αναφέρονται είτε σε εκλογικές παραβάσεις σχετικές με την ενέργεια των εκλογών είτε σε έλλειψη των νόμιμων προσόντων, ανατίθεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 100.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ - Καθήκοντα και δικαιώματα των βουλευτών

Άρθρο 59 [Ορκος]

1. Οι βουλευτές πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους δίνουν στο Βουλευτήριο και σε δημόσια συνεδρίαση τον ακόλουθο όρκο:

«Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να είμαι πιστός στην Πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα, να υπακούω στο Σύνταγμα και τους νόμους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου».

2. Αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι βουλευτές δίνουν τον ίδιο όρκο σύμφωνα με τον τύπο της δικής τους θρησκείας ή του δικού τους δόγματος.

3. Βουλευτές που ανακηρύσσονται όταν η Βουλή απουσιάζει δίνουν τον όρκο στο Τμήμα της που λειτουργεί.

Άρθρο 60 [Δικαίωμα ψήφου, παραίτηση από το αξίωμα]

1. Οι βουλευτές έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση.

2. Η παραίτηση από το βουλευτικό αξίωμα είναι δικαίωμα του βουλευτή, συντελείται μόλις ο βουλευτής υποβάλει γραπτή δήλωση στον Πρόεδρο της Βουλής και δεν ανακαλείται.

Άρθρο 61 [Ανεύθυνο των βουλευτών]

1. Ο βουλευτής δεν καταδιώκεται ούτε εξετάζεται με οποιονδήποτε τρόπο για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων.

2. Ο βουλευτής διώκεται μόνο για συκοφαντική δυσφήμηση, κατά το νόμο, ύστερα από άδεια της Βουλής.
Αρμόδιο για την εκδίκαση είναι το Εφετείο.
Η άδεια θεωρείται ότι οριστικά δεν δόθηκε, αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε σαράντα πέντε ημέρες αφότου η έγκληση περιήλθε στον Πρόεδρο της Βουλής.
Αν η Βουλή αρνηθεί να δώσει την άδεια ή αν περάσει άπρακτη η προθεσμία, η πράξη θεωρείται ανέγκλητη.
Η παράγραφος αυτή έχει εφαρμογή από την προσεχή βουλευτική περίοδο.

3. Ο βουλευτής δεν έχει υποχρέωση μαρτυρίας για πληροφορίες που περιήλθαν σ' αυτόν ή δόθηκαν από αυτόν κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ούτε για τα πρόσωπα που του εμπιστεύθηκαν τις πληροφορίες ή στα οποία αυτός τις έδωσε.

Άρθρο 62 [Ακαταδίωκτο των βουλευτών]

Όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος ο βουλευτής δεν διώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με άλλο τρόπο περιορίζεται χωρίς άδεια του Σώματος.
Επίσης δεν διώκεται για πολιτικά εγκλήματα βουλευτής της Βουλής που διαλύθηκε, από τη διάλυσή της και έως την ανακήρυξη των βουλευτών της νέας Βουλής.

Η άδεια θεωρείται ότι δεν δόθηκε, αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε τρεις μήνες αφότου η αίτηση του εισαγγελέα για δίωξη διαβιβάστηκε στον Πρόεδρο της Βουλής.

Η τρίμηνη προθεσμία αναστέλλεται κατά τη διάρκεια των διακοπών της Βουλής.

Δεν απαιτείται άδεια για τα αυτόφωρα κακουργήματα.

Άρθρο 63 [Αποζημίωση, ατέλειες, απουσίες]

1. Οι βουλευτές, για την άσκηση του λειτουργήματός τους, δικαιούνται από το Δημόσιο αποζημίωση και δαπάνες· το ύψος τους καθορίζεται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής.

2. Οι βουλευτές απολαμβάνουν συγκοινωνιακή, ταχυδρομική και τηλεφωνική ατέλεια, που η έκτασή της καθορίζεται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής.

3. Αν βουλευτής απουσιάσει αδικαιολόγητα σε περισσότερες από πέντε συνεδριάσεις το μήνα, κρατείται υποχρεωτικά, για κάθε απουσία, το ένα τριακοστό της μηνιαίας αποζημίωσής του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ - Οργάνωση και λειτουργία της Βουλής

Άρθρο 64 [Σύνοδος]

1. Η Βουλή συνέρχεται αυτοδικαίως κάθε έτος την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου σε τακτική σύνοδο για τα ετήσια έργα της, εκτός αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τη συγκαλέσει νωρίτερα σύμφωνα με το άρθρο 40.

2. Η διάρκεια της τακτικής συνόδου δεν μπορεί να είναι συντομότερη από πέντε μήνες, χωρίς να συνυπολογίζεται ο χρόνος της αναστολής σύμφωνα με το άρθρο 40.

Η τακτική σύνοδος παρατείνεται υποχρεωτικά ώσπου να εγκριθεί, σύμφωνα με το άρθρο 79, ο προϋπολογισμός ή να ψηφιστεί σύμφωνα με το ίδιο άρθρο ειδικός νόμος.

Άρθρο 65 [Κανονισμός, προεδρείο]

1. Η Βουλή ορίζει τον τρόπο της ελεύθερης και δημοκρατικής λειτουργίας της με Κανονισμό, που ψηφίζεται από την Ολομέλεια κατά το άρθρο 76 και δημοσιεύεται με παραγγελία του Προέδρου της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Η Βουλή εκλέγει από τα μέλη της τον Πρόεδρο και τα λοιπά μέλη του Προεδρείου, σύμφωνα με τους ορισμούς του Κανονισμού.

3. Ο Πρόεδρος και οι Αντιπρόεδροι εκλέγονται στην αρχή κάθε βουλευτικής περιόδου.

Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται για τον Πρόεδρο και τους Αντιπροέδρους που εκλέχθηκαν στην τρέχουσα πρώτη σύνοδο της Ε' Αναθεωρητικής Βουλής.

Η Βουλή μπορεί, ύστερα από πρόταση πενήντα βουλευτών, να εκφράσει μομφή κατά του Προέδρου της Βουλής ή μέλους του Προεδρείου, η οποία συνεπάγεται τη λήξη της θητείας του.

4. Ο Πρόεδρος της Βουλής διευθύνει τις εργασίες του Σώματος, μεριμνά για τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης διεξαγωγής των εργασιών του, την κατοχύρωση της ελεύθερης γνώμης και έκφρασης των βουλευτών, και την τήρηση της τάξης· ο Πρόεδρος μπορεί να λάβει και πειθαρχικά μέτρα σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής εναντίον κάθε βουλευτή που παρεκτρέπεται.

5. Με τον Κανονισμό μπορεί να συσταθεί στη Βουλή επιστημονική υπηρεσία για την υποβοήθηση του νομοθετικού της έργου.

6. Ο Κανονισμός καθορίζει την οργάνωση των υπηρεσιών της Βουλής υπό την εποπτεία του Προέδρου, καθώς και όλα όσα αφορούν το προσωπικό της.
Οι πράξεις του Προέδρου που αφορούν την πρόσληψη και την υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού της Βουλής υπόκεινται σε προσφυγή ή αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άρθρο 66 [Συνεδριάσεις]

1. Η Βουλή συνεδριάζει δημόσια στο Βουλευτήριο, μπορεί όμως να διασκεφθεί σε μυστική συνεδρίαση, ύστερα από αίτηση της Κυβέρνησης ή δεκαπέντε βουλευτών, αν το αποφασίσει η πλειοψηφία σε μυστική συνεδρίαση.
Η Βουλή αποφασίζει κατόπιν αν πρέπει να επαναληφθεί η συζήτηση για το ίδιο θέμα σε δημόσια συνεδρίαση.

2. Οι Υπουργοί και Υφυπουργοί έχουν ελεύθερη είσοδο στις συνεδριάσεις της Βουλής και ακούονται όποτε ζητήσουν το λόγο.

** 3. Η Βουλή και οι κοινοβουλευτικές επιτροπές μπορούν να ζητήσουν την παρουσία του υπουργού ή του υφυπουργού που είναι αρμόδιος για τα θέματα που συζητούν.

Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές μπορούν να καλούν οποιοδήποτε πρόσωπο θεωρούν χρήσιμο για το έργο τους, ενημερώνοντας και τον αρμόδιο υπουργό.
Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές συνεδριάζουν δημόσια, όπως ορίζεται στον Κανονισμό της Βουλής, μπορούν όμως να διασκεφθούν σε μυστική συνεδρίαση, ύστερα από αίτηση της Κυβέρνησης ή πέντε βουλευτών, αν το αποφασίσει η πλειοψηφία σε μυστική συνεδρίαση.
Η κοινοβουλευτική επιτροπή αποφασίζει κατόπιν, αν πρέπει να επαναδιεξαχθεί η συζήτηση για το ίδιο θέμα σε δημόσια συνεδρίαση.

Άρθρο 67 [Πλεοψηφία για τη λήψη απόφασης]

Η Βουλή δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, που όμως ποτέ δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ένα τέταρτο του όλου αριθμού των βουλευτών.

Σε περίπτωση ισοψηφίας επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία και, ύστερα από νέα ισοψηφία, η πρόταση απορρίπτεται.

Άρθρο 68 [Κοινοβουλευτικές και εξεταστικές επιτροπές]

** 1. Η Βουλή στις αρχές κάθε τακτικής συνόδου συνιστά από τα μέλη της διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές για να εξετάζουν και να επεξεργάζονται τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμων που υποβάλλονται, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.

2. Η Βουλή συνιστά από τα μέλη της εξεταστικές επιτροπές, με απόφασή της που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο πέμπτων του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση του ενός πέμπτου του όλου αριθμού των βουλευτών.

Προκειμένου να συσταθούν εξεταστικές επιτροπές για ζητήματα που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα, απαιτείται απόφαση της Βουλής που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία των επιτροπών αυτών καθορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής.

3. Οι κοινοβουλευτικές και εξεταστικές επιτροπές, καθώς και τα κατά τα άρθρα 70 και 71 Τμήματα της Βουλής, συνιστώνται ανάλογα με τη δύναμη των κομμάτων, των ομάδων και των ανεξάρτητων, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

Άρθρο 69 [Αναφορές]

Κανένας δεν εμφανίζεται στη Βουλή αυτόκλητος για να αναφέρει οτιδήποτε προφορικά ή εγγράφως.
Οι αναφορές παρουσιάζονται από βουλευτή ή παραδίδονται στον Πρόεδρο.
Η Βουλή έχει δικαίωμα να αποστέλλει τις αναφορές που της απευθύνονται στους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς, οι οποίοι υποχρεούνται να δίνουν διευκρινίσεις όποτε τους ζητηθούν.

Άρθρο 70 [Ασκηση νομοθετικού έργου]

1. Η Βουλή ασκεί το νομοθετικό της έργο σε Ολομέλεια.

** 2. Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει ότι το νομοθετικό έργο που καθορίζεται από αυτόν μπορεί να ασκείται και από τις διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά τη διάρκεια της συνόδου, όπως ορίζει ο Κανονισμός και με τους περιορισμούς του άρθρου 72.

** 3. Με τον Κανονισμό της Βουλής ορίζεται επίσης η κατανομή της αρμοδιότητας μεταξύ των διαρκών κοινοβουλευτικών επιτροπών κατά Υπουργεία.

** 4. Αν δεν ορίζεται διαφορετικά, οι διατάξεις του Συντάγματος που αφορούν τη Βουλή ισχύουν για τη λειτουργία της σε Ολομέλεια και σε Τμήμα κατά το άρθρο 71, καθώς και για τη λειτουργία των κοινοβουλευτικών επιτροπών.

** 5. Για να λάβουν απόφαση το κατά το άρθρο 71 Τμήμα και οι διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές, όταν ασκούν νομοθετικό έργο κατά την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, απαιτείται πλειοψηφία που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τα δύο πέμπτα του αριθμού των μελών τους.

** 6. Οι κοινοβουλευτικός έλεγχος ασκείται από τη Βουλή σε ολομέλεια, όπως ορίζει ο Κανονισμός.
Ο Κανονισμός μπορεί να προβλέπει την άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου και από το κατά το άρθρο 71 Τμήμα, καθώς και από τις διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές που συγκροτούνται και λειτουργούν κατά τη διάρκεια της συνόδου.

** 7. Ο Κανονισμός ορίζει τον τρόπο με τον οποίο μετέχουν στις ψηφοφορίες βουλευτές που βρίσκονται σε αποστολή της Βουλής ή της Κυβέρνησης στο εξωτερικό.

** 8. Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο η Βουλή ενημερώνεται από την Κυβέρνηση για τα ζητήματα που αποτελούν αντικείμενο κανονιστικής ρύθμισης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συζητεί γι' αυτά.

Άρθρο 71 [Τμήμα διακοπής των εργασιών]

Κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της Βουλής, το νομοθετικό της έργο, εκτός από τα νομοθετήματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της Ολομέλειας κατά το άρθρο 72, ασκείται από Τμήμα της που συγκροτείται και λειτουργεί σύμφωνα με τους ορισμούς των άρθρων 68 παράγραφος 3 και 70.

Με τον Κανονισμό μπορεί να προβλεφθεί η επεξεργασία των νομοσχεδίων ή των προτάσεων νόμων από κοινοβουλευτική επιτροπή που την αποτελούν μέλη του ίδιου Τμήματος.

Άρθρο 72 [Αρμοδιότητες Ολομέλειας, τμήματος διακοπής των εργασιών και διαρκών επιτροπών]

** 1. Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητούνται και ψηφίζονται ο Κανονισμός της, νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για τα θέματα των άρθρων 3, 13, 27, 28 παράγραφοι 2 και 3, 29 παράγραφος 2, 33 παράγραφος 3, 48, 51, 54, 86, νομοσχέδια και προτάσεις εκτελεστικών του Συντάγματος νόμων για την άσκηση και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για την αυθεντική ερμηνεία νόμων, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που σύμφωνα με ειδική πρόβλεψη του Συντάγματος ανατίθεται στην Ολομέλεια της Βουλής ή για τη ρύθμιση του οποίου απαιτείται ειδική πλειοψηφία.

Στην Ολομέλεια της Βουλής ψηφίζεται επίσης ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός του Κράτους και της Βουλής.

2. Η συζήτηση και ψήφιση όλων των άλλων νομοσχεδίων ή προτάσεων νόμων μπορεί να γίνεται, κατά τη διάρκεια της συνόδου, από την αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή, κατά τους ορισμούς του άρθρου 70. Γίνεται επίσης από το Τμήμα που συγκροτείται και λειτουργεί σύμφωνα με το άρθρο 71 κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της Βουλής, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

3. Η διαρκής κοινοβουλευτική επιτροπή που επιλαμβάνεται της ψήφισης νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου μπορεί με απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της να παραπέμπει στην Ολομέλεια οποιαδήποτε αμφισβήτηση για την αρμοδιότητά της.
Η απόφαση της Ολομέλειας δεσμεύει τις επιτροπές.

Μεταξύ της κατάθεσης νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου και της συζήτησής του στη διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή πρέπει να μεσολαβεί τουλάχιστον μία εβδομάδα.

4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που συζητήθηκε και ψηφίστηκε στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή εισάγεται στην Ολομέλεια σε μία συνεδρίαση, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής, και συζητείται και ψηφίζεται ενιαία επί της αρχής, επί των άρθρων και στο σύνολο.
Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που έγινε δεκτή στην επιτροπή με πλειοψηφία τουλάχιστον τεσσάρων πέμπτων συζητείται και ψηφίζεται στην Ολομέλεια, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ - Νομοθετική λειτουργία της Βουλής

Άρθρο 73 [Δικαίωμα πρότασης νόμων]

1. Το δικαίωμα πρότασης νόμων ανήκει στη Βουλή και στην Κυβέρνηση.

2. Νομοσχέδια που αναφέρονται οπωσδήποτε στην απονομή σύνταξης και στις προϋποθέσεις της υποβάλλονται μόνο από τον Υπουργό Οικονομικών ύστερα από γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου· αν πρόκειται για συντάξεις που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, υποβάλλονται από τον αρμόδιο Υπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών.
Τα νομοσχέδια για συντάξεις πρέπει να είναι ειδικά- δεν επιτρέπεται, με ποινή την ακυρότητα, να αναγράφονται διατάξεις για συντάξεις σε νόμους που αποσκοπούν στη ρύθμιση άλλων θεμάτων.

3. Καμία πρόταση νόμου ή τροπολογία ή προσθήκη δεν εισάγεται για συζήτηση, αν προέρχεται από τη Βουλή εφόσον συνεπάγεται σε βάρος του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δαπάνες ή ελάττωση εσόδων ή της περιουσίας τους, για να δοθεί μισθός ή σύνταξη ή γενικά όφελος σε κάποιο πρόσωπο.

4. Είναι όμως παραδεκτή τροπολογία ή προσθήκη που την υποβάλλει αρχηγός κόμματος ή εκπρόσωπος ομάδας κατά τους ορισμούς της παραγράφου 3 του άρθρου 74, όταν πρόκειται για νομοσχέδια που αφορούν την οργάνωση των δημόσιων υπηρεσιών και των οργανισμών δημόσιου ενδιαφέροντος, την υπηρεσιακή γενικά κατάσταση των δημόσιων υπαλλήλων, των στρατιωτικών και των οργάνων των σωμάτων ασφαλείας, των υπαλλήλων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και δημοσίων γενικά επιχειρήσεων.

5. Νομοσχέδιο με το οποίο επιβάλλονται τοπικοί ή ειδικοί φόροι ή βάρη οποιασδήποτε φύσης υπέρ οργανισμών ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου πρέπει να προσυπογράφεται και από τους Υπουργούς Συντονισμού και Οικονομικών.

Άρθρο 74 [Διαδικασία εισαγωγής και συζήτηση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων]

1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολογική έκθεση· πριν εισαχθεί στη Βουλή, στην Ολομέλεια, ή σε Τμήματα, μπορεί να παραπεμφθεί για νομοτεχνική επεξεργασία στην επιστημονική υπηρεσία της παραγράφου 5 του άρθρου 65, όταν συσταθεί, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

2. Τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμων που κατατίθενται στη Βουλή παραπέμπονται στην οικεία κοινοβουλευτική επιτροπή.
Αφού υποβληθεί η έκθεση ή περάσει άπρακτη η προθεσμία που είχε ταχθεί για την υποβολή της, εισάγονται στη Βουλή για συζήτηση, μετά παρέλευση τριών ημερών από τότε, εκτός αν ο αρμόδιος Υπουργός τα έχει χαρακτηρίσει ως επείγοντα.
Η συζήτηση αρχίζει ύστερα από προφορική εισήγηση του αρμόδιου Υπουργού και των εισηγητών της Επιτροπής.

3. Τροπολογίες βουλευτών σε νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για τα οποία αρμόδια είναι η Ολομέλεια ή τα Τμήματα της Βουλής δεν εισάγονται για συζήτηση, αν δεν υποβληθούν έως και την παραμονή της ημέρας που θα αρχίσει η συζήτηση, εκτός αν συγκατατίθεται και η Κυβέρνηση να συζητηθούν.

4. Δεν εισάγεται για συζήτηση νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που αποσκοπεί στην τροποποίηση διάταξης νόμου, αν δεν έχει καταχωριστεί στην αιτιολογική έκθεση ολόκληρο το κείμενο της διάταξης που τροποποιείται, και στο κείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης ολόκληρη η νέα διάταξη, όπως διαμορφώνεται με την τροποποίηση.

** 5. Τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 1 ισχύουν και για τα νομοσχέδια ή τις προτάσεις νόμων που εισάγονται για συζήτηση και ψήφιση στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.
Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που περιέχει διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενό τους δεν εισάγεται για συζήτηση.

Προσθήκη ή τροπολογία άσχετη με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου δεν εισάγεται για συζήτηση.

Προσθήκες ή τροπολογίες Υπουργών συζητούνται μόνο αν έχουν υποβληθεί τρεις τουλάχιστον ημέρες πριν από την έναρξη της συζήτησης στην Ολομέλεια, στο κατά το άρθρο 71 Τμήμα ή στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

Τα οριζόμενα στα προηγούμενα δύο εδάφια ισχύουν και για τις προσθήκες ή τροπολογίες βουλευτών.

Σε περίπτωση αμφισβήτησης αποφαίνεται η Βουλή.

Βουλευτές που δεν μετέχουν στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή ή στο κατά το άρθρο 71 Τμήμα έχουν το δικαίωμα να λάβουν το λόγο επί της αρχής και για να υποστηρίξουν προτάσεις νόμων και προσθήκες ή τροπολογίες που έχουν υποβάλει, όπως ορίζει ο Κανονισμός.

6. Μία φορά το μήνα, σε ημέρα που θα προσδιοριστεί από τον Κανονισμό, εγγράφονται στην ημερήσια διάταξη κατά σειρά προτεραιότητας και συζητούνται εκκρεμείς προτάσεις νόμων.

Άρθρο 75 [Νομοσχέδια και προτάσεις νόμων που συνεπάγονται επιβάρυνση του προϋπολογισμού]

1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου που συνεπάγονται επιβάρυνση του προϋπολογισμού, εφόσον υποβάλλεται από Υπουργούς, δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνοδεύεται από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που καθορίζει τη δαπάνη· εφόσον υποβάλλεται από βουλευτές, διαβιβάζεται πριν από κάθε συζήτηση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, που υποχρεούται να υποβάλει στη Βουλή σχετική έκθεση μέσα σε δεκαπέντε ημέρες.
Αν η προθεσμία αυτή περάσει άπρακτη, η πρόταση νόμου εισάγεται για συζήτηση χωρίς έκθεση.

2. Το ίδιο ισχύει και για τις τροπολογίες, αν το ζητήσουν οι αρμόδιοι Υπουργοί.
Σ' αυτή την περίπτωση το Γενικό Λογιστήριο υποχρεούται να υποβάλει στη Βουλή την έκθεσή του μέσα σε τρεις ημέρες.
Μόνο αν αυτή η προθεσμία περάσει άπρακτη, η συζήτηση προχωρεί και χωρίς έκθεση.

3. Νομοσχέδιο που συνεπάγεται δαπάνη ή ελάττωση εσόδων δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνοδεύεται από ειδική έκθεση για τον τρόπο που θα καλυφθούν, η οποία υπογράφεται από τον αρμόδιο Υπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών.

Άρθρο 76 [Συζήτηση και ψήφιση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων]

** 1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συζητείται και ψηφίζεται μία μόνο φορά, καταρχήν, κατ' άρθρο και στο σύνολο με την εξαίρεση των περιπτώσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 72.

** 2. Ψηφισμένο σχέδιο ή πρόταση νόμου που αναπέμπεται κατά το άρθρο 42 συζητείται και ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής δύο φορές και σε δύο διαφορετικές συνεδριάσεις που απέχουν μεταξύ τους δύο τουλάχιστον ημέρες, στην πρώτη συζήτηση καταρχήν και κατ' άρθρο και στη δεύτερη κατ' άρθρο και στο σύνολο.

** 3. Αν κατά τη συζήτηση έγιναν δεκτές προσθήκες ή τροπολογίες, η ψήφιση στο σύνολο αναβάλλεται για ένα εικοσιτετράωρο από τη διανομή του τροποποιημένου νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου με την εξαίρεση των περιπτώσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 72.

** 4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που χαρακτηρίζεται από την Κυβέρνηση κατεπείγον εισάγεται για ψήφιση, ύστερα από περιορισμένη συζήτηση σε μία συνεδρίαση, από την Ολομέλεια ή το κατά το άρθρο 71 Τμήμα, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.

** 5. Η κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να συζητηθεί σε ορισμένο αριθμό συνεδριάσεων, νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που έχει επείγοντα χαρακτήρα, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.

6. Η επιψήφιση δικαστικών ή διοικητικών κωδίκων, που συντάχθηκαν από ειδικές επιτροπές, οι οποίες έχουν συσταθεί με ειδικούς νόμους, μπορεί να γίνει από την Ολομέλεια της Βουλής με ιδιαίτερο νόμο που τους κυρώνει στο σύνολό τους.

7. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να γίνει κωδικοποίηση διατάξεων που υπάρχουν με απλή ταξινόμησή τους ή επαναφορά στο σύνολό τους καταργημένων νόμων, εκτός από τους φορολογικούς.

Άρθρο 77 [Αυθεντική ερμηνεία των νόμων]

1. Η αυθεντική ερμηνεία των νόμων ανήκει στη νομοθετική λειτουργία.

2. Νόμος που δεν είναι πράγματι ερμηνευτικός ισχύει μόνο από τη δημοσίευσή του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ - Φορολογία και δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 78 [Νόμοι φορολογικού περιεχομένου]

1. Κανένας φόρος δεν επιβάλλεται ούτε εισπράττεται χωρίς τυπικό νόμο που καθορίζει το υποκείμενο της φορολογίας και το εισόδημα, το είδος της περιουσίας, τις δαπάνες και τις συναλλαγές ή τις κατηγορίες τους, στις οποίες αναφέρεται ο φόρος.

2. Φόρος ή άλλο οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο επιβλήθηκε.

3. Κατ' εξαίρεση, όταν επιβάλλεται ή αυξάνεται εισαγωγικός ή εξαγωγικός δασμός ή φόρος κατανάλωσης, επιτρέπεται η είσπραξή τους από την ημέρα που κατατέθηκε στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο, υπό τον όρο ότι ο νόμος θα δημοσιευθεί μέσα στην προθεσμία που ορίζει το άρθρο 42 παράγραφος 1 και πάντως το αργότερο μέσα σε δέκα μέρες από τη λήξη της συνόδου.

4. Το αντικείμενο της φορολογίας, ο φορολογικός συντελεστής, οι απαλλαγές ή εξαιρέσεις από τη φορολογία και η απονομή των συντάξεων δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης.

Δεν είναι αντίθετος προς την απαγόρευση αυτή ο καθορισμός με νόμο του τρόπου που βεβαιώνεται η συμμετοχή του Κράτους και των δημόσιων γενικά οργανισμών στην αυτόματη υπερτίμηση, που προκαλείται αποκλειστικά από την εκτέλεση δημόσιων έργων στην παρακείμενη ιδιωτική ακίνητη περιουσία.

5. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται να επιβληθούν με εξουσιοδότηση νόμων πλαισίων εξισωτικές ή αντισταθμιστικές εισφορές ή δασμοί, καθώς και να ληφθούν οικονομικά μέτρα στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων της Χώρας με οικονομικούς οργανισμούς ή μέτρα που αποβλέπουν στην εξασφάλιση της συναλλαγματικής θέσης της Χώρας.

Άρθρο 79 [Προϋπολογισμός, απολογισμός, γενικός ισολογισμός]

*** 1. Η Βουλή κατά την τακτική ετήσια σύνοδό της ψηφίζει τον προϋπολογισμό των εσόδων και εξόδων του Κράτους για το επόμενο έτος.

Η Βουλή μπορεί να υποβάλλει προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων του προϋπολογισμου κατά τη συζήτηση του Προσχεδίου της παραγράφου 3, οι οποίες εισάγονται στην Ολομέλεια και τίθενται σε ψηφοφορία, εφόσον oι τροποποιήσεις δεν έχουν επιπτώσεις στο σύνολο των δαπανών και των εσόδων του Κράτους.
Στον Κανονισμό της Βουλής προβλέπεται η ειδικότερη διαδικασία παρακολούθησης από τη Βουλή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

2. Όλα τα έσοδα και έξοδα του Κράτους πρέπει να αναγράφονται στον ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό.

** 3. Προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατίθεται από τον Υπουργό Οικονομικών στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου και συζητείται, όπως ορίζει ο Κανονισμός.
Ο Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρατηρήσεις της επιτροπής, εισάγει τον προϋπολογισμό στη Βουλή σαράντα τουλάχιστον ημέρες πριν αρχίσει το οικονομικό έτος.
Ο προϋπολογισμός συζητείται και ψηφίζεται από την Ολομέλεια σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός, ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους όλες οι πολιτικές μερίδες της Βουλής.

4. Αν για οποιονδήποτε λόγο είναι ανέφικτη η διοίκηση των εσόδων και των εξόδων βάσει του προϋπολογισμού, αυτή ενεργείται με βάση ειδικό κάθε φορά νόμο.

5. Αν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίοδος της Βουλής, η ψήφιση του προϋπολογισμού ή του ειδικού νόμου που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους που έληξε ή που λήγει, με διάταγμα το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

6. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η σύνταξη προϋπολογισμού για διετή χρήση.

** 7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους κατατίθεται στη Βουλή ο απολογισμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός του Κράτους, που συνοδεύονται υποχρεωτικά από την κατά το άρθρο 98 παράγραφος 1 περίπτωση ε' έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός.

8. Τα προγράμματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης εγκρίνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 80 [Μισθός, σύνταξη, χορηγία, αμοιβή, νόμισμα]

1. Μισθός, σύνταξη, χορηγία ή αμοιβή ούτε εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Κράτους ούτε παρέχεται χωρίς οργανικό ή άλλο ειδικό νόμο.

2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την κοπή ή την έκδοση νομίσματος.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Η παράγραφος 2 δεν κωλύει τη συμμετοχή της Ελλάδας στις διαδικασίες της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, στο ευρύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 28.

ΤΜΗΜΑ Δ' - Κυβέρνηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Συγκρότηση και αποστολή της Κυβέρνησης

Άρθρο 81 [Υπουργικό Συμβούλιο]

1. Την Κυβέρνηση αποτελεί το Υπουργικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύνθεση και τη λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου.
Με διάταγμα που προκαλεί ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης μπορεί να διοριστούν ένας ή περισσότεροι από τους Υπουργούς Αντιπρόεδροι του Υπουργικού Συμβουλίου.

Νόμος ρυθμίζει τη θέση αναπληρωτών Υπουργών και των Υπουργών χωρίς χαρτοφυλάκιο, των Υφυπουργών, που μπορεί να αποτελούν μέλη της Κυβέρνησης, καθώς και των μονίμων υπηρεσιακών Υφυπουργών.

2. Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, αν δεν συγκεντρώνει τα προσόντα που ορίζει το άρθρο 55 για το βουλευτή.

3. Οποιαδήποτε επαγγελματική δραστηριότητα των μελών της Κυβέρνησης, των Υφυπουργών και του Προέδρου της Βουλής αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της άσκησης των καθηκόντων τους.

4. Νόμος μπορεί να καθιερώνει το ασυμβίβαστο του αξιώματος του Υπουργού και του Υφυπουργού και προς άλλα έργα.

5. Αν δεν υπάρχει Αντιπρόεδρος, ο Πρωθυπουργός ορίζει έναν από τους Υπουργούς προσωρινό αναπληρωτή του, όταν παρουσιάζεται ανάγκη.

Άρθρο 82 [Κυβέρνηση, Πρωθυπουργός, Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής]

1. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της Χώρας, σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων.

2. Ο Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων.

** 3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, αποστολή της οποίας είναι η διεξαγωγή του κοινωνικού διαλόγου για τη γενική πολιτική της Χώρας και ιδίως για τις κατευθύνσεις της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς και η διατύπωση γνώμης επί των νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων που παραπέμπονται σε αυτήν.

** 4. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής με τη συμμετοχή εκπροσώπων των κομμάτων της Βουλής και προσώπων με ειδικές γνώσεις ή εμπειρία.

Άρθρο 83 [Υπουργοί και Υφυπουργοί]

1. Κάθε Υπουργός ασκεί τις αρμοδιότητες που ορίζει ο νόμος.
Οι Υπουργοί χωρίς χαρτοφυλάκιο ασκούν όσες αρμοδιότητες τους αναθέτει ο Πρωθυπουργός με απόφασή του.

2. Οι Υφυπουργοί ασκούν τις αρμοδιότητες που τους αναθέτουν με κοινή απόφαση ο Πρωθυπουργός και ο οικείος Υπουργός.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Σχέσεις Βουλής και Κυβέρνησης

Άρθρο 84 [Εμπιστοσύνη της Βουλής - αρχή της δεδηλωμένης]

1. Η Κυβέρνηση οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την ορκωμοσία του Πρωθυπουργού, η Κυβέρνηση υποχρεούται να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής και μπορεί να τη ζητεί και οποτεδήποτε άλλοτε.
Η Βουλή, αν έχουν διακοπεί οι εργασίες της κατά το σχηματισμό της Κυβέρνησης, καλείται μέσα σε δεκαπέντε ημέρες να αποφανθεί για την πρόταση εμπιστοσύνης.

2. Η Βουλή μπορεί με απόφασή της να αποσύρει την εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση ή από μέλος της.
Πρόταση δυσπιστίας μπορεί να υποβληθεί μόνο μετά την πάροδο εξαμήνου αφότου η Βουλή απέρριψε πρόταση δυσπιστίας.

Η πρόταση δυσπιστίας πρέπει να είναι υπογραμμένη από το ένα έκτο τουλάχιστον των βουλευτών και να περιλαμβάνει σαφώς τα θέματα για τα οποία θα διεξαχθεί η συζήτηση.

3. Κατ' εξαίρεση μπορεί να υποβληθεί πρόταση δυσπιστίας και πριν από την πάροδο εξαμήνου, αν είναι υπογραμμένη από την πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

4. Η συζήτηση για την πρόταση εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας αρχίζει μετά δύο ημέρες από την υποβολή της σχετικής πρότασης, εκτός αν η Κυβέρνηση, σε περίπτωση πρότασης δυσπιστίας, ζητήσει να αρχίσει αμέσως η συζήτηση, η οποία δεν μπορεί να παραταθεί πέρα από τρεις ημέρες από την έναρξή της.

5. Η ψηφοφορία για την πρόταση εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας διεξάγεται αμέσως μόλις τελειώσει η συζήτηση, μπορεί όμως να αναβληθεί για σαράντα οκτώ ώρες, αν το ζητήσει η Κυβέρνηση.

6. Πρόταση εμπιστοσύνης δεν μπορεί να γίνει δεκτή, αν δεν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, η οποία όμως δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών.

Πρόταση δυσπιστίας γίνεται δεκτή, μόνο αν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

7. Κατά την ψηφοφορία για τις πιο πάνω προτάσεις ψηφίζουν οι Υπουργοί και Υφυπουργοί που είναι μέλη της Βουλής.

Άρθρο 85 [Ευθύνη των Υπουργών]

Τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς και οι Υφυπουργοί είναι συλλογικώς υπεύθυνοι για τη γενική πολιτική της Κυβέρνησης και καθένας από αυτούς για τις πράξεις ή παραλείψεις της αρμοδιότητάς του, σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων για την ευθύνη των Υπουργών.
Σε καμία περίπτωση η έγγραφη ή προφορική εντολή του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν απαλλάσσει τους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς από την ευθύνη τους.

** Άρθρο 86 [Δίωξη κατά μελών της Κυβέρνησης, Ειδικό Δικαστήριο]

1. Μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, όπως νόμος ορίζει.
Απαγορεύεται η θέσπιση ιδιώνυμων υπουργικών αδικημάτων.

2. Δίωξη, ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση κατά των προσώπων και για τα αδικήματα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 δεν επιτρέπεται χωρίς προηγούμενη απόφαση της Βουλής κατά την παράγραφο 3.

Αν στο πλαίσιο άλλης ανάκρισης, προανάκρισης, προκαταρκτικής εξέτασης ή διοικητικής εξέτασης προκύψουν στοιχεία, τα οποία σχετίζονται με τα πρόσωπα και τα αδικήματα της προηγούμενης παραγράφου, αυτά διαβιβάζονται αμελλητί στη Βουλή από αυτόν που ενεργεί την ανάκριση, προανάκριση ή εξέταση.

3. Πρόταση άσκησης δίωξης υποβάλλεται από τριάντα τουλάχιστον βουλευτές.
Η Βουλή, με απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών συγκροτεί ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη.
Το πόρισμα της επιτροπής του προηγούμενου εδαφίου εισάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία αποφασίζει για την άσκηση ή μη δίωξης.
Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Η Βουλή μπορεί να ασκήσει την κατά την παράγραφο 1 αρμοδιότητά της μέχρι το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά την τέλεση του αδικήματος.

Με τη διαδικασία και την πλειοψηφία του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής η Βουλή μπορεί οποτεδήποτε να ανακαλεί την απόφασή της ή να αναστέλλει τη δίωξη, την προδικασία ή την κύρια διαδικασία.

4. Αρμόδιο για την εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων σε πρώτο και τελευταίο βαθμό είναι, ως ανώτατο δικαστήριο, Ειδικό Δικαστήριο που συγκροτείται για κάθε υπόθεση από έξι μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και επτά μέλη του Αρείου Πάγου.
Τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη του Ειδικού Δικαστηρίου κληρώνονται, μετά την άσκηση δίωξης, από τον Πρόεδρο της Βουλής σε δημόσια συνεδρίαση της Βουλής, μεταξύ των μελών των δύο ανώτατων αυτών δικαστηρίων, που έχουν διορισθεί ή προαχθεί στο βαθμό που κατέχουν πριν από την υποβολή πρότασης για άσκηση δίωξης.
Του Ειδικού Δικαστηρίου προεδρεύει ο ανώτερος σε βαθμό από τα μέλη του Αρείου Πάγου που κληρώθηκαν και μεταξύ ομοιόβαθμών ο αρχαιότερος.

Στο πλαίσιο του Ειδικού Δικαστηρίου της παραγράφου αυτής λειτουργεί Δικαστικό Συμβούλιο που συγκροτείται για κάθε υπόθεση από δύο μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και τρία μέλη του Αρείου Πάγου.
Τα μέλη του Δικαστικού Συμβουλίου δεν μπορεί να είναι και μέλη του Ειδικού Δικαστηρίου.
Με απόφαση του Δικαστικού Συμβουλίου ορίζεται ένα από τα μέλη του που ανήκει στον Αρειο Πάγο ως ανακριτής.
Η προδικασία λήγει με την έκδοση βουλεύματος.


Καθήκοντα εισαγγελέα στο Ειδικό Δικαστήριο και στο Δικαστικό Συμβούλιο της παραγράφου αυτής ασκεί μέλος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου που κληρώνεται μαζί με τον αναπληρωτή του.
Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και για τα μέλη του Δικαστικού Συμβουλίου ενώ το δεύτερο εδάφιο και για τον εισαγγελέα.


Σε περίπτωση παραπομπής προσώπου που είναι ή διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου συμπαραπέμπονται και οι τυχόν συμμέτοχοι, όπως νόμος ορίζει.

5. Αν για οποιονδήποτε άλλο λόγο, στον οποίο περιλαμβάνεται και η παραγραφή, δεν περατωθεί η διαδικασία που αφορά δίωξη κατά προσώπου που είναι ή διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, η Βουλή μπορεί, ύστερα από αίτηση του ίδιου ή των κληρονόμων του, να συστήσει ειδική επιτροπή στην οποία μπορούν να μετέχουν και ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί για τον έλεγχο της κατηγορίας.

ΤΜΗΜΑ Ε' - Δικαστική Εξουσία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Δικαστικοί λειτουργοί και υπάλληλοι

Άρθρο 87 [Ανεξαρτησία των δικαστών]

1. Η δικαιοσύνη απονέμεται από δικαστήρια συγκροτούμενα από τακτικούς δικαστές, που απολαμβάνουν λειτουργική προσωπική ανεξαρτησία.

2. Οι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους υπόκεινται μόνο στο Σύνταγμα και στους νόμους και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με διατάξεις που έχουν τεθεί κατά κατάλυση του Συντάγματος.

3. Η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται από δικαστές ανώτερου βαθμού καθώς και από τον Εισαγγελέα, τους Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου, των δε εισαγγελέων από αρεοπαγίτες και εισαγγελείς ανώτερου βαθμού, σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου.

Άρθρο 88 [Εγγυήσεις ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών, αποδοχές, μετατάξεις]

1. Οι δικαστικοί λειτουργοί διορίζονται με προεδρικό διάταγμα, σύμφωνα με νόμο που ορίζει τα προσόντα και τη διαδικασία της επιλογής τους, και είναι ισόβιοι.

** 2. Οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών είναι ανάλογες με το λειτούργημά τους.
Τα σχετικά με τη βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη και με την κατάστασή τους γενικά καθορίζονται με ειδικούς νόμους.

Κατά παρέκκλιση από τα άρθρα 94, 95 και 98, διαφορές σχετικά με τις κάθε είδους αποδοχές και τις συντάξεις των δικαστικών λειτουργών και εφόσον η επίλυση των σχετικών νομικών ζητημάτων μπορεί να επηρεάσει τη μισθολογική, συνταξιοδοτική ή φορολογική κατάσταση ευρύτερου κύκλου προσώπων, εκδικάζονται από το ειδικό δικαστήριο του άρθρου 99. Το δικαστήριο στις περιπτώσεις αυτές συγκροτείται με τη συμμετοχή ενός επιπλέον τακτικού καθηγητή και ενός επιπλέον δικηγόρου, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συνέχιση τυχόν εκκρεμών δικών.

3. Με νόμο μπορεί να προβλεφθεί εκπαιδευτική και δοκιμαστική περίοδος των δικαστικών λειτουργών, διάρκειας έως τριών ετών, πριν διοριστούν ως τακτικοί.
Κατά την περίοδο αυτή μπορούν να ασκούν τα καθήκοντα τακτικού δικαστή, όπως νόμος ορίζει.

4. Οι δικαστικοί λειτουργοί μπορούν να παυθούν μόνο ύστερα από δικαστική απόφαση, εξαιτίας ποινικής καταδίκης ή για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα ή ασθένεια ή αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια, που βεβαιώνονται όπως νόμος ορίζει και αφού τηρηθούν οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 93.

5. Οι δικαστικοί λειτουργοί, έως και το βαθμό του εφέτη ή του αντεισαγγελέα εφετών και τους αντίστοιχους με αυτούς βαθμούς, αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και όλοι όσοι έχουν βαθμούς ανώτερους από αυτούς ή τους αντίστοιχους με αυτούς αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.
Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής θεωρείται σε κάθε περίπτωση ως ημέρα που συμπληρώνεται το όριο αυτό η 30ή Ιουνίου του έτους της αποχώρησης του δικαστικού λειτουργού.

** 6. Μετάταξη δικαστικών λειτουργών απαγορεύεται.
Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η μετάταξη μεταξύ παρέδρων σε πρωτοδικεία και παρέδρων σε εισαγγελίες, ύστερα από αίτηση των μετατασσομένων, όπως νόμος ορίζει.
Οι δικαστές των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων προάγονται στο βαθμό του Συμβούλου της Επικρατείας και στο ένα πέμπτο των θέσεων, όπως νόμος ορίζει.

7. Στα προβλεπόμενα ειδικώς από το Σύνταγμα δικαστήρια ή συμβούλια, στα οποία μετέχουν μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου, προεδρεύει όποιος από τα μέλη τους είναι ο αρχαιότερος στο βαθμό.

** Ερμηνευτική δήλωση:
Κατά την αληθινή έννοια του άρθρου 88, επιτρέπεται η ενοποίηση των πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης και η ρύθμιση της υπηρεσιακής κατάστασης των δικαστικών λειτουργών του βαθμού αυτού, εφόσον προβλέπεται διαδικασία κρίσης και αξιολόγησης, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 89 [Δικαστικά ασυμβίβαστα]

1. Απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς να παρέχουν κάθε άλλη μισθωτή υπηρεσία καθώς και να ασκούν οποιοδήποτε επάγγελμα.

** 2. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται στους δικαστικούς λειτουργούς να εκλέγονται μέλη της Ακαδημίας Αθηνών ή του διδακτικού προσωπικού ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και να μετέχουν σε συμβούλια ή επιτροπές που ασκούν αρμοδιότητες πειθαρχικού, ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα και σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, εφόσον η συμμετοχή τους αυτή προβλέπεται ειδικά από το νόμο.
Νόμος προβλέπει την αντικατάσταση δικαστικών λειτουργών από άλλα πρόσωπα σε συμβούλια ή επιτροπές που συγκροτούνται ή σε έργα που ανατίθενται με δήλωση βούλησης ιδιώτη, εν ζωή ή αιτία θανάτου, εκτός από τις περιπτώσεις του προηγούμενου εδαφίου.

** 3. Η ανάθεση διοικητικών καθηκόντων σε δικαστικούς λειτουργούς απαγορεύεται.
Καθήκοντα σχετικά με την εκπαίδευση των δικαστικών λειτουργών θεωρούνται δικαστικά.
Επιτρέπεται η ανάθεση σε δικαστικούς λειτουργούς των καθηκόντων εκπροσώπησης της Χώρας σε διεθνείς οργανισμούς.

Η διενέργεια διαιτησιών από δικαστικούς λειτουργούς επιτρέπεται μόνο στο πλαίσιο των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, όπως νόμος ορίζει.

4. Απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς η συμμετοχή στην Κυβέρνηση.

5. Επιτρέπεται η συγκρότηση ένωσης δικαστικών λειτουργών, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 90 [Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο]

** 1. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών λειτουργών ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από απόφαση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου.
Αυτό συγκροτείται από τον πρόεδρο του οικείου ανώτατου δικαστηρίου και από μέλη του ίδιου δικαστηρίου που ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν τουλάχιστον δύο ετών υπηρεσία στο δικαστήριο αυτό, όπως νόμος ορίζει.
Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης μετέχει και ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, καθώς και δύο Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου που ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν τουλάχιστον δύο ετών υπηρεσία στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, όπως νόμος ορίζει.
Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο του Συμβουλίου της Επικρατείας και της διοικητικής δικαιοσύνης μετέχει και ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας που υπηρετεί σε αυτά για τα θέματα που αφορούν τους δικαστικούς λειτουργούς των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και της Γενικής Επιτροπείας.
Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου μετέχει και ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας που υπηρετεί σε αυτό.

Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο μετέχουν χωρίς ψήφο και δύο δικαστικοί λειτουργοί του κλάδου στον οποίο αφορούν οι υπηρεσιακές μεταβολές, βαθμού τουλάχιστον εφέτη ή αντίστοιχου, που επιλέγονται με κλήρωση, όπως νόμος ορίζει.

** 2. Το συμβούλιο της παραγράφου 1 συγκροτείται με αυξημένη σύνθεση, όπως νόμος ορίζει, όταν κρίνει για προαγωγές στις θέσεις των συμβούλων της Επικρατείας, αρεοπαγιτών, αντεισαγγελέων του Αρείου Πάγου, συμβούλων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Προέδρων Εφετών και Εισαγγελέων Εφετών, καθώς και για την επιλογή των μελών των Γενικών Επιτροπειών των διοικητικών δικαστηρίων και του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Κατά τα λοιπά ισχύουν και στην περίπτωση αυτή οι διατάξεις της παραγράφου 1.

** 3. Αν ο Υπουργός Δικαιοσύνης διαφωνεί με την κρίση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, μπορεί να παραπέμπει το ζήτημα στην ολομέλεια του οικείου ανώτατου δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει.
Δικαίωμα προσφυγής έχει και ο δικαστικός λειτουργός στον οποίο αφορά η κρίση, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος.
Κατά τη συνεδρίαση της ολομέλειας του οικείου ανώτατου δικαστηρίου ως δευτεροβάθμιου ανώτατου δικαστικού συμβουλίου ισχύουν οι διατάξεις των εδαφίων τρία έως έξι της παραγράφου 1. Στην ολομέλεια του Αρείου Πάγου στις περιπτώσεις του προηγούμενου εδαφίου μετέχουν μετά ψήφου και τα μέλη της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου.

** 4. Οι αποφάσεις της ολομέλειας ως δευτεροβάθμιου ανώτατου δικαστικού συμβουλίου για το ζήτημα που έχει παραπεμφθεί σε αυτήν, καθώς και οι αποφάσεις του ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, με τις οποίες δεν διαφώνησε ο Υπουργός είναι γι' αυτόν υποχρεωτικές.

** 5. Οι προαγωγές στις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, με επιλογή μεταξύ των μελών του αντίστοιχου ανώτατου δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει.
Η προαγωγή στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ενεργείται με όμοιο διάταγμα, με επιλογή μεταξύ των μελών του Αρείου Πάγου και των αντεισαγγελέων του, όπως νόμος ορίζει.
Η προαγωγή στη θέση του γενικού επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργείται με όμοιο διάταγμα με επιλογή μεταξύ των μελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της αντίστοιχης Γενικής Επιτροπείας, όπως νόμος ορίζει.
Η προαγωγή στις θέσεις του γενικού επιτρόπου των διοικητικών δικαστηρίων ενεργείται με όμοιο επίσης διάταγμα με επιλογή μεταξύ των μελών της αντίστοιχης Γενικής Επιτροπείας και των προέδρων εφετών των διοικητικών δικαστηρίων, όπως νόμος ορίζει.

Η θητεία του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και των Γενικών Επιτρόπων των διοικητικών δικαστηρίων και του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τεσσάρων ετών ακόμη και αν ο δικαστικός λειτουργός που κατέχει τη θέση δεν καταλαμβάνεται από το όριο ηλικίας.
Ο τυχόν υπολειπόμενος μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας χρόνος λογίζεται ως πραγματική συντάξιμη υπηρεσία, όπως νόμος ορίζει.

6. Οι αποφάσεις ή πράξεις κατά τις διατάξεις αυτού του άρθρου δεν προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άρθρο 91 [Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο]

1. Η πειθαρχική εξουσία στους δικαστικούς λειτουργούς, από το βαθμό του αρεοπαγίτη ή αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και πάνω, ή στους αντίστοιχους με αυτούς, ασκείται από ανώτατο πειθαρχικό συμβούλιο, όπως νόμος ορίζει.

Την πειθαρχική αγωγή εγείρει ο Υπουργός Δικαιοσύνης.

2. Το Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως Πρόεδρό του, από δύο αντιπροέδρους ή συμβούλους της Επικράτειας, δύο αντιπροέδρους του Αρείου Πάγου ή αρεοπαγίτες, δύο αντιπροέδρους ή συμβούλους του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δύο τακτικούς καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας, ως μέλη.
Τα μέλη του Συμβουλίου ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν υπηρεσία τριών τουλάχιστον ετών στο οικείο ανώτατο δικαστήριο ή σε νομική σχολή και κάθε φορά που το Συμβούλιο καλείται να αποφασίσει για ενέργεια μέλους ανώτατου δικαστηρίου, εισαγγελέα, ή επιτρόπου, αποκλείονται από τη σύνθεσή του τα μέλη που ανήκουν στο οικείο δικαστήριο.
Εφόσον πρόκειται για πειθαρχική δίωξη κατά μελών του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο προεδρεύει ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

3. Η πειθαρχική εξουσία στους λοιπούς δικαστικούς λειτουργούς ασκείται σε πρώτο και δεύτερο βαθμό από συμβούλια που συγκροτούνται με κλήρωση από τακτικούς δικαστές, κατά τους ορισμούς του νόμου.
Την πειθαρχική αγωγή εγείρει και ο Υπουργός της Δικαιοσύνης.

4. Οι κατά τις διατάξεις αυτού του άρθρου πειθαρχικές αποφάσεις δεν προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Άρθρο 92 [Δικαστικοί υπάλληλοι, συμβολαιογράφοι, υπάλληλοι υποθηκοφυλακείων]

1. Οι υπάλληλοι της γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών είναι μόνιμοι.
Μπορεί να παυθούν μόνο με δικαστική απόφαση εξαιτίας ποινικής καταδίκης, ή με απόφαση δικαστικού συμβουλίου για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα, ασθένεια ή αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια που βεβαιώνονται, όπως νόμος ορίζει.

2. Νόμος ορίζει τα προσόντα των υπαλλήλων της γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών, καθώς και τα σχετικά με την κατάστασή τους γενικά.

** 3. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών υπαλλήλων ενεργούνται ύστερα από σύμφωνη γνώμη υπηρεσιακών συμβουλίων που συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από δικαστικούς λειτουργούς και δικαστικούς υπαλλήλους, όπως νόμος ορίζει.
Η πειθαρχική εξουσία στους δικαστικούς υπαλλήλους ασκείται από τους ιεραρχικά προϊσταμένους τους δικαστές ή εισαγγελείς ή επιτρόπους ή υπαλλήλους, καθώς και από υπηρεσιακό συμβούλιο, όπως νόμος ορίζει.
Κατά των αποφάσεων που αφορούν μεταβολές της υπηρεσιακής κατάστασης των δικαστικών υπαλλήλων, καθώς και κατά των πειθαρχικών αποφάσεων των υπηρεσιακών συμβουλίων επιτρέπεται προσφυγή, όπως νόμος ορίζει.

** 4. Οι υπάλληλοι των υποθηκοφυλακείων είναι δικαστικοί υπάλληλοι.
Οι συμβολαιογράφοι και οι άμισθοι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών είναι μόνιμοι εφόσον υπάρχουν οι σχετικές υπηρεσίες ή θέσεις.
Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου έχουν αναλογική εφαρμογή και σε αυτούς.

5. Οι συμβολαιογράφοι και οι άμισθοι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους και οι λοιποί μόλις συμπληρώσουν το όριο που προβλέπει ο νόμος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Οργάνωση και δικαιοδοσία των δικαστηρίων

Άρθρο 93 [Διακρίσεις των δικαστηρίων]

1. Τα δικαστήρια διακρίνονται σε διοικητικά, πολιτικά και ποινικά και οργανώνονται με ειδικούς νόμους.

2. Οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων.

** 3. Κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη και απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση.

Νόμος ορίζει τις έννομες συνέπειες που επέρχονται και τις κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παραβίασης του προηγούμενου εδαφίου.
Η γνώμη της μειοψηφίας δημοσιεύεται υποχρεωτικά.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την καταχώριση στα πρακτικά ενδεχόμενης μειοψηφίας, καθώς και τους όρους και τις προϋποθέσεις της δημοσιότητάς της.

4. Τα δικαστήρια υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενό του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα.

** Άρθρο 94 [Δικαιοδοσία διοικητικών και πολιτικών δικαστηρίων]

1. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διοικητικές διαφορές, όπως νόμος ορίζει, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

2. Στα πολιτικά δικαστήρια υπάγονται οι ιδιωτικές διαφορές, καθώς και υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, όπως νόμος ορίζει.

3. Σε ειδικές περιπτώσεις και προκειμένου να επιτυγχάνεται η ενιαία εφαρμογή της αυτής νομοθεσίας μπορεί να ανατεθεί με νόμο η εκδίκαση κατηγοριών ιδιωτικών διαφορών στα διοικητικά δικαστήρια ή κατηγοριών διοικητικών διαφορών ουσίας στα πολιτικά δικαστήρια.

4. Στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια μπορεί να ανατεθεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα διοικητικής φύσης, όπως νόμος ορίζει.
Στις αρμοδιότητες αυτές περιλαμβάνεται και η λήψη μέτρων για τη συμμόρφωση της διοίκησης με τις δικαστικές αποφάσεις.
Οι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται αναγκαστικά και κατά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 95 [Συμβούλιο της Επικρατείας]

1. Στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκουν ιδίως:

α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή για παράβαση νόμου.

** β) Η μετά από αίτηση αναίρεση τελεσίδικων αποφάσεων των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, όπως νόμος ορίζει.

γ) Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας που υποβάλλονται σ' αυτό σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους.

δ) Η επεξεργασία όλων των διαταγμάτων που έχουν κανονιστικό χαρακτήρα.

2. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του στοιχείου δ' της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3.

** 3. Κατηγορίες υποθέσεων της ακυρωτικής αρμοδιότητάς του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί να υπάγονται με νόμο, ανάλογα με τη φύση ή τη σπουδαιότητά τους, στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας δικάζει σε δεύτερο βαθμό, όπως νόμος ορίζει.

4. Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου της Επικρατείας ρυθμίζονται και ασκούνται όπως νόμος ειδικότερα ορίζει.

** 5. Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις.
Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως νόμος ορίζει.
Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης.

Άρθρο 96 [Ποινική δικαιοσύνη]

1. Στα τακτικά ποινικά δικαστήρια ανήκει η τιμωρία των εγκλημάτων και η λήψη όλων των μέτρων που προβλέπουν οι ποινικοί νόμοι.

2. Μπορεί με νόμο: α) να ανατεθεί και σε αρχές που ασκούν αστυνομικά καθήκοντα η εκδίκαση αστυνομικών παραβάσεων που τιμωρούνται με πρόστιμο, β) να ανατεθεί σε αρχές αγροτικής ασφάλειας η εκδίκαση των σχετικών με τους αγρούς πταισμάτων και των ιδιωτικών διαφορών που απορρέουν από αυτά.

Σ' αυτές τις δύο περιπτώσεις οι αποφάσεις που εκδίδονται υπόκεινται σε έφεση στο αρμόδιο τακτικό δικαστήριο, η οποία έχει ανασταλτική δύναμη.

3. Ειδικοί νόμοι ορίζουν τα σχετικά με δικαστήρια ανηλίκων, στα οποία επιτρέπεται να μην εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 93 παράγραφος 2 και 97. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών μπορεί να μην απαγγέλλονται δημόσια.

4. Ειδικοί νόμοι ορίζουν:

α) Τα σχετικά με τα στρατοδικεία, ναυτοδικεία και αεροδικεία, στην αρμοδιότητα των οποίων δεν μπορεί να υπαχθούν ιδιώτες.

β) Τα σχετικά με το δικαστήριο λειών.

5. Τα δικαστήρια του στοιχείου α' της προηγούμενης παραγράφου συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από μέλη του δικαστικού σώματος των ενόπλων δυνάμεων, που περιβάλλονται με τις εγγυήσεις λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας του άρθρου 87 παρ. 1 του Συντάγματος.
Για τις συνεδριάσεις και αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93.
Τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος που θα αρχίσει η ισχύς τους, ορίζονται με νόμο.

Άρθρο 97 [Μικτά ορκωτά δικαστήρια]

1. Τα κακουργήματα και τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται από μικτά ορκωτά δικαστήρια που συγκροτούνται από τακτικούς δικαστές και ενόρκους, όπως νόμος ορίζει.
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών υπόκεινται στα ένδικα μέσα που ορίζει ο νόμος.

2. Κακουργήματα και πολιτικά εγκλήματα, που με συντακτικές πράξεις, ψηφίσματα και ειδικούς νόμους έχουν υπαχθεί έως την ισχύ του Συντάγματος στη δικαιοδοσία των εφετείων, εξακολουθούν να δικάζονται από αυτά, εφόσον δεν υπαχθούν με νόμο στην αρμοδιότητα των μικτών ορκωτών δικαστηρίων.

Με νόμο μπορεί να υπαχθούν στη δικαιοδοσία των ίδιων εφετείων και άλλα κακουργήματα.

3. Τα εγκλήματα κάθε βαθμού που διαπράττονται δια του Τύπου υπάγονται στα τακτικά ποινικά δικαστήρια, όπως νόμος ορίζει.

Άρθρο 98 [Ελεγκτικό Συνέδριο]

** 1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως:

α. Ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους, καθώς και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται με ειδική διάταξη νόμου στο καθεστώς αυτό.

β. Ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή άλλο νομικό πρόσωπο που εξομοιώνεται με το Δημόσιο από την άποψη αυτή, όπως νόμος ορίζει.

γ. Ο έλεγχος των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται στον προβλεπόμενο από το εδάφιο α' έλεγχο.

δ. Η γνωμοδότηση για τα νομοσχέδια που αφορούν συντάξεις ή αναγνώριση υπηρεσίας για την παροχή δικαιώματος σύνταξης σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 73, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που ορίζει ο νόμος.

ε. Η σύνταξη και η υποβολή έκθεσης προς τη Βουλή για τον απολογισμό και ισολογισμό του Κράτους κατά το άρθρο 79 παράγραφος 7.

στ. Η εκδίκαση διαφορών σχετικά με την απονομή συντάξεων, καθώς και με τον έλεγχο των λογαριασμών του εδαφίου γ'.

ζ. Η εκδίκαση υποθέσεων που αναφέρονται στην ευθύνη των πολιτικών ή στρατιωτικών δημόσιων υπαλλήλων, καθώς και των υπαλλήλων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου για κάθε ζημία που από δόλο ή αμέλεια προκλήθηκε στο Κράτος, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.

2. Oι αρμοδιότητες του Eλεγκτικού Συνεδρίου ρυθμίζονται και ασκούνται, όπως νόμος ορίζει.
Στις περιπτώσεις των στοιχείων α΄ έως δ΄ της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3.

3. Οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για υποθέσεις της παραγράφου 1 δεν υπόκεινται στον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Άρθρο 99 [Αγωγές κακοδικίας]

1. Αγωγές κακοδικίας κατά δικαστικών λειτουργών δικάζονται, όπως νόμος ορίζει, από ειδικό δικαστήριο που συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως Πρόεδρό του, και από ένα σύμβουλο της Επικρατείας, έναν αρεοπαγίτη, ένα σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δύο τακτικούς καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας και δύο δικηγόρους, μέλη του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου των δικηγόρων, ως μέλη, που ορίζονται με κλήρωση.

2. Από τα μέλη του ειδικού δικαστηρίου εξαιρείται κάθε φορά εκείνο που ανήκει στο σώμα ή τον κλάδο της δικαιοσύνης που για ενέργεια ή παράλειψη λειτουργών του καλείται να αποφανθεί το δικαστήριο.
Εφόσον πρόκειται για αγωγή κακοδικίας κατά μέλους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή λειτουργών των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, στο ειδικό αυτό δικαστήριο προεδρεύει ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

3. Δεν απαιτείται άδεια για να εγερθεί αγωγή κακοδικίας.

Άρθρο 100 [Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο]

1. Συνιστάται Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο στο οποίο υπάγονται:

α) Η εκδίκαση ενστάσεων κατά το άρθρο 58.

β) Ο έλεγχος του κύρους και των αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος που ενεργείται κατά το άρθρο 44 παράγραφος 2.

γ) Η κρίση για τα ασυμβίβαστα ή την έκπτωση βουλευτή, κατά τα άρθρα 55 παράγραφος 2 και 57.

δ) Η άρση των συγκρούσεων μεταξύ των δικαστηρίων και των διοικητικών αρχών ή μεταξύ του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων αφενός και των αστικών και ποινικών δικαστηρίων αφετέρου ή, τέλος, μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των λοιπών δικαστηρίων.

ε) Η άρση της αμφισβήτησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι' αυτές αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

στ) Η άρση της αμφισβήτησης για το χαρακτηρισμό κανόνων του διεθνούς δικαίου ως γενικά παραδεγμένων κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 28.

2. Το δικαστήριο της προηγούμενης παραγράφου συγκροτείται από τους Προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τέσσερις συμβούλους της Επικρατείας και από τέσσερις αρεοπαγίτες, που ορίζονται ως μέλη με κλήρωση κάθε δύο χρόνια.
Στο δικαστήριο αυτό προεδρεύει ο αρχαιότερος από τους Προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου.

Στις περιπτώσεις δ' και ε' της προηγούμενης παραγράφου μετέχουν στη σύνθεση του δικαστηρίου και δύο τακτικοί καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας, οι οποίοι ορίζονται με κλήρωση.

3. Η οργάνωση και λειτουργία του δικαστηρίου, τα σχετικά με τον ορισμό, την αναπλήρωση και την επικουρία των μελών του, καθώς και τα σχετικά με τη διαδικασία σ' αυτό ορίζονται με ειδικό νόμο.

4. Οι αποφάσεις του δικαστηρίου είναι αμετάκλητες.
Διάταξη νόμου, που κηρύσσεται αντισυνταγματική, είναι ανίσχυρη από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης ή από το χρόνο που ορίζεται με την απόφαση.

** 5. Όταν τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου κρίνει διάταξη τυπικού νόμου αντισυνταγματική παραπέμπει υποχρεωτικά το ζήτημα στην οικεία ολομέλεια, εκτός αν αυτό έχει κριθεί με προηγούμενη απόφαση της ολομέλειας ή του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου του άρθρου αυτού.
Η ολομέλεια συγκροτείται σε δικαστικό σχηματισμό και αποφαίνεται οριστικά, όπως νόμος ορίζει.
Η ρύθμιση αυτή εφαρμόζεται αναλόγως και κατά την επεξεργασία των κανονιστικών διαταγμάτων από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

** Άρθρο 100Α [Νομικό Συμβούλιο του Κράτους]

Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, καθώς και τα σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση των λειτουργών και υπαλλήλων που υπηρετούν σε αυτό.
Στην αρμοδιότητα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ανήκουν ιδίως η δικαστική υποστήριξη και εκπροσώπηση του Δημοσίου και η αναγνώριση απαιτήσεων κατά του Δημοσίου ή ο συμβιβασμός σε διαφορές με αυτό.
Στο κύριο προσωπικό του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 88 παράγραφοι 2 και 5 και 90 παράγραφος 5.

ΤΜΗΜΑ ΣΤ' - Διοίκηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - Οργάνωση της διοίκησης

Άρθρο 101 [Διοικητική αποκέντρωση]

1. Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα.

2. Η διοικητική διαίρεση της Χώρας διαμορφώνεται με βάση τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες.

** 3. Τα περιφερειακά όργανα του Κράτους έχουν γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους.
Τα κεντρικά όργανα του Κράτους, εκτός από ειδικές αρμοδιότητες, έχουν τη γενική κατεύθυνση, το συντονισμό και τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των περιφερειακών οργάνων, όπως νόμος ορίζει.

*** 4. Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους.

*** (Η ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 101 καταργείται).

** Άρθρο 101Α [Ανεξάρτητες αρχές]

1. Όπου από το Σύνταγμα προβλέπεται η συγκρότηση και η λειτουργία ανεξάρτητης αρχής, τα μέλη της διορίζονται με ορισμένη θητεία και διέπονται από προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία, όπως νόμος ορίζει.

2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την επιλογή και την υπηρεσιακή κατάσταση του επιστημονικού και λοιπού προσωπικού της υπηρεσίας που οργανώνεται για την υποστήριξη της λειτουργίας κάθε ανεξάρτητης αρχής.
Τα πρόσωπα που στελεχώνουν τις ανεξάρτητες αρχές πρέπει να έχουν τα ανάλογα προσόντα, όπως νόμος ορίζει.
Η επιλογή τους γίνεται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και με επιδίωξη ομοφωνίας ή πάντως με την αυξημένη πλειοψηφία των τεσσάρων πέμπτων των μελών της.
Τα σχετικά με τη διαδικασία επιλογής ορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής.

3. Με τον Κανονισμό της Βουλής ρυθμίζονται όσα αφορούν τη σχέση των ανεξάρτητων αρχών με τη Βουλή και ο τρόπος άσκησης του κοινοβουλευτικού ελέγχου.

** Άρθρο 102 [Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης]

1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.
Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς.
Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους.

2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
Οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει.

3. Με νόμο μπορεί να προβλέπονται για την εκτέλεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών ή την άσκηση αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκαστικοί ή εκούσιοι σύνδεσμοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που διοικούνται από αιρετά όργανα.

4. Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους.
Ο έλεγχος νομιμότητας ασκείται, όπως νόμος ορίζει.
Πειθαρχικές ποινές στα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός από τις περιπτώσεις που συνεπάγονται αυτοδικαίως έκπτωση η αργία, επιβάλλονται μόνο ύστερα από σύμφωνη γνώμη συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από τακτικούς δικαστές, όπως νόμος ορίζει.

5. Το Κράτος λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την απόδοση και κατανομή, μεταξύ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των φόρων ή τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται από το Κράτος.
Κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά η περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με τον καθορισμό και την είσπραξη τοπικών εσόδων απευθείας από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ - Υπηρεσιακή κατάσταση των οργάνων της διοίκησης

Άρθρο 103 [Δημόσιοι υπάλληλοι]

1. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του Κράτους και υπηρετούν το Λαό οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα.
Τα προσόντα και ο τρόπος του διορισμού τους ορίζονται από το νόμο.

2. Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί υπάλληλος σε οργανική θέση που δεν είναι νομοθετημένη.
Εξαιρέσεις μπορεί να προβλέπονται από ειδικό νόμο, για να καλυφθούν απρόβλεπτες και επείγουσες ανάγκες με προσωπικό που προσλαμβάνεται για ορισμένη χρονική περίοδο με σχέση ιδιωτικού δικαίου.

3. Οργανικές θέσεις ειδικού επιστημονικού καθώς και τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού μπορούν να πληρούνται με προσωπικό που προσλαμβάνεται με σχέση ιδιωτικού δικαίου.
Νόμος ορίζει τους όρους για την πρόσληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις οποίες έχει το προσωπικό που προσλαμβάνεται.

4. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν.
Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους.

Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως νόμος ορίζει.

5. Με νόμο μπορεί να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, οι διοριζόμενοι απευθείας με βαθμό πρεσβευτικό, οι υπάλληλοι της Προεδρίας της Δημοκρατίας και των γραφείων του Πρωθυπουργού, των Υπουργών και Υφυπουργών.

6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων έχουν εφαρμογή και στους υπαλλήλους της Βουλής, οι οποίοι κατά τα λοιπά διέπονται εξ ολοκλήρου από τον κανονισμό της, καθώς και στους υπαλλήλους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

** 7. Η πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, πλην των περιπτώσεων της παραγράφου 5, γίνεται είτε με διαγωνισμό είτε με επιλογή σύμφωνα με προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια και υπάγεται στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής, όπως νόμος ορίζει.

Νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές διαδικασίες επιλογής που περιβάλλονται με αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας ή ειδικές διαδικασίες επιλογής προσωπικού για θέσεις το αντικείμενο των οποίων περιβάλλεται από ειδικές συνταγματικές εγγυήσεις ή προσιδιάζει σε σχέση εντολής.

** 8. Νόμος ορίζει τους όρους, και τη χρονική διάρκεια των σχέσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου στο Δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, για την κάλυψη είτε οργανικών θέσεων και πέραν των προβλεπομένων στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 είτε πρόσκαιρων είτε απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών κατά το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2. Νόμος ορίζει επίσης τα καθήκοντα που μπορεί να ασκεί το προσωπικό του προηγούμενου εδαφίου.
Απαγορεύεται η από το νόμο μονιμοποίηση προσωπικού που υπάγεται στο πρώτο εδάφιο ή η μετατροπή των συμβάσεών του σε αορίστου χρόνου.
Οι απαγορεύσεις της παραγράφου αυτής ισχύουν και ως προς τους απασχολουμένους με σύμβαση έργου.

** 9. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη συγκρότηση και τις αρμοδιότητες του "Συνηγόρου του Πολίτη" που λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή.

Άρθρο 104 [Περιορισμοί δημοσίων υπαλλήλων]

1. Κανένας από τους υπαλλήλους που αναφέρονται στο προηγούμενο άρθρο δεν μπορεί να διοριστεί σε άλλη θέση δημόσιας υπηρεσίας ή οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή δημόσιας επιχείρησης ή οργανισμού κοινής ωφέλειας.
Κατ' εξαίρεση μπορεί να επιτραπεί με ειδικό νόμο ο διορισμός και σε δεύτερη θέση, εφόσον τηρούνται οι διατάξεις της επόμενης παραγράφου.

2. Οι κάθε είδους πρόσθετες αποδοχές ή απολαβές των υπαλλήλων του προηγούμενου άρθρου δεν μπορεί να είναι κατά μήνα ανώτερες από το σύνολο των αποδοχών της οργανικής τους θέσης.

3. Δεν απαιτείται προηγούμενη άδεια για να εισαχθούν σε δίκη δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ - Καθεστώς του Αγίου Όρους

Άρθρο 105 [Καθεστώς του Αγίου Όρους]

1. Η χερσόνησος του Αθω, από τη Μεγάλη Βίγλα και πέρα, η οποία αποτελεί την περιοχή του Αγίου Όρους, είναι, σύμφωνα με το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, του οποίου η κυριαρχία πάνω σ' αυτό παραμένει άθικτη.
Από πνευματική άποψη το Άγιο Όρος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Όλοι όσοι μονάζουν σ' αυτό αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια μόλις προσληφθούν ως δόκιμοι ή μοναχοί, χωρίς άλλη διατύπωση.

2. Το Άγιο Όρος διοικείται, σύμφωνα με το καθεστώς του, από τις είκοσι ιερές μονές του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρη η χερσόνησος του Άθω, το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο.

Η διοίκησή του ασκείται από αντιπροσώπους των ιερών μονών, οι οποίοι αποτελούν την ιερή κοινότητα.
Δεν επιτρέπεται καμία απολύτως μεταβολή στο διοικητικό σύστημα ή στον αριθμό των μονών του Αγίου Όρους, ούτε στην ιεραρχική τάξη και τη θέση τους προς τα υποτελή τους εξαρτήματα.
Απαγορεύεται να εγκαταβιώνουν στο Άγιο Όρος ετερόδοξοι ή σχισματικοί.

3. Ο λεπτομερής καθορισμός των αγιορειτικών καθεστώτων και του τρόπου της λειτουργίας τους γίνεται από τον καταστατικό χάρτη του Αγίου Όρους, τον οποίο, με σύμπραξη του αντιπροσώπου του κράτους, συντάσσουν και ψηφίζουν οι είκοσι ιερές μονές και τον επικυρώνουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Βουλή των ελλήνων.

4. Η ακριβής τήρηση των αγιορειτικών καθεστώτων τελεί ως προς το πνευματικό μέρος υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ως προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Κράτους, στο οποίο ανήκει αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.

5. Οι πιο πάνω εξουσίες του Κράτους ασκούνται από διοικητή, του οποίου τα δικαιώματα και καθήκοντα καθορίζονται με νόμο.

Με νόμο επίσης καθορίζονται η δικαστική εξουσία που ασκούν οι μοναστηριακές αρχές και η ιερή κοινότητα, καθώς και τα τελωνειακά και φορολογικά πλεονεκτήματα του Αγίου Όρους.

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ - Ειδικές τελικές και μεταβατικές διατάξεις

ΤΜΗΜΑ Α' - Ειδικές διατάξεις

Άρθρο 106 [Κράτος και εθνική οικονομία]

1. Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας.
Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών.

2. Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας.

3. Με την επιφύλαξη της προστασίας που παρέχεται από το άρθρο 107 ως προς την επανεξαγωγή κεφαλαίων εξωτερικού, μπορεί να ρυθμίζονται με νόμο τα σχετικά με την εξαγορά επιχειρήσεων ή την αναγκαστική συμμετοχή σ' αυτές του Κράτους ή άλλων δημόσιων φορέων, εφόσον οι επιχειρήσεις αυτές έχουν χαρακτήρα μονοπωλίου ή ζωτική σημασία για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, ή έχουν ως κύριο σκοπό την παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο.

4. Το τίμημα της εξαγοράς ή το αντάλλαγμα της αναγκαστικής συμμετοχής του Κράτους ή άλλων δημόσιων φορέων καθορίζεται απαραιτήτως δικαστικώς και πρέπει να είναι πλήρες, ώστε να ανταποκρίνεται στην αξία της επιχείρησης που εξαγοράζεται ή της συμμετοχής σ' αυτή.

5. Μέτοχος, εταίρος ή κύριος επιχείρησης, της οποίας ο έλεγχος περιέρχεται στο Κράτος ή σε φορέα που ελέγχεται απ' αυτό εξαιτίας αναγκαστικής συμμετοχής, κατά την παράγραφο 3, δικαιούται να ζητήσει την εξαγορά της συμμετοχής του στην επιχείρηση, όπως νόμος ορίζει.

6. Νόμος μπορεί να ορίσει τα σχετικά με τη συμμετοχή στη δαπάνη του Δημοσίου αυτών που ωφελούνται από την εκτέλεση έργων κοινής ωφέλειας ή γενικότερης σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη της Χώρας.

Ερμηνευτική δήλωση:
Δεν περιλαμβάνεται στην κατά την παράγραφο 4 αξία αυτή που οφείλεται στον τυχόν μονοπωλιακό χαρακτήρα της επιχείρησης.

Άρθρο 107 [Προστασία κεφαλαίων εξωτερικού και ειδική οικονομική νομοθεσία]

1. Η πριν από την 21 Απριλίου 1967 νομοθεσία, με αυξημένη τυπική ισχύ για την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού, διατηρεί την αυξημένη τυπική ισχύ που είχε και εφαρμόζεται και στα κεφάλαια που θα εισάγονται στο εξής.

Την ίδια ισχύ έχουν και οι διατάξεις των Κεφαλαίων Α' έως και Δ' του τμήματος Α' του νόμου 27/75 «περί φορολογίας πλοίων, επιβολής εισφοράς προς ανάπτυξιν της εμπορικής ναυτιλίας, εγκαταστάσεως αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων».

2. Νόμος, που εκδίδεται μία φορά μόνο μέσα σε τρεις μήνες από την ισχύ του Συντάγματος, ορίζει τους όρους και τη διαδικασία για την αναθεώρηση ή λύση των εγκριτικών διοικητικών πράξεων που εκδόθηκαν με οποιονδήποτε τύπο κατ' εφαρμογή του νομοθετικού διατάγματος 2687/1953 ή των συμβάσεων που έχουν συναφθεί από 21 Απριλίου 1967 έως 23 Ιουλίου 1974 για επενδύσεις κεφαλαίων εξωτερικού, με εξαίρεση εκείνες που αφορούν τη νηολόγηση πλοίων με ελληνική σημαία.

Άρθρο 108 [Απόδημος ελληνισμός]

1. Το Κράτος μεριμνά για τη ζωή του απόδημου Ελληνισμού και τη διατήρηση των δεσμών του με τη μητέρα Πατρίδα.
Επίσης μεριμνά για την παιδεία και την κοινωνική και επαγγελματική προαγωγή των Ελλήνων που εργάζονται έξω από την Επικράτεια.

** 2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την οργάνωση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού, που έχει ως αποστολή του την έκφραση όλων των δυνάμεων του απανταχού ελληνισμού.

Άρθρο 109 [Διαθήκη, κωδίκελλος, δωρεά υπέρ του Δημοσίου, μητρώο κληροδοτημάτων]

1. Δεν επιτρέπεται η μεταβολή του περιεχομένου ή των όρων διαθήκης, κωδίκελου ή δωρεάς, ως προς τις διατάξεις τους υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού.

2. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η επωφελέστερη αξιοποίηση ή διάθεση, για τον ίδιο ή άλλον κοινωφελή σκοπό, εκείνου που καταλείφθηκε ή δωρήθηκε, στην περιοχή που καθόρισε ο δωρητής ή ο διαθέτης ή στην ευρύτερή της περιφέρεια, όταν βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση ότι η θέληση του διαθέτη ή του δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου της, καθώς και αν μπορεί να ικανοποιηθεί πληρέστερα με τη μεταβολή της εκμετάλλευσης, όπως νόμος ορίζει.

** 3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύνταξη μητρώου κληροδοτημάτων γενικά και ανά περιφέρεια, την καταγραφή και ταξινόμηση των περιουσιακών τους στοιχείων, τη διοίκηση και διαχείριση του κάθε κληροδοτήματος σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη ή δωρητή και κάθε άλλο συναφές ζήτημα.

ΤΜΗΜΑ Β' - Αναθεώρηση του Συντάγματος

Άρθρο 110 [Αναθεώρηση του Συντάγματος]

1. Οι διατάξεις του Συντάγματος υπόκεινται σε αναθεώρηση, εκτός από εκείνες που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος, ως Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, καθώς και από τις διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 1, 4 παράγραφοι 1, 4 και 7, 5 παράγραφοι 1 και 3, 13 παράγραφος 1 και 26.

2. Η ανάγκη της αναθεώρησης του Συντάγματος διαπιστώνεται με απόφαση της Βουλής, που λαμβάνεται ύστερα από πρόταση πενήντα τουλάχιστον βουλευτών, με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της σε δύο ψηφοφορίες που απέχουν μεταξύ τους έναν τουλάχιστον μήνα.
Με την απόφαση αυτή καθορίζονται ειδικά οι διατάξεις που πρέπει να αναθεωρηθούν.

3. Αφού η αναθεώρηση αποφασιστεί από τη Βουλή, η επόμενη Βουλή, κατά την πρώτη σύνοδό της, αποφασίζει με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των μελών της σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις.

4. Αν η πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος έλαβε την πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, όχι όμως και την πλειοψηφία των τριών πέμπτων, σύμφωνα με την παράγραφο 2, η επόμενη Βουλή κατά την πρώτη σύνοδό της μπορεί να αποφασίσει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της.

5. Κάθε ψηφιζόμενη αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μέσα σε δέκα ημέρες αφότου επιψηφιστεί από τη Βουλή και τίθεται σε ισχύ με ειδικό ψήφισμά της.

6. Δεν επιτρέπεται αναθεώρηση του Συντάγματος πριν περάσει πενταετία από την περάτωση της προηγούμενης.

ΤΜΗΜΑ Γ' - Μεταβατικές διατάξεις

Άρθρο 111 [Συντακτικές Πράξεις & Ψηφίσματα]

1. Κάθε διάταξη νόμου ή διοικητικής πράξης με κανονιστικό χαρακτήρα, που είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα, καταργείται από την έναρξη της ισχύος του.

2. Συντακτικές πράξεις που εκδόθηκαν από τις 24 Ιουλίου 1974 έως τη σύγκληση της Ε' Αναθεωρητικής Βουλής, καθώς και ψηφίσματά της, εξακολουθούν να ισχύουν και κατά τις διατάξεις τους τις αντίθετες προς το Σύνταγμα και επιτρέπεται να τροποποιηθούν ή να καταργηθούν με νόμο.
Από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος καταργείται η διάταξη του άρθρου 8 της Συντακτικής Πράξης της 3/3-9-1974, ως προς το όριο ηλικίας για την αποχώρηση των καθηγητών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

3. Εξακολουθούν να ισχύουν:
α) το άρθρο 2 του π.δ. 700 της 9/9 Οκτωβρίου 1974 «περί μερικής επαναφοράς εν ισχύι των άρθρων 5, 6, 8, 10, 12, 14, 95 και 97 του Συντάγματος και άρσεως του νόμου περί καταστάσεως πολιορκίας» και
β) το ν.δ. αριθ. 167 της 16/16 Νοεμβρίου 1974 «περί χορηγήσεως του ενδίκου μέσου της εφέσεως κατά των αποφάσεων του στρατιωτικού δικαστηρίου», τα οποία επιτρέπεται να τροποποιηθούν ή να καταργηθούν με νόμο.

4. Το ψήφισμα της 16/29 Απριλίου 1952 εξακολουθεί να ισχύει για έξι μήνες από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.
Μέσα στην προθεσμία αυτή επιτρέπεται να τροποποιηθούν, συμπληρωθούν ή καταργηθούν με νόμο οι συντακτικές πράξεις και τα ψηφίσματα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ψηφίσματος αυτού ή να διατηρηθούν ορισμένες συντακτικές πράξεις και ψηφίσματα, εν όλω ή εν μέρει, και αφού περάσει η προθεσμία αυτή, με τον περιορισμό ότι οι διατάξεις που τροποποιούνται, συμπληρώνονται ή διατηρούνται σε ισχύ δεν μπορεί να είναι αντίθετες προς το Σύνταγμα.

5. Έλληνες που στερήθηκαν με οποιονδήποτε τρόπο την ιθαγένειά τους έως την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος, την αποκτούν πάλι ύστερα από κρίση ειδικών επιτροπών από δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει.

6. Η διάταξη του άρθρου 19 του ν.δ. 3370/1955 «περί κυρώσεως του Κώδικος Ελληνικής Ιθαγένειας» εξακολουθεί να ισχύει ώσπου να καταργηθεί με νόμο.

Άρθρο 112 [Εκδοση νόμου που προβλέπεται από το Σύνταγμα]

1. Σε θέματα που για τη ρύθμισή τους προβλέπεται ρητά από διατάξεις του Συντάγματος η έκδοση νόμου, οι κατά περίπτωση νόμοι ή διοικητικές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα, που υπάρχουν κατά την έναρξη της ισχύος του, εξακολουθούν να ισχύουν ώσπου να εκδοθεί ο νόμος που προβλέπεται κατά περίπτωση, εκτός αν είναι αντίθετες προς τις διατάξεις του Συντάγματος.

2. Οι διατάξεις των άρθρων 109 παράγραφος 2 και 79 παράγραφος 8 αρχίζουν να εφαρμόζονται από την έναρξη της ισχύος του νόμου που προβλέπεται ειδικά από καθεμία από αυτές και που θα εκδοθεί το αργότερο έως το τέλος του έτους 1976. Ώσπου να αρχίσει να ισχύει ο νόμος που προβλέπεται από την παράγραφο 2 του άρθρου 109 εξακολουθεί να εφαρμόζεται η συντακτική και νομοθετική ρύθμιση που υπάρχει κατά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.

3. Κατά την έννοια της συντακτικής πράξης της 5ης Οκτωβρίου 1974, που διατηρείται σε ισχύ, η αναστολή εκτέλεσης των καθηκόντων των καθηγητών αφότου εκλέχθηκαν βουλευτές δεν εκτείνεται, κατά την παρούσα βουλευτική περίοδο, στη διδασκαλία, την έρευνα, τη συγγραφική εργασία και την επιστημονική απασχόληση στα εργαστήρια και τα σπουδαστήρια των οικείων σχολών, αποκλείεται όμως η συμμετοχή τους στη διοίκηση των σχολών και την εκλογή γενικά του διδακτικού προσωπικού ή την εξέταση των σπουδαστών.

4. Η εφαρμογή της παραγράφου 3 του άρθρου 16 για τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης θα ολοκληρωθεί με νόμο μέσα σε πέντε έτη από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.

Άρθρο 113 [Ισχύς προσωρινού Κανονισμού της Βουλής]

Ο Κανονισμός της Βουλής καθώς και τα ψηφίσματα που αναφέρονται σ' αυτόν και οι νόμοι για τη λειτουργία της Βουλής εξακολουθούν να ισχύουν έως την έναρξη της ισχύος του νέου Κανονισμού της Βουλής, εκτός αν είναι αντίθετοι προς τους ορισμούς του Συντάγματος.

Για τη λειτουργία των κατά τα άρθρα 70 και 71 του Συντάγματος Τμημάτων της Βουλής εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις του τελευταίου Κανονισμού των εργασιών της Ειδικής Νομοθετικής Επιτροπής του άρθρου 35 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952, σύμφωνα με όσα ορίζει ειδικότερα το άρθρο 3 του Α' ψηφίσματος της 24.12.1974.
Έως ότου αρχίσει να ισχύει ο νέος Κανονισμός της Βουλής, η Επιτροπή του άρθρου 71 του Συντάγματος συγκροτείται από εξήντα τακτικά μέλη και τριάντα αναπληρωματικά, που ο Πρόεδρος της Βουλής επιλέγει από όλα τα κόμματα και τις ομάδες, ανάλογα με τη δύναμή τους.
Αν έως τη δημοσίευση του νέου Κανονισμού υπάρξει αμφισβήτηση για τις διατάξεις που πρέπει να εφαρμόζονται κάθε φορά, αποφαίνεται η Ολομέλεια ή το Τμήμα της Βουλής, κατά τη λειτουργία του οποίου γεννήθηκε το ζήτημα.

Άρθρο 114 [Εκλογή πρώτου Προέδρου Δημοκρατίας, προσωρινός Πρόεδρος]

1. Η εκλογή του πρώτου Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο μέσα σε δύο μήνες από τη δημοσίευση του Συντάγματος σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής, που προσκαλείται από τον Πρόεδρό της πριν από πέντε τουλάχιστον ημέρες, και εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής για την εκλογή του Προέδρου της.

Ο εκλεγόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει τα καθήκοντά του αφότου ορκιστεί, το αργότερο μέσα σε πέντε ημέρες από την εκλογή του.

Ο κατά το άρθρο 49 παράγραφος 5 νόμος για τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν την ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας εκδίδεται υποχρεωτικά έως την 31η Δεκεμβρίου 1975.

Εωσότου αρχίσει να ισχύει ο κατά την παράγραφο 3 του άρθρου 33 νόμος, τα θέματα που αναφέρονται σ' αυτή διέπονται από τις διατάξεις που αφορούν τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

2. Αφότου αρχίσει να ισχύει το Σύνταγμα και ώσπου να αναλάβει τα καθήκοντά του ο οριστικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ασκεί τις αρμοδιότητες που το Σύνταγμα αναγνωρίζει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τους περιορισμούς του άρθρου 2 του ψηφίσματος Β' της 24.12.1974 της Ε' Αναθεωρητικής Βουλής.

** *** Άρθρο 115 [Ειδικά Δικαστήρια που προβλέπει το Σύνταγμα]

1. Ώσπου να εκδοθεί ο νόμος που προβλέπεται από το άρθρο 86 παράγραφος 1, εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις για τη δίωξη, ανάκριση και εκδίκαση των κατά τα άρθρα 49 παράγραφος 1 και 85 πράξεων και παραλείψεων.

2. Ώσπου να αρχίσει να ισχύει ο νόμος που προβλέπεται από το άρθρο 99, οι αγωγές κακοδικίας εκδικάζονται σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 110 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952 από το δικαστήριο που προβλέπεται από το άρθρο αυτό και κατά τη διαδικασία που ισχύει κατά το χρόνο της δημοσίευσης του παρόντος Συντάγματος.

3. Ώσπου να αρχίσει να ισχύει ο νόμος που προβλέπεται από την παράγραφο 3 του άρθρου 87 και ώσπου να συγκροτηθούν τα δικαστικά και πειθαρχικά συμβούλια που προβλέπονται από τα άρθρα 90, παράγραφοι 1 και 2, και 91, εξακολουθούν να ισχύουν οι σχετικές διατάξεις που υφίστανται κατά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.
Οι νόμοι για τα θέματα αυτά πρέπει να εκδοθούν το αργότερο μέσα σε ένα έτος από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.

4. Ώσπου να αρχίσουν να ισχύουν οι νόμοι που αναφέρονται στο άρθρο 92, εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις που υφίστανται κατά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.
Οι νόμοι αυτοί πρέπει να εκδοθούν το αργότερο μέσα σε ένα έτος από την ισχύ του Συντάγματος.

Άρθρο 116 [Θετικά μέτρα για την προώθηση της ισότητας ανδρών - γυναικών]

1. Διατάξεις υφιστάμενες που είναι αντίθετες προς το άρθρο 4 παράγραφος 2 εξακολουθούν να ισχύουν ώσπου να καταργηθούν με νόμο, το αργότερο έως την 31η Δεκεμβρίου 1982.

** 2. Δεν αποτελεί διάκριση λόγω φύλου η λήψη θετικών μέτρων για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Το Κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών.

3. Κανονιστικές υπουργικές αποφάσεις, καθώς και διατάξεις συλλογικών συμβάσεων ή διαιτητικών αποφάσεων για τη ρύθμιση αμοιβής της εργασίας που είναι αντίθετες προς τις διατάξεις του άρθρου 22 παράγραφος 1 εξακολουθούν να ισχύουν έως την αντικατάστασή τους, που συντελείται το αργότερο μέσα σε τρία έτη από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος.

Άρθρο 117 [Αγροτική ιδιοκτησία, δάση, απαλλοτριώσεις, οικιστικές περιοχές]

1. Οι νόμοι που εκδόθηκαν έως την 21-4-1967 κατ' εφαρμογή του άρθρου 104 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952, θεωρούνται ότι δεν είναι αντίθετοι προς το παρόν Σύνταγμα και διατηρούνται σε ισχύ.

2. Επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 17, η νομοθετική ρύθμιση και διάλυση αγροληψιών και άλλων εδαφικών βαρών που υφίστανται ακόμη, η εξαγορά από εμφυτευτές της ψιλής κυριότητας εμφυτευτικών κτημάτων, καθώς και η κατάργηση και ρύθμιση ιδιόρρυθμων εμπράγματων σχέσεων.

3. Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό.

4. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών ή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου επιτρέπεται μόνο υπέρ του Δημοσίου σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους δημόσιας ωφέλειας· διατηρείται πάντως η μορφή τους αμετάβλητη ως δασική.

5. Οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που κηρύχθηκαν ή που θα κηρυχθούν έως ότου οι κείμενοι νόμοι για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις προσαρμοστούν στις διατάξεις του Συντάγματος διέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν κατά το χρόνο που κηρύσσονται.

6. Οι παράγραφοι 3 και 5 του άρθρου 24 εφαρμόζονται στις οικιστικές περιοχές που αναγνωρίζονται ή αναμορφώνονται αφότου ισχύσουν οι νόμοι που προβλέπονται στις παραγράφους αυτές.

** 7. Η ισχύς της αναθεωρημένης διάταξης του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 17 αρχίζει με τη θέση σε ισχύ του σχετικού εκτελεστικού νόμου και πάντως από 1.1.2002.

Άρθρο 118 [Ανώτατοι Δικαστικοί λειτουργοί]

1. Αφότου αρχίσει να ισχύει το Σύνταγμα οι δικαστικοί λειτουργοί, από το βαθμό του προέδρου ή εισαγγελέα εφετών και άνω, ή τον αντίστοιχο με αυτούς, αποχωρούν από την υπηρεσία, όπως έως τώρα, μόλις συμπληρώσουν το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους· το όριο αυτό μειώνεται από το έτος 1977 κατά ένα έτος ετησίως έως το εξηκοστό έβδομο έτος.

2. Ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί, που δεν υπηρετούσαν κατά την έναρξη της ισχύος της συντακτικής πράξης της 4/5 Σεπτεμβρίου 1974 "περί αποκαταστάσεως της τάξεως και ευρυθμίας εν τη Δικαιοσύνη", και υποβιβάστηκαν σύμφωνα με την πράξη αυτή λόγω του χρόνου που πραγματοποιήθηκε η προαγωγή τους, και κατά των οποίων δεν ασκήθηκε η κατά το άρθρο 6 της ίδιας συντακτικής πράξης πειθαρχική δίωξη, παραπέμπονται υποχρεωτικά από τον αρμόδιο Υπουργό στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο μέσα σε τρεις μήνες από την ισχύ του Συντάγματος.

Το Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο αποφαίνεται αν οι συνθήκες της προαγωγής μείωσαν το κύρος και την ιδιάζουσα υπηρεσιακή θέση εκείνου που είχε προαχθεί και αποφαίνεται οριστικά αν θα αποκτήσει πάλι ή όχι το βαθμό που έχασε αυτομάτως, καθώς και τα δικαιώματα που συνδέονται με αυτόν· αποκλείεται η είσπραξη αναδρομικά διαφοράς αποδοχών ή σύνταξης.

Η απόφαση εκδίδεται υποχρεωτικά μέσα σε τρεις μήνες από την παραπομπή.

Οι στενότεροι κατά βαθμό συγγενείς του δικαστικού που υποβιβάστηκε και πέθανε, οι οποίοι βρίσκονται στη ζωή, μπορούν να ασκήσουν στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο όλα τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται στους δικαζομένους.

3. Ώσπου να εκδοθεί ο κατά το άρθρο 101 παράγραφος 3 νόμος εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις που ισχύουν για την κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών.
Οι διατάξεις αυτές μπορεί να τροποποιούνται με τη μεταφορά ειδικών αρμοδιοτήτων από τις κεντρικές στις περιφερειακές υπηρεσίες.

** 4. Οι πρόεδροι ανώτατων δικαστηρίων, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, οι γενικοί επίτροποι των διοικητικών δικαστηρίων και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς και ο Πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που υπηρετούν κατά την έναρξη ισχύος της αναθεωρημένης διάταξης της παραγράφου 5 του άρθρου 90, αποχωρούν από την υπηρεσία, όπως προβλέπει η παράγραφος 5 του άρθρου 88.

** 5. Η ισχύς των αναθεωρημένων διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 89 αρχίζει με τη θέση σε ισχύ του σχετικού εκτελεστικού νόμου και πάντως από 1.1.2002.

** 6. Προβλεπόμενες ή διατηρούμενες στο νόμο 2190/1994, όπως αυτός ισχύει, εξαιρέσεις από την αρμοδιότητα του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού εξακολουθούν να ισχύουν.

** 7. Νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν την τακτοποίηση της υπηρεσιακής κατάστασης προσωπικού που υπάγεται στην παράγραφο 8 του άρθρου 103 εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών.

Άρθρο 119 [Ακύρωση πράξεων που εκδόθηκαν από 21.4.67 ως 23.7.74]

1. Με νόμο μπορεί να αρθεί το απαράδεκτο που ίσχυσε με οποιονδήποτε τρόπο ως προς την άσκηση αίτησης για ακύρωση πράξεων που εκδόθηκαν από τις 21 Απριλίου 1967 έως τις 23 Ιουλίου 1974, είτε είχε ασκηθεί τέτοια αίτηση είτε όχι· αποκλείεται πάντως η αναδρομική χορήγηση αποδοχών σε όσους τυχόν δικαιωθούν με το ένδικο αυτό μέσο.

2. Οι στρατιωτικοί ή δημόσιοι υπάλληλοι που βάσει νόμου αποκαθίστανται αυτοδικαίως στις δημόσιες θέσεις που κατείχαν, εφόσον ήδη απέκτησαν την ιδιότητα του βουλευτή, μπορούν μέσα σε οκταήμερη προθεσμία να επιλέξουν μεταξύ του βουλευτικού αξιώματος και της δημόσιας θέσης τους.

ΤΜΗΜΑ Δ' - Ακροτελεύτια διάταξη

Άρθρο 120 [Ακροτελεύτια διάταξη]

1. Το Σύνταγμα αυτό, που ψηφίστηκε από την Ε' Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, υπογράφεται από τον Πρόεδρό της, δημοσιεύεται από τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με διάταγμα που προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και αρχίζει να ισχύει από τις ένδεκα Ιουνίου 1975.

2. Ο σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων.

3. Ο σφετερισμός, με οποιονδήποτε τρόπο, της λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή διώκεται μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία, οπότε αρχίζει και η παραγραφή του εγκλήματος.

4. Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.»

合作

ΕΝΝΟΙΑΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
- Ολα τα κείμενα περιγράφουν σχέσεις ΕΝΝΟΙΩΝ.
- Το-εννοιακό-ευρετήριο του συντάγματος παρουσιάζει την ΙΔΙΑ πληροφορία με το ΚΕΙΜΕΝΟ του συντάγματος.
- Ο στόχος είναι ο ΧΡΗΣΤΗΣ να ψάχνει κατευθείαν την έννοια που τον ενδιαφέρει και από εκεί να βρίσκει ΟΛΕΣ τις ΣΧΕΤΙΚΕΣ έννοιες.
- Πηγή του εννοιακού-ευρετηρίου είναι το θεματικό-ευρετήριο από την 2010 pdf έκδοση της Βουλής.
- Παρακαλώ αναφέρετε λάθη και καλυτερεύσεις στους συνδέσμους και στις έννοιες του ευρετηρίου. Τα κινέζικα, που τα χρησιμοποιώ ως διαχωριστικό, σημαίνουν 'ας δουλέψουμε μαζί'!
- Ctrl+F ή F3 = ψάχνει έννοιες. Γράφοντας 'ονμ.λέξεις-ονόματος' σε πηγαίνει στην έννοια.
- Κασσελούρης.Νίκος.1959.

ΣΥΜΒΑΣΗ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ-ΕΝΝΟΙΑΣ:
ενν.Όνομα-έννοιας:
  - ονμ.Όνομα-έννοιας,
  - ονμ.όνομα2,
  - ορισμός = κείμενο και αναφορά.
  - γενική-έννοια = ...
  - ολική-έννοια = ...
  ===
  - χαρακτηριστικό1:
  - χαρακτηριστικό2:
  ===
  • ειδική-έννοια1:
  • ειδική-έννοια2:

ΣΥΜΒΑΣΗ-ΟΝΟΜΑΤΟΣ-ΕΝΝΟΙΑΣ:
Τα ονόματα των εννοιών είναι στον ΕΝΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ εκτός αν η σημασία της έννοιας περιγράφεται με πληθυντικό αριθμό.
[όνομα σε αγκύλη] = δεν υπάρχει στο αυθεντικό κείμενο του συντάγματος.

ΣΥΜΒΑΣΗ-ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ-ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Επειδή στο κείμενο του συντάγματος υπάρχει ασάφεια μεταξύ 'εδαφίου' και 'πρότασης' πχ στη 17§4υκ.3μκ.2 (πρόταση = μέρος εδαφίου) και στη 42§1 (πρόταση = εδάφιο), στο εννοιακό-ευρετήριο χρησιμοποιούνται οι έννοιες:
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ-κειμένου (πκ) = κείμενο που είναι μέρος 'ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΕΠΙΚΕΦΑΛΙΔΑ'.
ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ-κειμένου (υκ) = κείμενο που είναι μέρος 'ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ-κειμένου' που ξεχωρίζει με κενή γραμμή.
ΜΟΝΑΔΑ-κειμένου (μκ) = κείμενο που είναι μέρος 'ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ-κειμένου' ή 'ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ-κειμένου' άν δεν υπάρχει υποπαράγραφος, που τελειώνει σε τελεία, άνω και κάτω τελεία, ερωτηματικό ή θαυμαστικό.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Το εννοιακό-σύστημα που κάποιος αντιλαμβάνεται από την ανάγνωση του συντάγματος ΔΕΝ είναι μοναδικό επειδή οι έννοιες που περιγράφονται, στην πλειοψηφία τους, δίνονται χωρίς ορισμό (= λόγος που ξεχωρίζει ΜΟΝΑΔΙΚΑ μία έννοια από τις άλλες).

- Α -

ενν.Άγιο-Όρος: 105,
- ονμ.Άγιο-Όρος,
- Άθως: 105§1, 105§3,
    - ονμ.Άθως,
- Βίγλα Μεγάλη 105§1μκ.1,
    - ονμ.Βίγλα-Μεγάλη,
- θρησκεία βλ. έννοια,
- καταστατικός χάρτης Αγίου Όρους: 105§3,
    - ονμ.καταστατικός-χάρτης-Αγίου-Όρους,

ενν.Αγροληψία: 117§2,
- ονμ.Αγροληψία,

ενν.Αγωγή:
- ονμ.Αγωγή,
- δικαστήριο βλ. Δικαστήριο,
• κακοδικίας αγωγή: 99,
    - ονμ.κακοδικίας-αγωγή,
    - άδεια 99§3,
        - δικαστήριο 99§1,
        - εκδίκαση 99§1, 115§2,
• πειθαρχική αγωγή: 91§1υκ.2, 91§3,
    - ονμ.πειθαρχική-αγωγή,

ενν.Άδεια-αρχής: 10§2, 12§1, 99§3, 104§3,
- ονμ.Άδεια-αρχής,
- αρχή βλ. έννοια,

ενν.Αδίκημα:
- ονμ.Αδίκημα,
- δικαστήριο βλ. Δικαστήριο,
- δικαστικό ένταλμα βλ. Ένταλμα δικαστικό,
- ποινή βλ. έννοια,
• βασανιστήρια βλ. έννοια,
• έγκλημα βλ. έννοια,
• κάκωση σωματική βλ. έννοια,
• ποινικό αδίκημα: 86§1μκ.1,
    - ονμ.ποινικό-αδίκημα,
• προσβολή βλ. έννοια,
• τύπου αδίκημα βλ. Μέσα ενημέρωσης,
• υπουργικό αδίκημα: 86§1μκ.2,
    - ονμ.υπουργικό-αδίκημα,
• ψυχολογική βία βλ. έννοια,

ενν.Αειφορία: 24§1μκ.2,
- ονμ.Αειφορία,

ενν.Αεροδικείο: 96§4υκ.α,
- ονμ.Αεροδικείο,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,

ενν.Αθλητισμός: 16§9υκ.1,
- ονμ.Αθλητισμός,

ενν.Αιδώς-δημόσια: 14§3υκ.δ,
- ονμ.Αιδώς-δημόσια,

ενν.Αίτηση:
- ονμ.Αίτηση,
• ακυρώσεως 95§1υκ.1,
• πληροφοριών 10§3,

ενν.Ακαδημία-Αθηνών:
- ονμ.Ακαδημία-Αθηνών,
- εκλογή δικαστικών λειτουργών ως μελών 89§2,

ενν.Ακεραιότητα-εδαφική:
- ονμ.Ακεραιότητα-εδαφική,
- ονμ.εδαφική-ακεραιότητα,
- κατάσχεση εφημερίδας: 14§3υκ.γ,
    - ονμ.κατάσχεση-εφημερίδας,

ενν.Ακροτελεύτια-διάταξη: 120,
- ονμ.Ακροτελεύτια-διάταξη,

ενν.Ακτήμονας:
- ονμ.Ακτήμονας,
- αποκατάσταση 18§6μκ.1,

ενν.Αλλοδαπός: 5§2υκ.2, 28§1μκ.2,
- ονμ.Αλλοδαπός,

ενν.Αμνηστία:
- ονμ.Αμνηστία,
• για κοινά εγκλήματα αμνηστία: 47§4,
• για πολιτικά εγκλήματα αμνηστία: 47§3,

ενν.Αμοιβαιότητα: 28§1μκ.2, 28§3,
- ονμ.Αμοιβαιότητα,

ενν.Αμοιβή:
- ονμ.Αμοιβή,
- εγγραφή στον Προϋπολογισμό 80§1,

ενν.Άμυνα:
- ονμ.Άμυνα,
• Πατρίδας 4§6,
• εθνική 68§2υκ.2,
• Χώρας 22§4μκ.2,

ενν.Αναδασμός-αγροτικών-εκτάσεων: 18§4,
- ονμ.Αναδασμός-αγροτικών-εκτάσεων,

ενν.Αναδιάρθρωση-χωροταξική: 24§2,
- ονμ.Αναδιάρθρωση-χωροταξική,

ενν.Αναίρεση: 14§4μκ.2,
- ονμ.Αναίρεση,
• τελεσίδικων αποφάσεων διοικητικών δικαστηρίων 95§1υκ.β,

ενν.Ανακριτής: 6§2,
- ονμ.Ανακριτής,
- γενική-έννοια = Λειτουργός δικαστικός,
- έδρα 6§2μκ.1,
- προσαγωγή 6§2μκ.1,

ενν.Αναμόρφωση:
- ονμ.Αναμόρφωση,
• οικιστικών περιοχών 24§5μκ.1,
• πολεοδομική αναμόρφωση: 24§5μκ.2,
    - ονμ.πολεοδομική-αναμόρφωση,

ενν.Αναπηρία: 21§3, 21§6, 88§4, 92§1μκ.2,
- ονμ.Αναπηρία,

ενν.Ανάπηρος: 21§2,
- ονμ.Ανάπηρος,

ενν.Ανάπτυξη:
- ονμ.Ανάπτυξη,
- κοινωνικά προγράμματα ανάπτυξης 79§8,
• οικισμών ανάπτυξη: 24§2,
    - ονμ.οικισμών-ανάπτυξη,
• οικονομική ανάπτυξη: 106§1, 106§3,
    - ονμ.οικονομική-ανάπτυξη,
    - πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης: 79§8,
• περιφερειακή ανάπτυξη: προώθηση 106§1μκ.2,
    - ονμ.περιφερειακή-ανάπτυξη,
• πόλεων ανάπτυξη: 24§2,
    - ονμ.πόλεων-ανάπτυξη,
• πολιτιστική ανάπτυξη: 15§2,
    - ονμ.πολιτιστική-ανάπτυξη,
• σχέσεων φιλικών ανάπτυξη:2§2,
    - ονμ.σχέσεων-φιλικών-ανάπτυξη,
• τέχνης, επιστήμης, έρευνας, διδασκαλίας ανάπτυξη: 16§1μκ.1,
    - ονμ.τέχνης, επιστήμης, έρευνας, διδασκαλίας ανάπτυξη,

ενν.Αναφορά:
- ονμ.Αναφορά,
• στις αρχές 10§1, 10§3,
• στη Βουλή προφορικά ή έγγραφα 69,

ενν.Ανεξαρτησία:
- ονμ.Ανεξαρτησία,
• εθνική, υπεράσπιση 33§2υκ.2,
• στρατοδικών, λειτουργική και προσωπική 96§5υκ.1,

ενν.Ανικανότητα-για-δικαιοπραξία: 51§3μκ.2,
- ονμ.Ανικανότητα-για-δικαιοπραξία,

ενν.Ανοικοδόμηση-αυτοτελής: 18§7,
- ονμ.Ανοικοδόμηση-αυτοτελής,
- ονμ.Αυτοτελής-ανοικοδόμηση,

ενν.Ανταπόκριση-ελεύθερη: 19§1μκ.1,
- ονμ.Ανταπόκριση-ελεύθερη,

ενν.Αντιπαροχή: 24§4,
- ονμ.Αντιπαροχή,

ενν.Αντίρρηση-συνείδησης: 4ερμ.δήλ.,
- ονμ.Αντίρρηση-συνείδησης,

ενν.Αντισυνταγματικότητα:
- ονμ.Αντισυνταγματικότητα,
• νόμου αντισυνταγματικότητα 93§4,
• ουσιαστική αντισυνταγματικότητα 100§1υκ.ε,

ενν.Ανώτατο-δικαστικό-συμβούλιο: 90, 90§1, 90§2, 90§3,
- ονμ.Ανώτατο-δικαστικό-συμβούλιο,
- αποφάσεων προσβολή 90§6,
- διαφωνία Υπ. Δικαιοσύνης 90§3,
- σύνθεση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου: 90§1, 90§3,
    - ονμ.σύνθεση-ανώτατου-δικαστικού-συμβουλίου,
- ολομέλεια ανώτατου δικαστικού συμβουλίου: 90§3, 90§3,
    - ονμ.ολομέλεια-ανώτατου-δικαστικού-συμβουλίου,
• Ελεγκτικού Συνεδρίου ανώτατο δικαστικό συμβούλιο 90§1υπ.1μκ.5,
• πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης ανώτατο δικαστικό συμβούλιο 90§1υπ.1μκ.3,
• Συμβουλίου Επικρατείας ανώτατο δικαστικό συμβούλιο 90§1υπ.1μκ.4,

ενν.Ανώτατο-Ειδικό-Δικαστήριο: 58, 100,
- ονμ.Ανώτατο-Ειδικό-Δικαστήριο,
- ονμ.ΑΕΔ,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,
- αντισυνταγματική διάταξη 100§5,
- αντισυνταγματική διάταξη ανίσχυρη 100§4μκ.2,
- απόφαση αμετάκλητη 100§4,
- αρμοδιότητες ΑΕΔ: 100§1,
    - ονμ.αρμοδιότητες-ΑΕΔ,
- διαδικασία ενώπιον ΑΕΔ: 100§3,
    - ονμ.διαδικασία-ενώπιον-ΑΕΔ,
- λειτουργία ΑΕΔ: 100§3,
    - ονμ.λειτουργία-ΑΕΔ,
- μέλη ΑΕΔ: 100§2, 100§3,
    - ονμ.μέλη-ΑΕΔ,
- οργάνωση ΑΕΔ: 100§3,
    - ονμ.οργάνωση-ΑΕΔ,
- συγκρότηση ΑΕΔ: 100§2,
    - ονμ.συγκρότηση-ΑΕΔ,

ενν.Ανώτατο-Πειθαρχικό-Συμβούλιο: 91, 91§2, 118§2,
- ονμ.Ανώτατο-Πειθαρχικό-Συμβούλιο,
- δικαστικός λειτουργός βλ. έννοια,

ενν.Ανώτατο-Συμβούλιο-Επιλογής-Προσωπικού:
- ονμ.Ανώτατο-Συμβούλιο-Επιλογής-Προσωπικού,
- [ονμ.ΑΣΕΠ] -
- εξαιρέσεις 118§6,

ενν.Αξιοπρέπεια-ανθρώπινη:
- ονμ.Αξιοπρέπεια-ανθρώπινη,
- ονμ.ανθρώπινη-αξιοπρέπεια,
- οικονομική ιδιωτική πρωτοβουλία 106§2,
- προσβολή ανθρώπινης αξιοπρέπειας: 7§2,
    - ονμ.προσβολή-ανθρώπινης-αξιοπρέπειας,

ενν.Αξιωματικός:
- ονμ.Αξιωματικός,
• ενόπλων δυνάμεων αξιωματικός: 45μκ.2, 56§1, 56§3,
    - ονμ.ενόπλων-δυνάμεων-αξιωματικός,
• σωμάτων ασφαλείας αξιωματικός: 56§1, 56§3,
    - ονμ.σωμάτων-ασφαλείας-αξιωματικός,

ενν.Απαγόρευση-εξόδου-από-τη-χώρα: 5ερμ.δήλ.,
- ονμ.Απαγόρευση-εξόδου-από-τη-χώρα,

ενν.Απαλλοτρίωση: 17,
- ονμ.Απαλλοτρίωση,
• δασών και δασικών εκτάσεων απαλλοτρίωση: 117§4,
    - ονμ.δασών-και-δασικών-εκτάσεων-απαλλοτρίωση,

ενν.Απάντηση-έγγραφη-αιτιολογημένη: 10§1,
- ονμ.Απάντηση-έγγραφη-αιτιολογημένη,

ενν.Απογραφή: 54§2,
- ονμ.Απογραφή,

ενν.Αποζημίωση:
- ονμ.Αποζημίωση,
• άδικα καταδικασμένων 7§4,
• για απαλλοτρίωση 17§2, 17§3, 17§5, 17§7,
• για διάθεση εγκαταλειμμένων εκτάσεων 18§6υκ.2,
• για παραβίαση οικιακού ασύλου, πλήρης 9§2,
• για στέρηση χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας 18§5υκ.2,
• λόγω πολεοδομικών έργων 24§3,
• λόγω προστασίας μνημείων 24§6μκ.2,

ενν.Αποκατάσταση-ακτημόνων: 18§6υκ.1,
- ονμ.Αποκατάσταση-ακτημόνων,

ενν.Αποκεντρωτικό-σύστημα: 101§1,
- ονμ.Αποκεντρωτικό-σύστημα,

ενν.Απολογισμός-Κράτους: 72§1υκ.2, 79§2,
- ονμ.Απολογισμός-Κράτους,
• έκθεση προς τη Βουλή 98§1υκ.ε,
• επιτροπή ειδική Βουλής 79§7,

ενν.Απόλυση-συλληφθέντος: 6§2, 6§3,
- ονμ.Απόλυση-συλληφθέντος,

ενν.Αποξηρανθείσες-εκτάσεις:
- διάθεση 18§2,

ενν.Απόρρητο:
- ανταπόκρισης 19§1,
• αποδεικτικά μέσα 19§3,
• αρχή ανεξάρτητη 19§2,
• επιστολών, εγγύηση 19§1,
• παραβίαση 19§1, 19§3,

ενν.Απόφαση:
- ονμ.απόφαση,
• αρχής απόφαση: 10§2,
    - ονμ.αρχής-απόφαση,
    • αστυνομικής αρχής απόφαση: 11§2μκ.2,
• διαιτητική για ρύθμιση αμοιβής της εργασίας 116§3,
• δικαστική απόφαση: 7§4, 12§2, 88§4, 103§4υκ.2, 109§2,
    - ονμ.δικαστική-απόφαση,
• εξαιτίας ποινικής καταδίκης 92§1μκ.2,
• κανονιστική υπουργική 116§3,
• πειθαρχική απόφαση: 92§3μκ.3,
    - ονμ.πειθαρχική-απόφαση,

ενν.Αρειος-Πάγος:
- ονμ.Αρειος-Πάγος,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,
- αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου: 87§3, 90§2, 90§5, 91§1,
    - ονμ.αντεισαγγελέας-Αρείου-Πάγου,
- αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου: 90§5, 91§2,
    - ονμ.αντιπρόεδρος-Αρείου-Πάγου,
- αρεοπαγίτης: 88§7, 90§2υκ.1, 91§1, 91§3, 99§1, 100§2υκ.1,
    - ονμ.αρεοπαγίτης,
- εισαγγελέας Αρείου Πάγου: 87§3, 90§1, 90§5υκ.2,
    - ονμ.εισαγγελέας-Αρείου-Πάγου,
- μέλος Αρείου Πάγου: 90§5υκ.2,
    - ονμ.μέλος-Αρείου-Πάγου,
- προαγωγή δικαστικού λειτουργού 90§1, 90§2, 90§5, 118§5,
- Πρόεδρος Αρείου Πάγου: 37§3, 86§1, 90§5, 91§2, 99§2υκ.2, 100§2υκ.1,
    - ονμ.Πρόεδρος-Αρείου-Πάγου,

ενν.Άρση-συγκρούσεων 100§1υκ.δ,

ενν.Αρχαιολογικός-θησαυρός: 18§1,
- ονμ.Αρχαιολογικός-θησαυρός,
- ονμ.θησαυρός-Αρχαιολογικός,

ενν.Αρχή: 10,
- ονμ.Αρχή,
- άδεια αρχής: 10§2, βλ. έννοια,
    - ονμ.άδεια-αρχής,
- αναφορά σε αρχή: 10§1,
    - ονμ.αναφορά-σε-αρχή,
- απάντηση αρχής: 10§3,
    - ονμ.απάντηση-αρχής,
- απόφαση αρχής
- δίωξη αναφερόμενου: 10§2,
    - ονμ.δίωξη-αναφερόμενου,
- έγγραφο βλ. έννοια,
- υπηρεσία βλ. έννοια,
• ανεξάρτητη αρχή βλ. Αρχή ανεξάρτητη,
• δικαστική αρχή βλ. Δικαστική εξουσία,
• διοικητική αρχή:
    - ονμ.διοικητική-αρχή,
    - άρση συγκρούσεως 100§1υκ.δ,
• μοναστηριακή αρχή: 105§5υκ.2,
    - ονμ.αρχή-μοναστηριακή,
    - ονμ.μοναστηριακή-αρχή,

ενν.Αρχή-ανεξάρτητη: 9Αμκ.2, 15§2, 19§2, 101Α, 103§7, 103§9,
- ονμ.Αρχή-ανεξάρτητη,
- ονμ.ανεξάρτητη-αρχή,
- γενική-έννοια = Αρχή,
- διορισμός μελών 101Α§1, 101Α§3,
- κοινοβουλευτικός έλεγχος 101Α§2,
- προσωπικό 101Α§2,
• απόρρητο επιστολών και επικοινωνίας ανεξάρτητη αρχή: 19§2,
    - ονμ.απόρρητο-επιστολών-και-επικοινωνίας-ανεξάρτητη-αρχή,
• Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης: 15§2, βλ. έννοια,
• πρόσληψη στο δημόσιο ανεξάρτητη αρχή: 103§7,
    - ονμ.πρόσληψη-στο-δημόσιο-ανεξάρτητη-αρχή,
• προστασία προσωπικών δεδομένων ανεξάρτητη αρχή: 9Αμκ.2,
    - ονμ.προστασία-προσωπικών-δεδομένων-ανεξάρτητη-αρχή,
• Συνήγορος του Πολίτη 103§9,

ενν.Άσεμνο-δημοσίευμα: 14§3, 5,
- ονμ.Άσεμνο-δημοσίευμα,

ενν.Ασθένεια:
- ονμ.Ασθένεια,
• δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων 88§4, 92§1,

ενν.Ασθενής: 5ερμ.δήλ.,
- ονμ.Ασθενής,

ενν.Ασυμβίβαστα:
- ονμ.Ασυμβίβαστα,
• βουλευτών βλ. Βουλευτές,
• δικαστικά 89,
• Υπουργών, Υφυπουργών βλ. Υπουργοί, Υφυπουργοί,

ενν.Ασφάλεια:
- ονμ.Ασφάλεια,
- αρχές αγροτικής ασφάλειας: 96§2β,
    - ονμ.αρχές-αγροτικής-ασφάλειας,
- σώματα ασφαλείας βλ. έννοια,
• δημόσια ασφάλεια: 11§2μκ.2,
    - ονμ.δημόσια-ασφάλεια,
• εθνική ασφάλεια: 19§1μκ.2, 48§1,
    - ονμ.εθνική-ασφάλεια,

ενν.Αυτοδιοίκηση:
- ονμ.Αυτοδιοίκηση,
• Αγ.Όρους αυτοδιοίκηση: 105§1μκ.1,
    - ονμ.Αγ.Όρους-αυτοδιοίκηση,
• Α.Ε.Ι. αυτοδιοίκηση: 16§5υκ.1,
    - ονμ.Α.Ε.Ι.-αυτοδιοίκηση,
• συνεταιρισμών αυτοδιοίκηση: 12§4,
    - ονμ.συνεταιρισμών-αυτοδιοίκηση,
• τοπική αυτοδιοίκηση βλ. έννοια,

- Β -

ενν.Βαθμός-αρχαιότητας: 88§7,
- ονμ.Βαθμός-αρχαιότητας,

ενν.Βάρη:
- ονμ.Βάρη,
• δημόσια βάρη: 4§5,
    - ονμ.δημόσια-βάρη,
• εδαφικά βάρη: 117§2,
    - ονμ.εδαφικά-βάρη,
• οικονομικά βάρη: 78§2,
    - ονμ.οικονομικά-βάρη,
• υπέρ οργανισμών ή ν.π. βάρη: 73§5,
    - ονμ.υπέρ-οργανισμών-ή-ν.π.-βάρη,

ενν.Βασανιστήρια: 7§2,
- ονμ.Βασανιστήρια,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- ποινή βλ. έννοια,

ενν.Βία:
- ονμ.Βία,
• ανώτερη βία: 6§2,
    - ονμ.ανώτερη-βία,
• ψυχολογική βία βλ. έννοια,

ενν.Βιοϊατρική-παρέμβαση: 5§5,
- ονμ.Βιοϊατρική-παρέμβαση,

ενν.Βλάβη:
- ονμ.Βλάβη,
• ηθική βλάβη: 6§3,
    - ονμ.ηθική-βλάβη,
• υγείας βλάβη: 7§2,
    - ονμ.υγείας-βλάβη,

ενν.Βουλευτής: Μ3Τ3Κ2, Μ3Τ3Κ3, (51 - 63)
- ονμ.Βουλευτής,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος,
- αίτηση για μυστική συνεδρίαση της Βουλής: 66§1μκ.1,
    - ονμ.αίτηση-για-μυστική-συνεδρίαση-της-Βουλής,
- ακαταδίωκτο βουλευτή: 62,
    - ονμ.ακαταδίωκτο-βουλευτή,
- ανάδειξη βουλευτή: 51, 53,
    - ονμ.ανάδειξη-βουλευτή,
- ανακήρυξη βουλευτή: 62,
    - ονμ.ανακήρυξη-βουλευτή,
- ανεύθυνο βουλευτή: 61,
    - ονμ.ανεύθυνο-βουλευτή,
- αντιπρόσωπος του Έθνους: 51§2,
    - ονμ.αντιπρόσωπος-του-Έθνους,
- αξίωμα βουλευτικό: 55§2, 60§2,
    - ονμ.αξίωμα-βουλευτικό,
- αποζημίωση βουλευτή: 63§1, 63§3,
    - ονμ.αποζημίωση-βουλευτή,
- απουσία αδικαιολόγητη: 63§3,
    - ονμ.απουσία-αδικαιολόγητη,
- αριθμός βουλευτών: 51§1, 53§2, 54§2, 54§3,
    - ονμ.αριθμός-βουλευτών,
- αρχηγός κόμματος που δεν έχει εκλεγεί βουλευτής: 37§4,
    - ονμ.αρχηγός-κόμματος-που-δεν-έχει-εκλεγεί-βουλευτής,
- ασυλία βουλευτή: 48§7, 61§1, 61§2, 61§3,
    - ονμ.ασυλία-βουλευτή,
- ασυμβίβαστα βουλευτή: (55 - 58) 57§1, 57§2, 57§3, και 57§4,
    - ονμ.ασυμβίβαστα-βουλευτή,
    - κρίση για ασυμβίβαστα 100§1υκ.γ,
- ατέλεια βουλευτή:
    - ονμ.ατέλεια-βουλευτή,
    • συγκοινωνιακή 63§2,
    • ταχυδρομική 63§2,
    • τηλεφωνική 63§2,
- Βουλευτήριο βλ. έννοια,
- Βουλή βλ. έννοια,
- γνώμη βουλευτή: 61§1,
    - ονμ.γνώμη-βουλευτή,
    • κατά συνείδηση γνώμη 60§1,
    • κατοχύρωση ελεύθερης γνώμης: 65§4,
- δαπάνες εκλογικές βουλευτή: 29§2,
    - ονμ.δαπάνες-εκλογικές-βουλευτή,
- δημοψήφισμα: 44§2,
    - ονμ.δημοψήφισμα,
- δικαιώματα βουλευτή: Μ3Τ3Κ3 (59 - 63)
    - ονμ.δικαιώματα-βουλευτή,
    • γνώμης και ψήφου 60§1,
    • παραίτηση 60§2,
- δίωξη βουλευτή: 61§2,
    - ονμ.δίωξη-βουλευτή,
    - άδεια δίωξης της Βουλής 61§2, 62υκ.1,
    - διαβίβαση αίτησης δίωξης: 62υκ.3,
    - δίωξη για γνώμη ή ψήφο βουλευτή: 61§1,
- δυσπιστία, πρόταση, υπογραφή 84§2υκ.2,
- δυσφήμηση συκοφαντική 61§2,
- εκλογή βουλευτή βλ. Βουλευτικές εκλογές,
- εκλογικός νόμος, ψήφιση 51§4, 72§1υκ.1,
- έκπτωση βουλευτή: 29§2, 55§2, 57,
    - ονμ.έκπτωση-βουλευτή,
     κρίση για την έκπτωση βουλευτή: 100§1υκ.γ,
- εξέταση γνώμης ή ψήφου 61§1,
- επιλογή μεταξύ αξιώματος και ασυμβιβάστων 57§2,
- θητεία βουλευτική: 53§1, 53§3,
    - ονμ.θητεία-βουλευτική,
- καθήκοντα βουλευτή: Μ3Τ3Κ3 (59 - 63)
    - ονμ.καθήκοντα-βουλευτή,
    • ανάληψη καθήκοντος: 59§1υκ.1,
    • άσκηση καθήκοντος: 61§1, 61§3, 63§1,
    • ασυμβίβαστα έργα: 57,
    • εκπλήρωση ευσυνείδητη 59§1υκ.2,
- κατάσταση πολιορκίας: 48§6,
    - ονμ.κατάσταση-πολιορκίας,
- κωλύματα βουλευτή: Μ3Τ3Κ2 55, 56, 57, 58
    - ονμ.κωλύματα-βουλευτή,
    • εκλογιμότητας κωλύματα: 56,
- μαρτυρίας υποχρέωση: 61§3,
- μέτρα πειθαρχικά εναντίον βουλευτή: 65§4,
    - ονμ.μέτρα-πειθαρχικά-εναντίον-βουλευτή,
- όρκος βουλευτή: 59,
    - ονμ.όρκος-βουλευτή,
- παραίτηση βουλευτή:
    - ονμ.παραίτηση-βουλευτή,
    - ανάκληση παραίτησης: 60§2,
    - υποβολή παραίτησης: 60§2,
- πρόταση:
    • αναθεώρησης συντάγματος πρόταση: 110§2,
    • μομφής πρόταση: 65§3υκ.3,
- προϋποθέσεις εκλογιμότητας: 55§1, 81§2,
- υποβολή νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων: 75§1,
- ψήφος βουλευτή: 60§1, 61§1,
    - ονμ.ψήφος-βουλευτή,
    • αποστολή στο εξωτερικό ψήφος βουλευτή: 70§7,
• αλλόθρησκος βουλευτής: 59§2,
    - ονμ.αλλόθρησκος-βουλευτής,
• ανεξάρτητος βουλευτής: 68§3,
    - ονμ.ανεξάρτητος-βουλευτής,
• Επικρατείας βουλευτής: 54§3, 56§3υκ.2,
    - ονμ.Επικρατείας-βουλευτής,
• υποψήφιος βουλευτής:
    - ονμ.υποψήφιος-βουλευτής,
    - ανακήρυξη 56,
    - δαπάνες 29§2,

ενν.Βουλευτήριο: 59§1υκ.1, 66§1,
- ονμ.Βουλευτήριο,
- βουλευτής βλ. έννοια,
- Βουλή βλ. έννοια,

ενν.Βουλευτικές-εκλογές: 32§4, 37§3, 41§1, 41§3, 41ερμ.δήλ., 51§3, 51§4, 53§1, 54§1, 54§2, 55§1, 57§2μκ.1, 58,
- ονμ.Βουλευτικές-εκλογές,
- ονμ.Εκλογές-βουλευτών,
- αναπληρωματική εκλογή βουλευτή: 53§2,
    - ονμ.αναπληρωματική-εκλογή-βουλευτή,
- αναστολή διενέργειας βουλευτικών εκλογών: 53§3,
    - ονμ.αναστολή-διενέργειας-βουλευτικών-εκλογών,
- βουλευτής βλ. έννοια,
- Βουλή βλ. έννοια,
- δικαστικός έλεγχος εκλογών: 58,
    - ονμ.δικαστικός-έλεγχος-εκλογών,
- εκδίκαση βουλευτικών εκλογών: 58, 100,
    - ονμ.εκδίκαση-βουλευτικών-εκλογών,
- εκλογέας βουλευτικών εκλογών:
- εκλογική δαπάνη: 29§2,
    - ονμ.εκλογική-δαπάνη,
- εκλογική περιφέρεια βλ. Περιφέρεια εκλογική,
- εκλογικό δικαίωμα: 51§4, 51§3,
    - ονμ.εκλογικό-δικαίωμα,
- εκλογικό σύστημα 54§1, 72§1, βλ. έννοια,
- έλεγχος κύρους βουλευτικών εκλογών: 58, 100,
    - ονμ.έλεγχος-κύρους-βουλευτικών-εκλογών,
- ενστάσεις κατά κύρους βουλευτικών εκλογών: 58,
    - ονμ.ενστάσεις-κατά-κύρους-βουλευτικών-εκλογών,
- επιστολική ψήφος: 51§4,
    - ονμ.επιστολική-ψήφος,
- προκήρυξη εκλογών: 41§3, 41ερμ.δήλ.,
    - ονμ.προκήρυξη-εκλογών,

ενν.Βουλή: Μέρος3Τμήμα3, (51 - 80)
- ονμ.Βουλή,
- άδεια δίωξης βουλευτών: 61§2, 62,
    - ονμ.άδεια-δίωξης-βουλευτών,
- ανάδειξη Βουλής: 32§4υκ.1, 51, 52, 53, 54,
    - ονμ.ανάδειξη-Βουλής,
- αναθεωρητική Ε' Βουλή: 65§3υκ.2, 111§2μκ.1, 114§2, 120§1,
    - ονμ.αναθεωρητική-Ε'-Βουλή,
- αναστολή εργασιών Βουλής: 40§2, 40§3, 64§2,
    - ονμ.αναστολή-εργασιών-Βουλής,
- αναφορά στη Βουλή: 69,
    - ονμ.αναφορά-στη-Βουλή,
- αντιπρόεδροι Βουλής:
    - ονμ.αντιπρόεδροι-Βουλής,
    - εκλογή 65§3,
- απουσία Βουλής: 32§5υκ.1, 48§2,
    - ονμ.απουσία-Βουλής,
- άσκηση νομοθετικής λειτουργίας: 26§1, 71υκ.1,
    - ονμ.άσκηση-νομοθετικής-λειτουργίας,
- βουλευτής βλ. έννοια,
- Βουλευτήριο βλ. έννοια,
- διάλυση Βουλής: 34§1υκ.2, 35§2, 41§2, 41§3, 41ερμ.δήλ., 48§2, 48§3, 53§3, 62υκ.2,
    - ονμ.διάλυση-Βουλής,
- διάταξη ημερήσια: 74§6,
    - ονμ.διάταξη-ημερήσια,
- δικαίωμα πρότασης νόμων: 73§1,
    - ονμ.δικαίωμα-πρότασης-νόμων,
- δίωξη μελών Κυβέρνησης: 86,
    - ονμ.δίωξη-μελών-Κυβέρνησης,
    - απόφαση Βουλής 86§2, 86§3,
    - ειδικό δικαστήριο 86§4,
    - πρόταση 86§3,
    - πλειοψηφία 86§3,
- δυσπιστίας πρόταση: 84§2, 84§3, 84§4, 84§5, 84§6, 84§7,
    - ονμ.δυσπιστίας-πρόταση,
- έδρα βουλευτική κενή: 53§2,
    - ονμ.έδρα-βουλευτική-κενή,
- Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής: 82§4,
    - ονμ.Εθνικό-Συμβούλιο-Εξωτερικής-Πολιτικής,
- εκλογή:
    - βουλευτή Επικρατείας εκλογή: 54§3,
    • βουλευτικές εκλογές βλ. έννοια,
    • Προέδρου της Δημοκρατίας εκλογή: 32,
- έλεγχος κοινοβουλευτικός: 70§6, 101Α§3,
    - ονμ.έλεγχος-κοινοβουλευτικός,
- εμπιστοσύνη της Βουλής: 37§3μκ.3, 38§1, 41§1, 84§1, 84§3,
    - ονμ.εμπιστοσύνη-της-Βουλής,
    - πρόταση 84§1, 84§3, 84§5, 84§6υκ.1,
- εμφάνιση αυτόκλητη στη Βουλή: 69υκ.1,
    - ονμ.εμφάνιση-αυτόκλητη-στη-Βουλή,
- επιτροπή Βουλής:
    - ονμ.επιτροπή-Βουλής,
    - μετάδοση ραδιοτηλεοπτική των εργασιών 15§2,
    - παρουσία Υπουργού 66§3,
    • εξεταστική επιτροπή της Βουλής: 68§2, 68§3,
    • κοινοβουλευτική επιτροπή: 66§3, 68, 70§2, 70§3, 70§4, 70§5, 70§6, 71υκ.2, 72§2, 72§3, 72§4, 74§2,
        - ονμ.κοινοβουλευτική-επιτροπή,
        - αρμοδιότητες 70§3,
        - έλεγχος κοινοβουλευτικός 70§6,
        - έργο νομοθετικό 70§2, 70§3, 72§2, 72§3, 72§4, 74§5,
        - κλήση εξωκοινοβουλευτικών προσώπων 66§3υκ.2,
        - συγκρότηση 68§1, 68§3,
        - συνεδρίαση μυστική 66§3, 4,
- επιψήφιση αναθεωρήσεως διατάξεων του Συντάγματος: 110§5,
    - ονμ.επιψήφιση-αναθεωρήσεως-διατάξεων-του-Συντάγματος,
    • αναπεμφθέντος νομοσχεδίου 42,
    • κωδίκων δικαστικών ή διοικητικών 76§6,
- εργασίες Βουλής:
    - ονμ.εργασίες-Βουλής,
    - διεύθυνση εργασιών Σώματος: 65§4,
    - έναρξη εργασιών Βουλής: 41§4,
    - κατά τη διάρκεια διακοπής των εργασιών 71υκ.1,
    - μετάδοση ραδιοτηλεοπτική 15§2,
- έργο Βουλής:
    - ονμ.έργο-Βουλής,
    • ετήσιο έργο Βουλής: 64§1,
    • νομοθετικό έργο: 70§1, 70§2, 70§4, και 70§5, 71υκ.1, 72,
- ερμηνεία αυθεντική νόμων: 77§1,
    - ονμ.ερμηνεία-αυθεντική-νόμων,
- θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης:
    - ονμ.θέματα-Ευρωπαϊκής-Ένωσης,
    - ενημέρωση 70§8,
- Κανονισμός Βουλής: 32§1υκ.1, 44§2, 65§1, 66§3, 68, 70§2, 70§3, 70§6, 70§7, 70§8, 71υκ.2, 72, 74§1, 74§5, 74§6, 76§4, 76§3, 79§3, 79§3, 103§6, 113, 114§1,
    - ονμ.Κανονισμός-Βουλής,
    - ονμ.Κανονισμός-της-Βουλής,
    - περιεχόμενο 65,
    - ψήφιση Κανονισμού Βουλής: 65§1,
- κατάθεση απολογισμού 79§7,
- κατάσταση πολιορκίας 48,
- κατηγορία μελών της Κυβέρνησης 86§1,
    • σύσταση επιτροπής για τον έλεγχό της 86§3,
- κοινοβουλευτική ομάδα κόμματος βλ. έννοια,
- Κυβέρνηση, καταψήφιση 41§1,
- κύρωση:
    • απολογισμού κύρωση: 79§7,
    • πράξεων νομοθετικού περιεχομένου κύρωση: 44§1μκ.2,
- λήψη απόφασης, πλειοψηφία 67,
- λειτουργία (64 - 72)
- μετάδοση ραδιοτηλεοπτική των εργασιών 15§2,
- Ολομέλεια της Βουλής: 42§2, 43§4, 43§3, 47§3, 49§5, 63§1, 63§3, 64§1, 65§1, 70§1, 70§3, 72, 74§1, 74§3, 74§5, και 74§76,
    - ονμ.Ολομέλεια-της-Βουλής,
    - αρμοδιότητα 71υκ.1, 72,
    - αμφισβητήσεις για την αρμοδιότητα επιτροπής Βουλής: 72§3,
    - έγκριση προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης 79§8,
    - ψήφιση νομοσχεδίων 72,
- ομάδα κοινοβουλευτική 37§4, 38§2, 68§3, 73§4,
- οργάνωση υπηρεσιών Βουλής: 65§6,
    - ονμ.οργάνωση-υπηρεσιών-Βουλής,
- όρκος Προέδρου Δημοκρατίας: 33§2,
    - ονμ.όρκος-Προέδρου-Δημοκρατίας,
- παρουσία Υπουργών, Υφυπουργών 66§3,
- περίοδος βουλευτική: 48§2, 48§3, 48§5, 62υκ.1, 65§3υκ.1, 112§3,
    - ονμ.περίοδος-βουλευτική,
    - κήρυξη έναρξης και λήξης 40§1,
- προεδρείο Βουλής:
    - ονμ.προεδρείο-Βουλής,
    - εκλογή προεδρείου Βουλής: 65§2,
- Πρόεδρος Βουλής: 35§3, 61§2, 62, 65, 69, 81§3, 86§4, 113,
    - ονμ.Πρόεδρος-Βουλής,
    - ονμ.Πρόεδρος-της-Βουλής,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- πρόταση δυσπιστίας 84§2, 84§3, 84§4, 84§5, 84§6, 84§7,
- σύγκληση 32§1υκ.2, 41ερμ.δήλ., 48§2, 48§3,
    • έκτακτης Βουλής σύγκληση: 32§5υκ.1,
    • νέας Βουλής σύγκληση: 41§3, 53§1μκ.2,
    • υποχρεωτική σύγκληση Βουλής: 34§2υκ.1,
- συγκρότηση σε σώμα 65,
- συζήτηση στη Βουλή: 74, 75, 76§3, 76§4, 76§5,
    - ονμ.συζήτηση-στη-Βουλή,
- συνεδρίαση Βουλής: 63§3, 76§2, 76§3,
    - ονμ.συνεδρίαση-Βουλής,
    - είσοδος Υπουργών και Υφυπουργών 66§2,
    • δημόσια συνεδρίαση Βουλής: 59§1υκ.1, 66§1μκ.2,
    • μυστική συνεδρίαση Βουλής: 66§1μκ.1,
- σύνοδος Βουλής: 53§1μκ.2, 64, 65§3υκ.2, 70§2,
    - ονμ.σύνοδος-Βουλής,
    - αναστολή εργασιών 40§2, 40§3,
    - διάρκεια 64§2υκ.1,
    - παράταση 64§2υκ.2,
    • τακτική σύνοδος 40§1, 53§1μκ.2, 64§1, 64§3, 68§1, 79§1υκ.1,
- σχέδιο νόμου (βλ. Νομοσχέδιο)
- τήρηση της τάξης: 65§4,
    - ονμ.τήρηση-της-τάξης-στη-Βουλή,
- τμήμα διακοπής των εργασιών: 71, 68§3, 70§4, 70§5, 70§6, 72§2, 74§1, 74§3, 76§4,
    - ονμ.τμήμα-διακοπής-των-εργασιών-της-Βουλής,
    - λειτουργία 70§4,
    - λήψη αποφάσεων,
    - απαιτούμενη πλειοψηφία 70§5,
    - συζήτηση και ψήφιση νομοσχεδίων και προτάσεων νόμων 72§2,
- τροπολογία βλ. έννοια,
- υπάλληλος Βουλής: 103§6,
    - ονμ.υπάλληλος-Βουλής,
- υπηρεσία επιστημονική Βουλής: 65§5, 65§3, 74§1,
    - ονμ.υπηρεσία-επιστημονική-Βουλής,
- ψήφιση νομοσχεδίου που έχει αναπεμφθεί 76§2,
- ψήφισμα 110§5, 111§4, 113,
- Χάρτης Καταστατικός Αγ. Όρους, επικύρωση από Βουλή 105§3,

- Γ -

ενν.Γενετική-ταυτότητα:
- προστασία 5§5, βλ. Δικαίωμα,

ενν.Γενικό-Λογιστήριο: 75§1, 75§3,
- ονμ.Γενικό-Λογιστήριο,
- ονμ.Γενικό-Λογιστήριο-του-Κράτους,

ενν.Γήρας:
- ονμ.Γήρας,
- Κράτος βλ. Εξουσία,
- προστασία 21§3,

ενν.Γλώσσα: 5§2,
- ονμ.Γλώσσα,

- Δ -

ενν.Δαπάνη:
- ονμ.Δαπάνη,
• εις βάρος του Δημοσίου δαπάνη: 73§3,
    - ονμ.εις-βάρος-του-Δημοσίου-δαπάνη,
• εκλογική δαπάνη: 29§2,
    - ονμ.εκλογική-δαπάνη,
• για την εκτέλεση πολεοδομικών έργων δαπάνη: 24§3,
    - ονμ.για-την-εκτέλεση-πολεοδομικών-έργων-δαπάνη,
• κράτους δαπάνη:
    - ονμ.κράτους-δαπάνη,
    - έλεγχος 98§1υκ.α,
• πολεοδομικής αναμόρφωσης δαπάνη: 24§5μκ.2,
    - ονμ.πολεοδομικής-αναμόρφωσης-δαπάνη,

ενν.Δαπάνη-του-Κράτους:
- έλεγχος 98§1υκ.α, βλ. Δαπάνη,

ενν.Δασμός: 78§3,
- ονμ.Δασμός,

ενν.Δάσος:
- ονμ.Δάσος,
- ορισμός = Ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). 24ερμ.δήλ.,
- ολική-έννοια = Περιβάλλον,
- αναδάσωση υποχρεωτική: 117§3,
    - ονμ.αναδάσωση-υποχρεωτική,
- απαλλοτρίωση αναγκαστική δάσους: 117§4, 117§3,
    - ονμ.απαλλοτρίωση-αναγκαστική-δάσους,
- δασολόγιο: 24§1μκ.4,
    - ονμ.δασολόγιο,
- δασική έκταση: Δασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαμνώδης, είναι αραιά. 24ερμ.δήλ.,
    - ονμ.δασική-έκταση,
- μεταβολή προορισμού δάσους: 24§1μκ.5,
    - ονμ.μεταβολή-προορισμού-δάσους,
- προστασία δάσους: 24§1,
    - ονμ.προστασία-δάσους,
• δημόσιο δάσος:
    - ονμ.δημόσιο-δάσος,
• ιδιωτικό δάσος: 117§3,
    - ονμ.ιδιωτικό-δάσος,

ενν.Δήμευση-γενική 7§3μκ.1,
- γενική-έννοια = Πολιτική Κυβέρνησης,

ενν.Δημογραφική-πολιτική 21§5,
- γενική-έννοια = Πολιτική Κυβέρνησης,

ενν.Δημοκρατία-Προεδρευομένη-Κοινοβουλευτική 1§1, 110§1,
- γενική-έννοια = Πολίτευμα,

ενν.Δημόσια-αιδώς: 14§3υκ.δ,
- ονμ.Δημόσια-αιδώς,

ενν.Δημοσίευμα:
- ονμ.Δημοσίευμα,
- γενική-έννοια: Πληροφορία,
- δημοσίευση βλ. έννοια,
- δικαίωμα απάντησης 14§5μκ.2,
• ανακριβές δημοσίευμα: 14§5,
    - ονμ.ανακριβές-δημοσίευμα,
• άσεμνον δημοσίευμα: 14§3υκ.δ,
    - ονμ.άσεμνον-δημοσίευμα,
• δυσφημιστικό δημοσίευμα: 14§5,
    - ονμ.δυσφημιστικό-δημοσίευμα,

ενν.Δημοσίευση: 35§1υκ.1,
- ονμ.Δημοσίευση,

ενν.Δημοσιογραφικό-επάγγελμα: 14§3, 14§6υκ.1, 14§8,
- ονμ.Δημοσιογραφικό-επάγγελμα,
- γενική-έννοια = Επάγγελμα,
- μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

ενν.Δημοψήφισμα: 35§3, 44§2υκ.2,
- ονμ.Δημοψήφισμα,
- έλεγχος κύρους και αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος: 100§1υκ.β,
    - ονμ.έλεγχος-κύρους-και-αποτελεσμάτων-δημοψηφίσματος,
• κρισίμων εθνικών θεμάτων δημοψήφισμα: 44§2υκ.1,
    - ονμ.κρισίμων-εθνικών-θεμάτων-δημοψήφισμα,
• νομοσχέδιων ψηφισμένων δημοψήφισμα: 44§2υκ.2,
    - ονμ.νομοσχέδιων-ψηφισμένων-δημοψήφισμα,

ενν.Διάγγελμα:
- ονμ.Διάγγελμα,
• Προέδρου της Δημοκρατίας διάγγελμα: 44§3,
    - ονμ.Προέδρου-της-Δημοκρατίας-διάγγελμα,

ενν.Διαδικασία:
- ονμ.Διαδικασία,
• αφαίρεσης ιθαγένειας διαδικασία: 4§3,
    - ονμ.αφαίρεσης-ιθαγένειας-διαδικασία,
• αγωγών κακοδικίας διαδικασία: 115§2,
    - ονμ.αγωγών-κακοδικίας-διαδικασία,
• καταβολής ανταλλάγματος χρήσης και κάρπωσης ιδιοκτησίας διαδικασία: 18§5υκ.1μκ.2,
    - ονμ.καταβολής-ανταλλάγματος-χρήσης-και-κάρπωσης-ιδιοκτησίας-διαδικασία,

ενν.Διάδικοι:
- ονμ.Διάδικοι,
- δικαστήριο βλ. έννοια,
- προστασία ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής διαδίκων: 93§2,
    - ονμ.προστασία-ιδιωτικής-ή-οικογενειακής-ζωής-διαδίκων,

ενν.Διαθέτης:
- ονμ.Διαθέτης,
- θέληση διαθέτη: 109§2,
    - ονμ.θέληση-διαθέτη,

ενν.Διαθήκη:
- ονμ.Διαθήκη,
- διατάξεις υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού διαθήκης: 109§1,
- μεταβολή περιεχομένου ή όρων διαθήκης: 109§1,

ενν.Διάκριση:
- ονμ.Διάκριση,
- ισότητα βλ. έννοια,
- τίτλος διάκρισης: 4§7,
    - ονμ.τίτλος-διάκρισης,
• εξουσιών διάκριση: 26 βλ. Εξουσία,
    - ονμ.εξουσιών-διάκριση,
• λόγω φύλου διάκριση: 116§2,
    - ονμ.λόγω-φύλου-διάκριση,

ενν.Διαιτησία: 22§2, 89§3, 118§4,
- ονμ.Διαιτησία,

ενν.Διαπραγματεύσεις-ελεύθερες: 22§2,
- ονμ.Διαπραγματεύσεις-ελεύθερες,
- εργασία βλ. έννοια,

ενν.Διάταγμα:
- ονμ.Διάταγμα,
- ονμ.προεδρικό-διάταγμα,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
• απαλλαγής της Κυβέρνησης διάταγμα: 35§1υκ.2,
    - ονμ.απαλλαγής-της-Κυβέρνησης-διάταγμα,
• διάλυσης της Βουλής διάταγμα: 41§3,
    - ονμ.διάλυσης-της-Βουλής-διάταγμα,
• εκτελεστικό διάταγμα: 43§1,
    - ονμ.εκτελεστικό-διάταγμα,
• κανονιστικό διάταγμα: 43§2, 43§3, 95§1υκ.δ,
    - ονμ.κανονιστικό-διάταγμα,
• κατάσταση πολιορκίας διάταγμα: 48§2,
    - ονμ.κατάσταση-πολιορκίας-διάταγμα,
• προκήρυξης δημοψηφίσματος διάταγμα: 44§2,
    - ονμ.προκήρυξης-δημοψηφίσματος-διάταγμα,

ενν.Διαφορά:
- ονμ.Διαφορά,
• διοικητική διαφορά: 94§1, 94§3, 95§1υκ.γ,
    - ονμ.διοικητική-διαφορά,
• ιδιωτική διφορά: 94§3,
    - ονμ.ιδιωτική-διφορά,

ενν.Διεθνές-δίκαιο: 2§2, 5§2υκ.2, 28§1, 100§1υκ.στ,
- ονμ.Διεθνές-δίκαιο,
- γενική-έννοια = Δίκαιο,
• σύμβαση διεθνής βλ. έννοια,
• σύμφωνία διεθνής βλ. έννοια,
• συνθήκη διεθνής βλ. έννοια,

ενν.Διεθνής-οργανισμός:
- ονμ.Διεθνής-οργανισμός,
- γενική-έννοια = Οργανισμός,
- αναγνώριση αρμοδιοτήτων σε όργανα διεθνή οργανισμού: 28§2μκ.1,
    - ονμ.αναγνώριση-αρμοδιοτήτων-σε-όργανα-διεθνή-οργανισμού,
- δίκαιο διεθνές βλ. Δίκαιο,
- σύμβαση διεθνής 28§1, βλ. έννοια,

ενν.Δίκαιο:
- ονμ.Δίκαιο,
• διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,
• νομοθεσία βλ. έννοια,
• νόμος βλ. έννοια,
• νομοσχέδιο βλ. έννοια,
• συμφωνία: 28§2μκ.1,
    - ονμ.συμφωνία,
• συνθήκη: 28§2μκ.1,
    - ονμ.συνθήκη,

ενν.Δικαίωμα: Μέρος2, (4 - 25)
- ονμ.Δικαίωμα,
- άσκηση δικαιώματος:
    - ονμ.άσκηση-δικαιώματος,
    • ακώλυτη άσκηση δικαιώματος: 25§1,
    • καταχρηστική άσκηση δικαιώματος: 25§3,
• ακρόασης προηγούμενης δικαίωμα: 20§2,
    - ονμ.ακρόασης-προηγούμενης-δικαίωμα,
• αναφοράς εγγράφως στις αρχές δικαίωμα: 10§1, 10§2,
    - ονμ.αναφοράς-εγγράφως-στις-αρχές-δικαίωμα,
• ανθρώπου δικαιώματα: 25§1, 28§3,
    - ονμ.ανθρώπου-δικαιώματα,
    - τριτενέργεια δικαιωμάτων του ανθρώπου: 25§1μκ.3,
• απεργίας δικαίωμα: 23§2,
    - ονμ.απεργίας-δικαίωμα,
• ατομικό δικαίωμα: Μ2,
    - ονμ.ατομικό-δικαίωμα,
• δωρεάν παιδείας δικαίωμα: 16§4,
    - ονμ.δωρεάν-παιδείας-δικαίωμα,
• ελευθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας δικαίωμα: 5§1,
    - ονμ.ελευθερης-ανάπτυξης-της-προσωπικότητας-δικαίωμα,
• ελευθερίας προσωπικής δικαίωμα: 5,
    - ονμ.ελευθερίας-προσωπικής-δικαίωμα,
• εκλέγεσθαι δικαίωμα: (του) 55§1,
    - ονμ.εκλέγεσθαι-δικαίωμα,
• εκλογικό δικαίωμα: 51§3, 51§4, 51§5, βλ. Βουλευτικές εκλογές,
    - ονμ.εκλογικό-δικαίωμα,
• εργασίας δικαίωμα: 22§1υκ.1,
    - ονμ.εργασίας-δικαίωμα,
• θεμελιώδη δικαιώματα: 25§2,
    - ονμ.θεμελιώδη-δικαιώματα,
• ιδιοκτησίας δικαίωμα: 17§1, βλ. Ιδιοκτησία,
    - ονμ.ιδιοκτησίας-δικαίωμα,
• ισότητας δικαίωμα: 4§1, 4§3, 116§2,
    - ονμ.ισότητας-δικαίωμα,
• κοινωνικό δικαίωμα: Μ2,
    - ονμ.κοινωνικό-δικαίωμα,
• παροχής έννομης προστασίας δικαίωμα: 20§1,
    - ονμ.παροχής-έννομης-προστασίας-δικαίωμα,
• προστασία γενετικής ταυτότητα: 5§5,
    - ονμ.προστασία-γενετικής-ταυτότητα,
• συνδικαλιστική ελευθερία βλ. ελευθερία συνδικαλιστική,
• συνέρχεσθαι δικαίωμα: (του) 11§1,
    - ονμ.συνέρχεσθαι-δικαίωμα,
• συνεταιρίζεσθαι δικαίωμα: (του) 12,
    - ονμ.συνεταιρίζεσθαι-δικαίωμα,
• σύστασης ενώσεων και σωματείων μη κερδοσκοπικού σκοπού δικαίωμα: 12§1,
    - ονμ.σύστασης-ενώσεων-και-σωματείων-μη-κερδοσκοπικού-σκοπού-δικαίωμα,

ενν.Δικαστήριο: 20§1, 26§3, 87§1, 93,
- ονμ.Δικαστήριο,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- απόφαση δικαστηρίου:
    - ονμ.απόφαση-δικαστηρίου,
    - εκτέλεση απόφασης δικαστηρίου: 26§3,
    • αιτιολογημένη ειδικά και εμπεριστατωμένα απόφαση δικαστηρίου: 93§3,
- άρση συγκρούσεων μεταξύ δικαστηρίων: 100§1υκ.δ,
    - ονμ.άρση-συγκρούσεων-μεταξύ-δικαστηρίων,
- αρμοδιότητα διοικητικής φύσης δικαστηρίων: 94§4,
    - ονμ.αρμοδιότητα-διοικητικής-φύσης-δικαστηρίων,
- άσκηση δικαστικής λειτουργίας: 26§3,
    - ονμ.άσκηση-δικαστικής-λειτουργίας,
- δημοσιότητα συνεδριάσεων δικαστηρίων: 93§2,
    - ονμ.δημοσιότητα-συνεδριάσεων-δικαστηρίων,
- διάδικοι βλ. Διάδικοι,
- δικαιοδοσία δικαστηρίων: (93 - 100), 94§1,
    - ονμ.δικαιοδοσία-δικαστηρίων,
    • ειδική περίπτωση δικαιοδοσίας δικαστηρίων: 94§3,
- δικαστής βλ. έννοια,
- δικαστική εξουσία βλ. έννοια,
- δικαστική λειτουργία: 26§3,
    - ονμ.δικαστική-λειτουργία,
- δίωξη: 5ερμ.δήλ., 10§2, 49§1, 62, 86, 91§2,
    - ονμ.δίωξη,
- έφεση βλ. έννοια,
- μειοψηφίας γνώμη: 93§3,
    - ονμ.μειοψηφίας-γνώμη,
    - δημοσιότητα 93§3,
    - καταχώριση στα πρακτικά 93§3,
- νόμος αντίθετος προς το Σύνταγμα, υποχρέωση μη εφαρμογής από δικαστήρια: 93§4,
    - ονμ.νόμος-αντίθετος-προς-το-Σύνταγμα, υποχρέωση μη εφαρμογής από δικαστήρια,
- οργάνωση δικαστηρίων: (93 - 100)
    - ονμ.οργάνωση-δικαστηρίων,
- ποινή βλ. έννοια,
- πρόεδρος ειδικού δικαστηρίου: 88§7,
    - ονμ.πρόεδρος-ειδικού-δικαστηρίου,
- συνεδριάσεις δικαστηρίου: 93§2, 93§3, 96§5,
    - ονμ.συνεδριάσεις-δικαστηρίου,
• αεροδικείο: 96§4υκ.α,
    - ονμ.αεροδικείο,
• ανηλίκων δικαστήριο: 96§3,
    - ονμ.ανηλίκων-δικαστήριο,
• Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο βλ. έννοια
• ανώτατατο δικαστήριο: 86§4, 91§2,
    - ονμ.ανώτατατο-δικαστήριο,
• Ανώτατο δικαστικό συμβούλιο βλ. έννοια,
• Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο βλ. έννοια,
• Άρειος Πάγος βλ. έννοια,
• διάκριση δικαστηρίων: 93§1,
    - ονμ.διάκριση-δικαστηρίων,
• διοικητικό δικαστήριο: 93§1, 94,
    - ονμ.διοικητικό-δικαστήριο,
    - τελεσίδικη αποφάση διοικητικού δικαστηρίου: 95§1υκ.β,
    • ειδικό διοικητικό δικαστήριο: 89§2, 94§1,
    • τακτικό διοικητικό δικαστήριο: 94§1, 95§3,
        - άρση συγκρούσεως μεταξύ τακτικών δδ και ΣτΕ 100§1υκ.δ,
• ειδικό δικαστήριο αγωγών κακοδικίας: 99,
    - ονμ.ειδικό-δικαστήριο-αγωγών-κακοδικίας,
• Ειδικό Δικαστήριο ευθύνης υπουργών: 86§4,
    - ονμ.Ειδικό-Δικαστήριο-ευθύνης-υπουργών,
• έκτακτο δικαστήριο: 8,
    - ονμ.έκτακτο-δικαστήριο,
• Ελεγκτικό Συνέδριο βλ. έννοια,
• εξαιρετικό δικαστήριο: 48§1,
    - ονμ.εξαιρετικό-δικαστήριο,
• λειών δικαστήριο: 96§4υκ.β,
    - ονμ.λειών-δικαστήριο,
• ναυτοδικείο: 96§4υκ.α,
    - ονμ.ναυτοδικείο,
• ορκωτό μικτό δικαστήριο: 97,
    - ονμ.ορκωτό-μικτό-δικαστήριο,
    - ονμ.ορκωτό-δικαστήριο,
• ποινικό δικαστήριο: 5§4μκ.2, 93§1, 97§3, 100§1υκ.δ,
    - ονμ.ποινικό-δικαστήριο,
• πολιτικό δικαστήριο: 93§1, 94§2, 94§3, 94§4,
    - ονμ.πολιτικό-δικαστήριο,
• στρατοδικείο: 96§4υκ.1,
    - ονμ.στρατοδικείο,
• Συμβούλιο Επικρατείας βλ. έννοια,

ενν.Δικαστική-εξουσία: Μ3Τ5, 9§1, 105§5,
- ονμ.Δικαστική-εξουσία,
- γενική-έννοια = Εξουσία,
- δικαιοσύνη:
    - ονμ.δικαιοσύνη,
    - απονομή δικαιοσύνης: 87§1,
    • ποινική δικαιοσύνη: 96,
- δικαστήριο βλ. έννοια,
- δικαστής βλ. Λειτουργός δικαστικός,
- δικαστική απόφαση: 7§4, 12§2,
    - ονμ.δικαστική-απόφαση,
- δικαστική αρχή: 19§1,
    - ονμ.δικαστική-αρχή,
    - απόρρητο επιστολών 19§1μκ.2,
- δικαστική επιτροπή: 8υκ.2,
    - ονμ.δικαστική-επιτροπή,
- δικαστική λειτουργία: 26§3,
    - ονμ.δικαστική-λειτουργία,
- δικαστική υποστήριξη: 100Α,
    - ονμ.δικαστική-υποστήριξη,
- δικαστικό ένταλμα: 6§1,
    - ονμ.δικαστικό-ένταλμα,
- δικαστικός λειτουργός βλ. Λειτουργός δικαστικός,
- δικαστικός υπάλληλος βλ. Υπάλληλος δικαστικός,

ενν.Διοίκηση: Μ3Τ6,
- ονμ.Διοίκηση,
- δημόσιος υπάλληλος βλ. έννοια,
- διοικητικές διαφορές βλ. Διαφορά,
- διοικητική διαίρεση βλ. έννοια,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- λειτουργία βλ. έννοια,
- οργάνωση διοίκησης: Μ3Τ6Κ1, 101, 101Α, 102,
    - ονμ.οργάνωση-διοίκησης,
- υπηρεσιακή κατάσταση οργάνων διοίκησης: Μ3Τ6Κ2, 103, 104,
    - ονμ.υπηρεσιακή-κατάσταση-οργάνων-διοίκησης,
- υποχρέωση συμμόρφωσης διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις: 95§5,
    - ονμ.υποχρέωση-συμμόρφωσης-διοίκησης-προς-τις-δικαστικές-αποφάσεις,

ενν.Διοικητική-διαίρεση: 101§2,
- ονμ.Διοικητική-διαίρεση,

ενν.Δύναμη-ξένη-στρατιωτική: 27§2,
- ονμ.Δύναμη-ξένη-στρατιωτική,
- ονμ.ξένη-στρατριωτική-δύναμη,
- ονμ.στρατός-ξένος,

ενν.Δωρεά:
- ονμ.Δωρεά,
- μεταβολή περιεχομένου ή όρων δωρεάς: 109§1,
    - ονμ.μεταβολή-περιεχομένου-ή-όρων-δωρεάς,
• για κοινωφελή σκοπό 109§2,
• υπέρ του Δημοσίου 109§1,

- Ε -

ενν.Έγγραφο: 10§3,
- ονμ.Έγγραφο,
- αρχή βλ. έννοια,
- χορήγηση εγγράφων βλ. έννοια,
- υπηρεσία βλ. έννοια,

ενν.Εγκατάσταση-στη-Χώρα 5§4,
- Ελλάδα βλ. έννοια,

ενν.Έγκλημα:
- ονμ.Έγκλημα,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,
- δικαστήριο βλ. έννοια,
• αυτόφωρο έγκλημα: 6§1, 6§2, 6§3,
    - ονμ.αυτόφωρο-έγκλημα,
• κακούργημα βλ. έννοια,
• πολιτικό έγκλημα:
    - ονμ.πολιτικό-έγκλημα,
    - αμνηστία 47§3, 97§1,
• τύπου έγκλημα: 14§6, 97§3,
    - ονμ.τύπου-έγκλημα,
• χωρίς νόμο έγκλημα: 7,
    - ονμ.χωρίς-νόμο-έγκλημα,

ενν.Εθνικό-Συμβούλιο-Εξωτερικής-Πολιτικής: 82§4,
- ονμ.Εθνικό-Συμβούλιο-Εξωτερικής-Πολιτικής,
- κυβερνητική πολιτική βλ. έννοια,

ενν.Εθνικό-Συμβούλιο-Ραδιοτηλεόρασης: 15§2, 101Α,
- ονμ.Εθνικό-Συμβούλιο-Ραδιοτηλεόρασης,
- Μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

ενν.Εθνικότητα: 5§2,
- ονμ.Εθνικότητα,

ενν.Ειρήνη: 2§2,
- ονμ.Ειρήνη,
- πόλεμος βλ. έννοια,

ενν.Εισαγγελέας: 5ερμ.δήλ., 14§3, 62υκ.3, 87, 92, 86§4, 87§3,
- ονμ.Εισαγγελέας,
- γενική-έννοια = Λειτουργός δικαστικός,
• εφετών εισαγγελέας: 90§1, 90§3,
    - ονμ.εφετών-εισαγγελέας,

ενν.Ειδήσεις:
- ονμ.Ειδήσεις,
- αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση ειδήσεων: 15§2,
    - ονμ.αντικειμενική-και-με-ίσους-όρους-μετάδοση-ειδήσεων,
- μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

ενν.Εισφορά:
- ονμ.Εισφορά,
- γενική-έννοια = Πολιτική Κυβέρνησης,
• ανάπτυξης εμπορικής ναυτιλίας εισφορά: 107§1υκ.2,
    - ονμ.ανάπτυξης-εμπορικής-ναυτιλίας-εισφορά,
• αντισταθμιστική εξισωτική εισφορά: 78§5,
    - ονμ.αντισταθμιστική-εξισωτική-εισφορά,

ενν.Έκδοση-αλλοδαπού 5§2υκ.2,
- ελευθερία βλ. έννοια,

ενν.Έκθεση:
- ονμ.Έκθεση,
• αιτιολογική νομοσχεδίων έκθεση: 74§1, 74§3,
    - ονμ.αιτιολογική-νομοσχεδίων-έκθεση,
• απολογισμού και ισολογισμού τους Κράτους έκθεση: 98§1υκ.ε,
    - ονμ.απολογισμού-και-ισολογισμού-τους-Κράτους-έκθεση,

ενν.Εκλογή:
- ονμ.Εκλογή,
• αντιπροέδρου Βουλής εκλογή: 65§3, βλ. Βουλή,
    - ονμ.αντιπροέδρου-Βουλής-εκλογή,
• βουλευτή εκλογή: βλ. Βουλευτικές εκλογές,
    - ονμ.βουλευτή-εκλογή,
• προεδρείου Βουλής εκλογή: 65§2, βλ. Βουλή,
    - ονμ.προεδρείου-Βουλής-εκλογή,
• Προέδρου της Βουλής εκλογή: 65§3, βλ. Βουλή,
    - ονμ.Προέδρου-της-Βουλής-εκλογή,
• Προέδρου της Δημοκρατίας εκλογή: βλ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας,
    - ονμ.Προέδρου-της-Δημοκρατίας-εκλογή,

ενν.Εκλογικό-σύστημα: 54, 54§1, 72§1,
- ονμ.Εκλογικό-σύστημα,
- ονμ.σύστημα-εκλογικό,
- βουλευτικές εκλογές βλ. έννοια,

ενν.Έκταση: 17, 18, 24, 117,
- ονμ.Έκταση,
- περιοχή βλ. έννοια,
• αγροτική έκταση:
    - ονμ.αγροτική-έκταση,
    - αναδασμός αγροτικής έκτασης: 18§4,
• γεωργική έκταση: 12§5,
    - ονμ.γεωργική-έκταση,
• δασική έκταση: 24ερμ.δήλ., 117,
    - ονμ.δασική-έκταση,
    - απαλλοτρίωση αναγκαστική δασικής έκτασης: 117§4,
    - αποκλεισμός αλλαγής προορισμού δασικής έκτασης: 117§3,
    - διατήρηση δασικής μορφής δασικής έκτασης: 117§4,
    • αναδασωτέα δασική έκταση: 117§3,
• εγκαταλειμμένη έκταση: 18§6,
    - ονμ.εγκαταλειμμένη-έκταση,
• σε οικιστικές περιοχές έκταση: 24§5,
    - ονμ.σε-οικιστικές-περιοχές-έκταση,

ενν.Εκτελεστική-λειτουργία: 26§2,
- ονμ.Εκτελεστική-λειτουργία,
- γενική-έννοια = Λειτουργία,
- εξουσία βλ. έννοια,

ενν.Εκτελεστή-πράξη-διοικητικής-αρχής:
- ονμ.Εκτελεστή-πράξη-διοικητικής-αρχής,
- ακύρωση 95§1υκ.α,
- αρχή βλ. έννοια,
- Συμβούλιο της Επικρατείας βλ. έννοια,

ενν.Ελεγκτικό-Συνέδριο: 73§2υκ.1, 90§1, 98,
- ονμ.Ελεγκτικό-Συνέδριο,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,
- αντιπρόεδρος Ελεγκτικού Συνεδρίου: 90§5, 91§2,
    - ονμ.αντιπρόεδρος-Ελεγκτικού-Συνεδρίου,
- αποφάσεις αντίθετες, άρση αμφισβήτησης 100§1υκ.ε,
- αποχώρηση από υπηρεσία 118§5, 88§5,
- αρμοδιότητες Ελεγκτικού Συνδερίου: 98,
    - ονμ.αρμοδιότητες-Ελεγκτικού-Συνδερίου,
- άρση συγκρούσεων μεταξύ δικαστηρίων 100§1υκ.δ,
- έλεγχος αποφάσεων υπό ΣτΕ 98§3,
- προαγωγή 90§1, 90§2, 90§5,
- Πρόεδρος Ελεγκτικού Συνδερίου: 37§3, 90§5, 100§2υκ.1,
    - ονμ.Πρόεδρος-Ελεγκτικού-Συνδερίου,
- σύμβουλος Ελεγκτικού Συνδερίου: 90§2, 91§2, 99§1,
    - ονμ.σύμβουλος-Ελεγκτικού-Συνδερίου,
- σύνταξης γνωμοδότηση: 98§1, βλ. έννοια,

ενν.Ελευθερία:
- ονμ.Ελευθερία,
- δράση για την ελευθερία: 5§2υκ.2,
    - ονμ.δράση-για-την-ελευθερία,
- προστασία ελευθερίας: 5§2,
    - ονμ.προστασία-ελευθερίας,
• ακαδημαϊκή ελευθερία: 16§1μκ.2,
    - ονμ.ακαδημαϊκή-ελευθερία,
• ανάπτυξης προσωπικότητας ελευθερία: 5§1,
    - ονμ.ανάπτυξης-προσωπικότητας-ελευθερία,
• ανταπόκρισης ελευθερία: 19§1,
    - ονμ.ανταπόκρισης-ελευθερία,
• διδασκαλίας ελευθερία: 16§1,
    - ονμ.διδασκαλίας-ελευθερία,
• έρευνας, επιστήμης ελευθερία: 16§1μκ.1,
    - ονμ.έρευνας, επιστήμης ελευθερία,
• επικοινωνίας ελευθερία: 19§1,
    - ονμ.ελεύθερη-επικοινωνία,
    - ονμ.επικοινωνίας-ελευθερία,
• θρησκευτική ελευθερία: 13§1,
    - ονμ.θρησκευτική-ελευθερία,
• προσωπική ελευθερία:
    - ονμ.προσωπική-ελευθερία,
    - απαραβίαστη 5§3υκ.1,
    - στέρηση προσωπικής ελευθερίας: 7§4,
• συνδικαλιστική ελευθερία: 23,
    - ονμ.συνδικαλιστική-ελευθερία,
• τέχνης ελευθερία: 16§1μκ.1,
    - ονμ.τέχνης-ελευθερία,
• του συνεταιρίζεσθαι ελευθερία: 12,
    - ονμ.του-συνεταιρίζεσθαι-ελευθερία,
• τύπου ελευθερία: 14§2,
    - ονμ.τύπου-ελευθερία,

ενν.Ελλάδα: 1§1, 2§2, 3§1, 18§8, 28§3, 80ερμ.δήλ.,
- ονμ.Ελλάδα,
- απόδημος Ελληνισμός 108, βλ. Ελληνισμός απόδημος,
- Δημόσιο: 100A§1,
    - ονμ.Δημόσιο,
    - απαλλοτρίωση υπέρ του Δημοσίου: 17§6υκ.1, 117§4,
    - δαπάνες εις βάρος του Δημοσίου: 73§3, 106§6,
    - διατάξεις διαθήκης υπέρ του Δημοσίου: 109§1,
    - ελάττωση εσόδων, περιουσίας του Δημοσίου: 73§3,
- Διοίκηση Μ3Τ6, βλ. έννοια,
- εγκατάσταση στη Χώρα: 5§4,
    - ονμ.εγκατάσταση-στη-Χώρα,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- Έθνος: 1§3, 51§2,
    - ονμ.Έθνος,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Έλληνας πολίτης βλ. έννοια,
- Ελληνική Επικράτεια: 3§2, 5§2, 27§1, 27§2, 48§1, 51§4, 54§3,
    - ονμ.Ελληνική-Επικράτεια,
    - ονμ.Επικράτεια,
- Ελληνική ιθαγένεια βλ. έννοια,
- εξουσία βλ. έννοια,
- Ευρύτερος δημόσιος τομέας: 103§7, 103§8,
    - ονμ.Ευρύτερος-δημόσιος-τομέας,
- Ευρωπαϊκή Ένωση βλ. έννοια,
- θρησκεία 3§1, βλ. Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας,
- Κράτος: 2§2, 13§4, 14§3υκ.γ, 25§4, 36§1, 79§1, 101§1, 105§1, 108,
    - ονμ.Κράτος,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- Λαός: 1§3, 2§2, 26§3, 33§2, 103§1υκ.1,
    - ονμ.Λαός,
- Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας βλ. έννοια,
- Πατρίδα: 4§6, 59§1, 103§1, 108§1, 120§2,
    - ονμ.Πατρίδα,
- πληθυσμός: 22§1, 54§2,
    - ονμ.πληθυσμός,
- Πολιτεία: Μ3, 2§1, 13§3, 25§2, 52υκ.1,
    - ονμ.Πολιτεία,
- πολίτευμα βλ. έννοια,
- Χώρα:
    - ονμ.Χώρα,
    - ακεραιότητα, υπεράσπιση 33§2υκ.2,
    - άμυνα 22§4,
    - διεθνείς σχέσεις 78§5,
    - εγκατάσταση ελεύθερη 5§4μκ.1,
    - ζωή οικονομική και πολιτική, συμμετοχή 5§1,
    - θέση συναλλαγματική, εξασφάλιση 78§5,
    - χωροταξική αναδιάρθρωση 24§2,

ενν.Έλληνας:
- ονμ.Έλληνας,
- Έθνος βλ. Ελλάδα,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Λαός βλ. Ελλάδα,
• απόδημος Ελληνισμός βλ. έννοια,
• Έλληνας πολίτης βλ. έννοια,

ενν.Έλληνας-πολίτης: 4§1, 4§2, 4§3, 4§4, 4§5, 4§6, 4§7, 11§1, 12§1, 16§2, 16§4, 29§1, 31§1, 33§2, 36§2, 55§1, 108§1, 111§5, 120§2, 120§4,
- ονμ.Έλληνας-πολίτης,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Ελληνική ιθαγένεια βλ. έννοια,
- Λαός βλ. Ελλάδα,
- τίτλος ευγένειας ή διάκρισης: 4§7,
    - ονμ.τίτλος-ευγένειας-ή-διάκρισης,
    - ονμ.τίτλος-διάκρισης-ευγένειας,

ενν.Ελληνική-ιθαγένεια:
- ονμ.Ελληνική-ιθαγένεια,
- ονμ.ιθαγένεια,
- αφαίρεση ελληνικής ιθαγένειας: 4§3μκ.2,
    - ονμ.αφαίρεση-ελληνικής-ιθαγένειας,
- απόκτηση εκούσια άλλης (μη ελληνικής) 4§3μκ.2,
- Άγιον Όρος 105§1μκ.3,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Έλληνας πολίτης βλ. έννοια,
- Κώδιξ Ελληνικής Ιθαγένειας: 111§6,
    - ονμ.Κώδιξ-Ελληνικής-Ιθαγένειας,
- στέρηση και ανάκτηση Ελληνικής ιθαγένειας: 111§5,
    - ονμ.στέρηση-και-ανάκτηση-Ελληνικής-ιθαγένειας,

ενν.Ελληνισμός-απόδημος: 108,
- ονμ.Ελληνισμός-απόδημος,
- ονμ.απόδημος-Ελληνισμός,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- Έλληνας βλ. έννοια,
- Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού 108§2, βλ. έννοια,

ενν.Ενίσχυση-οικονομική:
- ονμ.Ενίσχυση-οικονομική,
- ονμ.οικονομική-ενίσχυση,
• προς ΑΕΙ 16§5υκ.2,
• προς κόμματα 29§2,

ενν.Ένοπλες-Δυνάμεις: 18§3, 45,
- ονμ.Ένοπλες-Δυνάμεις,
- ονμ.Δυνάμεις-ένοπλες,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- εναλλακτική θητεία: 4ερμ.δήλ.,
    - ονμ.εναλλακτική-θητεία,
- επιστράτευση βλ. έννοια,
- επίταξη για τις Ένοπλες Δυνάμεις: 18§3,
    - ονμ.επίταξη-για-τις-Ένοπλες-Δυνάμεις,

ενν.Ένορκοι 97§1μκ.1,
- δικαστήριο βλ. έννοια,

ενν.Ένταλμα-δικαστικό: 6§1, 6§2,
- ονμ.Ένταλμα-δικαστικό,
- δικαστικό ένταλμα:
    - ονμ.δικαστικό-ένταλμα,
- αδίκημα βλ. έννοια,

ενν.Εντολή:
- ονμ.Εντολή,
• διερευνητική εντολή: 35§2, 37§3,
    - ονμ.διερευνητική-εντολή,
• λαϊκή εντολή: ανανέωση 41§2,
    - ονμ.λαϊκή-εντολή,
• σχηματισμού Κυβέρνησης εντολή: 38§1υκ.2,
    - ονμ.σχηματισμού-Κυβέρνησης-εντολή,

ενν.Έντυπο: 14,
- ονμ.Έντυπο,
- γενική-έννοια = Τύπος,
- διαφάνεια στην ενημέρωση: 14§9,
    - ονμ.διαφάνεια-στην-ενημέρωση,
- επάγγελμα δημοσιογραφικό 14§8, βλ. έννοια,
- ευθύνη τύπου 14§7,
- κατάσχεση εντύπων: 14§3, 14§3,
    - ονμ.κατάσχεση-εντύπων,
- λογοκρισίας απαγόρευση 14§2,
- παύση έκδοσης 14§6,
- προσβολή από ανακριβές δημοσίευμα 14§5,
- χρηματοδότηση μέσων ενημέρωσης: 14§9,
    - ονμ.χρηματοδότηση-μέσων-ενημέρωσης,
• άλλο έντυπο: 14§3, 14§4,
    - ονμ.άλλο-έντυπο,
• εφημερίδα: 14§3, 14§4,
    - ονμ.εφημερίδα,

ενν.Ένωση: 12§1, 12§3,
- ονμ.Ένωση,
- σωματείο βλ. έννοια,
- οργανισμός βλ. έννοια,
• αθλητικών σωματείων ένωση: 16§9,
    - ονμ.αθλητικών-σωματείων-ένωση,
• δικαστικών λειτουργών ένωση: 89§5,
    - ονμ.δικαστικών-λειτουργών-ένωση,
• προσώπων ένωση: 12§1, 12§3,
    - ονμ.προσώπων-ένωση,

ενν.Έξοδα-του-Κράτους: 79§2, 79§3,
- ονμ.Έξοδα-του-Κράτους,
- προϋπολογισμός του Κράτους βλ. έννοια,

ενν.Έξοδος-από-τη-Χώρα:
- ονμ.Έξοδος-από-τη-Χώρα,
- απαγόρευση εξόδου από τη Χώρα: 5ερμ.δήλ.,
    - ονμ.απαγόρευση-εξόδου-από-τη-Χώρα,
- ελεύθερη έξοδος από τη Χώρα: 5§4μκ.1,
    - ονμ.ελεύθερη-έξοδος-από-τη-Χώρα,
- Χώρα βλ. Ελλάδα,

ενν.Εξουσία: 1§3,
- ονμ.Εξουσία,
- διάκριση εξουσιών: 26,
    - ονμ.διάκριση-εξουσιών,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- κατάχρηση εξουσίας: 9§2,
    - ονμ.κατάχρηση-εξουσίας,
- κράτους υποχρέωση βλ. έννοια,
- κυβερνητική πολιτική βλ. Πολιτική Κυβέρνησης,
- σφετερισμός λαϊκής κυριαρχίας: 120§3,
    - ονμ.σφετερισμός-λαϊκής-κυριαρχίας,
- υπέρβαση εξουσίας: 95§1υκ.α,
    - ονμ.υπέρβαση-εξουσίας,
• δικαστική εξουσία βλ. έννοια,
• εκτελεστική εξουσία βλ. Έκτελεστική λειτουργία,
• νόμιμη εξουσία: 120§3,
    - ονμ.νόμιμη-εξουσία,
• νομοθετική εξουσία βλ. Νομοθετική λειτουργία,
• πειθαρχική εξουσία: 91§1, 91§3, 92§3,
    - ονμ.πειθαρχική-εξουσία,

ενν.Επάγγελμα:
- ονμ.Επάγγελμα,
- ονμ.επαγγελματική-δραστηριότητα,
- εργαζόμενος βλ. Εργαζόμενος,
• δημοσιογραφικό επάγγελμα βλ. έννοια,

ενν.Επιστολή:
- ονμ.Επιστολή,
- απόρρητο επιστολών: 19§1μκ.1,
    - ονμ.απόρρητο-επιστολών,

ενν.Επιστράτευση: 18§3, 48§1, 22§4,
- ονμ.Επιστράτευση,

ενν.Επίταξη-για-τις-Ένοπλες-Δυνάμεις: 18§3,
- ονμ.Επίταξη-για-τις-Ένοπλες-Δυνάμεις,
- Ένοπλες Δυνάμεις βλ. έννοια,

ενν.Επιτροπή:
- ονμ.Επιτροπή,
- συμμετοχή δικαστικών λειτουργών σε επιτροπές: 89§2,
    - ονμ.συμμετοχή-δικαστικών-λειτουργών-σε-επιτροπές,
• δικαστική επιτροπή: 8υκ.2,
    - ονμ.δικαστική-επιτροπή,
• εξεταστική επιτροπή της Βουλής βλ. Βουλή,
• κοινοβουλευτική επιτροπή βλ. Βουλή
• Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή βλ. έννοια,

ενν.Επίτροπος-Γενικός-της-Επικρατείας: 90§1,
- ονμ.Επίτροπος-Γενικός-της-Επικρατείας,
- ονμ.Γενικός-Επίτροπος-της-Επικρατείας,

ενν.Επιχείρηση:
- ονμ.Επιχείρηση,
- αναγκαστική συμμετοχή του Κράτους σε επιχείρηση: 106§3,
    - ονμ.αναγκαστική-συμμετοχή-του-Κράτους-σε-επιχείρηση,
- βουλευτή συμμετοχή σε επιχείρηση: 57§4,
    - ονμ.βουλευτή-συμμετοχή-σε-επιχείρηση,
- εξαγορά επιχείρησης από το Κράτος : 106§3, 106§3, 106§4,
    - ονμ.εξαγορά-επιχείρησης-από-το-Κράτος-,
- κρατικοποίηση επιχείρησης: 106§3,
    - ονμ.κρατικοποίηση-επιχείρησης,
• δημόσια επιχείρηση: 17§7, 29§3, 56§1, 56§3, 57§1, 73§4, 104§1,
    - ονμ.δημόσια-επιχείρηση,
• δημόσιου χαρακτήρα επιχείρηση:
    - ονμ.δημόσιου-χαρακτήρα-επιχείρηση,
    - απεργίας δικαίωμα 23§2,
• ελεγχόμενη από το Κράτος επιχείρηση: 106§5,
    - ονμ.ελεγχόμενη-από-το-Κράτος-επιχείρηση,
• μονοπωλιακού χαρακτήρα επιχείρηση: 106§3, 106ερμ.δήλ.,
    - ονμ.μονοπωλιακού-χαρακτήρα-επιχείρηση,
• ναυτιλιακή αλλοδαπή επιχείρηση: 107§1,
    - ονμ.ναυτιλιακή-αλλοδαπή-επιχείρηση,

ενν.Εργαζόμενος: 22§1, 22§5, 23§2, 108§1,
- ονμ.Εργαζόμενος,
- απεργία: 23§2,
    - ονμ.Απεργία,
- επάγγελμα βλ. έννοια,
- θέση εργασίας βλ. έννοια,
- κοινωνική ασφάλιση: 22§5,
    - ονμ.ασφάλιση-κοινωνική,
    - ονμ.κοινωνική-ασφάλιση,
• δημόσιος λειτουργός βλ. Λειτουργός δημόσιος,
• δημόσιος υπάλληλος βλ. Υπάλληλος δημόσιος,
• υπάλληλος βλ. έννοια,

ενν.Εργασία: 22,
- ονμ.Εργασία,
- απεργία, βλ. όνομα,
- ασφάλιση κοινωνική, βλ. όνομα,
- γενικοί όροι εργασίας: 22§2, 22ερμ.δήλ.,
    - ονμ.γενικοί-όροι-εργασίας,
- διαιτησία: 22§2,
    - ονμ.διαιτησία,
- δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία 22§1,
- ελεύθερες διαπραγματεύσεις: 22§2,
    - ονμ.ελεύθερες-διαπραγματεύσεις,
- επίταξη προσωπικών υπηρεσιών: 22§4μκ.2,
    - ονμ.επίταξη-προσωπικών-υπηρεσιών,
- εργαζόμενος βλ. έννοια,
- προστασία εργασίας: 22§1υκ.1,
    - ονμ.προστασία-εργασίας,
- συλλογική σύμβαση εργασίας: 22§2, 22§3, 116§3,
    - ονμ.συλλογική-σύμβαση-εργασίας,
• αναγκαστική εργασία: 22§4μκ.1,
    - ονμ.αναγκαστική-εργασία,
• προσωπική εργασία: 22§4μκ.2,
    - ονμ.προσωπική-εργασία,

ενν.Έργο:
- ονμ.Έργο,
• κοινής ωφέλειας έργο: 17§6, 17§7, 106§6,
    - ονμ.κοινής-ωφέλειας-έργο,
• κοινόχρηστο έργο: 24§3,
    - ονμ.κοινόχρηστο-έργο,

ενν.Έρευνα-επιστημονική: προαγωγή 16§1μκ.1,
- ονμ.Έρευνα-επιστημονική,
- παιδεία βλ. έννοια,

ενν.Έρευνα-σε-κατοικία 9§1μκ.3,
- κατοικία βλ. έννοια,

ενν.Έσοδα-του-Κράτους:
- ονμ.Έσοδα-του-Κράτους,
- αναγραφή εσόδων του Κράτους στον προϋπολογισμό 79§2,
- διοίκηση εσόδων του Κράτους ανέφικτη 79§4,
- ελάττωση εσόδων του Κράτους, τρόπος κάλυψης 75§3,
- προϋπολογισμός του Κράτους βλ. έννοια,

ενν.Ευρωπαϊκή-Ένωση: 70§8,
- ονμ.Ευρωπαϊκή-Ένωση,
- Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση: 28ερμ.δήλ., 70§8, 80ερμ.δήλ.,
    - ονμ.Ευρωπαϊκή-Ολοκλήρωση,
    - ονμ.Ολοκλήρωση-Ευρωπαϊκή,

ενν.Έφεση: 14§4μκ.2, 96§2υκ.2, 111§3υπ.β,
- ονμ.Έφεση,
- δικαστήριο βλ. έννοια,

ενν.Εφημερίδα-της-Κυβερνήσεως: 35§1υκ.1, 44§3, 65§1, 110§5, 120§1,
- ονμ.Εφημερίδα-της-Κυβερνήσεως,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,

- Ζ -

ενν.Ζωή:
- ονμ.Ζωή,
- προστασία ζωής: 5§2υκ.1,
    - ονμ.προστασία-ζωής,
• ιδιωτική, οικογενειακή ζωή:
    - ονμ.ιδιωτική-οικογενειακή-ζωή,
    - ονμ.οικογενειακή-ζωή,
    - απαραβίαστη 9§1,
• κοινωνική, οικονομική, πολιτική ζωή: 5§1,
    - ονμ.κοινωνική-οικονομική-πολιτική-ζωή,

- Η -

ενν.Ήθη-χρηστά: 5§1, 13§2υκ.2, 93§2,
- ονμ.Ήθη-χρηστά,
- ονμ.χρηστά-ήθη,

ενν.Ηθική-βλάβη: 6§3μκ.2,
- ονμ.Ηθική-βλάβη,

ενν.Ηλικία:
- ονμ.Ηλικία,
• παιδική ηλικία:
    - ονμ.παιδική-ηλικία,
    - προστασία παιδικής ηλικίας: 21§1,
• έτος αποχώρησης δικαστών: 88§5,
    - ονμ.έτος-αποχώρησης-δικαστών,
    - δικαστής βλ. Λειτουργός δικαστικός,

- Θ -

ενν.Θεμέλιο-του-πολιτεύματος 1§2,
- πολίτευμα βλ. έννοια,

ενν.Θέμα-εθνικό: 41§2, 44§2,
- ονμ.Θέμα-εθνικό,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,

ενν.Θεμελιώδεις-διατάξεις-Συντάγματος 110§1,
- Σύνταγμα βλ. έννοια,

ενν.Θέση: (εργασίας)
- ονμ.Θέση,
- εργαζόμενος βλ. έννοια,
- διορισμός σε θέση δημ. υπηρεσίας, ΟΤΑ, ν.π.δ.δ. κ.λπ. 104§1,
• αξίωμα: 30§2, 55§2,
    - ονμ.αξίωμα,
• εκτός υπαλληλικής ιεραρχίας θέση: 103§5,
    - ονμ.εκτός-υπαλληλικής-ιεραρχίας-θέση,
• οργανική θέση: 103§4υκ.1,
    - ονμ.οργανική-θέση,
    - σύνολο αποδοχών 104§2,
    • ειδικού επιστημονικού, τεχνικού βοηθητικού προσωπικού οργανική θέση: 103§3υκ.1,
    • μη νομοθετημένη οργανική θέση: 103§2υκ.1,

ενν.Θεσμός-συνταγματικός:
- ονμ.Θεσμός-συνταγματικός,
- ονμ.συνταγματικός-θεσμός,
- αποκατάσταση συνταγματικού θεσμού: 48§5,
    - ονμ.αποκατάσταση-συνταγματικού-θεσμού,
- Σύνταγμα βλ. έννοια,

ενν.Θητεία-εναλλακτική 4ερμ.δήλ.,
- Ένοπλες Δυνάμεις βλ. έννοια,

ενν.Θρησκεία:
- ονμ.Θρησκεία,
- Άγιο Όρος βλ. έννοια,
- θρησκευτική συνείδηση: 13§1μκ.1, 16§2,
    - ονμ.θρησκευτική-συνείδηση,
- λατρεία 13§2, βλ. έννοια,
- Οικουμενικό Πατριαρχείο βλ. έννοια,
- Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας βλ. έννοια,
- Πατριαρχείο: 18§8, 105,
    - ονμ.Πατριαρχείο,
- Πατριαρχικός Τόμος: 3§1μκ.3,
    - ονμ.Πατριαρχικός-Τόμος,
- προσηλυτισμός: 13§2μκ.3,
    - ονμ.προσηλυτισμός,
• γνωστή θρησκεία:
    - ονμ.γνωστή-θρησκεία,
    - ελεύθερη 13§2, 13§3,
• επικρατούσα θρησκεία: 3§1υκ.1, 13§3,
    - ονμ.επικρατούσα-θρησκεία,

ενν.Θύματα-πολέμου 21§2,
- πόλεμος βλ. έννοια,

- Ι -

ενν.Ιδιοκτησία: 17, 18,
- ονμ.Ιδιοκτησία,
- γενικό συμφέρον και ιδιοκτησία: 17§1,
    - ονμ.γενικό-συμφέρον-και-ιδιοκτησία,
- ελεύθερη χρήση και κάρπωση ιδιοκτησίας: 18§5,
    - ονμ.ελεύθερη-χρήση-και-κάρπωση-ιδιοκτησίας,
- μέτρα περιοριστικά ιδιοκτησίας: 24§6,
    - ονμ.μέτρα-περιοριστικά-ιδιοκτησίας,
- στέρηση ιδιοκτησίας: 17§2,
    - ονμ.στέρηση-ιδιοκτησίας,
    • απαλλοτρίωση: 17§2, 17§3, 17§4, 18§8, 117§7,
        • υπέρ δημοσίου απαλλοτρίωση: 17§6, 17§3,
    • αποζημίωση ιδιοκτησίας: 17§2, 17§3, 17§4, 17§5, 17§6, 17§7,
        - απόφαση δικαστική 17§2, 17§3, 17§4, 18§6,
        - δικαιοδοσία ενιαία 17§4, 117§7,
        - προσδιορισμός 17§2, 17§3,
• αγροτική ιδιοκτησία: 18§4, 18§3,
    - ονμ.αγροτική-ιδιοκτησία,
• αρχαιολογικών χώρων ιδιοκτησία: 18§1,
    - ονμ.αρχαιολογικών-χώρων-ιδιοκτησία,
• λιμνών, λιμνοθαλασσών ιδιοκτησία: 18§2,
    - ονμ.λιμνών, λιμνοθαλασσών ιδιοκτησία,
• μεταλλείων, ορυχείων ιδιοκτησία: 18§1,
    - ονμ.μεταλλείων, ορυχείων ιδιοκτησία,
• περιοχής οικιστικής ιδιοκτησία: 24§4,
    - ονμ.περιοχής-οικιστικής-ιδιοκτησία,
• πλούτου υπόγειου, σπηλαίων ιδιοκτησία: 18§1,
    - ονμ.πλούτου-υπόγειου, σπηλαίων ιδιοκτησία,

ενν.Ισοβιότητα-δικαστικών-λειτουργών 88§1,
- δικαστικός λειτουργός βλ. Λειτουργός δικαστικός,

ενν.Ισολογισμός-γενικός-του-Κράτους: 79§7,
- ονμ.Ισολογισμός-γενικός-του-Κράτους,
- γενικός ισολογισμός του Κράτους:
    - ονμ.γενικός-ισολογισμός-του-Κράτους,
- έκθεση Ελεγκτικού Συνεδρίου 98§1υκ.ε,

ενν.Ισότητα: 4,
- ονμ.Ισότητα,
- διάκριση βλ. έννοια,
• ανδρών και γυναικών ισότητα βλ. έννοια,
• ενώπιον του νόμου ισότητα: 4§1,
    - ονμ.ενώπιον-του-νόμου-ισότητα,

ενν.Ισότητα-ανδρών-και-γυναικών: 4, 116§2,
- ονμ.Ισότητα-ανδρών-και-γυναικών,
- ισότητα Ελλήνων και Ελληνίδων:
    - ονμ.ισότητα-Ελλήνων-και-Ελληνίδων,

ενν.Ισχύς:
- ονμ.Ισχύς,
• Συντάγματος ισχύς 107§2, 111§1, 111§3, 112§1, 112§4, 120§1, βλ. Σύνταγμα,
• συντακτικής πράξεως ισχύς: 112§3,
    - ονμ.συντακτικής-πράξεως-ισχύς,
• ψηφίσματος ισχύς: 111§4,
    - ονμ.ψηφίσματος-ισχύς,

- Κ -

ενν.Καθεστώς:
- ονμ.Καθεστώς,
• αγιορειτικό καθεστώς: 105,
    - ονμ.αγιορειτικό-καθεστώς,
• εκκλησιαστικό καθεστώς: 3§2,
    - ονμ.εκκλησιαστικό-καθεστώς,

ενν.Καθηγητής-ΑΕΙ: 16§6, 56§2, 112§3,
- ονμ.Καθηγητής-ΑΕΙ,
- παιδεία βλ. έννοια,

ενν.Καθήκοντα-διοικητικά:
- ανάθεση-σε-δικαστικούς-λειτουργούς 89§3,
- δικαστικός λειτουργός βλ. έννοια,

ενν.Κακούργημα: 6§4υκ.1, 7§3, 62υκ.5, 97§1, 97§3,
- ονμ.Κακούργημα,
- γενική-έννοια = Έγκλημα,

ενν.Κάκωση-σωματική: 7§2,
- ονμ.Κάκωση-σωματική,
- αδίκημα βλ. έννοια,

ενν.Κατακράτηση-παράνομη: 6§2μκ.3,
- ονμ.Κατακράτηση-παράνομη,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,

ενν.Κατάσταση-πολιορκίας: 48, 72§1υκ.1,
- ονμ.Κατάσταση-πολιορκίας,
- ονμ.πολιορκίας-κατάσταση,
- ένοπλο κίνημα βλ. Κίνημα ένοπλο,
- πόλεμος βλ. έννοια,

ενν.Καταστατικός-Χάρτης: 3§1, 105§3,
- ονμ.Καταστατικός-Χάρτης,

ενν.Κατάσχεση-εντύπων 14§3, 14§3,

ενν.Κατοικία: 9§1μκ.1,
- ονμ.Κατοικία,
- άσυλο κατοικίας: 9,
    - ονμ.άσυλο-κατοικίας,
    - παραβίαση οικιακού ασύλου: 9§2,
- ειδική φροντίδα του Κράτους 21§4,
- έρευνα σε κατοικία: 9§1μκ.3,
    - ονμ.έρευνα-σε-κατοικία,
- οικογένεια βλ. έννοια,

ενν.Κεφάλαια-εξωτερικού:
- ονμ.Κεφάλαια-εξωτερικού,
- επανεξαγωγή κεφαλαίων εξωτερικού: 106§3,
    - ονμ.επανεξαγωγή-κεφαλαίων-εξωτερικού,
- επενδύσεις κεφαλαίων εξωτερικού: 107§2,
    - ονμ.επενδύσεις-κεφαλαίων-εξωτερικού,
- νομοθεσία αυξημένης τυπικής ισχύος 107§1,
- προστασία κεφαλαίων εξωτερικού: 107,
    - ονμ.προστασία-κεφαλαίων-εξωτερικού,

ενν.Κήρυξη-πολέμου 36§1,
- πόλεμος βλ. έννοια,

ενν.Κίνδυνος-εξωτερικός: 48§1,
- ονμ.Κίνδυνος-εξωτερικός,
- επιστράτευση βλ. έννοια,
- κατάσταση πολιορκίας βλ. έννοια,

ενν.Κίνημα-ένοπλο: 48§1,
- ονμ.Κίνημα-ένοπλο,
- κατάσταση πολιορκίας βλ. έννοια,

ενν.Κινηματογράφος: 15§1,
- ονμ.Κινηματογράφος,

ενν.Κληροδότημα: 109,
- ονμ.Κληροδότημα,
- μητρώο κληροδοτημάτων: 109§3,
    - ονμ.μητρώο-κληροδοτημάτων,

ενν.Κοινωνία-της-Πληροφορίας: ,
- ονμ.Κοινωνία-της-Πληροφορίας,
- δικαίωμα συμμετοχής στην ΚτΠ: 5Α§2,
    - ονμ.δικαίωμα-συμμετοχής-στην-ΚτΠ,
- εγγυήσεις ηλεκτρονικών πληροφοριών: 5Α§2, 9, , 19,
    - ονμ.εγγυήσεις-ηλεκτρονικών-πληροφοριών,
- πληροφορία βλ. έννοια,
- πρόσβαση στις ηλεκτρονικές πληροφορίες: 5Α§2,
    - ονμ.πρόσβαση-στις-ηλεκτρονικές-πληροφορίες,

ενν.Κοινωνικό-κράτος-δικαίου: 25§1, 25§3,
- ονμ.Κοινωνικό-κράτος-δικαίου,
- κυβερνητική πολιτική βλ. Πολιτική Κυβέρνησης,

ενν.Κόμμα-πολιτικό: 29,
- ονμ.Κόμμα-πολιτικό,
- ονμ.πολιτικό-κόμμα,
- αρχηγός κόμματος: 37§2,
    - ονμ.αρχηγός-κόμματος,
- δαπάνες εκλογικές κόμματος: 29§2,
    - ονμ.δαπάνες-εκλογικές-κόμματος,
- διαχείριση οικονομική, διαφάνεια 29§2,
- διερευνητική εντολή: 37§2, 37§3, 37§4, 37ερμ.δήλ.,
- δικαίωμα κόμματος: 29§2,
    - ονμ.δικαίωμα-κόμματος,
- δράση κόμματος: 29§1υκ.1,
    - ονμ.δράση-κόμματος,
- εκδηλώσεις υπέρ ή κατά κόμματος: 29§3,
    - ονμ.εκδηλώσεις-υπέρ-ή-κατά-κόμματος,
- εκπρόσωπος κόμματος: 37§4,
    - ονμ.εκπρόσωπος-κόμματος,
- ίδρυση κόμματος: 29§1,
    - ονμ.ίδρυση-κόμματος,
- κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος: 37§3,
    - ονμ.κοινοβουλευτική-δύναμη-κόμματος,
- κοινοβουλευτική ομάδα κόμματος βλ. έννοια,
- Κυβέρνηση από όλα τα κόμματα: 37§3,
    - ονμ.Κυβέρνηση-από-όλα-τα-κόμματα,
- νομοσχέδια για κόμματα: 72§1,
    - ονμ.νομοσχέδια-για-κόμματα,
- οικονομική ενίσχυση κόμματος: 29§2,
    - ονμ.οικονομική-ενίσχυση-κόμματος,
- οργάνωση κόμματος: 29§1υκ.1,
    - ονμ.οργάνωση-κόμματος,
    - ονμ.οργάνωση-πολιτικού-κόμματος,
- πολίτευμα βλ. έννοια,
- προεκλογικό μήνυμα κόμματος: 15§2υκ.2,
    - ονμ.προεκλογικό-μήνυμα-κόμματος,
- τμήμα νέων κόμματος: 29§1υκ.2,
    - ονμ.τμήμα-νέων-κόμματος,
• δεύτερο σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμμα: 37§3,
    - ονμ.δεύτερο-σε-κοινοβουλευτική-δύναμη-κόμμα,
• τρίτο σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμμα: 37§3,
    - ονμ.τρίτο-σε-κοινοβουλευτική-δύναμη-κόμμα,

ενν.Κοπή-νομίσματος 80§2,
- νόμισμα βλ. έννοια,

ενν.Κράτηση-προσωρινή 6§3μκ.1,
- ποινή βλ. έννοια,

ενν.Κυβέρνηση:
- ονμ.Κυβέρνηση,
- αίτηση για μυστική συνεδρίαση της Βουλής από την Κυβέρνηση: 66§1μκ.1,
    - ονμ.αίτηση-για-μυστική-συνεδρίαση-της-Βουλής-από-την-Κυβέρνηση,
- αποστολή της Κυβέρνησης: Μ3Τ4Κ1, 81, 82, 83,
    - ονμ.αποστολή-της-Κυβέρνησης,
- άσκηση εκτελεστικής λειτουργίας: 26§2,
    - ονμ.άσκηση-εκτελεστικής-λειτουργίας,
- δικαίωμα πρότασης νόμων: 73§1,
    - ονμ.δικαίωμα-πρότασης-νόμων,
- διοίκηση Ενόπλων Δυνάμεων: 45μκ.1,
    - ονμ.διοίκηση-Ενόπλων-Δυνάμεων,
- εμπιστοσύνη της Βουλής: 37§2, 41§2, 84§1, 84§3, 84§4, 84§5,
    - ονμ.εμπιστοσύνη-της-Βουλής,
- κατάσταση πολιορκίας 48§1, 48§2, 48§5, βλ. έννοια,
- καταψήφιση Κυβέρνησης: 38§1, 41§1,
    - ονμ.καταψήφιση-Κυβέρνησης,
- μέλος Κυβέρνησης βλ. έννοια,
- παύση Κυβέρνησης: 34§1υκ.2, 35§1υκ.2, 38,
    - ονμ.παύση-Κυβέρνησης,
- πολιτική Κυβερνησης βλ. έννοια,
- πρόταση της Κυβερνησης: 41§2, 48§1,
    - ονμ.πρόταση-της-Κυβερνησης,
- συγκρότηση της Κυβέρνησης: Μ3Τ4Κ1, 81, 82, 83,
    - ονμ.συγκρότηση-της-Κυβέρνησης,
- σύνθεση Κυβέρνησης: 81§1υκ.1,
    - ονμ.σύνθεση-Κυβέρνησης,
- σχηματισμός Κυβέρνησης: 37§2, 84§1μκ.3,
    - ονμ.σχηματισμός-Κυβέρνησης,
- τροπολογίες βουλευτών συγκατάθεση Κυβέρνησης: 74§3,
    - ονμ.τροπολογίες-βουλευτών-συγκατάθεση-Κυβέρνησης,
• από όλα τα κόμματα κυβέρνηση: 37§3,
    - ονμ.από-όλα-τα-κόμματα-κυβέρνηση,

ενν.Κυριαρχία:
- ονμ.Κυριαρχία,
• εθνική κυριαρχία: 28§3,
    - ονμ.εθνική-κυριαρχία,
• λαϊκή κυριαρχία: 1§2,
    - ονμ.λαϊκή-κυριαρχία,
    - έκφραση λαϊκής κυριαρχίας: 52υκ.1,
    - σφετερισμός λαϊκής κυριαρχίας: 120§3,

ενν.Κυριότητα-ψιλή:
- ονμ.Κυριότητα-ψιλή,
- εξαγορά ψιλής κυριότητας εμφυτευτικών κτημάτων: 117§2,
    - ονμ.εξαγορά-ψιλής-κυριότητας-εμφυτευτικών-κτημάτων,

ενν.Κώδικας-διοικητικός-δικαστικός: 76§6,
- ονμ.Κώδικας-διοικητικός-δικαστικός,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

ενν.Κωδίκελλος:
- ονμ.Κωδίκελλος,
- μεταβολή περιεχομένου ή όρων κωδίκελλου: 109§1,
    - ονμ.μεταβολή-περιεχομένου-ή-όρων-κωδίκελλου,

ενν.Κωδικοποίηση-υφιστάμενων-διατάξεων 76§7,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

- Λ -

ενν.Λατρεία: 13§2,
- ονμ.Λατρεία,
- δημόσια τάξη βλ. Τάξη δημόσια,
- θρησκεία βλ. έννοια,

ενν.Λειτουργία:
- ονμ.Λειτουργία,
- εξουσία βλ. εξουσία,
- διοίκηση βλ. έννοια,
• δικαστική λειτουργία: 26§3,
    - ονμ.δικαστική-λειτουργία,
• εκτελεστική λειτουργία: 26§2,
    - ονμ.εκτελεστική-λειτουργία,
• πολιτεύματος δημοκρατικού ελεύθερη λειτουργία: 29§1υκ.1,
    - ονμ.πολιτεύματος-δημοκρατικού-ελεύθερη-λειτουργία,
• νομοθετική λειτουργία: 26§1, 77§1,
    - ονμ.νομοθετική-λειτουργία,

ενν.Λειτουργός-δημόσιος: (87 - 92), 16§6,
- ονμ.Λειτουργός-δημόσιος,
- γενική-έννοια: Εργαζόμενος,
• βουλευτής βλ. έννοια,
• δικαστικός λειτουργός βλ. έννοια,
• καθηγητής ΑΕΙ βλ. έννοια,
• Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,

ενν.Λειτουργός-δικαστικός: (87 - 92)
- ονμ.Λειτουργός-δικαστικός,
- ονμ.δικαστής, 87, 88§6, 91§3, 92§3, 97§1, 102§4,
- ονμ.δικαστικός-λειτουργός,
- γενική έννοια = Λειτουργός δημόσιος,
- αγωγή κακοδικίας: 99,
    - ονμ.αγωγή-κακοδικίας,
- ανεξαρτησία λειτουργική προσωπική δικαστών: 87§1,
    - ονμ.ανεξαρτησία-λειτουργική-προσωπική-δικαστών,
- ανώτατο δικαστικό συμβούλιο βλ. έννοια,
- Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο βλ. έννοια,
- απαγόρευση απεργίας 23§2υκ.2,
- απαγόρευση εκδηλώσεων υπέρ ή κατά κομμάτων 29§3,
- αποδοχές δικαστικών λειτουργών: 88§2υκ.1,
    - ονμ.αποδοχές-δικαστικών-λειτουργών,
- αποσπάσεις 90§1,
- αποχώρηση από την υπηρεσία 88§5, 90§5υκ.2, 118§5,
- άσκηση καθηκόντων δικαστών: 87§2,
    - ονμ.άσκηση-καθηκόντων-δικαστών,
- ασυμβίβαστα δικαστικά: 89, 118§4,
    - ονμ.ασυμβίβαστα-δικαστικά,
- διαιτησία από δικαστικούς λειτουργούς: 89§3υκ.2, 118§4,
    - ονμ.διαιτησία-από-δικαστικούς-λειτουργούς,
- διαδικασία επιλογής 88§1,
- δικαίωμα προσφυγής δικαστικού λειτουργού: 90§3,
    - ονμ.δικαίωμα-προσφυγής-δικαστικού-λειτουργού,
- διορισμός 88§1, 88§3,
- ειδικό δικαστήριο, δίωξη υπουργών: 86§4,
- ενοποίηση πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης: 88ερμ.δήλ.,
    - ονμ.ενοποίηση-πρώτου-βαθμού-δικαιοδοσίας-της-πολιτικής-δικαιοσύνης,
- ένωση δικαστικών λειτουργών: 89§5,
    - ονμ.ένωση-δικαστικών-λειτουργών,
- εξέλιξη βαθμολογική, μισθολογική δικαστικών λειτουργών: 88§2,
    - ονμ.εξέλιξη-βαθμολογική, μισθολογική δικαστικών λειτουργών,
- εκπαιδευτικά καθήκοντα δικαστικών λειτουργών: 89§3,
    - ονμ.εκπαιδευτικά-καθήκοντα-δικαστικών-λειτουργών,
- εκπροσώπηση σε διεθνείς οργανισμούς δικαστικών λειτουργών: 89§3,
    - ονμ.εκπροσώπηση-σε-διεθνείς-οργανισμούς-δικαστικών-λειτουργών,
- επιθεώρηση τακτικών δικαστών: 87§3,
    - ονμ.επιθεώρηση-τακτικών-δικαστών,
- ισοβιότητα δικαστικών λειτουργών: 88§1,
    - ονμ.ισοβιότητα-δικαστικών-λειτουργών,
- μετάθεση δικαστικών λειτουργών: 90§1,
    - ονμ.μετάθεση-δικαστικών-λειτουργών,
- μετάταξη δικαστικών λειτουργών: 88§6, 90§1,
    - ονμ.μετάταξη-δικαστικών-λειτουργών,
- παύση δικαστικών λειτουργών: 88§4,
    - ονμ.παύση-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική αγωγή δικαστικών λειτουργών: 91§1, 91§3,
    - ονμ.πειθαρχική-αγωγή-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική απόφαση δικαστικών λειτουργών: 91§4,
    - ονμ.πειθαρχική-απόφαση-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική δίωξη δικαστικών λειτουργών: 91§2μκ.3, 118§2,
    - ονμ.πειθαρχική-δίωξη-δικαστικών-λειτουργών,
- πειθαρχική εξουσία δικαστικών λειτουργών: 91§1, 91§3,
    - ονμ.πειθαρχική-εξουσία-δικαστικών-λειτουργών,
- περίοδος δοκιμαστική και εκπαιδευτική δικαστικών λειτουργών: 88§3υκ.1,
    - ονμ.περίοδος-δοκιμαστική-και-εκπαιδευτική-δικαστικών-λειτουργών,
- προαγωγή διοικητικών δικαστών: 88§6μκ.3,
    - ονμ.προαγωγή-διοικητικών-δικαστών,
- προαγωγή δικαστικών λειτουργών: 90§1, 90§3, 118§2, 118§3,
    - ονμ.προαγωγή-δικαστικών-λειτουργών,
- προσόντα δικαστικών λειτουργών: 88§1,
    - ονμ.προσόντα-δικαστικών-λειτουργών,
- συμβούλιο χαρίτων: 47§1,
    - ονμ.συμβούλιο-χαρίτων,
- τοποθετήσεις δικαστικών λειτουργών: 90§1,
    - ονμ.τοποθετήσεις-δικαστικών-λειτουργών,
- υπακοή στο Σύνταγμα και τους νόμους 87§2,
- υπηρεσιακή κατάσταση δικαστικών λειτουργών: 88§2υκ.1,
    - ονμ.υπηρεσιακή-κατάσταση-δικαστικών-λειτουργών,
• αντεισαγγελέας:
    - ονμ.αντεισαγγελέας,
    • Αρείου Πάγου αντεισαγγελέας: 88§6,
    • εφετών αντεισαγγελέας: 88§5,
• αρεοπαγίτης: 87§3,
    - ονμ.αρεοπαγίτης,
• εισαγγελέας βλ. έννοια,
• μέλος του ΑΠ, συμμετοχή σε συμβούλια 88§7,
• μέλος του ΣτΕ, συμμετοχή σε συμβούλια 88§7,
• νόμιμος δικαστής: 8υκ.1,
    - ονμ.νόμιμος-δικαστής,
• στρατοδίκης βλ. σώμα δικαστικό των ενόπλων δυνάμεων,
• τακτικός δικαστής: 87§1, 88§3, 88§3, 97§1μκ.1,
    - ονμ.τακτικός-δικαστής,
• πρόεδρος εφετών: 90§2υκ.1, 118§1,
    - ονμ.πρόεδρος-εφετών,

ενν.Λίμνη-και-λιμνοθάλασσα: 18§2,
- ονμ.Λίμνη-και-λιμνοθάλασσα,
- ονμ.λιμνοθάλασσα-και-λίμνη,
- εκμετάλλευση λιμνών και λιμνοθαλασσών: 18§2,
    - ονμ.εκμετάλλευση-λιμνών-και-λιμνοθαλασσών,

ενν.Λογοκρισία: 14§2μκ.2,
- ονμ.Λογοκρισία,
- τύπος βλ. έννοια,

- Μ -

ενν.Μέλος-της-Κυβέρνησης: 81§1,
- ονμ.Μέλος-της-Κυβέρνησης,
- ονμ.μέλος-Κυβέρνησης,
- ολική-έννοια: Κυβέρνηση,
- αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας μέλους Κυβέρνησης: 81§3,
    - ονμ.αναστολή-επαγγελματικής-δραστηριότητας-μέλους-Κυβέρνησης,
- διορισμός μέλους Κυβέρνησης: 37§1,
    - ονμ.διορισμός-μέλους-Κυβέρνησης,
- δίωξη μέλους Κυβέρνησης: 86,
    - ονμ.δίωξη-μέλους-Κυβέρνησης,
    - απόφαση 86§2, 86§3,
    - πρόταση 86§3,
    - ειδικό δικαστήριο 86§4,
- εμπιστοσύνη Βουλής προς μέλος Κυβέρνησης: 84§2υκ.1,
    - ονμ.εμπιστοσύνη-Βουλής-προς-μέλος-Κυβέρνησης,
- ευθύνη μέλους Κυβέρνησης: 86,
    - ονμ.ευθύνη-μέλους-Κυβέρνησης,
- παύση μέλους Κυβέρνησης: 37§1,
    - ονμ.παύση-μέλους-Κυβέρνησης,
- προσόντα μέλους Κυβέρνησης: 81§2,
    - ονμ.προσόντα-μέλους-Κυβέρνησης,
• Αντιπρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου:
    - ονμ.Αντιπρόεδρος-του-Υπουργικού-Συμβουλίου,
• Πρόεδρος της Κυβέρνησης: 44§3, 81§1υκ.1μκ.3,
    - ονμ.Πρόεδρος-της-Κυβέρνησης,
• Πρωθυπουργός βλ. έννοια,
• Υπουργός βλ. έννοια,
• Υπουργός αναπληρωτής: 81§1υκ.2,
    - ονμ.Υπουργός-αναπληρωτής,
• Υπουργός χωρίς χαρτοφυλάκιο: 81§1υκ.2,
    - ονμ.Υπουργός-χωρίς-χαρτοφυλάκιο,
• Υφυπουργός 81§1υκ.2, βλ. έννοια,
• Υφυπουργός μόνιμος υπηρεσιακός: 81§1υκ.2,
    - ονμ.Υφυπουργός-μόνιμος-υπηρεσιακός,

ενν.Μέσο-ενημέρωσης:
- ονμ.Μέσο-ενημέρωσης,
- ονμ.Μέσα-ενημέρωσης,
- ονμ.ενημέρωσης-μέσα,
- ανεξάρτητη αρχή ραδιοφωνίας τηλεόρασης: 15§2,
    - ονμ.ανεξάρτητη-αρχή-ραδιοφωνίας-τηλεόρασης,
- ασυμβίβαστα ιδιοκτητών, εταίρων μέσων ενημέρωσης: 14§9μκ.4, 14§9μκ.5,
    - ονμ.ασυμβίβαστα-ιδιοκτητών, εταίρων μέσων ενημέρωσης,
- δημοσίευμα βλ. έννοια,
- δημοσιογραφικό επάγγελμα βλ. έννοια,
- διαφάνεια στην ενημέρωση: 14§9μκ.2,
    - ονμ.διαφάνεια-στην-ενημέρωση,
- Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης: 15§2, βλ. έννοια,
    - ονμ.Εθνικό-Συμβούλιο-Ραδιοτηλεόρασης,
- ειδήσεις βλ. έννοια,
- εκπομπή ανακριβής, δυσφημιστική: 14§5μκ.1, 14§5μκ.2,
    - ονμ.εκπομπή-ανακριβής, δυσφημιστική,
- έλεγχος μέσου ενημέρωσης: 15§2, βλ. έννοια,
    - ονμ.έλεγχος-μέσου-ενημέρωσης,
- ευθύνη αστική, ποινική μέσου ενημέρωσης: 14§7,
    - ονμ.ευθύνη-αστική, ποινική μέσου ενημέρωσης,
- ιδιοκτησιακό καθεστώς μέσου ενημέρωσης: 14§9
    - ονμ.ιδιοκτησιακό-καθεστώς-μέσου-ενημέρωσης,
- μέσα χρηματοδότησης μέσου ενημέρωσης: 14§9
    - ονμ.μέσα-χρηματοδότησης-μέσου-ενημέρωσης,
- μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων: 15§2,
    - ονμ.μετάδοση-πληροφοριών-και-ειδήσεων,
- οικονομική κατάστασης μέσου ενημέρωσης: 14§9
    - ονμ.οικονομική-κατάστασης-μέσου-ενημέρωσης,
- πληροφορία βλ. έννοια,
- πολυφωνία στην ενημέρωση: 14§9μκ.2,
    - ονμ.πολυφωνία-στην-ενημέρωση,
- χρηματοδότηση μέσων ενημέρωσης: 14§9,
    - ονμ.χρηματοδότηση-μέσων-ενημέρωσης,
• ραδιοφωνία: 15,
    - ονμ.ραδιοφωνία,
     (βλ. τηλεόραση)
• τηλεόραση: 14, 15,
    - ονμ.τηλεόραση,
    - ανάκληση άδειας σταθμού: 14§9μκ.6,
    - έλεγχος άμεσος από το κράτος: 15§2,
    - ευθύνη αστική, ποινική: 14§7,
    - μετάδοση εργασιών Βουλής, επιτροπών: 15§2,
    - μηνύματα προεκλογικά κομμάτων: 15§2,
• τύπος βλ. έννοια,

ενν.Μετάδοση-πληροφοριών-και-ειδήσεων 15§2,
- μέσο ενημέρωσης βλ. έννοια,

ενν.Μεταλλεία: 18§1,
- ονμ.Μεταλλεία,
- γενική-έννοια = Υπόγειος πλούτος,

ενν.Μητρότητα:
- προστασία 21§1, βλ. Οικογένεια,

ενν.Μισθός:
- ονμ.Μισθός,
- εγγραφή στον προϋπολογισμό 80§1,

ενν.Μνημείο: 24§6,
- ονμ.Μνημείο,

ενν.Μονή: 18§8, 105§1, 105§2, 105§3, 105§5,
- ονμ.Μονή,
- Άγιο Όρος βλ. έννοια,
- θρησκεία βλ. έννοια,

- Ν -

ενν.Ναυτιλία-εμπορική: 107§1υκ.2,
- ονμ.Ναυτιλία-εμπορική,

ενν.Νέοι:
- ονμ.Νέοι,
- νεότητα: 21§3,
    - ονμ.νεότητα,
- συμμετοχή σε κόμματα νέων: 29§1υκ.2,
    - ονμ.συμμετοχή-σε-κόμματα-νέων,

ενν.Νεότητα:
- προστασία 21§3,
- Κράτος βλ. Εξουσία,
- νέοι βλ. έννοια,

ενν.Νομικό-Συμβούλιο-του-Κράτους: 100Α,
- ονμ.Νομικό-Συμβούλιο-του-Κράτους,
- αρμοδιότητες 100Αμκ.2,
- δικαστική εξουσία βλ. έννοια,
- προσωπικό 100Αμκ.3,

ενν.Νόμισμα:
- ονμ.Νόμισμα,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- κοπή, έκδοση νομίσματος: 80§2,
    - ονμ.κοπή, έκδοση νομίσματος,

ενν.Νομοθεσία:
- ονμ.Νομοθεσία,
- γενική-έννοια = Δίκαιο,
- εδάφιο, πρόταση νομοθεσίας: 17§4υκ.3, 42§1,
    - ονμ.εδάφιο, πρόταση νομοθεσίας,
- επιστημονική υπηρεσία: 65§5,
- κωδικοποίηση υφιστάμενων διατάξεων: 76§7,
- νομοθετική εξουσιοδότηση βλ. έννοια,
• κώδικας διοικητικός, δικαστικός: 76§6,
    - ονμ.κώδικας-διοικητικός, δικαστικός,
• νόμος βλ. έννοια,
• νομοσχέδιο βλ. έννοια,
• οικονομική νομοθεσία: 107,
    - ονμ.οικονομική-νομοθεσία,
• πράξη βλ. έννοια,
• προεδρικό διάταγμα βλ. Διάταγμα,
• προσθήκη βλ. έννοια,
• πρόταση νόμου βλ. έννοια,
• τροπολογία βλ. έννοια,

ενν.Νομοθετική-εξουσιοδότηση: 36§4, 43§2, 43§4, 43§5, 72§1, 78§3, 78§4υκ.1,
- ονμ.Νομοθετική-εξουσιοδότηση,
- ονμ.εξουσιοδότηση-νομοθετική,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

ενν.Νομοθετική-λειτουργία: 26§1, 77§1,
- ονμ.Νομοθετική-λειτουργία,
- γενική-έννοια = Λειτουργία,
- εξουσία βλ. έννοια,
- νομοθεσία βλ. έννοια,

ενν.Νόμος:
- ονμ.Νόμος,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- αναδρομική ισχύς νόμου:
    - ονμ.αναδρομική-ισχύς-νόμου,
    - ονμ.Αναδρομικότητα-νόμου,
    • ποινικού 7§1,
    • φορολογικού 78§2,
- διάταξη νόμου: 74§4,
    - ονμ.διάταξη-νόμου,
    • αντισυνταγματική διάταξη νόμου: 100§4μκ.2,
        - ονμ.Αντισυνταγματική-διάταξη,
- δικαστές, υποχρέωση σεβασμού νόμων 87§2,
- έκδοση νόμου: 42§1, 112§1,
    - ονμ.έκδοση-νόμου,
- ερμηνεία νόμου: 77§1,
    - ονμ.ερμηνεία-νόμου,
    • αυθεντική 72§1υκ.1, 77§1,
- πρόταση νόμου βλ. έννοια,
• αντίθετος προς το Σύνταγμα νόμος: 93§4, 111§1,
    - ονμ.αντίθετος-προς-το-Σύνταγμα-νόμος,
• ερμηνευτικός νόμος: (μη) 77§2,
    - ονμ.ερμηνευτικός-νόμος,
• περί ευθύνης των υπουργών νόμος: 85μκ.1, 86,
    - ονμ.περί-ευθύνης-των-υπουργών-νόμος,
• πλαίσιο νόμος: 43§4, 43§3, 78§5,
    - ονμ.πλαίσιο-νόμος,
• ποινικός νόμος: 96§1,
    - ονμ.ποινικός-νόμος,
• τυπικός νόμος: 36§2, 100§1υκ.ε,
    - ονμ.τυπικός-νόμος,
• φορολογικός νόμος: 76§7, 78,
    - ονμ.φορολογικός-νόμος,

ενν.Νομοσχέδιο: (70 - 76)
- ονμ.Νομοσχέδιο,
- σχέδιο νόμου: 76§2,
    - ονμ.σχέδιο-νόμου,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- αιτιολογική έκθεση νομοσχεδίου: 74§1,
    - ονμ.αιτιολογική-έκθεση-νομοσχεδίου,
- αναπομπή νομοσχεδίου: 35§2υκ.δ, 42§1, 42§2, 76§2,
    - ονμ.αναπομπή-νομοσχεδίου,
    - ονμ.Αναπομπή-νομοσχεδίου,
- διατάξεις άσχετες νομοσχεδίου: 74§5,
    - ονμ.διατάξεις-άσχετες-νομοσχεδίου,
- έκθεση Γενικού Λογιστηρίου 75,
- επιστημονική υπηρεσία Βουλής 65§5, 74§1,
- κοινοβουλευτική επιτροπή 68§1, 70§2, 72§2, 74§2,
- κύριο αντικείμενο νομοσχεδίου: 74§5,
    - ονμ.κύριο-αντικείμενο-νομοσχεδίου,
- οικονομική και κοινωνική επιτροπή 82§3,
- προσθήκη νομοσχεδίου 73§3, 74§5, 76§3,
- τροπολογία νομοσχεδίου βλ. έννοια,
- ψήφιση νομοσχεδίου: 76§1,
    - ονμ.ψήφιση-νομοσχεδίου,
    - ονμ.ψήφιση-νόμου,
    - αναβολή 76§3,
    - από κοινοβουλευτική επιτροπή 70§2, 70§3, 70§4, 70§5, 72§2, 72§3, 72§4, 74§5,
    - από τμήμα διακοπής των εργασιών 70§5, 72§2, 74§5, 76§4,
• αντικείμενο δημοψηφίσματος νομοσχέδιο: 44§2,
    - ονμ.αντικείμενο-δημοψηφίσματος-νομοσχέδιο,
• αρμοδιότητα ολομέλειας νομοσχέδιο: 72§1,
    - ονμ.αρμοδιότητα-ολομέλειας-νομοσχέδιο,
• επείγοντος χαρακτήρα νομοσχέδιο: 76§5,
    - ονμ.επείγοντος-χαρακτήρα-νομοσχέδιο,
• επείγον νομοσχέδιο: 76§5,
    - ονμ.επείγον-νομοσχέδιο,
• επιβαρυντικό του Προϋπολογισμού νομοσχέδιο: 75§1, 75§3,
    - ονμ.επιβαρυντικό-του-Προϋπολογισμού-νομοσχέδιο,
• επιψήφιση κωδίκων νομοσχέδιο: 76§6,
    - ονμ.επιψήφιση-κωδίκων-νομοσχέδιο,
• κατεπείγον νομοσχέδιο: 76§4,
    - ονμ.κατεπείγον-νομοσχέδιο,
• συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο: 73§2, 73§3,
    - ονμ.συνταξιοδοτικό-νομοσχέδιο,
• φορολογικό νομοσχέδιο: 73§5, 78,
    - ονμ.φορολογικό-νομοσχέδιο,

- Ο -

ενν.Οικισμός: 24§2,
- ονμ.Οικισμός,
- ανάπτυξη οικισμού: 24§2,
    - ονμ.ανάπτυξη-οικισμού,
- οικιστική περιοχή βλ. έννοια,

ενν.Οικιστική-περιοχή: 24§2, 24§3, 24§4, 24§5μκ.1,
- ονμ.Οικιστική-περιοχή,
- οικισμος βλ. έννοια,

ενν.Οικογένεια:
- ονμ.Οικογένεια,
- γάμος: 21§1,
    - ονμ.γάμος,
- μητρότητα: 21§1,
    - ονμ.μητρότητα,
- οικογενειακή ζωή: 9§1μκ.2, 93§2,
    - ονμ.οικογενειακή-ζωή,
- προστασία οικογένειας: 21§1, 21§3,
    - ονμ.προστασία-οικογένειας,
• πολύτεκνη οικογένεια:
    - ονμ.πολύτεκνη-οικογένεια,
    - προστασία 21§2,

ενν.Οικονομία-εθνική: 18§6υκ.1, 24§1μκ.5, 106§1, 106§3,
- ονμ.Οικονομία-εθνική,
- ονμ.Οικονομία,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- εξασφάλιση συναλλαγματικής θέσης της Χώρας: 78§5,
    - ονμ.εξασφάλιση-συναλλαγματικής-θέσης-της-Χώρας,
- εξουσία βλ. έννοια,
- ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία βλ. Πρωτοβουλία ιδιωτική οικονομική,
- νόμισμα βλ. έννοια,
- οικονομία ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών: 106§1,
    - ονμ.οικονομία-ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών,
- οικονομική ανάπτυξη βλ. έννοια,
- Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή βλ. έννοια,
- Οικονομική και κοινωνική πολιτική βλ. έννοια,
- περιφερειακή ανάπτυξη βλ. έννοια,
- πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης βλ. έννοια,
- προϋπολογισμός του Κράτους βλ. έννοια,

ενν.Οικονομική-ανάπτυξη: 106§1, 106§3,
- ονμ.Οικονομική-ανάπτυξη,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

ενν.Οικονομική-και-Κοινωνική-Επιτροπή: 82§3,
- ονμ.Οικονομική-και-Κοινωνική-Επιτροπή,
- ονμ.Επιτροπή-Οικονομική-και-Κοινωνική,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

ενν.Οικονομική-και-κοινωνική-πολιτική: 82§3,
- ονμ.Οικονομική-και-κοινωνική-πολιτική,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή βλ. έννοια,

ενν.Οικουμενικό-Πατριαρχείο: 105§1μκ.2, 105§3, 105§4,
- ονμ.Οικουμενικό-Πατριαρχείο,
- θρησκεία βλ. έννοια,
- Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας βλ. έννοια,

ενν.Ομάδα-Κοινοβουλευτική:
- ονμ.Ομάδα-Κοινοβουλευτική,
- ονμ.κοινοβουλευτική-ομάδα-κόμματος,
- εντολή διερευνητική 37§4,
- Βουλή βλ. έννοια,
- κόμμα πολιτικό βλ. έννοια,
- προσθήκη σε νομοσχέδιο 73§4,
- πρόταση διορισμού Πρωθυπουργού 38§2,
- σύσταση κοινοβουλευτικών επιτροπών 68§3,
- τροπολογία σε νομοσχέδιο 73§4,

ενν.Όπλο: 11§1,
- ονμ.Όπλο,
- ένοπλες δυνάμεις βλ. έννοια,
- ένοπλο κίνημα βλ. Κίνημα ένοπλο,
- σώματα ασφαλείας

ενν.Οργανισμός:
- ονμ.Οργανισμός,
- ένωση βλ. έννοια,
- σωματείο βλ. έννοια,
• δημόσιου συμφέροντος οργανισμός:
    - ονμ.δημόσιου-συμφέροντος-οργανισμός,
• διεθνής οργανισμός: 28§2μκ.1, βλ. έννοια,
    - ονμ.διεθνής-οργανισμός,
• ιδρυμάτων οργανισμός: 16§4, 16§5,
    - ονμ.ιδρυμάτων-οργανισμός,
• κοινής ωφέλειας οργανισμός: 104§1,
    - ονμ.κοινής-ωφέλειας-οργανισμός,
• οικονομικός οργανισμός: 78§5,
    - ονμ.οικονομικός-οργανισμός,
• συνεταιρισμός βλ. έννοια,
• τοπικής αυτοδιοίκησης οργανισμός βλ. ΟΤΑ,

ενν.Οργανισμός-Τοπικής-Αυτοδιοίκησης: 98§1υκ.α, 98§1υκ.γ, 102, 104§1μκ.1,
- ονμ.Οργανισμός-Τοπικής-Αυτοδιοίκησης,
- ονμ.τοπικής-αυτοδιοίκησης-οργανισμός,
- ονμ.Ο.Τ.Α., ονμ.ΟΤΑ,
- ολική-έννοια = Τοπική αυτοδιοίκηση,
- αιρετά όργανα ΟΤΑ: 102§3,
    - ονμ.αιρετά-όργανα-ΟΤΑ,
- αρμοδιότητες ΟΤΑ: 102§1,
    - ονμ.αρμοδιότητες-ΟΤΑ,
- αρμοδιότητα Ελεγκτικού Συνεδρίου 98§1υκ.α, 98§1υκ.γ, 98§1υκ.στ,
- αρχές ΟΤΑ: 102§2,
    - ονμ.αρχές-ΟΤΑ,
- αυτοτέλεια διοικητική, οικονομική ΟΤΑ: 102§2, 102§3,
    - ονμ.αυτοτέλεια-διοικητική-οικονομική-ΟΤΑ,
- βαθμίδες ΟΤΑ: 102§1,
    - ονμ.βαθμίδες-ΟΤΑ,
- δαπάνη σε βάρος ΟΤΑ: 73§3,
    - ονμ.δαπάνη-σε-βάρος-ΟΤΑ,
- εποπτεία κρατική ΟΤΑ: 102§4,
    - ονμ.εποπτεία-κρατική-ΟΤΑ,
- εκτέλεση έργων επ’ ωφελεία ΟΤΑ: 17§7,
    - ονμ.εκτέλεση-έργων-επ’-ωφελεία-ΟΤΑ,
- μεταβίβαση αρμοδιοτήτων προς την τοπική αυτοδιοίκηση: 102§5,
    - ονμ.μεταβίβαση-αρμοδιοτήτων-προς-την-τοπική-αυτοδιοίκηση,
- έσοδα τοπικά ΟΤΑ: είσπραξη 102§5,
    - ονμ.έσοδα-τοπικά-ΟΤΑ,
- όργανα αιρετά ΟΤΑ: πειθαρχικές ποινές 102§4,
    - ονμ.όργανα-αιρετά-ΟΤΑ,
- συλλογικές συμβάσεις υπαλλήλων ΟΤΑ: 22§3,
    - ονμ.συλλογικές-συμβάσεις-υπαλλήλων-ΟΤΑ,
- σύνδεσμοι αναγκαστικοί ή εκούσιοι ΟΤΑ: 102§3,
    - ονμ.σύνδεσμοι-αναγκαστικοί-ή-εκούσιοι-ΟΤΑ,
- τοπική υπόθεση: διοίκηση 102§1,
- τροπολογία σε βάρος ΟΤΑ: 73§3,
    - ονμ.τροπολογία-σε-βάρος-ΟΤΑ,
- τροπολογία υπέρ υπαλλήλων ΟΤΑ: 73§4,
    - ονμ.τροπολογία-υπέρ-υπαλλήλων-ΟΤΑ,
- υπάλληλος τοπικής αυτοδιοίκησης: 22§3, 23§2υκ.2, 29§3, 56§1, 56§3, 73§4, 98§1υκ.ζ, 103§6, 104,
    - ονμ.υπάλληλος-τοπικής-αυτοδιοίκησης,
    - υπάλληλος ΟΤΑ:
- συντάξεις σε βάρος προϋπολογισμού ΟΤΑ: 73§2,
    - ονμ.συντάξεις-σε-βάρος-προϋπολογισμού-ΟΤΑ,
• δεύτερου βαθμού ΟΤΑ: 102§1,
    - ονμ.δεύτερου-βαθμού-ΟΤΑ,
• πρώτου βαθμού ΟΤΑ: 102§1,
    - ονμ.πρώτου-βαθμού-ΟΤΑ,

ενν.Ορθόδοξη-Εκκλησία-της-Ελλάδας: 3§1,
- ονμ.Εκκλησία,
- ονμ.Ορθόδοξη-Εκκλησία-της-Ελλάδας,
- ονμ.Αυτοκέφαλη-Εκκλησία-της-Ελλάδας, 3§3,
- Αγία Γραφή: 3§3,
    - ονμ.Αγία-Γραφή,
- αποστολικοί κανόνες: 3§1μκ.2,
    - ονμ.αποστολικοί-κανόνες,
- Αρχιερέας εν ενεργεία: 3§1μκ.3,
    - ονμ.Αρχιερέας-εν-ενεργεία,
- θρησκεία βλ. Θρησκεία,
- Ιερά Σύνοδος: 3§1,
    - ονμ.Ιερά-Σύνοδος,
    - ονμ.Σύνοδος-Ιερά,
- Καταστατικός Χάρτης Εκκλησίας: 3§1,
    - ονμ.Καταστατικός-Χάρτης-Εκκλησίας,
- Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη: 3§3,
    - ονμ.Μεγάλη-του-Χριστού-Εκκλησία-στην-Κωνσταντινούπολη,
- Οικουμενικό Πατριαρχείο βλ. έννοια,
- όρκος Βουλευτών: 59,
    - ονμ.όρκος-Βουλευτών,
- Πατριαρχικός Τόμος της 29ης Ιουνίου 1850: 3§1μκ.3,
    - ονμ.Πατριαρχικός-Τόμος-της-29ης-Ιουνίου-1850,
- προσβολή χριστιανικής θρησκείας μέσω του τύπου: 14§3,
    - ονμ.προσβολή-χριστιανικής-θρησκείας-μέσω-του-τύπου,
- Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928: 3§1μκ.3,
    - ονμ.Συνοδική-Πράξη-της-4ης-Σεπτεμβρίου-1928,

ενν.Όριο:
- ονμ.Όριο,
• Επικράτειας όριο: 27§1,
    - ονμ.Επικράτειας-όριο,
• ηλικίας όριο:
    - ονμ.ηλικίας-όριο,
    • άμισθων φυλάκων υποθηκών και μεταγραφών 92§5,
    • δικαστών 88§5, 118§1, 118§3,
    • εκλογικό δικαίωμα 51§3μκ.2,
    • καθηγητών ΑΕΙ 16§6υκ.3,

ενν.Όρκος: 13§5, 33§2, 59,
- ονμ.Όρκος,

ενν.Ορυχεία: 18§1,
- ονμ.Ορυχεία,
- γενική-έννοια = Υπόγειος πλούτος,

- Π -

ενν.Παιδεία:
- ονμ.Παιδεία,
- ονμ.Εκπαίδευση,
- ανώτατη σχολή: 16§8υκ.2,
    - ονμ.ανώτατη-σχολή,
- ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα: 16§5,
    - ονμ.ανώτατο-εκπαιδευτικό-ίδρυμα,
    - ονμ.Α.Ε.Ι.,
    - δικαστικός λειτουργός, 89§2,
    - καθηγητής ΑΕΙ βλ. έννοια,
- διδακτικό προσωπικό: 16§1μκ.1, 16§6, 16§8, 89§2, 112§3,
    - ονμ.διδακτικό-προσωπικό,
- διδασκαλία: 16§1μκ.1,
    - ονμ.διδασκαλία,
- εκπαίδευση ανώτατη: 16§5,
    - ονμ.εκπαίδευση-ανώτατη,
- εκπαίδευση ανώτερη: 16§7,
    - ονμ.εκπαίδευση-ανώτερη,
- εκπαιδευτήριο: 16§8υκ.1,
    - ονμ.εκπαιδευτήριο,
    - ονμ.ίδρυμα-εκπαιδευτικό,
    • ιδιωτικό εκπαιδευτήριο: 16§8,
        - ονμ.ιδιωτική-παιδεία,
    • κρατικό εκπαιδευτήριο: 16§4,
- ελευθερία ακαδημαϊκή: 16§1μκ.2,
    - ονμ.ελευθερία-ακαδημαϊκή,
- επιστήμη: 16§1μκ.1,
    - ονμ.επιστήμη,
- έρευνα: 16§1μκ.1,
    - ονμ.έρευνα,
- φοίτηση υποχρεωτική: 16§3, 112§4,
    - ονμ.φοίτηση-υποχρεωτική,
- σκοπός παιδείας: 16§2,
    - ονμ.σκοπός-παιδείας,
- σπουδαστής: 16§4,
    - ονμ.σπουδαστής,
- σύλλογος φοιτητικός: 16§5υκ.2,
    - ονμ.σύλλογος-φοιτητικός,
- τέχνη βλ. έννοια,
• δωρεάν παιδεία: 16§4υκ.1,
    - ονμ.δωρεάν-παιδεία,
• Ελλήνων εργαζομένων εκτός Επικράτειας παιδεία: 108,
    - ονμ.Ελλήνων-εργαζομένων-εκτός-Επικράτειας-παιδεία,

ενν.Παιδική-ηλικία: προστασία 21§1,
- ονμ.Παιδική-ηλικία,

ενν.Παραδοσιακή-περιοχή:
- ονμ.Παραδοσιακή-περιοχή,
- γενική-έννοια = Περιοχή,
- προστασία παραδοσιακής περιοχής: 24§6μκ.1,
    - ονμ.προστασία-παραδοσιακής-περιοχής,

ενν.Παραμεθόρια-περιοχή: 106,
- ονμ.Παραμεθόρια-περιοχή,
- γενική-έννοια = Περιοχή,

ενν.Παράσημο:
- ονμ.Παράσημο,
- απονομή 46§2,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,

ενν.Παρέμβαση-βιοϊατρική: 5§5,
- ονμ.Παρέμβαση-βιοϊατρική,
- δικαίωμα βλ. έννοια,

ενν.Προστασία-έννομη: 20,
- ονμ.Προστασία-έννομη,
- δικαίωμα βλ. έννοια,

ενν.Πεποιθήσεις:
- ονμ.Πεποιθήσεις,
• θρησκευτικές πεποιθήσεις: 5§2υκ.1, 13§1, 13§3,
    - ονμ.θρησκευτικές-πεποιθήσεις,
• πολιτικές πεποιθήσεις: 5§2υκ.1,
    - ονμ.πολιτικές-πεποιθήσεις,

ενν.Περιβάλλον:
- ονμ.Περιβάλλον,
- αναδιάρθρωση χωροταξική 24§2,
- αρχή αειφορίας 24§1μκ.2,
- δασική έκταση 24§1, 24ερμ.δήλ.,
- δασικό οικοσύστημα 24ερμ.δήλ.,
- δασολόγιο 24§1,
- δάσος βλ. έννοια
- κτηματολόγιο εθνικό: 24§2υκ.2,
    - ονμ.εθνικό-κτηματολόγιο,
    - ονμ.κτηματολόγιο-εθνικό,
    - ονμ.κτηματολόγιο,
- περιοχή βλ. έννοια,
- προστασία περιβάλλοντος: 24§1,
    - ονμ.προστασία-περιβάλλοντος,
• πολιτιστικό περιβάλλον: 24§1,
    - ονμ.πολιτιστικό-περιβάλλον,
• φυσικό περιβάλλον: 24§1,
    - ονμ.φυσικό-περιβάλλον,

ενν.Περίθαλψη-απόρων: 21§3,
- ονμ.Περίθαλψη-απόρων,
- Κράτος βλ. Εξουσία,

ενν.Περιοχή:
- ονμ.Περιοχή,
- έκταση βλ. έννοια,
- ιδιοκτησία βλ. έννοια,
• αστική περιοχή: 18§7,
    - ονμ.αστική-περιοχή,
• νησιωτική περιοχή: 101§4,
    - ονμ.νησιωτική-περιοχή,
• οικιστική περιοχή: 24§3, 24§4, 24§5, 117§6,
    - ονμ.οικιστική-περιοχή,
• ορεινή περιοχή: 101§4,
    - ονμ.ορεινή-περιοχή,
• παραδοσιακή περιοχή 24§6, βλ. έννοια,
• παραμεθόρια περιοχή βλ. έννοια,

ενν.Περιφέρεια-εκλογική: 54§1, 54§3, 56§3υκ.1,
- ονμ.Περιφέρεια-εκλογική,
- ονμ.εκλογική-περιφέρεια,
- βουλευτικές εκλογές βλ. έννοια,

ενν.Περιφερειακή-ανάπτυξη:
- ονμ.Περιφερειακή-ανάπτυξη,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- προώθηση περιφερειακής ανάπτυξης: 106§1μκ.2,
    - ονμ.προώθηση-περιφερειακής-ανάπτυξης,

ενν.Πληθυσμός:
- ονμ.Πληθυσμός,
• νόμιμος πληθυσμός: 54§2, βλ. Ελλάδα - πληθυσμός,
    - ονμ.νόμιμος-πληθυσμός,

ενν.Πληροφόρηση:
- ονμ.Πληροφόρηση,
- δικαίωμα 5Α§1,
- περιορισμοί 5Α§1,
- πληροφορία βλ. έννοια,

ενν.Πληροφορία:
- ονμ.Πληροφορία,
- αίτημα παροχής πληροφοριών: 10§3μκ.1,
    - ονμ.αίτημα-παροχής-πληροφοριών,
- δημοσίευση πληροφοριών
- κοινωνία της πληροφορίας βλ. έννοια,
- πάροδος προθεσμίας παροχής πληροφοριών: 10§3μκ.2,
    - ονμ.πάροδος-προθεσμίας-παροχής-πληροφοριών,
- πληροφόρηση βλ. έννοια,
• ηλεκτρονική πληροφορία:
    - ονμ.ηλεκτρονική-πληροφορία,
    - εγγυήσεις παροχής ηλεκτρονικών πληροφοριών: 5Α§2μκ.2, 9, , 19,
    - πρόσβαση στις ηλεκτρονικές πληροφορίες: 5Α§2,
• δημοσίευμα βλ. έννοια,
• προσωπικά δεδομένα βλ. έννοια,

ενν.Πλοίο:
- ονμ.Πλοίο,
• υπό ελληνική σημαία πλοίο: 107§1, 107§3,
    - ονμ.υπό-ελληνική-σημαία-πλοίο,

ενν.Ποινή:
- ονμ.Ποινή,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- βασανιστήρια βλ. έννοια,
- βία βλ. έννοια,
- έγκλημα βλ. έννοια,
- κράτηση προσωρινή: 6§3μκ.1,
    - ονμ.κράτηση-προσωρινή,
- μετατροπή, μετριασμός, χάρη ποινής: 47§1,
    - ονμ.μετατροπή, μετριασμός, χάρη ποινής,
- ποινικό δικαστήριο βλ. Δικαστήριο,
- προφυλάκιση βλ. έννοια,
- χάρη ποινής βλ. έννοια,
• θανατική ποινή: 7§3μκ.2,
    - ονμ.θανατική-ποινή,
• φυλάκιση βλ. έννοια,
• χωρίς νόμο ποινή: 7,
    - ονμ.χωρίς-νόμο-ποινή,

ενν.Πλούτος:
- ονμ.Πλούτος,
- πηγή πλουτοπαραγωγική: 12§5,
    - ονμ.πηγή-πλουτοπαραγωγική,
• εθνικός πλούτος: 106§1, 106§3,
    - ονμ.εθνικός-πλούτος,
• υπόγειος πλούτος: 18§1,
    - ονμ.υπόγειος-πλούτος,

ενν.Πόλεμος: 18§3, 21§2, 22§4, 30§4, 36§1, 48§1, 48§3, 53§3,
- ονμ.Πόλεμος,
- ειρήνη βλ. έννοια,
- επιστράτευση βλ. έννοια,
- θύμα πολέμου: 21§2,
    - ονμ.θύμα-πολέμου,
- κατάσταση πολιορκίας βλ. έννοια,
- κήρυξη πολέμου: 36§1,
    - ονμ.κήρυξη-πολέμου,

ενν.Πολεοδόμηση: 24§2, 24§3,
- ονμ.Πολεοδόμηση,
- οικιστική περιοχή βλ. έννοια,

ενν.Πολιτική-Κυβέρνησης:
- ονμ.Πολιτική-Κυβέρνησης,
- ονμ.κυβερνητική-πολιτική,
- ολική-έννοια = Κυβέρνηση,
• γενική πολιτική της Χώρας: 82§1, 85,
    - ονμ.γενική-πολιτική-της-Χώρας,
• δήμευση γενική: 7§3μκ.1,
    - ονμ.δήμευση-γενική,
• εξωτερική πολιτική: 68§2,
    - ονμ.εξωτερική-πολιτική,
    - Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής: 82§4,
• δημογραφική πολιτική: 21§5,
    - ονμ.δημογραφική-πολιτική,
• κοινωνικό κράτος δικαίου βλ. έννοια,
• οικονομική και κοινωνική πολιτική: 82§3,
    - ονμ.οικονομική-και-κοινωνική-πολιτική,

ενν.Πολίτευμα: 1§1, 1§3,
- ονμ.Πολίτευμα,
- Ελλάδα βλ. έννοια,
- διάταξη μη αναθεωρητέα 110§1,
- θεμέλιο του πολιτεύματος: 1§2,
    - ονμ.θεμέλιο-του-πολιτεύματος,
- μορφή πολιτεύματος: Μ1Τ1,
    - ονμ.μορφή-πολιτεύματος,
- όρκος βουλευτών 59§1υκ.2,
- πολιτικό κόμμα βλ. έννοια,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας 30§1μκ.1,
• Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία βλ. έννοια,

ενν.Πολύτεκνη-οικογένεια:
- προστασία 21§2, βλ. Οικογένεια,

ενν.Πράξη:
- ονμ.Πράξη,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
• νομοθετικού περιεχομένου πράξη: 44§1, 48§5,
    - ονμ.νομοθετικού-περιεχομένου-πράξη,
    - πράξη νομοθετικού περιεχομένου:
• Συντακτική πράξη: 97§2, 111§2, 111§3, 112§3,
    - ονμ.Συντακτική-πράξη,

ενν.Πρόγραμμα-οικονομικής-και-κοινωνικής-ανάπτυξης: 79§8,
- ονμ.Πρόγραμμα-οικονομικής-και-κοινωνικής-ανάπτυξης,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

ενν.Προεδρευόμενη-Κοινοβουλευτική-Δημοκρατία: 1§1, 110§1,
- ονμ.Προεδρευόμενη-Κοινοβουλευτική-Δημοκρατία,
- ονμ.Κοινοβουλευτική-Δημοκρατία,
- γενική-έννοια = Πολίτευμα,

ενν.Προεδρία-της-Δημοκρατίας:
- ονμ.Προεδρία-της-Δημοκρατίας,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- προσωπικό 35§2υκ.ε, 103§5,

ενν.Πρόεδρος-της-Δημοκρατίας: Μ3Τ2, (30 - 50) 32§1, 32§3, 34§1υκ.1, 37§4, 48§1, 49, 50, 64§1,
- ονμ.Πρόεδρος-της-Δημοκρατίας,
- ονμ.ΠτΔ,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος,
- αδυναμία οριστική άσκησης καθηκόντων ΠτΔ: 32§1υκ.2, 34,
    - ονμ.αδυναμία-οριστική-άσκησης-καθηκόντων-ΠτΔ,
- αναπλήρωση ΠτΔ: 34, 38ερμ.δήλ.,
    - ονμ.αναπλήρωση-ΠτΔ,
- αρμοδιότητες ΠτΔ: (35 - 50)
    - ονμ.αρμοδιότητες-ΠτΔ,
- Βουλή βλ. έννοια,
    - βουλευτική περίοδος 40§1, 40§3,
    - διάλυση Βουλής 41,
    - εργασίες Βουλής, αναστολή 40§3,
    - τακτική σύνοδος Βουλής 40§1,
- δημοψήφισμα βλ. έννοια,
- διάγγελμα ΠτΔ: 44§3,
    - ονμ.διάγγελμα-ΠτΔ,
- διάταγμα βλ. έννοια,
- διεθνής εκπροσώπηση Κράτους: 36§1,
    - ονμ.διεθνής-εκπροσώπηση-Κράτους,
- δημόσιοι υπάλληλοι, διορισμός παύση από ΠτΔ: 46§1,
    - ονμ.δημόσιοι-υπάλληλοι, διορισμός παύση από ΠτΔ,
- εκλογή ΠτΔ: 30§1, 32,
    - ονμ.εκλογή-ΠτΔ,
- Ένοπλες Δυνάμεις, αρχηγός: 45,
    - ονμ.Ένοπλες-Δυνάμεις, αρχηγός,
- εντολή διερευνητική 37§2, 37§3, 37§4, 37ερμ.δήλ.,
- Εξουσία βλ. έννοια,
- επανεκλογή ΠτΔ: 30§5,
    - ονμ.επανεκλογή-ΠτΔ,
- ευθύνη ΠτΔ: 49,
    - ονμ.ευθύνη-ΠτΔ,
- κατάσταση πολιορκίας 48, βλ. έννοια,
- κατηγορία κατά ΠτΔ: 49,
    - ονμ.κατηγορία-κατά-ΠτΔ,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
    - απαλλαγή Κυβέρνησης από καθήκοντα 38§1,
    - διορισμός Κυβέρνησης 37,
- νόμος, έκδοση και δημοσίευση 42§1, βλ. Νόμος,
- νόμος πλαίσιο 43§4, 43§3,
- νομοσχέδιο, αναπομπή 42, βλ. Νομοσχέδιο,
- όρκος ΠτΔ: 33§2,
    - ονμ.όρκος-ΠτΔ,
- παραίτηση ΠτΔ: 32§1υκ.2, 32ερμ.δήλ., 34§1,
    - ονμ.παραίτηση-ΠτΔ,
- παραπομπή σε δίκη ΠτΔ: 49,
    - ονμ.παραπομπή-σε-δίκη-ΠτΔ,
- παράσημα, απονομή από ΠτΔ: 46§2,
    - ονμ.παράσημα, απονομή από ΠτΔ,
- πράξη νομοθετικού περιεχομένου 44§1, βλ. Πράξη,
- πράξη ΠτΔ, προσυπογραφή Υπουργού 35,
- Προεδρία της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- προσόντα εκλογιμότητας ΠτΔ: 31,
    - ονμ.προσόντα-εκλογιμότητας-ΠτΔ,
- Πρωθυπουργός βλ. έννοια,
    - αδυναμία άσκησης καθηκόντων 38,
    - αναπλήρωση προσωρινή 38§2,
    - διορισμός 37,
- ρυθμιστής Πολιτεύματος: 30§1,
    - ονμ.ρυθμιστής-Πολιτεύματος,
- συνθήκες, συνομολόγηση από ΠτΔ: 36,
    - ονμ.συνθήκες, συνομολόγηση από ΠτΔ,
- χάρις απονομή από ΠτΔ: 47§1, 47§3,
    - ονμ.χάρις-απονομή-από-ΠτΔ,
- χορηγία ΠτΔ: 33§3,
    - ονμ.χορηγία-ΠτΔ,

ενν.Προϊόν-λόγου-και-τέχνης: 15§2,
- ονμ.Προϊόν-λόγου-και-τέχνης,

ενν.Προσβολή:
- ονμ.Προσβολή,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,
• ανθρώπινης αξιοπρέπειας προσβολή: 7§2,
    - ονμ.ανθρώπινης-αξιοπρέπειας-προσβολή,
    - προσβολή ανθρώπινης αξιοπρέπειας:
• θρησκείας δια του τύπου προσβολή: 14§3υκ.α,
    - ονμ.θρησκείας-δια-του-τύπου-προσβολή,
• προσώπου Προέδρου της Δημοκρατίας προσβολή: 14§3υκ.β,
    - ονμ.προσώπου-Προέδρου-της-Δημοκρατίας-προσβολή,

ενν.Προσθήκη: 73§3, 74§5,
- ονμ.Προσθήκη,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,

ενν.Προσωπικά-δεδομένα: ,
- ονμ.Προσωπικά-δεδομένα,
- ονμ.δεδομένα-προσωπικά,
- γενική-έννοια = Πληροφορία,
- αρχή ανεξάρτητη , 19§2, 101Α,
- μέσα αποδεικτικά, χρήση 19§3,

ενν.Προσωπικότητα:
- ονμ.Προσωπικότητα,
- δικαίωμα βλ. έννοια,
- ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας: 5§1,
    - ονμ.ελευθερία-ανάπτυξης-της-προσωπικότητας,

ενν.Πρόταση-νόμου: 42§2, 72§4, 73§3, 74§1, 74§4, 74§5, 75§1, 76,
- ονμ.Πρόταση-νόμου,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- δικαίωμα πρότασης νόμου: 73§1,
    - ονμ.δικαίωμα-πρότασης-νόμου,

ενν.Προϋπολογισμός:
- ονμ.Προϋπολογισμός,
• Βουλής προϋπολογισμός: 72§1υκ.2,
    - ονμ.Βουλής-προϋπολογισμός,
• Κράτους προϋπολογισμός βλ. έννοια,
• ΟΤΑ προϋπολογισμός: 73§2,
    - ονμ.ΟΤΑ-προϋπολογισμός,

ενν.Προϋπολογισμός-του-Κράτους: 79,
- ονμ.Προϋπολογισμός-του-Κράτους,
- προϋπολογισμός των εσόδων και εξόδων του Κράτους: 79§1,
    - ονμ.προϋπολογισμός-των-εσόδων-και-εξόδων-του-Κράτους,
- γενική-έννοια = Προϋπολογισμός,
- αναγραφή εσόδων, εξόδων στον ετήσιο προϋπολογισμό 79§2,
- εγγραφές στον προϋπολογισμό του Κράτους: 80§1,
    - ονμ.εγγραφές-στον-προϋπολογισμό-του-Κράτους,
- έγκριση προϋπολογισμού του Κράτους: 64§2υκ.2, 79§1υκ.1,
    - ονμ.έγκριση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,
- επιβάρυνση προϋπολογισμού του Κράτους: 75§1υκ.1,
    - ονμ.επιβάρυνση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- κατάθεση προϋπολογισμού του Κράτους: 79§3,
    - ονμ.κατάθεση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- παράταση ισχύος προϋπολογισμού του Κράτους: 79§5,
    - ονμ.παράταση-ισχύος-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- προτάσεις τροποποίησης επιμέρους κονδυλίων προϋπολογισμού του Κράτους: 79§1υκ.2,
    - ονμ.προτάσεις-τροποποίησης-επιμέρους-κονδυλίων-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- προσχέδιο προϋπολογισμού του Κράτους: 79§3,
    - ονμ.προσχέδιο-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
- ψήφιση προϋπολογισμού του Κράτους: 79§1, 79§3, 79§5,
    - ονμ.ψήφιση-προϋπολογισμού-του-Κράτους,
• διετούς χρήσης προϋπολογισμός του Κράτους: 79§6,
    - ονμ.διετούς-χρήσης-προϋπολογισμός-του-Κράτους,

ενν.Προφυλάκιση: 6§1, 6§4, 7§4,
- ονμ.Προφυλάκιση,
- ποινή βλ. έννοια,

ενν.Πρωθυπουργός:
- ονμ.Πρωθυπουργός,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος, Μέλος της Κυβέρνησης,
- αδυναμία άσκησης καθηκόντων Πρωθυπουργού: 38§2,
    - ονμ.αδυναμία-άσκησης-καθηκόντων-Πρωθυπουργού,
- αναπλήρωση προσωρινή Πρωθυπουργού: 38§2, 81§5,
    - ονμ.αναπλήρωση-προσωρινή-Πρωθυπουργού,
- αρμοδιότητες Πρωθυπουργού: 82§2,
    - ονμ.αρμοδιότητες-Πρωθυπουργού,
- διάγγελμα ΠτΔ, προσυπογραφή από Πρωθυπουργό: 44§3,
    - ονμ.διάγγελμα-ΠτΔ, προσυπογραφή από Πρωθυπουργό,
- διάταγμα, διορισμού Πρωθυπουργού: 35§2,
    - ονμ.διάταγμα, διορισμού Πρωθυπουργού,
- διορισμός Πρωθυπουργού: 37§1, 37§3, 38§2,
    - ονμ.διορισμός-Πρωθυπουργού,
- διορισμός Υπουργικού Συμβουλίου: 81§1,
    - ονμ.διορισμός-Υπουργικού-Συμβουλίου,
- Κυβέρνηση βλ. έννοια,
- παραίτηση Πρωθυπουργού: 38§2,
    - ονμ.παραίτηση-Πρωθυπουργού,
- συγκρότηση Κυβέρνησης 81§1,
- Υπουργικό Συμβούλιο βλ. έννοια,

ενν.Πρωτοβουλία-ιδιωτική-οικονομική: 106§2,
- ονμ.Πρωτοβουλία-ιδιωτική-οικονομική,
- ονμ.ιδιωτική-οικονομική-πρωτοβουλία,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

- Ρ -

- Σ -

ενν.Στρατοδικείο: 96§4υκ.1,
- ονμ.Στρατοδικείο,
- γενική-έννοια = Δικαστήριο,

ενν.Σύλλογος-φοιτητικός: 16§5,
- ονμ.Σύλλογος-φοιτητικός,
- παιδεία βλ. έννοια,

ενν.Σύμβαση-διεθνής:
- ονμ.Σύμβαση-διεθνής,
- ονμ.διεθνής-σύμβαση,
- διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,
- επικύρωση διεθνούς σύμβασης: 28§1,
    - ονμ.επικύρωση-διεθνούς-σύμβασης,
- ισχύς διεθνούς σύμβασης: 28,
    - ονμ.ισχύς-διεθνούς-σύμβασης,

ενν.Συμβολαιογράφος: 92§4, 92§3,
- ονμ.Συμβολαιογράφος,
- γενική-έννοια = Υπάλληλος δικαστικός,

ενν.Συμβούλιο: 90, 91, 92§1, 92§3,
- ονμ.Συμβούλιο,
• Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού βλ. έννοια,
• διοικητικό συμβούλιο:
    - ονμ.διοικητικό-συμβούλιο,
    - ασυμβίβαστο βουλευτή 57§1,
    - συμμετοχή δικ. λειτουργών 89,
• Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης βλ. έννοια,
• Επικρατείας Συμβούλιο βλ. Συμβούλιο της Επικρατείας,
• Νομικό Συμβούλιο του Κράτους βλ. έννοια,
• Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού βλ. έννοια,
• υπηρεσιακό συμβούλιο: 103§4,
    - ονμ.υπηρεσιακό-συμβούλιο,
• Υπουργικό συμβούλιο βλ. έννοια,
• χαρίτων συμβούλιο: 47§1,
    - ονμ.χαρίτων-συμβούλιο,

ενν.Συμβούλιο-Απόδημου-Ελληνισμού: 108§2,
- ονμ.Συμβούλιο-Απόδημου-Ελληνισμού,
- γενική-έννοια = βλ. Συμβούλιο, Δικαστήριο,
- απόδημος ελληνισμός βλ. Ελληνισμός απόδημος,

ενν.Συμβούλιο-της-Επικρατείας: 94§1, 95,
- ονμ.Συμβούλιο-της-Επικρατείας,
- ονμ.Επικρατείας-Συμβούλιο,
- ονμ.ΣτΕ,
- γενική-έννοια = βλ. Συμβούλιο, Δικαστήριο,
- αίτηση ακυρώσεως πράξεων Προέδρου Βουλής 65§6,
- Ανώτατο δικαστικό συμβούλιο βλ. έννοια,
- Αντιπρόεδρος ΣτΕ: προαγωγή 90§5,
    - ονμ.Αντιπρόεδρος-ΣτΕ,
- Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο βλ. έννοια,
- απόφαση Ελεγκτικού Συνεδρίου στο μη έλεγχο ΣτΕ: 98§3,
    - ονμ.απόφαση-Ελεγκτικού-Συνεδρίου-στο-μη-έλεγχο-ΣτΕ,
- απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου προσφυγή στο ΣτΕ: 103§4υπ.2,
    - ονμ.απόφαση-υπηρεσιακού-συμβουλίου-προσφυγή-στο-ΣτΕ,
- αρμοδιότητες ΣτΕ: 94§1, 95,
    - ονμ.αρμοδιότητες-ΣτΕ,
- άρση συγκρούσεων μεταξύ δικαστηρίων 100§1υκ.δ,
- άρση αμφισβήτησης αντισυνταγματικότητας 100§1υκ.ε,
- διοίκηση, υποχρέωση συμμόρφωσης με δικαστικές αποφάσεις 95§5,
- ειδικό δικαστήριο με μέλος ΣτΕ, προεδρεύον 88§7,
- ειδικό δικαστήριο αγωγών κακοδικίας: 99§1, 99§3,
    - ονμ.ειδικό-δικαστήριο-αγωγών-κακοδικίας,
- ιδιοκτησίας στέρηση 18§5,
- Πρόεδρος ΣτΕ:
    - ονμ.Πρόεδρος-ΣτΕ,
    - θητεία, προαγωγή 90§5,
    - αποχώρηση από υπηρεσία 118§5,

ενν.Συμφωνία-διεθνής: 28§2, 28§3,
- ονμ.Συμφωνία-διεθνής,
- διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,

ενν.Συνάθρηση-δημόσια-υπαίθρια: 11§2,
- ονμ.Συνάθρηση-δημόσια-υπαίθρια,
- δικαίωμα του συνέρχεσθαι 11, βλ. Δικαίωμα,

ενν.Συναλλαγματική-θέση-της-Χώρας: εξασφάλιση 78§5,
- ονμ.Συναλλαγματική-θέση-της-Χώρας,
- Εθνική Οικονομία βλ. Οικονομία Εθνική,

ενν.Σύνδεσμος-ΟΤΑ-αναγκαστικός/εκούσιος 102§3,
- Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης βλ. έννοια,

ενν.Συνεδρίαση:
- ονμ.Συνεδρίαση,
• της Βουλής συνεδρίαση βλ. Βουλή,
• των δικαστηρίων συνεδρίαση βλ. Δικαστήρια,

ενν.Συνεταιρισμός: 12,
- ονμ.Συνεταιρισμός,
- γενική-έννοια = Οργανισμός,
- δικαίωμα συνεταιρισμού: 12§1,
    - ονμ.δικαίωμα-συνεταιρισμού,
- καταστατικό συνεταιρισμού: 12§4,
    - ονμ.καταστατικό-συνεταιρισμού,
• αναγκαστικός συνεταιρισμός: 12§4, 12§3,
    - ονμ.αναγκαστικός-συνεταιρισμός,
• αστικός συνεταιρισμός: 12§4,
    - ονμ.αστικός-συνεταιρισμός,
• γεωργικός συνεταιρισμός: 12§4,
    - ονμ.γεωργικός-συνεταιρισμός,

ενν.Συνήγορος-του-πολίτη: 101Α, 103§9,
- ονμ.Συνήγορος-του-πολίτη,
- γενική-έννοια = Αρχή ανεξάρτητη,

ενν.Συνθήκη-διεθνής: 28§2, 28§3,
- ονμ.Συνθήκη-διεθνής,
- διεθνές δίκαιο βλ. έννοια,

ενν.Σύνταγμα: 1§3, 5§1,
- ονμ.Σύνταγμα,
- αναθεώρηση Συντάγματος: 110,
    - ονμ.αναθεώρηση-Συντάγματος,
- αναστολή διατάξεων Συντάγματος 48§1,
- θεμελιώδεις διατάξεις Συντάγματος: 110§1,
    - ονμ.θεμελιώδεις-διατάξεις-Συντάγματος,
- θεσμός συνταγματικός βλ. έννοια,
- ισχύς Συντάγματος: 107§2, 111§1, 111§3, 112§1, 112§4, 120§1,
    - ονμ.ισχύς-Συντάγματος,
- πράξη συντακτική 111, 112§3,
- σεβασμός προς το Σύνταγμα: 120,
    - ονμ.σεβασμός-προς-το-Σύνταγμα,
- τήρηση Συντάγματος: 120§4,
    - ονμ.τήρηση-Συντάγματος,
- ψήφισμα: 111, 113,

ενν.Σύνταξη:
- ονμ.Σύνταξη,
- απονομή σύνταξης: 73§2, 78§4, 80§1,
    - ονμ.απονομή-σύνταξης,
- γνωμοδότηση από Ελεγκτικό Συνέδριο 98§1,

ενν.Σώμα:
- ονμ.Σώμα,
• δικαστικό σώμα των Ενόπλων Δυνάμεων, 96§5,
• σώματα ασφαλείας βλ. έννοια,

ενν.Σώματα-ασφαλείας: 23§2, 29§3, 56§1,
- ονμ.Σώματα-ασφαλείας,
- απαγόρευση απεργίας 23§2υκ.2,
- απαγόρευση εκδηλώσεων υπέρ πολιτικών κομμάτων 29§3,
- όργανα σωμάτων ασφαλείας: 73§4,
    - ονμ.όργανα-σωμάτων-ασφαλείας,

ενν.Σωματείο:
- ονμ.Σωματείο,
- διάλυση σωματείου: 12§2,
    - ονμ.διάλυση-σωματείου,
- ένωση βλ. έννοια,
- οργανισμός βλ. έννοια,
• αθλητικό σωματείο: 16§9,
    - ονμ.αθλητικό-σωματείο,
• μη κερδοσκοπικό σωματείο: 12,
    - ονμ.μη-κερδοσκοπικό-σωματείο,

- Τ -

ενν.Τάξη-δημόσια: 13§2, 18§3,
- ονμ.Τάξη-δημόσια,
- ονμ.δημόσια-τάξη,
- επίταξη για τις Ένοπλες Δυνάμεις 18§3, βλ. έννοια,
- λατρεία 13§2, βλ. έννοια,

ενν.Ταυτότητα-γενετική: 5§5,
- ονμ.Ταυτότητα-γενετική,
- ονμ.γενετική-ταυτότητα,
- δικαίωμα βλ. έννοια,

ενν.Τέχνη: 15§2, 16§1,
- ονμ.Τέχνη,
- παιδεία βλ. έννοια,

ενν.Τιμή-του-ανθρώπου:
- ονμ.Τιμή-του-ανθρώπου,
- προστασία 5§2,

ενν.Τοπική-αυτοδιοίκηση: 29§2, 102§4, 102§5,
- ονμ.Τοπική-αυτοδιοίκηση,
- αυτοδιοίκηση βλ. έννοια,
- οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης βλ. έννοια,

ενν.Τροπολογία: 73§3, 74§3, 74§5, 75§2, 76§3,
- ονμ.Τροπολογία,
- γενική-έννοια = Νομοθεσία,
- νομοσχέδιο έννοια,

ενν.Τύπος:
- ονμ.Τύπος,
- γενική-έννοια = μέσο ενημέρωσης,
- αδίκημα τύπου: 14§7,
    - ονμ.αδίκημα-τύπου,
- αστική ποινική ευθύνη τύπου: 14§7,
    - ονμ.αστική-ποινική-ευθύνη-τύπου,
- ελευθερία του τύπου: 14,
    - ονμ.ελευθερία-του-τύπου,
- επανόρθωση διά του τύπου: 14§5,
    - ονμ.επανόρθωση-διά-του-τύπου,
- λογοκρισία: 14§2μκ.2,
    - ονμ.λογοκρισία,
- παύση έκδοσης: 14§6,
    - ονμ.παύση-έκδοσης,
- χρηματοδότησης μέσα τύπου: 14§9,
    - ονμ.χρηματοδότησης-μέσα-τύπου,

- Υ -

ενν.Υγεία:
- ονμ.Υγεία,
- βλάβη υγείας: 7§2,
    - ονμ.βλάβη-υγείας,
- προστασία υγείας: 5§5, 21§3,
    - ονμ.προστασία-υγείας,
• ασθενών υγεία: 5ερμ.δήλ.,
    - ονμ.ασθενών-υγεία,
• δημόσια υγεία: 5ερμ.δήλ., 18§3, 21§3,
    - ονμ.δημόσια-υγεία,

ενν.Ύδατα:
- ονμ.Ύδατα,
- γενική-έννοια = Πλούτος,
• ιαματικά, ρέοντα, υπόγεια ύδατα: 18§1,
    - ονμ.ιαματικά, ρέοντα, υπόγεια ύδατα,
• υπόγεια ύδατα βλ. έννοια,

ενν.Υπάλληλος:
- ονμ.Υπάλληλος,
- γενική-έννοια = Εργαζόμενος,
• Βουλής υπάλληλος βλ. Βουλή,
• γραμματείας δικαστηρίων υπάλληλος: 92§1, 92§3,
    - ονμ.γραμματείας-δικαστηρίων-υπάλληλος,
• δημόσιος υπάλληλος βλ. υπάλληλοι δημόσιοι,
• δημόσιων επιχειρήσεων υπάλληλος βλ. υπάλληλοι δημόσιοι,
• δικαστικός υπάλληλος: 92§3, βλ. Υπάλληλος δικαστικός,
    - ονμ.δικαστικός-υπάλληλος,
• εισαγγελιών μόνιμος υπάλληλος: 92§1,
    - ονμ.εισαγγελιών-μόνιμος-υπάλληλος,
• τοπικής αυτοδιοίκησης υπάλληλος βλ. Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

ενν.Υπάλληλος-δημόσιος: 103, 104,
- ονμ.Υπάλληλος-δημόσιος,
- ονμ.δημόσιος-υπάλληλος,
- γενική-έννοια = Εργαζόμενος,
- αποδοχές δημοσίου υπαλλήλου:
    - ονμ.αποδοχές-δημοσίου-υπαλλήλου,
    • πρόσθετες απολαβές 104§2,
- δημόσιος λειτουργός βλ. Λειτουργός δημόσιος,
- δίκη δημοσίου υπαλλήλου: 104§3,
    - ονμ.δίκη-δημοσίου-υπαλλήλου,
- διοίκηση βλ. έννοια,
- διορισμός δημοσίου υπαλλήλου: 46§1, 103§1, 103§3,
    - ονμ.διορισμός-δημοσίου-υπαλλήλου,
- διορισμός σε δεύτερη θέση δημοσίου υπαλλήλου: 104§1μκ.1,
    - ονμ.διορισμός-σε-δεύτερη-θέση-δημοσίου-υπαλλήλου,
- εκδηλώσεις υπέρ/κατά πολιτικών κομμάτων δημοσίου υπαλλήλου: 29§3,
    - ονμ.εκδηλώσεις-υπέρ/κατά-πολιτικών-κομμάτων-δημοσίου-υπαλλήλου,
- ευθύνη για ζημία στο Κράτος δημοσίου υπαλλήλου: 98§1υκ.ζ,
    - ονμ.ευθύνη-για-ζημία-στο-Κράτος-δημοσίου-υπαλλήλου,
- κωλύματα εκλογιμότητας δημοσίου υπαλλήλου: 56,
    - ονμ.κωλύματα-εκλογιμότητας-δημοσίου-υπαλλήλου,
- μονιμότητα δημοσίου υπαλλήλου: 103§4, 103§3,
    - ονμ.μονιμότητα-δημοσίου-υπαλλήλου,
- περιορισμοί δικαιώματος απεργίας δημοσίου υπαλλήλου: 23§2,
    - ονμ.περιορισμοί-δικαιώματος-απεργίας-δημοσίου-υπαλλήλου,
- πρόσληψη δημοσίου υπαλλήλου:
    - ονμ.πρόσληψη-δημοσίου-υπαλλήλου,
    - Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού βλ. έννοια,
    - επιλογή 103§7,
- Συμβούλιο Επικρατείας προσφυγή 103§4,
• πολιτικός δημόσιος υπάλληλος: 98§1υκ.ζ
    - ονμ.πολιτικός-δημόσιος-υπάλληλος,
• στρατιωτικός: 29§3, 56§1μκ.3, 56§4,
    - ονμ.στρατιωτικός,
    • σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου 103§2, 103§3, 103§8,

ενν.Υπάλληλος-δικαστικός: Μ3Τ5Κ1,
- ονμ.Υπάλληλος-δικαστικός,
- ονμ.δικαστικός-υπάλληλος,
- γενική-έννοια = Υπάλληλος δημόσιος,
• συμβολαιογράφος βλ. έννοια,
• υποθηκοφυλακείων υπάλληλος βλ. Υπάλληλος υποθηκοφυλακείων,

ενν.Υπάλληλος-υποθηκοφυλακείων: 92§4,
- ονμ.Υπάλληλος-υποθηκοφυλακείων,
- [ονμ.υποθηκοφύλακας] -
- γενική-έννοια = Υπάλληλος δικαστικός,

ενν.Υπηρεσία: 92§5, 118§1, 118§4,
- ονμ.Υπηρεσία,
- έγγραφο υπηρεσίας βλ. έννοια,
- προσωπικό υπηρεσίας: 101Α§2,
    - ονμ.προσωπικό-υπηρεσίας,
• δημόσια υπηρεσία: 104§1,
    - ονμ.δημόσια-υπηρεσία,

ενν.Υπουργικό-Συμβούλιο: 35§2, 41§3, 44§1, 44§3, 48§2, 53§1μκ.2, 81§1υκ.1, 81§2, 81§3, 90§5, 120§1,
- ονμ.Υπουργικό-Συμβούλιο,
- ολική-έννοια = Κυβέρνηση, 81§1,
- αντιπρόεδρος 81§1,
- διάταγμα 41§3, 44§1, 53§1, 79§5,
- πράξεις νομοθετικού περιεχομένου 44§1,
- Πρωθυπουργός βλ. έννοια,
- συλλογική ευθύνη για πράξεις της κυβέρνησης 85,
- Υπουργός βλ. έννοια,

ενν.Υπουργός:
- ονμ.Υπουργός,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος, Μέλος της Κυβέρνησης,
- αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας: 81§3,
- αρμοδιότητες Υφυπουργών: 83§2,
    - ονμ.αρμοδιότητες-Υφυπουργών,
- ασυμβίβαστο Υπουργού: 81§4,
    - ονμ.ασυμβίβαστο-Υπουργού,
- γραφείο Υπουργού: υπάλληλοι 103§5,
    - ονμ.γραφείο-Υπουργού,
- δικαίωμα λόγου στη Βουλή: 66§2,
- διορισμός Υπουργού: 37§1,
    - ονμ.διορισμός-Υπουργού,
- ευθύνη Υπουργού: 35§1υκ.1, 85, 86,
    - ονμ.ευθύνη-Υπουργού,
    - απαλλαγή από ευθύνη Υπουργού 85μκ.2,
    - νόμος περί ευθύνης Υπουργού 72§1υκ.1, 85μκ.1, 86§1, 86§3,
    - συλλογική ευθύνη Υπουργού 85μκ.1,
- κατηγορία κατά Υπουργού: 86,
    - ονμ.κατηγορία-κατά-Υπουργού,
- παρουσία σε κοινοβουλευτικές επιτροπές Υπουργού: 66§3,
    - ονμ.παρουσία-σε-κοινοβουλευτικές-επιτροπές-Υπουργού,
- προσόντα Υπουργού: 81§2,
    - ονμ.προσόντα-Υπουργού,
- προσυπογραφή πράξεων Προέδρου Δημοκρατίας από Υπουργό: 35,
    - ονμ.προσυπογραφή-πράξεων-Προέδρου-Δημοκρατίας-από-Υπουργό,
- χάρη σε Υπουργό: 47§2,
    - ονμ.χάρη-σε-Υπουργό,
- ψηφοφορία προτάσεων εμπιστοσύνης, δυσπιστίας από Υπουργό: 84§7,
    - ονμ.ψηφοφορία-προτάσεων-εμπιστοσύνης, δυσπιστίας από Υπουργό,
• αναπληρωτής Υπουργός: 81§1,
    - ονμ.αναπληρωτής-Υπουργός,
    • προσωρινός Πρωθυπουργού 81§5,
• αντιπρόεδρος Υπουργικού Συμβουλίου: 81§1υκ.1μκ.3,
    - ονμ.αντιπρόεδρος-Υπουργικού-Συμβουλίου,
• Δικαιοσύνης 47§1, 91§1, 91§3,
• Οικονομικών 73§2, 73§3, 75§3, 79§3,
• χωρίς χαρτοφυλάκιο Υπουργός: 83§1,
    - ονμ.χωρίς-χαρτοφυλάκιο-Υπουργός,

ενν.Υπόγεια-ύδατα: 18§1,
- ονμ.Υπόγεια-ύδατα,
- γενική-έννοια = Υπόγειος πλούτος,
- περιβάλλον βλ. έννοια,

ενν.Υπόγειος-πλούτος:
- ονμ.Υπόγειος-πλούτος,
- γενική-έννοια = Πλούτος,
- περιβάλλον βλ. έννοια,
• υπόγεια ύδατα βλ. έννοια,

ενν.Υποθέση-τοπική, διοίκηση 102§1,
- οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης βλ. έννοια,

ενν.Υποχρέωση:
- ονμ.Υποχρέωση,
- δικαίωμα βλ. έννοια,
- ισότητα υποχρεώσεων: 4§2,
    - ονμ.ισότητα-υποχρεώσεων,
• αλληλεγύης υποχρέωση: 25§4,
    - ονμ.αλληλεγύης-υποχρέωση,
• δημοσίων υπαλλήλων υποχρέωση: 56§4,
    - ονμ.δημοσίων-υπαλλήλων-υποχρέωση,
• διοίκησης υποχρέωση: 95§5,
    - ονμ.διοίκησης-υποχρέωση,
• θεμελιώδη υποχρέωση: 120§2,
    - ονμ.θεμελιώδη-υποχρέωση,
• Κράτους υποχρέωση βλ. έννοια,
• λειτουργών γνωστών θρησκειών υποχρέωση: 13§3,
    - ονμ.λειτουργών-γνωστών-θρησκειών-υποχρέωση,
• λειτουργών Πολιτείας υποχρέωση: 52,
    - ονμ.λειτουργών-Πολιτείας-υποχρέωση,
• μέσου ενημέρωσης υποχρέωση: 14§5,
    - ονμ.μέσου-ενημέρωσης-υποχρέωση,
• Πολιτείας υποχρέωση: 2,
    - ονμ.Πολιτείας-υποχρέωση,
• προς το Κράτος υποχρέωση: 13§4,
    - ονμ.προς-το-Κράτος-υποχρέωση,

ενν.Υποχρέωση-του-Κράτους: 5Α§2, 16§1, 21§5, 24§1, 24§2,
- ονμ.Υποχρέωση-του-Κράτους,
- γενική-έννοια = Υποχρέωση,
- προς το Κράτος υποχρέωση: 13§4,
    - ονμ.προς-το-Κράτος-υποχρέωση,
• διοίκησης υποχρέωση: 95§5,
    - ονμ.διοίκησης-υποχρέωση,
• θεμελιώδη υποχρέωση: 120§2,
    - ονμ.θεμελιώδη-υποχρέωση,
• λειτουργών Πολιτείας υποχρέωση: 52,
    - ονμ.λειτουργών-Πολιτείας-υποχρέωση,
• Πολιτείας υποχρέωση: 2,
    - ονμ.Πολιτείας-υποχρέωση,

ενν.Υφυπουργός:
- ονμ.Υφυπουργός,
- γενική-έννοια: Λειτουργός δημόσιος, Μέλος της Κυβέρνησης,
- αναστολή επαγγελματικών δραστηριοτήτων υφυπουργού: 81§3,
    - ονμ.αναστολή-επαγγελματικών-δραστηριοτήτων-υφυπουργού,
- αρμοδιότητες υφυπουργού: 83§2,
    - ονμ.αρμοδιότητες-υφυπουργού,
- ασυμβίβαστο υφυπουργού: 81§2,
    - ονμ.ασυμβίβαστο-υφυπουργού,
- γραφείο υφυπουργού: υπάλληλοι 103§5,
    - ονμ.γραφείο-υφυπουργού,
- δικαίωμα λόγου στις συνεδριάσεις της Βουλής: 66§2,
- διορισμός υφυπουργού: 37§1,
    - ονμ.διορισμός-υφυπουργού,
- ευθύνη υφυπουργού: 86,
    - ονμ.ευθύνη-υφυπουργού,
- παρουσία στις κοινοβουλευτικές επιτροπές και Βουλή υφυπουργού: 66§3,
- προσόντα διορισμού υφυπουργού: 81§2,
    - ονμ.προσόντα-διορισμού-υφυπουργού,
- συλλογική ευθύνη κυβέρνησης υφυπουργού: 85,
    - ονμ.συλλογική-ευθύνη-κυβέρνησης-υφυπουργού,
- ψηφοφορία προτάσεων εμπιστοσύνης δυσπιστίας 84§7,
• υπηρεσιακός μόνιμος υφυπουργός: 81§1υκ.2,
    - ονμ.υπηρεσιακός-μόνιμος-υφυπουργός,

- Φ -

ενν.Φορολογία: 78§1, 78§2, 78§3, 78§4,
- ονμ.Φορολογία,
- φόρος βλ. έννοια,

ενν.Φόρος: 76§7, 78,
- ονμ.Φόρος,
- είσπραξη φόρου: 78§1, 78§3,
    - ονμ.είσπραξη-φόρου,
• ειδικός φόρος: 73§5,
    - ονμ.ειδικός-φόρος,
• κατανάλωσης φόρος: 78§3,
    - ονμ.κατανάλωσης-φόρος,
• τοπικός φόρος: 73§5,
    - ονμ.τοπικός-φόρος,
• υπέρ ΟΤΑ φόρος: 102§5μκ.2,
    - ονμ.υπέρ-ΟΤΑ-φόρος,

ενν.Φύλακας:
- ονμ.Φύλακας,
• μεταγραφών φύλακας: 92§4, 92§3,
    - ονμ.μεταγραφών-φύλακας,
• υποθηκών φύλακας: 92§4,
    - ονμ.υποθηκών-φύλακας,

ενν.Φυλάκιση: 5§3, 6§1, 6§2, 6§4υκ.2,
- ονμ.Φυλάκιση,
- γενική-έννοια = Ποινή,

ενν.Φυλή: 5§2,
- ονμ.Φυλή,

ενν.Φωνογραφία: 15§1,
- ονμ.Φωνογραφία,

- Χ -

ενν.Χάρη: 47§1, 47§2,
- ονμ.Χάρη,
- αδίκημα βλ. έννοια,
- ποινή βλ. έννοια,
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας βλ. έννοια,
- Υπουργός Δικαιοσύνης βλ. Υπουργός,

ενν.Χάρτης-Καταστατικός:
- ονμ.Χάρτης-Καταστατικός,
• Αγίου Όρους καταστατικός χάρτης 105§3, βλ. Άγιο Όρος,
• Εκκλησίας καταστατικός χάρτης 3§1, βλ. Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας,

ενν.Χορήγηση-εγγράφων: 10§3,
- ονμ.Χορήγηση-εγγράφων,
- αρχή βλ. έννοια,
- προθεσμία 10§3,
- υπηρεσία βλ. έννοια,
- υποχρέωση απάντησης 10§3υκ.1,

ενν.Χορηγία:
- ονμ.Χορηγία,
- εγγραφή στον προϋπολογισμό χορηγίας: 80§1,
    - ονμ.εγγραφή-στον-προϋπολογισμό-χορηγίας,
• Προέδρου της Δημοκρατίας χορηγία 33§3, βλ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας,

ενν.Χώρος:
- ονμ.Χώρος,
• αρχαιολογικός χώρος: 18§1,
    - ονμ.αρχαιολογικός-χώρος,
• κοινόχρηστος χώρος: δημιουργία 24§5,
    - ονμ.κοινόχρηστος-χώρος,
• κοινωφελούς χρήσεως και σκοπού χώρος: 24§3,
    - ονμ.κοινωφελούς-χρήσεως-και-σκοπού-χώρος,
• οικοδομήσιμος χώρος: 24§4,
    - ονμ.οικοδομήσιμος-χώρος,

- Ψ -

ενν.Ψήφισμα: 97§2υκ.1, 111§2μκ.1, 113,
- ονμ.Ψήφισμα,

ενν.Ψηφοφορία:
- ονμ.Ψηφοφορία,
• άμεση ψηφοφορία: 51§3υκ.1,
    - ονμ.άμεση-ψηφοφορία,
• καθολική μυστική ψηφοφορία: 51§3υκ.1, 102§2,
    - ονμ.καθολική-μυστική-ψηφοφορία,
• ονομαστική ψηφοφορία: 32§1,
    - ονμ.ονομαστική-ψηφοφορία,
• πρόταση δυσπιστίας ψηφοφορία: 84§5,
    - ονμ.πρόταση-δυσπιστίας-ψηφοφορία,
• ψήφος επιστολική: 51§4,
    - ονμ.ψήφος-επιστολική,

ενν.Ψυχολογική-βία:
- ονμ.Ψυχολογική-βία,
- γενική-έννοια = Αδίκημα,
- άσκηση ψυχολογικής βίας: 7§2,
    - ονμ.άσκηση-ψυχολογικής-βίας,
- βία βλ. έννοια,

- Ω -

ενν.Ωφέλεια:
- ονμ.Ωφέλεια,
- έργο κοινής ωφέλειας: 17§6,
    - ονμ.έργο-κοινής-ωφέλειας,
- έργο προφανούς κοινής ωφέλειας: 17§7,
    - ονμ.έργο-προφανούς-κοινής-ωφέλειας,
- οργανισμός κοινής ωφέλειας: 17§7,
• δημόσια ωφέλεια: 17§2, 17§6, 17§7, 117§4,
    - ονμ.δημόσια-ωφέλεια,
• κοινή ωφέλεια: 12§5,
    - ονμ.κοινή-ωφέλεια,

Meta Info

Εκδόσεις του Συντάγματος:
• 2008 έκδοση σε ισχύ, (παρούσα ιστοσελίδα)
• 2001 έκδοση,
1986 έκδοση,
• 1975 έκδοση,

Html5IdTocPreview-Rendering:
Kaseluris.Nikos.1959.
• version.6.last.minor: s.2008.html (2015.11.21.6.1)
• version.6.last: s.2008.2015.11.21.6.html (ονμ).
• version.5.previous: s.2008.2013.06.01.5.html (synagonism.net)
• version.4.previous: (gym-eleous.ioa.sch.gr) syntagma.2013.05.29.html
• version.3.previous: (gym-eleous.ioa.sch.gr) syntagma.2013.05.26.html
• version.2.previous: (gym-eleous.ioa.sch.gr) syntagma.2013.04.26.html
• version.1.first: 2010.11.15.
• email:

This page was visited times since 2013.05.30.

Page-path: Σύνταγμα 2008 (σε ισχύ) ∈ Νομοθεσίαhtml5.id.toc.previewsynagonism.net