overview of wordaryElla

description::
· a-wordary of Ancient-Greek.
· Ά Α ά α ἀ ἁ ἂ ἃ ἄ ἅ ἆ ἇ Ἀ Ἁ Ἂ Ἃ Ἄ Ἅ Ἆ Ἇ ὰ ά ᾀ ᾁ ᾂ ᾃ ᾄ ᾅ ᾆ ᾇ ᾈ ᾉ ᾊ ᾋ ᾌ ᾍ ᾎ ᾏ ᾰ ᾱ ᾲ ᾳ ᾴ ᾶ ᾷ Ᾰ Ᾱ Ὰ Ά ᾼ Β β Γ γ Δ δ Έ Ε έ ε ἐ ἑ ἒ ἓ ἔ ἕ Ἐ Ἑ Ἒ Ἓ Ἔ Ἕ ὲ έ Ὲ Έ Ζ ζ Ή Η ή η ἠ ἡ ἢ ἣ ἤ ἥ ἦ ἧ Ἠ Ἡ Ἢ Ἣ Ἤ Ἥ Ἦ Ἧ ὴ ή ᾐ ᾑ ᾒ ᾓ ᾔ ᾕ ᾖ ᾗ ᾘ ᾙ ᾚ ᾛ ᾜ ᾝ ᾞ ᾟ ῂ ῃ ῄ ῆ ῇ Ὴ Ή ῌ Θ θ Ί Ι ί ι ἰ ἱ ἲ ἳ ἴ ἵ ἶ ἷ Ἰ Ἱ Ἲ Ἳ Ἴ Ἵ Ἶ Ἷ ὶ ί ῐ ῑ ῒ ΐ ῖ ῗ Ῐ Ῑ Ὶ Ί Κ κ Λ λ Μ μ Ν ν Ξ ξ Ό Ο ο ό ὀ ὁ ὂ ὃ ὄ ὅ Ὀ Ὁ Ὂ Ὃ Ὄ Ὅ ὸ ό Π π Ρ ρ ῤ ῥ Ῥ Σ σ Τ τ Ύ Υ υ ύ ὐ ὑ ὒ ὓ ὔ ὕ ὖ ὗ Ὑ Ὓ Ὕ Ὗ ὺ ύ ῠ ῡ ῢ ΰ ῦ ῧ Ῠ Ῡ Ὺ Ύ Φ φ Χ χ Ψ ψ Ώ Ω ω ώ ὠ ὡ ὢ ὣ ὤ ὥ ὦ ὧ Ὠ Ὡ Ὢ Ὣ Ὤ Ὥ Ὦ Ὧ ὼ ώ ᾠ ᾡ ᾢ ᾣ ᾤ ᾥ ᾦ ᾧ ᾨ ᾩ ᾪ ᾫ ᾬ ᾭ ᾮ ᾯ ῲ ῳ ῴ ῶ ῷ Ὸ Ό Ὼ Ώ ῼ
· ΛΑΘΗ: άν δύο αρχαίες λέξεις είναι ενωμένες, πολύ πιθανό λείπει το "ἐ".

name::
* McsEngl.McsLag000022.last.html//dirLag//dirMcs!⇒wordaryElla,
* McsEngl.dirLag/McsLag000022.last.html!⇒wordaryElla,
* McsEngl.wordary-of-Ancient-Greek!⇒wordaryElla,
* McsEngl.wordaryElla,
* McsEngl.wordaryElla!=wordary-of-Ancient-Greek,
====== langoGreek:
* McsElln.λεξικό-Αρχαίας-Ελληνικής!=wordaryElla,

Α of wordaryElla

letter::
* McsEngl.wordaryElla.alfa,
====== langoGreekAncient:
* McsElla.λεξικόΕλλα.Α,

Α-α-ἄλφα-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.Α-α-ἄλφα-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Α-α-ἄλφα-τὸ@wordaryElla,
* McsElla.ἄλφα-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄλφα-τὸ@wordaryElla,

σημασία: το πρώτο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου.
* ως αριθμητικό σύμβολο α´ =1, αλλά ͵α = 1.000.
* στη σύνθεση εμφανίζεται ως:
** ἀ-/ἀν- στερητικό (ΙΕ προέλευσης): εκφράζει έλλειψη, στέρηση ή απουσία, π.χ. σοφός - ἄσοφος (= αυτός που χαρακτηρίζεται από έλλειψη σοφίας)· πριν από φωνήεν, το στερητικό ἀ- εμφανίζεται ως ἀν-, π.χ. ἀνέστιος (= αυτός που δεν έχει εστία).
** ἁ-/ἁμ- αθροιστικό (ΙΕ προέλευσης). Πιο ορθά ἁ- (με δασεία), π.χ. ἁπλοῦς, ἁθρόος. Συχνά όμως ἀ- (με ψιλή), λόγω ανομοίωσης προς δασέα σύμφωνα που ακολουθούν, π.χ. ἄλοχος (= σύζυγος).
** ἀ- προθετικό (ΙΕ προέλευσης): εμφανίζεται στην αρχή της λέξης (όπου σε ομόρριζους τύπους άλλων ΙΕ γλωσσών μπορεί να μην υπάρχει: ἀνήρ - αρχαίος-ιταλικός ner-, ἀστήρ - λατινικός stella).

ετυμολογία: αρχαίο-φοινικικό alef «βόδι» > ἄλφα· το στερητικό ἀ- ή ἀν- προέρχεται από το ινδοευρωπαϊκό στερητικό μόριο *n_ο-, παράβαλε λατινικός amicus «φίλος» αλλά in-imicus «εχθρός».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄβαξ-ακος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄβαξ-ακος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄβαξ-ακος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: πλάκα, σανίδα (τη χρησιμοποιούσαν για την καταμέτρηση των ψήφων): τὰς ψήφους διαριθμῶ ἐπὶ τοῦ ἄβακος = καταμετρώ τις ψήφους πάνω στην υπολογιστική πλάκα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀβάκιον.

Νέα-Ελληνική: άβακας.

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, πιθ. δάνειο.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀβδηρίτης-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀβδηρίτης-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀβδηρίτης-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: άνδρας κατάγομενος από τα Άβδηρα, που ήταν πόλη της Θράκης.
* ως Ἀβδηρίτας οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν παροιμιωδώς τους ηλίθιους.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη Ἄβδηρα + παρ. επίθ. -ίτης.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀβέβαιος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀβέβαιος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀβέβαιος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀβεβαιότερος!~συγκριτικός:ἀβέβαιος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀβεβαιότατος!~υπερθετικός:ἀβέβαιος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αναξιόπιστος, ασταθής, άστατος: ἀβέβαιός ἐστιν ὁ πλοῦτος = ο πλούτος είναι αναξιόπιστο πράγμα.
συνώνυμα: ἄπιστος, ἐπισφαλής.
αντώνυμα: ἀξιόπιστος, πιστός.

Νέα-Ελληνική: αβέβαιος «όχι ασφαλής» (μέλλον αβέβαιο).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + βέβαιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀβέλτερος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀβέλτερος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀβέλτερος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀβελτερώτερος!~συγκριτικός:ἀβέλτερος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀβελτερώτατος!~υπερθετικός:ἀβέλτερος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: ηλίθιος: ἀβέλτερος φαίνεται = φαίνεται ηλίθιος.
συνώνυμα: εὐήθης, ἄνους.
αντώνυμα: δεινός «έξυπνος».

οικογένεια: παράγ. ἀβελτερία, -ας, ἡ «ηλιθιότητα».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + βέλτ-ερος (πβ. βελτ-ίων).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀβίωτος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀβίωτος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀβίωτος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αυτός τον οποίο δεν μπορεί κανείς να ζήσει, ανυπόφορος: ἀβίωτον πεποίηκέν μοι τὸν βίον = μου έχει κάνει τη ζωή ανυπόφορη.
αντώνυμα: βιωτός.

Νέα-Ελληνική: αβίωτος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + βιωτός (< βιόω + παρ. επίθ. -τός).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄβουλος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄβουλος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄβουλος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀβουλότερος!~συγκριτικός:ἄβουλος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀβουλότατος!~υπερθετικός:ἄβουλος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: απερίσκεπτος: ἀνὴρ ἄβουλος = απερίσκεπτος άντρας.
συνώνυμα: ἀπερίσκεπτος.
αντώνυμα: εὔβουλος, φρόνιμος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀβουλία, -ας, ἡ «απερισκεψία».

Νέα-Ελληνική: άβουλος (που του λείπει η θέληση).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + βούλ-ομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁβρύνω-ρήμα::
* McsElla.ἁβρύνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἁβρύνω@wordaryElla,

σημασία1: κάνω κάποιον λεπτό στους τρόπους ή μεταχειρίζομαι κάποιον με λεπτότητα.

σημασία2: μέση φωνή ἁβρύνομαι καυχιέμαι: ἵπποις ἡϐρύνετο = καυχιόταν για τα άλογά του.
συνώνυμα: ἀγάλλομαι, μέγα φρονῶ ἐπί τινι.

οικογένεια: παράγωγα: ἁβρυντικός, σύνθετα: ἐναβρύνομαι.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁβρός + παρ. επίθ. -ύνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγαθός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.ἀγαθός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryElla,
* McsElla.ἀμείνων!~συγκριτικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.ἀρείων!~συγκριτικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.βελτίων!~συγκριτικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.κρείττων!~συγκριτικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.λῴων!~συγκριτικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.ἄριστος!~υπερθετικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.βέλτιστος!~υπερθετικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.κράτιστος!~υπερθετικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.λῷστος!~υπερθετικός:ἀγαθός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασίαΑ: για πρόσωπα

σημασία1: ο υψηλής καταγωγής: δεσπότης ἀγαθὸς καὶξ ἀγαθῶν = άρχοντας υψηλής καταγωγής και προερχόμενος από άτομα υψηλής καταγωγής.
συνώνυμα: γενναῖος, εὐγενής.
αντώνυμα: ἀγεννής, φαῦλος.

σημασία2: μέλος της πολιτικής μερίδας των αριστοκρατών (ιδιαίτερα στη φρ. καλοὶ κἀγαθοί). βλέπε βέλτιστος, κράτιστος.

σημασία3: γενναίος (καθώς η ανδρεία αποδιδόταν σε άτομα υψηλής καταγωγής).
συνώνυμα: ἀνδρεῖος.
αντώνυμα: δειλός.

σημασία4: ικανός: ἀγαθὸς πύκτης = ικανός πυγμάχος.
αντώνυμα: φαῦλος «ανίκανος, κακός».

σημασία5: με ηθική σημ. καλός, ενάρετος: τὸν κακὸν ἄνδρα ἀγαθὸν ποιῶ = κάνω τον κακό άνθρωπο καλό.

σημασία6: ὦ ᾿γαθὲ καλέ μου φίλε (χρησιμοποιείται ως μορφή ήπιας συμϐουλής ή ήπιας επίπληξης): μήπω, ὦ ᾿γαθέ, ἐκεῖσε ἴωμεν = ας μην πάμε ακόμη προς τα εκεί, καλέ μου φίλε.

σημασίαΒ: για πράγματα

σημασία1: χρήσιμος: οἶδά τι πυρετοῦ ἀγαθόν = γνωρίζω κάτι χρήσιμο για τον πυρετό.

σημασία2: ηθικά καλός: ἔργα ἀγαθά = καλά έργα.
συνώνυμα: σπουδαῖος «ηθικά καλός».
αντώνυμα: πονηρός.

σημασία3: ως ουσιαστικό για πρόσωπα ή πράγματα τὸ ἀγαθὸν καλό πράγμα, ευλογία, ευεργεσία, αγαθό: ὦ μέγα ἀγαθὸν σὺ τοῖς φίλοις, Κῦρε = εσύ, μεγάλη ευλογία για τους φίλους, Κύρε.
* ἐπ' ἀγαθῷ τινος για το καλό κάποιου: ἐπ' ἀγαθῷ τῆς Πελοποννήσου ποιῶ τι = κάνω κάτι για το καλό της Πελοποννήσου.
* στον πληθ. τὰ ἀγαθά αγαθά, τα καλά της τύχης, θησαυροί, πλούτη.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγαθωσύνη, ἀγαθότης, Ἀγάθων, σύνθετα: ἀγαθοεργός, ἀγαθοποιός.

Νέα-Ελληνική: αγαθός (με τη σημ. Α5, λ.χ. αγαθή ψυχή).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγάλλω-ρήμα::
* McsElla.ἀγάλλω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγάλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγαλλον!~παρατατικός:ἀγάλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγαλῶ!~μέλλοντας:ἀγάλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγηλα!~αόριστος:ἀγάλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγάλλομαι!~παθητικός-ενεστώτας:ἀγάλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγαλλόμην!~παθητικός-παρατατικός:ἀγάλλω@wordaryElla,

σημασία1: εξυμνώ, τιμώ: τοὺς θεοὺς ἀγάλλω = εξυμνώ τους θεούς.
συνώνυμα: τιμάω.

σημασία2: μέση φωνή ἀγάλλομαι χαίρομαι, καυχιέμαι: εὐτυχίαις ἠγάλλεσθε = καυχόσασταν για την ευτυχισμένη ζωή σας.
συνώνυμα: μέγα φρονῶ ἐπί τινι

οικογένεια: παράγωγα: ἄγαλμα, σύνθετα: ἐπαγάλλω.

Νέα-Ελληνική: αγάλλομαι (σε ποιητικό λόγο) «χαίρομαι» (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, *ἀγάλ-jομαι, παράβαλε ἄγαλ-μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγαμαι-ρήμα::
* McsElla.ἄγαμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄγαμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠγάμην!~παρατατικός:ἄγαμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀγάσομαι!~μέλλοντας:ἄγαμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀγασθήσομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἄγαμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠγασάμην!~αόριστος:ἄγαμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠγάσθην!~μέσος-αόριστος:ἄγαμαι@wordaryElla,

σημασία1: θαυμάζω: ἄγαμαί τινα τῆς ἀνδρείας = θαυμάζω κάποιον για τη γενναιότητά του.
συνώνυμα: ζηλόω.

σημασία2: εκπλήσσομαι: ἠγάσθην αὐτοῦ εἰπόντος ταῦτα = έμεινα έκπληκτος που είπε αυτά τα πράγματα.
συνώνυμα: θαυμάζω.

σημασία3: ευχαριστιέμαι: ἄγαμαι τοῖς ἔργοις τινός = ευχαριστιέμαι με τα έργα κάποιου.
συνώνυμα: ἥδομαι, χαίρω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγαστός, ἄγασμα, σύνθετα: ὑπεράγαμαι.

Νέα-Ελληνική: λόγ. επίθετο αγαστός «θαυμαστός».

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, παράβαλε ἄγαν.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγαν-επίρρημα::
* McsElla.ἄγαν-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄγαν@wordaryElla,

σημασία: πάρα πολύ: ἄγαν κοῦφος = πάρα πολύ ελαφρός. ἡ ἄγαν ἐλευθερία = η υπερϐολική ελευθερία.
συνώνυμα: λίαν, σφόδρα.
αντώνυμα: ἐλάχιστα, ἥκιστα.
* έκφραση μηδὲν ἄγαν τίποτε (να μην κάνεις) σε υπερβολικό βαθμό (παροιμιώδης φράση, την οποία ο Αριστοτέλης αποδίδει στο Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας).

ετυμολογία: αρχικά αιτιατ. ἄγαν του ουσ. *ἄγᾱ = ἄγη, ἡ «σεβασμός, θαυμασμός», παράβαλε δωρεάν.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγανακτέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀγανακτέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγανακτέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: δυσαρεστούμαι: ἀγανακτεῖ τοῖς σκώμμασι = δυσαρεστείται με τα αστεία.
συνώνυμα: δυσχεραίνωπί τινι.
αντώνυμα: ἥδομαι, ἀγάλλομαι, τέρπομαι, εὐφραίνομαι.

σημασία2: αγανακτώ: ταῦτ' ἀγανακτοῦσιν, ὅτι ἐγὼ τῷ πατρὶ φόνου ἐπεξέρχομαι = γι' αυτόν το λόγο αγανακτούν, διότι εγώ ασκώ δίωξη κατά του πατέρα μου για φόνο.
συνώνυμα: ἄχθομαί τινι

οικογένεια: παράγωγα: ἀγανάκτησις.

Νέα-Ελληνική: αγανακτώ (σημ. 2).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, ίσως σύνθετη-λέξη * ἀγανέκτης «που έχει τραβήξει πολλά» (< ἄγαν + ἔχω) > *ἀγανάκτης (αφομοίωση α-έ > α-ά).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγαπάω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀγαπάω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγαπάω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: αγαπώ: οἱ πατέρες τοὺς αὑτῶν παῖδας ἀγαπῶσιν = οι πατέρες αγαπούν τα παιδιά τους.
συνώνυμα: φιλέω «αγαπώ».
αντώνυμα: μισέω.

σημασία2: είμαι ικανοποιημένος: ἀγαπήσω, εἰ τὸ σῶμα σώσω = θα είμαι ικανοποιημένος, αν σώσω τον εαυτό μου. οὐκ ἀγαπῶ τοῖς ὑπάρχουσιν ἀγαθοῖς = δεν είμαι ικανοποιημένος με τα πλούτη που έχω.
συνώνυμα: ἀρκεῖ μοι...

οικογένεια: παράγωγα: ἀγαπητός, ἀγαπητικός, ἀγάπησις, σύνθετα: ὑπεραγαπάω.

Νέα-Ελληνική: αγαπώ (σημ. 1).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, εφόσον η συνήθης σύνδεση με το ἄγαν δεν ικανοποιεί και δε δικαιολογεί το -π.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγγαρος-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄγγαρος-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄγγαρος-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: Πέρσης έφιππος ταχυδρόμος (που μετέφερε παραγγέλματα ή μηνύματα του βασιλιά).

Νέα-Ελληνική: το ομόρριζο η αγγαρεία.

ετυμολογία: δάν. από την αρχ. περσική.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγγέλλω-ρήμα::
* McsElla.ἀγγέλλω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγγελλον!~παρατατικός:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγγελῶ!~μέλλοντας:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγγειλα!~αόριστος:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγγελκα!~παρακείμενος:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγγειλάμην!~μέσος-αόριστος:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγγελθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγγελμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀγγέλλω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγγέλμην!~παθητικός-υπερσυντέλικος:ἀγγέλλω@wordaryElla,

σημασία: αγγέλλω, αναγγέλλω.
συνώνυμα: καταγγέλλω «αγγέλλω».

οικογένεια: παράγωγα: ἄγγελμα, σύνθετα: ἐξαγγέλλω, καταγγέλλω, προαγγέλλω, ἐπαγγέλλομαί τι.

Νέα-Ελληνική: αγγέλλω.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄγγελ-ος + παρ. επίθ. -jω (*ἀγγέλ-jω > ἀγγέλλω).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγγελος-ου-ὁ-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄγγελος-ου-ὁ-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄγγελος-ου-ὁ-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αγγελιοφόρος, απεσταλμένος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγγελία, ἀγγελικός, ἀγγέλλω, σύνθετα: εὐάγγελος, εὐαγγελίζομαι.

Νέα-Ελληνική: άγγελος (με άλλη σημ., πτερωτό ον κτλ.).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, πιθανό δάν. από γλώσσα της Ανατολής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγε--ἄγετε-ρήμα::
* McsElla.ἄγε!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἄγετε!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄγετε@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄγε@wordaryElla,

παρατήρηση: προστακτικές του ἄγω που χρησιμοποιούνται ως επιρρήματα εμπρός!, έλα!: «Ἄγε τοίνυν», ἔφη ὁ Κῦρος, «σκοπῶμεν νῦν τὰ ἐμοὶ πεπραγμένα πάντα» = «εμπρός λοιπόν» είπε ο Κύρος «ας εξετάσουμε τώρα όλα τα κατορθώματά μου».
συνώνυμα: φέρε «εμπρός».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγείρω-ρήμα::
* McsElla.ἀγείρω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγείρω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγειρον!~παρατατικός:ἀγείρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγερῶ!~μέλλοντας:ἀγείρω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγειρα!~αόριστος-αʹ:ἀγείρω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγειράμην!~μέσος-αόριστος-αʹ:ἀγείρω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγέρθην!~παθητικός-αόριστος-αʹ:ἀγείρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγήγερμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀγείρω@wordaryElla,

σημασία: συγκεντρώνω: τὸν στόλον ἀγείρω = συγκεντρώνω το στόλο.
συνώνυμα: συνάγω.
αντώνυμα: διασκεδάννυμι «διασκορπίζω».

οικογένεια: παράγωγα: ἀγορά, σύνθετα: συναγείρω, πανήγυρις.

ετυμολογία: πιθ. σύνθετη-λέξη αθρ. ἀ- + *γερ- (πβ. ἄγρα, ἀγρέω) > *ἀγέρ-j-ω > ἀγείρω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγενής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀγενής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀγενής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀγενέστερος!~συγκριτικός:ἀγενής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀγενέστατος!~υπερθετικός:ἀγενής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία1: αγέννητος, αδημιούργητος (δηλ. άναρχος): γέγονεν ἢ ἀγενές ἐστιν; = (το σύμπαν) έχει δημιουργηθεί ή είναι αδημιούργητο;

σημασία2: άτεκνος.

σημασία3: ποταπός, χαμερπής.

Νέα-Ελληνική: αγενής «που του λείπουν οι καλοί τρόποι».

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη στερ. ἀ- + γέν-ος < γίγνομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγεννής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀγεννής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀγεννής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀγεννέστερος!~συγκριτικός:ἀγεννής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀγεννέστατος!~υπερθετικός:ἀγεννής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που έχει ταπεινή, άσημη καταγωγή: οἱ ἀγεννεῖς πλείους τὸν ἀριθμόν εἰσι τῶν γενναίων = οι ταπεινής καταγωγής άνθρωποι είναι περισσότεροι στον αριθμό από τους υψηλής καταγωγής.
αντώνυμα: γενναῖος «ο υψηλής καταγωγής», ἀγαθός.

σημασία2: για πράγματα άθλιος, αχρείος: βωμολοχεύματ' ἀγεννῆ = άθλιες βωμολοχίες.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγέννεια, ἀγεννησία, ἀγέννητος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀ- + γέννα, ἡ «ευγενής καταγωγή», ρ. γεννάω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄγημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄγημα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία: τμήμα στρατεύματος.

Νέα-Ελληνική: άγημα.

ετυμολογία: δωρ. ἄγημα = ἥγημα < ἡγέομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγήρατος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀγήρατος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀγήρατος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αγέραστος: ἡ ταῖς ψυχαῖς ῥώμη τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἀγήρατός ἐστι = η ψυχική δύναμη των ενάρετων ανδρών είναι αγέραστη.

Νέα-Ελληνική: αγέραστος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη στερ. ἀ- + *γηρα-τός (< γηράσκω + παρ. επίθ. –τος).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅγιος-ία-ιον-επίθετο::
* McsElla.ἅγιος-ία-ιον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἅγιος-ία-ιον@wordaryElla,
* McsElla.ἁγιώτερος!~συγκριτικός:ἅγιος-ία-ιον@wordaryEllα,
* McsElla.ἁγιώτατος!~υπερθετικός:ἅγιος-ία-ιον@wordaryElla,

σημασία1: για πράγματα αφιερωμένος στους θεούς, ιερός, άγιος: ἐν μέσῳ ἱερὸν ἅγιον ἦν = στο μέσο υπήρχε άγιο ιερό.

σημασία2: για πρόσωπα άγιος, αγνός: ὑμᾶς πάντες πρότερον ἁγίους ἐνόμιζον = προηγουμένως όλοι σας θεωρούσαν αγνούς.

οικογένεια: παράγωγα: ἁγιότης, ἁγιάζω, ἁγιωσύνη, σύνθετα: ἁγιοφόρος, ἁγιογράφος.

Νέα-Ελληνική: άγιος (και με τις δύο σημ.).

ετυμολογία: *jαγ- (πβ. ἄγ-ος, ἁγ-νός), παράβαλε αρχ. ινδ. yájati «τιμώ με προσευχές ή θυσίες»· η ψιλή στο ἄγος αντί *ἅγος επικράτησε για να μη συμπέσει με τις ιερές λέξεις ἅγιος, ἁγνός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγνοέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀγνοέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγνόουν!~παρατατικός:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀγνοήσω!~μέλλοντας:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγνόησα!~αόριστος:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγνόηκα!~παρακείμενος:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀγνοήσομαι-«θα-αγνοηθώ»!~μέσος-μέλλοντας-παθητική-σημασία:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀγνοηθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγνοήθην!~παθητικός-αόριστος:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγνόημαι!~μέσος-παρακείμενος:ἀγνοέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία: αγνοώ: ἀγνοεῖ πάντα καὶ οὐδὲν οἶδεν = αγνοεί τα πάντα και δε γνωρίζει τίποτε.
συνώνυμα: οὐ γιγνώσκω, οὐκ οἶδα.
αντώνυμα: οἶδα, γιγνώσκω, ἐπίσταμαι.

οικογένεια: παράγωγα: ἄγνοια.

Νέα-Ελληνική: αγνοώ.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη στερ. ἀ - + γνο- (*γνω- του γι-γνώ-σκω) + παρ. επίθ. -έ-ω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγνυμι-ρήμα::
* McsElla.ἄγνυμι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄγνυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἄξω!~μέλλοντας:ἄγνυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἔαξα!~αόριστος:ἄγνυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἔαγα-«έχω-θραυσθεί»!~παρακείμενος-παθητική-σημασία:ἄγνυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἐάγην!~παθητικός-αόριστος:ἄγνυμι@wordaryElla,

παρατήρηση: ρήμα του ποιητικού λόγου. Στον πεζό λόγο χρησιμοποιείται το σύνθετο βλέπε κατάγνυμι.

σημασία: σπάζω, συντρίβω.

ετυμολογία: *Fαγ-, συγγεν. με τοχαρι. wâk- «σκάζω» .
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγορά-ᾶς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγορά-ᾶς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγορά-ᾶς-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: η συνέλευση του λαού ή ο τόπος της συνέλευσης αυτής.

σημασία2: ο τόπος αγοραπωλησιών, αγορά, ή τα ίδια τα προϊόντα που πουλιούνται στην αγορά: οὐ δέχομαί τινα ἀγορᾷ οὐδ' ἄστει = δεν επιτρέπω την είσοδο σε κάποιον, ούτε στην αγορά ούτε στην πόλη.

σημασία3: ως ένδειξη χρόνου ἀγορὰ πλήθουσα το χρονικό διάστημα από τις δέκα το πρωί έως τις δώδεκα το μεσημέρι, όταν η ἀγορά (σημ. 2) ήταν γεμάτη με κόσμο: πρῴ τε γὰρ εἰς τοὺς περιπάτους καὶ τὰ γυμνάσια ᾔει καὶ πληθούσης ἀγορᾶς ἐκεῖ φανερὸς ἦν = και διότι το πρωί πήγαινε στους χώρους των περιπάτων και στα γυμναστήρια και κατά το μεσημέρι παρουσιαζόταν εκεί.
* έκφραση ἀγορᾶς διάλυσις το χρονικό διάστημα μετά την αποχώρηση του κόσμου από την ἀγοράν (σημ. 2), το απόγευμα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγοραῖος, ἀγοράζω, σύνθετα: ἀγορανόμος, ἀγορανομία.

Νέα-Ελληνική: αγορά (σημ. 2).

ετυμολογία: *ἀγορ- (< *ἀγερ-, παράβαλε ἀγείρω «συγκεντρώνω» < *ἀγέρ-jω) + παρ. επίθ. -ά. Πβ. αιολ. ἄγυρις «συγκέντρωση», απ' όπου σύνθετα: ὁμ-ήγυρις, παν-ήγυρις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγοράζω-ρήμα::
* McsElla.ἀγοράζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγόραζον!~παρατατικός:ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγοράσω!~μέλλοντας:ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγόρασα!~αόριστος:ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγόρακα!~παρακείμενος:ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγορασάμην!~μέσος-αόριστος:ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγοράσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀγοράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγόρασμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀγοράζω@wordaryElla,

σημασία1: συχνάζω στην ἀγοράν (σημ. 2).

σημασία2: συγκεντρώνομαι στην ἀγοράν (σημ. 2): ἐσελθόντες ἐς τὴν πόλιν ἠγόραζον = αφού εισήλθαν στην πόλη, συγκεντρώθηκαν στην αγορά.

σημασία3: αγοράζω: ἐκ τῆς πόλεως ἠγόραζον τὰπιτήδεια = αγόραζαν τις προμήθειες από την πόλη.
συνώνυμα: ὠνέομαι «αγοράζω».
αντώνυμα: πωλέω.
* μέση φωνή ἀγοράζομαι: αγοράζω για τον εαυτό μου: εἶπε τὰ ἐπιτήδεια ἀγοράζεσθαι καὶ συσκευάζεσθαι = είπε να αγοράσουν για τον εαυτό τους τις προμήθειες και να τις συσκευάσουν.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγοραστής, ἀγοραστικός, σύνθετα: ἀγορανόμος, ἀγορανομέω.

Νέα-Ελληνική: αγοράζω (με τη σημ. 3).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγορά + παρ. επίθ. -άζω < *-άδjω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγοραῖος-αῖος-αῖον-επίθετο::
* McsElla.ἀγοραῖος-αῖος-αῖον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀγοραῖος-αῖος-αῖον@wordaryElla,

σημασία1: εκείνος που συχνάζει στην ἀγοράν (σημ. 2): ὁ ἀγοραῖος ὄχλος = ο κόσμος που συχνάζει στην αγορά.
* οἱ ἀγοραῖοι οι κοινοί θνητοί, ο όχλος: τὰ συμπόσια τῶν ἀγοραίων.

σημασία2: για πράγματα συνηθισμένος, κοινός, χυδαίος: σκώμματα ἀγοραῖα.

Νέα-Ελληνική: αγοραίος «χυδαίος».

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγορά + παρ. επίθ. -αῖος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγορεύω-ρήμα::
* McsElla.ἀγορεύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγόρευον!~παρατατικός:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-αγορεύσω!~μέλλοντας:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ερῶ!~μέλλοντας:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ηγόρευσα!~αόριστος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-εῖπον!~αόριστος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-είρηκα!~παρακείμενος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ειρήκειν!~υπερσυντέλικος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-αγορεύσομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ρηθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ηγορεύθην!~παθητικός-αόριστος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ερρήθην!~παθητικός-αόριστος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-είρημαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.-ειρήμην!~παθητικός-υπερσυντέλικος:ἀγορεύω@wordaryElla,

σημασία: μιλώ στην ἀγοράν (σημ. 1): τίς ἀγορεύειν βούλεται; = ποιος θέλει να απευθυνθεί στη συνέλευση; (ερώτηση την οποία υπέϐαλλε ο κήρυκας στα μέλη της εκκλησίας του δήμου των Αθηναίων).
συνώνυμα: δημηγορέω, ῥητορεύω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγόρευσις, σύνθετα: ἀναγορεύω, ἀπαγορεύω.

Νέα-Ελληνική: αγορεύω (κυρίως στη βουλή και το δικαστήριο).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγορά + παρ. επίθ. -εύω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγρα-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄγρα-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄγρα-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: κυνήγι, καταδίωξη: ἐς ἄγρας ἔρχομαι = πηγαίνω στα κυνήγια. ἄγρα ἀνθρώπων = καταδίωξη ανθρώπων.
συνώνυμα: κυνηγέσιον, θήρα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγραῖος.

Νέα-Ελληνική: άγρα (λ.χ. άγρα ψήφων).

ετυμολογία: *ἀγ- (ἄγω), παράβαλε ἀγρέω «συλλαμβάνω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγρεύω-ρήμα::
* McsElla.ἀγρεύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγρεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγρευον!~παρατατικός:ἀγρεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγρεύσω!~μέλλοντας:ἀγρεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγρευσα!~αόριστος:ἀγρεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγρεύθην!~παθητικός-αόριστος:ἀγρεύω@wordaryElla,

σημασία: πιάνω στο κυνήγι ή στο ψάρεμα, αρπάζω: ἀγρεύω τῷ ἀμφιϐλήστρῳ ἰχθῦς = πιάνω ψάρια με το δίχτυ.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄγρα + παρ. επίθ. -εύω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγριος-ία|ιος-ιον-επίθετο::
* McsElla.ἄγριος-ία|ιος-ιον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄγριος-ία|ιος-ιον@wordaryElla,
* McsElla.ἀγριώτερος!~συγκριτικός:ἄγριος-ία|ιος-ιον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀγριώτατος!~υπερθετικός:ἄγριος-ία|ιος-ιον@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που ζει στους αγρούς.
αντώνυμα: ἥμερος (για ζώα).

σημασία2: με ηθική σημ. άγριος, άξεστος.
συνώνυμα: ἀπαίδευτος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγριότης, ἀγριόω, ἀγρίως, ἀγριαίνω, σύνθετα: ἀγριέλαιος, ἀγριόφωνος.

Νέα-Ελληνική: άγριος (με όλες τις σημ).

ετυμολογία: *ἀγ- (ἄγω) + παρ. επίθ. -ρ-ιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγροικος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄγροικος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄγροικος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που κατοικεί στους αγρούς, στην πεδιάδα: ἄγροικα ζῷα = ζώα των αγρών.
αντώνυμα: ὄρεια ζῷα = ζώα του βουνού.

σημασία2: ο άνθρωπος της υπαίθρου, ο χωρικός.

σημασία3: ο χωριάτης, ο άξεστος: ἄγροικός ἐστιν = είναι χωριάτης.
αντώνυμα: ἀστεῖος «άνθρωπος του άστεως, της πόλης».

οικογένεια: παράγωγα: ἀγροικίζομαι, ἀγροικία «χωριατοσύνη».

Νέα-Ελληνική: αγροίκος (με μετάθεση του τόνου και σημ. 3).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀγρός + οἰκέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγρός-οῦ-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγρός-οῦ-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγρός-οῦ-ὁ@wordaryElla,

σημασία1: ως επί το πλείστον στον πληθυντικό ἀγροί χωράφια.
συνώνυμα: κτήματα.

σημασία2: η ύπαιθρος (σε αντιδιαστολή προς τα ἄστυ, πόλις, κώμη): κατ' ἀγροὺς τῆς χώρας γίγνεταί τι = συμϐαίνει κάτι στην ύπαιθρο της χώρας.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγρότης, ἀγροτικός, σύνθετα: ἀγροκόμος, ἀγρονόμος.

Νέα-Ελληνική: αγρός (σημ. 1).

ετυμολογία: *ἀγ- (ἄγω) + παρ. επίθ. -ρός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγχι-επίρρημα::
* McsElla.ἄγχι-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄγχι@wordaryElla,
* McsElla.ἆσσον!~συγκριτικός:ἄγχι@wordaryElla,
* McsElla.ἄσσον!~συγκριτικός:ἄγχι@wordaryElla,
* McsElla.ἄγχιστα!~υπερθετικός:ἄγχι@wordaryElla,

παρατήρηση: λέξη αυστηρά ποιητική, που όμως απαντά σε σύνθετες λέξεις του πεζού λόγου ως πρώτο συνθετικό, λ.χ. ἀγχέμαχος «αυτός που μάχεται από κοντά» κτλ.

σημασία: κοντά. = ἐγγύς, πλησίον, πέλας.
αντώνυμα: μακράν, πόρρω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγχιστεία, σύνθετα: ἀγχέμαχος, ἀγχίνους, ἀγχίνοια.

ετυμολογία: *ἀνχ- (ἄγχω), βλέπε ἄγχω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγχιστεία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγχιστεία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγχιστεία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: στενή συγγένεια: ὑπάρχει μοι ἀγχιστεία πρός τινα = έχω στενή συγγένεα με κάποιον.
συνώνυμα: συγγένεια.

σημασία2: κληρονομικά δικαιώματα.

Νέα-Ελληνική: αγχιστεία (με την αντίθετη σημ.: «μη εξ αίματος συγγένεια, επιγαμία»).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγχιστής «στενός συγγενής» + παρ. επίθ. -εία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγχω-ρήμα::
* McsElla.ἄγχω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄγχω@wordaryElla,

σημασία: στραγγαλίζω, απαγχονίζω: τὸν Κέρβερον ἄγχω. = πνίγω, ἀπάγχω

οικογένεια: παράγωγα: ἀγχόνη, σύνθετα: ἀπάγχω.

Νέα-Ελληνική: παράβαλε άγχος, αγχόνη.

ετυμολογία: *ἀνχ- (ἄγχι), παράβαλε λατινικός angō.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄγω-ρήμα::
* McsElla.ἄγω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἦγον!~παρατατικός:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἄξω!~μέλλοντας:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἦξα!~αόριστος-α´:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἤγαγον!~αόριστος-β´:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγήοχα!~παρακείμενος:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἦχα!~παρακείμενος:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀγηόχειν!~υπερσυντέλικος:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἄξομαι!~μέσος-μέλλοντας-παθητική-σημασία:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀχθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἠγαγόμην!~μέσος-αόριστος-β´:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἤχθην!~παθητικός-αόριστος-α´:ἄγω@wordaryElla,
* McsElla.ἦγμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἄγω@wordaryElla,

σημασία1: οδηγώ, μεταφέρω: ἄγω στρατιάν = οδηγώ το στράτευμα.
συνώνυμα: φέρω.

σημασία2: αμετάβ. προελαύνω, πηγαίνω: θᾶσσον ὁ Νικίας ἦγε = ο Νικίας προήλαυνε γρηγορότερα. ἄγωμεν εἰς τὰς ἐχομένας κωμοπόλεις = ας πάμε στις κοντινές κωμοπόλεις.

σημασία3: διευθύνω: ἄγω τὴν πολιτείαν = διευθύνω τα δημόσια πράγματα.
συνώνυμα: διοικέω, διατίθημι.

σημασία4: ανατρέφω, εκπαιδεύω: οἱ κακῶς ἀχθέντες = οι κακώς εκπαιδευμένοι.

σημασία5: γιορτάζω: Ἀπατούρια ἄγουσιν = γιορτάζουν τα Απατούρια.

σημασία6: θεωρώ: τιμιώτερόν τινα ἄγω = θεωρώ κάποιον πιο αξιότιμο.

σημασία7: σε εκφράσεις
σημασίαα: εἰρήνην ἄγω πρός τινα έχω ειρηνικές σχέσεις με κάποιον.
σημασίαβ: ἡσυχίαν / σχολὴν ἄγω ησυχάζω, έχω ελεύθερο χρόνο.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγωγή, ἀγωγός, ἄγημα, ἀγώγιμος, ἀγέλη, ἀκτίς, σύνθετα: ἀνάγω, κατάγομαι, παράγω, ἐξάγω.

Νέα-Ελληνική: άγω στη λόγ. φρ. άγομαι και φέρομαι «κατευθύνομαι από άλλους».

ετυμολογία: *ἀγ-, ομόρρ. με αρχ. ινδ. ájati, λατ. agō.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγωγή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγωγή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγωγή-ῆς-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: μεταφορά: πρὸς τὰς ἀγωγὰς χρῶμαι ὑποζυγίοις = για τις μεταφορές χρησιμοποιώ υποζύγια.

σημασία2: καθοδήγηση: ἡ ἀγωγὴ τοῦ νόμου = η καθοδήγηση από το νόμο.

σημασία3: εκπαίδευση, αγωγή: ἐκ νέων ἀγωγῆς ὀρθῆς τυγχάνω = λαμβάνω ορθή αγωγή από τη νεανική μου ηλικία.

οικογένεια: σύνθετα: συναγωγή, διαγωγή, καταγωγή, ἀπαγωγή.

Νέα-Ελληνική: αγωγή (με σημ. 3).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη *ἀγ-αγ- (πβ. ἤγαγ-ον, ἀγαγ-εῖν < ἄγω), *ἀγ-ωγ- + παρ. επίθ. -ή, για τον αναδιπλασιασμό βλέπε ἐδωδή.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγών-ῶνος-ὁ@wordaryElla,

σημασία1: συγκέντρωση (κυρίως η συγκέντρωση των Ελλήνων κατά τους πανελλήνιους αγώνες): ποιῶ τὸν Ὀλυμπικὸν ἀγῶνα, ἵνα τοὺς Ἕλληνας ἅπαντας ξυναγείρω = κάνω τη συγκέντρωση στην Ολυμπία, για να μαζέψω όλους τους Έλληνες.

σημασία2: διαγωνισμός (για τη λήψη βραβείου στους ἀγῶνας, σημ. 1): ἀγὼν γυμνικός, μουσικός = αθλητικός, μουσικός διαγωνισμός. ἀγὼν στεφανηφόρος / στεφανίτης = διαγωνισμός στον οποίο το βραβείο ήταν στεφάνι. ἀγῶνα καθίστημι = καθιερώνω διαγωνισμό.
συνώνυμα: ἅμιλλα.

σημασία3: μάχη, αγώνας: ὁ Φίλιππος, πρὸς ὃν ἦν ἡμῖν ὁ ἀγών = ο Φίλιππος, εναντίον του οποίου ήταν ο αγώνας μας.

σημασία4: δίκη, δικαστικός αγώνας: εἰς ἀγῶνα καθίστημι ἀνθρώπους = οδηγώ ανθρώπους σε δίκη.

σημασία5: ψυχική ταλαιπωρία: πολὺν τὸν ἀγῶνα ἔχω = έχω μεγάλη ψυχική ταλαιπωρία.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγωνία, ἀγωνίζομαι, ἀγωνιστής, ἀγώνισμα, σύνθετα: ἀγωνοθέτης, ἀγωνοδίκης.

Νέα-Ελληνική: αγώνας (με τις σημ. 2, 3).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄγω + παρ. επίθ. -ών.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγωνία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγωνία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγωνία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: διαγωνισμός: δημοτικὴ ἀγωνία = διαγωνισμός του δήμου.
συνώνυμα: ἀγών.

σημασία2: γυμναστική άσκηση: μουσικὴν καὶ ἀγωνίαν παιδεύω τινά = εκπαιδεύω κάποιον στη μουσική και στις γυμναστικές ασκήσεις.

σημασία3: αγωνία: ἐν φόβῳ καὶ πολλῇ ἀγωνίᾳ εἰμί = βρίσκομαι σε φόβο και μεγάλη αγωνία.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγωνιάω.

Νέα-Ελληνική: αγωνία (σημ. 3 ως επακόλουθο του ανταγωνισμού στους αθλητικούς αγώνες).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγών + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγωνιάω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀγωνιάω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγωνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγωνίων!~παρατατικός:ἀγωνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀγωνιάσω!~μέλλοντας:ἀγωνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγωνίασα!~αόριστος:ἀγωνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠγωνίακα!~παρακείμενος:ἀγωνιάω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: συναγωνίζομαι: πρὸς ἀλλήλους ἀγωνιῶσιν = συναγωνίζονται μεταξύ τους.
συνώνυμα: ἀγωνίζομαι, ἁμιλλάομαι.

σημασία2: αγωνιώ: ἐδόκει μοι ὁ Πρωταγόρας ἀγωνιᾶν = μου φαινόταν ότι ο Πρωταγόρας αγωνιούσε.
συνώνυμα: ἀνιῶμαι.
αντώνυμα: ἡσυχάζω.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγωνία + παρ. επίθ. -άω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγωνίζομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀγωνίζομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀγωνίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀγωνιοῦμαι-«θα-κριθώ»!~μέλλοντας-παθητική-σημασία4:ἀγωνίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀγωνισθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀγωνίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠγωνισάμην!~αόριστος:ἀγωνίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠγωνίσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀγωνίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠγώνισμαι!~παρακείμενος:ἀγωνίζομαι@wordaryElla,

σημασία1: διαγωνίζομαι (για τη λήψη βραβείου): Ὀλυμπίασιν ἀγωνίζομαι = διαγωνίζομαι στην Ολυμπία.
συνώνυμα: ἁμιλλάομαι.

σημασία2: μάχομαι, πολεμώ: περὶ τῶν ἁπάντων ἀγωνίζομαι = μάχομαι για τα πάντα.
συνώνυμα: μάχομαί τινι.

σημασία3: ως όρος δικανικός αντιδικώ, εμπλέκομαι σε δίκη: πάνυ ἔμπειρος τοῦ ἀγωνίζεσθαι = πολύ έμπειρος στο να συμμετέχει σε δίκες.

σημασία4: στην παθ. φωνή ἀγωνίζομαι κρίνομαι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀγώνισμα, ἀγώνισις, ἀγωνιστής, σύνθετα: ἀνταγωνίζομαι, συναγωνίζομαι, διαγωνίζομαι.

Νέα-Ελληνική: αγωνίζομαι (με τις σημ. 1, 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀγών + παρ. επίθ. -ίζομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀγώνισμα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀγώνισμα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀγώνισμα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία1: κατόρθωμα: Ἄγιδος τὸ ἀγώνισμα τοῦτογένετο = το κατόρθωμα αυτό υπήρξε του Άγιδος.

σημασία2: εκείνο με το οποίο κάποιος συμμετέχει σε διαγωνισμό, δημηγορία: κτῆμα ἐς αἰεὶ μᾶλλον ἢ ἀγώνισμα ἐς τὸ παραχρῆμα ἀκούειν ξύγκειται = (το έργο) έχει συντεθεί πιο πολύ ως παντοτινό μελέτημα, παρά σαν πρόσκαιρη δημηγορία για να την ακούουν κάποιοι.

Νέα-Ελληνική: αγώνισμα (είδος αθλήματος).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη *ἀγωνισ- (< ἀγωνίζομαι) + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδαής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀδαής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀδαής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία: αυτός που δε γνωρίζει: ἀδαὴς γίγνομαί τινος = δε γνωρίζω κάτι.
συνώνυμα: ἀνεπιστήμων.

Νέα-Ελληνική: αδαής.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + *δασ- (πβ. δαῆναι < διδάσκω, δαή-μων «γνώστης») + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδεής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀδεής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀδεής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀδεέστερος!~συγκριτικός:ἀδεής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀδεέστατος!~υπερθετικός:ἀδεής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που δε νιώθει φόϐο, ο άφοβος: θανάτου ἀδεής = αυτός που δε φοβάται το θάνατο.
συνώνυμα: θαρραλέος.
αντώνυμα: περιδεὴς «φοβισμένος».
* ως ουσιαστικό τὸ ἀδεὲς η έλλειψη φόβου, η ασφάλεια.

σημασία2: αυτός που δεν προκαλεί φόβο, ο μη φοβερός: ἀδεές ἐστί τι πρὸς τοὺς ἐχθρούς = κάτι δεν προκαλεί φόϐο στους εχθρούς.
αντώνυμα: δεινός «φοβερός».

σημασία3: επίρρημα ἀδεῶς
σημασίαα: χωρίς φόβο ή δισταγμό: ἀδεῶς τινα ὠφελοῦμεν = ωφελούμε κάποιον χωρίς φόβο.
σημασίαβ: χωρίς φόϐο ότι θα μου επιβληθεί ποινή (βλέπε ἄδεια, σημ. 3): μηνύω τὸ ἀσέϐημα ἀδεῶς = καταγγέλλω την ασεϐή πράξη χωρίς φόβο ότι θα μου επιϐληθεί ποινή.

οικογένεια: παράγωγα: ἄδεια.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + δέ-ος + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄδεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄδεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄδεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: αφοβία, αίσθημα ασφάλειας: πύλαι διὰ τὴν ἄδειαν ἀνεῳγμέναι = πύλες ανοικτές, λόγω του αισθήματος ασφάλειας.
συνώνυμα: ἀφοβία.
αντώνυμα: δέος «φόβος», φόβος.

σημασία2: αμνηστία: τοῖς ἄλλοις Μυτιληναίοις ἄδειανδώκατε οἰκεῖν τὴν σφετέραν αὐτῶν = στους άλλους Μυτιληναίους παραχωρήσατε αμνηστία, με την οποία τους επιτρέπατε να κατοικούν στη δική τους πόλη.

σημασία3: άδεια που ζητούσε ένας πολίτης από το δήμο, προκειμένου να υποβάλει πρόταση που συγκρουόταν με ισχύοντα νόμο ή για να ασκήσει δίωξη εναντίον κάποιου: ἄδειαν αἰτοῦμαι ἐπὶ μηνύσει τινός = ζητώ άδεια να καταγγείλω κάποιον.

Νέα-Ελληνική: άδεια (συγκατάθεση σε αίτημα).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀδε-ής + παρ. επίθ. -ια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδέκαστος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀδέκαστος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀδέκαστος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αδωροδόκητος, αμερόληπτος: ἀδέκαστος κρίνω τι = κρίνω κάτι αμερόληπτα.

Νέα-Ελληνική: αδέκαστος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀ- + *δεκαστὸς «που μπορεί να δεκαστεί, να δωροδοκηθεί» < δεκ-άζω (πβ. δέχ-ομαι) «προσφέρω δώρο».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδελφιδοῦς-οῦ-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀδελφιδοῦς-οῦ-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀδελφιδοῦς-οῦ-ὁ@wordaryElla,
* McsElla.ἀδελφιδῆ-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀδελφιδῆ-ῆς-ἡ@wordaryElla,

σημασία: ανιψιός, ανιψιά.

ετυμολογία: ασυναίρετο ἀδελφ-ιδέος > συνηρημένο αττ. ἀδελφ-ιδοῦς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄδηλος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄδηλος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄδηλος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: αόρατος.
αντώνυμα: δῆλος «φανερός».

σημασία2: άγνωστος: ἄδηλος ὁ κτείνας ἐστίν = ο φονιάς είναι άγνωστος.
* ἄδηλόν ἐστι, εἰ... = είναι αβέβαιο εάν...

οικογένεια: παράγωγα: ἀδηλότης, ἀδηλία, ἀδήλως, σύνθετα: κατάδηλος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + δῆλος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ᾍδης-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ᾍδης-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ᾍδης-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία1: ο Άδης (για τους αρχαίους Έλληνες, ο Άδης ήταν ο θεός των νεκρών. Ήταν παιδί του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία, του Ποσειδώνα, της Ήρας, της Δήμητρας και της Εστίας. Όταν έγινε η διανομή της εξουσίας του σύμπαντος, ο Άδης έλαβε τον κάτω κόσμο, ο Ποσειδώνας τη θάλασσα και ο Δίας πήρε τον έλεγχο του ουρανού και της γης).
* ἐν ᾍδου (ενν. οἴκῳ) μέσα στο σπίτι του Άδη. εἰς ᾍδου (ενν. οἶκον) προς το σπίτι του Άδη.

σημασία2: τόπος όπου πηγαίνουν οι ψυχές μετά το θάνατο του σώματος.

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, ίσως σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + *F(ε)ιδ-(εἶδον) με τη σημ. του τόπου που δεν είναι ορατός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδιάλλακτος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀδιάλλακτος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀδιάλλακτος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: ασυμφιλίωτος: τὰ πρὸς ὑμᾶς ἀδιάλλακτα ὑπάρχει = οι σχέσεις μου με εσάς δεν επιδέχονται συμφιλίωση.

οικογένεια: παράγωγα: ἀδιαλλάκτως.

Νέα-Ελληνική: αδιάλλακτος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη στερ. ἀ- + *διαλλακτός (πβ. διαλλακτής) < διαλλάσσομαι + παρ. επίθ. -τός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδικέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀδικέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠδίκουν!~παρατατικός:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀδικήσω!~μέλλοντας:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠδίκησα!~αόριστος:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠδίκηκα!~παρακείμενος:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀδικοῦμαι!~παθητικός-ενεστώτας:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀδικήσομαι-«θα-αδικηθώ»!~μέσος-μέλλοντας-παθητική-σημασία:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀδικηθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠδικήθην!~παθητικός-αόριστος:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠδίκημαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀδικέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: διαπράττω αδίκημα, παραβιάζω το νόμο: Σωκράτης ἀδικεῖ ζητῶν τὰ ἐπουράνια = ο Σωκράτης διαπράττει αδίκημα που διερευνά τα επουράνια.

σημασία2: έχω άδικο, κάνω λάθος: εἰ μὴ ἀδικῶ γε = αν βέβαια δεν έχω άδικο.
συνώνυμα: ἀπατῶμαι περί τι.

σημασία3: αδικώ κάποιον: ἀδικῶ τοὺς δεσπότας = αδικώ τους ηγεμόνες. ἀδικῶ τινά τι = αδικώ κάποιον σε κάτι.

σημασία4: βλάπτω: ἀδικῶ γῆν τὴν Πλαταιίδα = βλάπτω την πλαταιική γη.
συνώνυμα: κακῶς ποιῶ τι.
αντώνυμα: ὠφελέω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀδίκημα, ἀδικία, σύνθετα: ἀνταδικέω.

Νέα-Ελληνική: αδικώ (με σημ. 3).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄδικος + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδόκητος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀδόκητος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀδόκητος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: απροσδόκητος: ξυμφορὰ ἀδόκητος = απροσδόκητη συμφορά.
συνώνυμα: ἀπροσδόκητος.
αντώνυμα: παράβαλε πρὸς προσδοκίαν «σύμφωνα με ό,τι αναμενόταν».

οικογένεια: παράγωγα: ἀδοκήτως, σύνθετα: ἀπροσδόκητος.

Νέα-Ελληνική: αδόκητος (στη φρ. κυρίως αδόκητος θάνατος).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + δοκέω + παρ. επίθ. -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀδολέσχης-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀδολέσχης-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀδολέσχης-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: φλύαρος: ἀδολέσχης σοφιστής = φλύαρος σοφιστής.

οικογένεια: παράγωγα: ἀδολεσχία, ἀδολεσχέω «φλυαρώ».

ετυμολογία: αυτός του οποίου ο διαρκής λόγος ενοχλεί, σύνθετη-λέξη στερητ. ἀ- + *Fαδο- (= ἥδομαι, παράβαλε ἀαδεῖν· ὀχλεῖν) + λέσχη «συζήτηση, λόγος» > *ἀαδολέσχης > ἀδολέσχης.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄδοξος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄδοξος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄδοξος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: που δεν έχει φήμη, άσημος, ασήμαντος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀδοξέω «δεν έχω καλή φήμη», ἀδοξία «έλλειψη καλής φήμης».

Νέα-Ελληνική: άδοξος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀ- + δόξα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁδρός-ά-ὸν-επίθετο::
* McsElla.ἁδρός-ά-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἁδρός-ά-ὸν@wordaryElla,
* McsElla.ἁδρότερος!~συγκριτικός:ἁδρός-ά-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.ἁδρότατος!~υπερθετικός:ἁδρός-ά-ὸν@wordaryElla,

σημασία1: πυκνός, παχύς, αδρός: χιὼν ἁδρά = πυκνό χιόνι.
συνώνυμα: παχύς.
αντώνυμα: ἰσχνός.

σημασία2: εύσωμος: ἁδροὶ παῖδες = εύσωμα παιδιά.

οικογένεια: παράγωγα: ἁδροσύνη, ἁδρόομαι, ἁδρύνω, σύνθετα: ἁδρομερής.

Νέα-Ελληνική: αδρός (και με τις δύο σημ.).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁδ- (ἅδην «άφθονα») + παρ. επίθ. -ρός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄδυτος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄδυτος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄδυτος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αυτός στον οποίο δεν επιτρέπεται να μπει κανείς.
συνώνυμα: ἄβατος.
αντώνυμα: βέβηλος «αυτός στον οποίο επιτρέπεται η είσοδος, μη ιερός».
* ως ουσιαστικό τὸ ἄδυτον το εσωτερικό τμήμα ενός ιερού, το άδυτο: ἡ Πυθία εἰς τὸ ἄδυτον κατῆλθεν.

Νέα-Ελληνική: το άδυτο (με τις δύο σημ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + δύω + παρ. επίθ. -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ᾄδω-ρήμα::
* McsElla.ᾄδω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ᾄδω@wordaryElla,
* McsElla.ᾖδον!~παρατατικός:ᾄδω@wordaryElla,
* McsElla.ᾄσομαι-«θα-τραγουδήσω»!~μέλλοντας-ενεργητική-σημασία:ᾄδω@wordaryElla,
* McsElla.ᾖσα!~αόριστος:ᾄδω@wordaryElla,
* McsElla.ᾔσθην!~παθητικός-αόριστος:ᾄδω@wordaryElla,
* McsElla.ᾖσμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ᾄδω@wordaryElla,

σημασία: τραγουδώ: οἱ τῶν γερόντων ἐν Λακεδαίμονι χοροὶ ᾄδουσιν «ἁμὲς ποτ' ἦμες ἄλκιμοι νεανίαι» = οι χοροί των γερόντων στη Σπάρτη τραγουδούν «κάποτε εμείς ήμασταν γενναίοι νέοι».

οικογένεια: παράγωγα: ᾆσμα, ἀηδών, ᾠδή, ἀοιδὸς «τραγουδιστής».

ετυμολογία: ασυναίρετο ἀείδω > συνηρημένο ᾄδω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀεὶ-επίρρημα::
* McsElla.ἀεὶ-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀεὶ@wordaryElla,

σημασία1: πάντοτε: ἀεὶ θεοῖς ἐχθρός ἐστιν = πάντοτε είναι μισητός στους θεούς.
αντώνυμα: οὔποτε «ποτέ δεν», μήποτε «ποτέ να μη».
* με το άρθρο οἱ ἀεὶ ὄντες οι αθάνατοι (οι θεοί).
* αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων πάντοτε να είσαι άριστος και να ξεπερνάς τους άλλους (Ομ. Ιλ. Ζ 208). Πρόκειται για στίχο που έχει αποκτήσει ευρεία διάδοση ως ευχή αναγραφόμενη σε βραβεία, τιμητικές πλακέτες κτλ.

σημασία2: ὁ ἀεὶ ο εκάστοτε: οἱ ἀεὶ δικάζοντες = οι εκάστοτε δικαστές.

οικογένεια: σύνθετα: ἀείμνηστος, ἀειθαλής, ἀειφυγία «παντοτινή εξορία».

ετυμολογία: μαρτυρείται ως αἰFεί, παράβαλε λατινικός aevum, αἰών.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀείμνηστος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀείμνηστος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀείμνηστος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αυτός που τον θυμούνται για πάντα: ἀείμνηστος ἡ ἁμαρτία = το σφάλμα θα το θυμούνται για πάντα.

Νέα-Ελληνική: αείμνηστος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀεί + μνηστός < μιμνήσκομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀειφυγία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀειφυγία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀειφυγία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: παντοτινή εξορία: φευγέτω ἀειφυγίαν = ας εξοριστεί για πάντα.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀεί + *φυγ- (ἔ-φυγ-ον) + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀέναος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀέναος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀέναος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που πάντοτε κυλά: ποταμὸς ἀέναος = ποταμός που πάντοτε κυλά.

σημασία2: αιώνιος, παντοτινός: ἀέναον τὴν τροφὴν παρέχω = παρέχω αιώνια τροφή.

οικογένεια: παράγωγα: ἀενάως.

Νέα-Ελληνική: αέναος (με σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀεί + νάω «ρέω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀζήμιος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀζήμιος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀζήμιος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: αποζημιωμένος: ἀζήμιον παρέχω τινά = αποζημιώνω κάποιον.

σημασία2: ατιμώρητος: ὁ συλλήπτωρ ἀζήμιος ἀπέφυγεν = ο συνεργός ξέφυγε ατιμώρητος.
συνώνυμα: ἀθῷος, ἀτιμώρητος.

σημασία3: αυτός που δεν προξενεί ζημιά, ο μη βλαβερός: ἀζήμιοι ἀχθηδόνες = ενοχλήσεις που δεν προξενούν ζημιά.
αντώνυμα: βλαβερός.

οικογένεια: παράγωγα: ἀζημίως.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + ζημία + παρ. επίθ. -ος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀηδών-όνος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀηδών-όνος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀηδών-όνος-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αηδόνι.

Νέα-Ελληνική: αηδόνι.

ετυμολογία: *ἀFηδών (πβ. ἀFείδω > ἀείδω «τραγουδώ») κατά το χελιδὼν κτλ..
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀήθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀήθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀήθεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: έλλειψη πείρας, απειρία: ἀήθεια τοῦ κακοπραγεῖν = απειρία στις αποτυχίες.
συνώνυμα: ἀπειρία, ἀνεπιστημοσύνη.
αντώνυμα: ἐμπειρία.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀήθης + παρ. επίθ. -εια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀήθης-ης-ἄηθες-επίθετο::
* McsElla.ἀήθης-ης-ἄηθες-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀήθης-ης-ἄηθες@wordaryElla,
* McsElla.ἀηθέστερος!~συγκριτικός:ἀήθης-ης-ἄηθες@wordaryEllα,
* McsElla.ἀηθέστατος!~υπερθετικός:ἀήθης-ης-ἄηθες@wordaryElla,

σημασία1: ασυνήθιστος, παράξενος.

σημασία2: ασυνήθιστος σε κάτι: ἀήθεις τοιαύτης μάχης = ασυνήθιστοι σε τέτοια μάχη.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + ἦθος + παρ. επίθ. -ης.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀήρ-ἀέρος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀήρ-ἀέρος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀήρ-ἀέρος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: αέρας.

οικογένεια: παράγωγα: ἀέριος, σύνθετα: ἀερώδης, ἀεροειδής.

Νέα-Ελληνική: αέρας.

ετυμολογία: ἀήρ «κρέμασμα ατμοσφαιρικό» < *ἀFήρ- (πβ. ἄημι, αὔρα) < ἀFείρω = αττ. αἴρω «υψώνω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀθῆναι-ῶν-αἱ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀθῆναι-ῶν-αἱ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀθῆναι-ῶν-αἱ@wordaryElla,

σημασία1: η πόλη της Αθήνας (Ο πληθυντικός αριθμός σε ονόματα πόλεων, λ.χ. αἱ Θῆϐαι, αἱ Μυκῆναι κτλ., οφείλεται στο γεγονός ότι οι πόλεις αυτές προήλθαν από συνένωση πολλών γειτονικών δήμων).
* επιρρήματα
σημασίαα: Ἀθήναζε προς την Αθήνα.
σημασίαβ: Ἀθήνηθεν από την Αθήνα.
σημασίαγ: Ἀθήνησιν στην Αθήνα.

σημασία2: η Αττική (στο σύνολό της).

οικογένεια: παράγωγα: Ἀθηναῖος, σύνθετα: Παναθήναια.

Νέα-Ελληνική: Αθήνα (από την έκφραση εἰς πόλιν Ἀθήνας (= τὰς Ἀθήνας, αιτ. πληθ.), που εκλήφθηκε ως γεν. ενικού, της Αθήνας).

ετυμολογία: Ἀθηνᾶ (η θεά) > Ἀθῆναι με μετακίνηση τόνου και τροπή σε πληθ., επειδή πολλοί συνοικισμοί αποτελούσαν την πόλη.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄθλιος-ία|ιος-ιον-επίθετο::
* McsElla.ἄθλιος-ία|ιος-ιον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄθλιος-ία|ιος-ιον@wordaryElla,
* McsElla.ἀθλιώτερος!~συγκριτικός:ἄθλιος-ία|ιος-ιον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀθλιώτατος!~υπερθετικός:ἄθλιος-ία|ιος-ιον@wordaryElla,

παρατήρηση: με ηθική σημ. αξιολύπητος, άθλιος.
συνώνυμα: οἰκτρός, ἐλεεινός.

οικογένεια: παράγωγα: ἀθλιότης, ἀθλίως, σύνθετα: πανάθλιος.

Νέα-Ελληνική: άθλιος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη (ἄεθλον >) ἆθλον + παρ. επίθ. -ιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἆθλον-ου-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἆθλον-ου-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἆθλον-ου-τὸ@wordaryElla,

σημασία: έπαθλο (ενός διαγωνισμού): ἆθλα ὁ ἄρχων προτίθησιν = ο κυϐερνήτης ορίζει έπαθλα. τὰ πρῶτα τῶν ἄθλων ἠνεγκάμην = κέρδισα τα καλύτερα έπαθλα.
συνώνυμα: τὰ πρωτεῖα «το πρώτο βραβείο».

οικογένεια: παράγωγα: ἄθλιος, σύνθετα: πένταθλον, ἀθλοθετέω, ἀθλοθεσία, ἀθλοθέτης.

ετυμολογία: μαρτυρείται ως ἄFε-θλον, αβέβαιη-ετυμολογία· ωστόσο παράβαλε αρχ. ινδ. vāyati «κάμνω, είμαι κουρασμένος».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁθροίζω-ρήμα::
* McsElla.ἁθροίζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἁθροίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἥθροιζον!~παρατατικός:ἁθροίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἥθροισα!~αόριστος:ἁθροίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἥθροικα!~παρακείμενος:ἁθροίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἡθροίσθην!~παθητικός-αόριστος:ἁθροίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἥθροισμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἁθροίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἡθροίσμην!~παθητικός-υπερσυντέλικος:ἁθροίζω@wordaryElla,

παρατήρηση: η οικογένεια των λέξεων του ἁθροίζω στην αττική διάλεκτο εμφανίζεται με δασεία, στις λοιπές διαλέκτους με ψιλή.

σημασία1: συγκεντρώνω: ἁθροίζει τό τε βαρβαρικὸν καὶ τὸ ἑλληνικόν = συγκεντρώνει και το βαρβαρικό και το ελληνικό στράτευμα.
συνώνυμα: ἀγείρω.
αντώνυμα: διασκεδάννυμι «διασκορπίζω».

σημασία2: στην παθ. φωνή για το νου ἁθροίζομαι εἰς ἐμαυτὸν συγκεντρώνομαι, συμμαζεύω το νου μου.
συνώνυμα: συντείνω ἐμαυτόν, συναγείρω ἐμαυτόν.

οικογένεια: παράγωγα: ἄθροισμα, ἄθροισις.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁθρό-ος + παρ. επίθ. -ίζω > ἁθροίζω, βλέπε ἁθρόος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁθρόος-α|ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἁθρόος-α|ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἁθρόος-α|ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: κατά πλήθη, στοίβες ή μάζες συγκεντρωμένες μαζί.
* για στρατιώτες συντεταγμένοι: λείπουσιν τὸν λόφον οὐ μὴν ἔτι ἁθρόοι ἀλλ᾿ ἄλλοι ἄλλοθεν = εγκαταλείπουν το λόφο, όχι πια συντεταγμένοι, αλλά άλλοι από εδώ και άλλοι από εκεί.

σημασία2: όλος συνολικά, όλος μαζί: ἡ πόλις ἁθρόα σφάλλεται = όλη συνολικά η πόλη σημειώνει αποτυχίες. ἁθρόον ἦν τὸ στράτευμα = το στράτευμα ήταν όλο μαζί (δηλαδή συγκεντρωμένο).

οικογένεια: παράγωγα: ἀθρόως

Νέα-Ελληνική: παράβαλε αθρόα προσέλευση.

ετυμολογία: με τη σημασία αυτού που εμφανίζεται ως συνολική εικόνα πιθ. αθροιστικό ἁ- (< ινδοευρωπαϊκός *sm_o-) + -θροος, παράβαλε ἀθρέω «προσαρμόζω το βλέμμα, παρατηρώ».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀθυμέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀθυμέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀθυμέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία: αποκαρδιώνομαι, χάνω το θάρρος μου: οὐ μὴν ἐπὶ τούτοις ἀθυμήσας εἱλόμην ῥᾳθυμεῖν = ασφαλώς δεν επέλεξα να αδρανώ, επειδή έχασα το θάρρος μου από αυτά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀθυμία.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + θυμός + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄθυρμα-ματος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄθυρμα-ματος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄθυρμα-ματος-τὸ@wordaryElla,

σημασία: παιχνίδι.

Νέα-Ελληνική: παράβαλε άθυρμα της μοίρας ο άνθρωπος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀθύρω «παίζω» + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀθῷος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀθῷος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀθῷος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀθῳότερος!~συγκριτικός:ἀθῷος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀθῳότατος!~υπερθετικός:ἀθῷος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: άτρωτος, απρόσβλητος, ατιμώρητος, αζημίωτος: ἀθῷος ἅπασι = άτρωτος από κάθε άποψη. ἀθῷοι τῶν ἀδικημάτων τούτων = ατιμώρητοι για αυτά τα αδικήματα. οὐκ ἀθῷος ἄπεισιν = δε θα ξεφύγει ατιμώρητος (με το αζημίωτο).

οικογένεια: παράγωγα: ἀθῳόω.

Νέα-Ελληνική: αθώος (απαλλαγμένος από ενοχή, τιμωρία κτλ.).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη στερ. ἀ- + θω-ὴ «τιμωρία» (< *θη- < τί-θη-μι) + παρ. επίθ. -ιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰγιαλός-οῦ-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰγιαλός-οῦ-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰγιαλός-οῦ-ὁ@wordaryElla,

σημασία: παραλία, ακροθαλασσιά.

Νέα-Ελληνική: γιαλός.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη *αἰγι- (πβ. «αἶγες· τὰ κύματα Δωριεῖς» και «τὰ μεγάλα κύματα αἶγας λέγομεν») + -αλός (< ἁλὸς «της θάλασσας» ή -αλός < ἅλλομαι «πηδώ»), παράβαλε ΝΕ τα προβατάκια της θάλασσας = τα κύματα].
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰγίς-ίδος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰγίς-ίδος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰγίς-ίδος-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: το δέρμα της κατσίκας (που φορούσαν ως ένδυμα).

σημασία2: η δερμάτινη ασπίδα του Δία.

Νέα-Ελληνική: αιγίδα (στη φρ. υπό την αιγίδα κάποιου = υπό την προστασία).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἴξ, αἰγ-ός + παρ. επίθ. -ίς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰδέομαι-οῦμαι-ρήμα::
* McsElla.αἰδέομαι-οῦμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἰδέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐδούμην!~παρατατικός:αἰδέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.αἰδέσομαι!~μέλλοντας:αἰδέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐδεσάμην!~μέσος-αόριστος:αἰδέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐδέσθην!~παθητικός-αόριστος-μέση-σημασία:αἰδέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾔδεσμαι!~παρακείμενος:αἰδέομαι-οῦμαι@wordaryElla,

σημασία1: ντρέπομαι. = αἰσχύνομαι.

σημασία2: αισθάνομαι δέος (δηλ. φόβο ανάμεικτο με σεβασμό): φοβοῦμαί γε τοὺς μοχθηρούς (οὐ γὰρ δήποτε εἴποι' ἂν ὥς γε αἰδοῦμαι) = φοβούμαι βέβαια τους μοχθηρούς (γιατί ποτέ δε θα έλεγα ότι νιώθω δέος γι' αυτούς).

σημασία3: ως δικανικός όρος συγχωρώ: αἰδοῦμαί τινα καὶ ἀφίημι = συγχωρώ κάποιον και τον αθωώνω.

οικογένεια: παράγωγα: αἰδοῖος, αἰδώς, αἰδήμων.

ετυμολογία: *αισ-δ- (> αἰδώς) βλέπε αἰδώς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰδήμων-ων-αἰδῆμον-επίθετο::
* McsElla.αἰδήμων-ων-αἰδῆμον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.αἰδήμων-ων-αἰδῆμον@wordaryElla,
* McsElla.αἰδημονέστερος!~συγκριτικός:αἰδήμων-ων-αἰδῆμον@wordaryEllα,
* McsElla.αἰδημονέστατος!~υπερθετικός:αἰδήμων-ων-αἰδῆμον@wordaryElla,

σημασία: ντροπαλός.
συνώνυμα: αἰσχυντηλός.
αντώνυμα: ἀναίσχυντος.

οικογένεια: παράγωγα: αἰδημόνως.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἰδέ-ομαι + παρ. επίθ. -μων.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀΐδιος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀΐδιος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀΐδιος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αιώνιος: ἔχθραν τινὶ ἀΐδιον ἔχω = έχω αιώνιο μίσος προς κάποιον.
συνώνυμα: αἰώνιος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀϊδιότης.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀεί + παρ. επίθ. -ιος με επένθεση ενός δ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰδώς-οῦς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰδώς-οῦς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰδώς-οῦς-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ντροπή: αἰδώς τίς μ' ἔχει ποιοῦντα τοῦτο = με διακατέχει κάποια ντροπή που το κάνω αυτό.
συνώνυμα: αἰσχύνη.
αντώνυμα: ἀναισχυντία, ἀναίδεια.

σημασία2: σεβασμός, συμπάθεια: αἰδοῦς οὐδεμιᾶς ἔτυχον = δεν έτυχα καμιάς συμπάθειας.

σημασία3: συγχώρεση: ἄξιόν ἐστι αἰδοῦς αὐτὸν τυγχάνειν παρ' ὑμῶν = είναι ορθό να πάρει συγχώρεση από εσάς.

Νέα-Ελληνική: αιδώς (στη νομική φρ. προσβολή της δημοσίας αιδούς).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, όμως για τη σημ. «φοβούμαι, ευλαβούμαι» παράβαλε γοτθ. aislan «φοβούμαι, σέβομαι» και αρχ. ινδ. īdé «τιμώ».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰθήρ-έρος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰθήρ-έρος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰθήρ-έρος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: αιθέρας, ουρανός (το πέμπτο από τα βασικά συστατικά του υλικού κόσμου. Λέγεται και πέμπτη ουσία, απ᾿ όπου προήλθε το ουσιαστικό πεμπτ-ουσία. Τα υπόλοιπα τέσσερα είναι γῆ, ἀήρ, ὕδωρ και πῦρ, δηλαδή χώμα, αέρας, νερό και φωτιά).

οικογένεια: παράγωγα: αἰθέριος, αἰθεριώδης, αἰθερώδης.

Νέα-Ελληνική: αιθέρας.

ετυμολογία: *αἰθ- (αἴθω, ἰθαρός) + παρ. επίθ. -ήρ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἴθριος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.αἴθριος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.αἴθριος-ος-ον@wordaryElla,

παρατήρηση: για τον καιρό καθαρός, ασυννέφιαστος.
συνώνυμα: ἀνέφελος.
αντώνυμα: ἐπινέφελος.

οικογένεια: αἰθρία «καθαρός ουρανός».

Νέα-Ελληνική: αίθριος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἴθρη (αἰθήρ) + παρ. επίθ. -ιος]
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰνίττομαι-ρήμα::
* McsElla.αἰνίττομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἰνίττομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐνιττόμην!~παρατατικός:αἰνίττομαι@wordaryElla,
* McsElla.αἰνίξομαι!~μέλλοντας:αἰνίττομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐνιξάμην!~αόριστος:αἰνίττομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐνίχθην!~παθητικός-αόριστος:αἰνίττομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾔνιγμαι!~παθητικός-παρακείμενος:αἰνίττομαι@wordaryElla,

παρατήρηση: ο κοινός τύπος είναι αἰνίσσομαι.

σημασία: υπαινίσσομαι: τί αἰνίττεται ὁ θεός; = τι υπαινίσσεται ο θεός;

οικογένεια: παράγωγα: αἴνιγμα, αἰνιγμός.

ετυμολογία: αἶνος, ὁ «λόγος με ιδιαίτερη σημασία» + παρ. επίθ. -ίττομαι/-ίσσομαι < *-ίκ/γομαι (πβ. αἰνίξομαι, αἴνιγμα).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἴξ-αἰγός-ὁ-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἴξ-αἰγός-ὁ-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἴξ-αἰγός-ὁ-ἡ@wordaryElla,

σημασία: κατσίκα (κυρίως θηλυκή): αἲξ ἄγριος = άγριο κατσίκι (πβ. αἴγαγρος).
* παροιμία αἲξ Σκυρία κατσίκι από τη Σκύρο. (Οι αρχαίοι έλεγαν ότι η κατσίκα αυτή, μόλις την αρμέξουν, αναποδογυρίζει το σκεύος με το γάλα. Η παροιμία χρησιμοποιείται για τους αχάριστους ανθρώπους).

Νέα-Ελληνική: αίγα, συχνότερα κατσίκα.

ετυμολογία: λ. που δανείστηκαν οι ινδοευρωπαϊκός, παράβαλε αρχ. περσ. izaēna «καμωμένος από δέρμα κατσίκας».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Αἰολεύς-έως-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.Αἰολεύς-έως-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Αἰολεύς-έως-ὁ@wordaryElla,

σημασία: ο κάτοικος της Αιολίδας ή αυτός που ανήκει στην αιολική φυλή.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἰόλος + παρ. επίθ. -εὺς με τη σημ. «ποικίλος» ή «γρήγορος», παράβαλε αἰόλειος· ὁ ποικίλος καὶ αἰολίδας· ποικίλους, ταχεῑς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰπόλος-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰπόλος-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰπόλος-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: βοσκός κατσικιών, κατσικοβοσκός. βλέπε βουκόλος.

οικογένεια: παράγωγα: αἰπολέω «βόσκω κατσίκες», αἰπόλια, τὰ «κοπάδια κατσικιών».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη αἴξ (πβ. αρχ. ινδ. aja) + *k^wol-os (πβ. πέλομαι «περιφέρομαι»).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἵρεσις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἵρεσις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἵρεσις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: κατάληψη (κυρίως μιας πόλης).
συνώνυμα: ἅλωσις.

σημασία2: επιλογή: ποιοῦμαι τὴν αἵρεσιν = κάνω την επιλογή μου.

σημασία3: εκλογή (αξιωματούχων): ἐκ δημοκρατίας αἱρέσεως γιγνομένης ῥᾷόν τις τὰ ἀποβαίνοντα φέρει = στη δημοκρατία, επειδή γίνεται εκλογή των αρχόντων (και όχι λ.χ. διορισμός τους), ευκολότερα ανέχεται κάποιος το αποτέλεσμα.

σημασία4: σύστημα φιλοσοφικών αρχών, ή το σύνολο των διανοουμένων που πρεσβεύουν τέτοιες αρχές.

σημασία5: θρησκευτική αίρεση.

οικογένεια: σύνθετα: αἱρεσιάρχης, καθαίρεσις, προαίρεσις, συναίρεσις.

Νέα-Ελληνική: αίρεση (με τη σημ. 5).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἱρέω + παρ. επίθ. -σις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἱρετικός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.αἱρετικός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.αἱρετικός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που επιλέγει: αἱρετικὸς ὧν χρή = άτομο που επιλέγει αυτά που πρέπει.

σημασία2: με τη θρησκευτική σημ. αιρετικός.

οικογένεια: παράγωγα: αἱρετικῶς.

Νέα-Ελληνική: αιρετικός (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἱρετ-ός + παρ. επίθ. -ικός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἱρετός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.αἱρετός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.αἱρετός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που μπορεί να καταληφθεί: δόλῳ αἱρετοί = που μπορούν να καταληφθούν με δόλο.
συνώνυμα: ἁλωτός.
αντώνυμα: ἀπόρθητος.

σημασία2: αυτός που μπορεί να επιλεγεί, επιλέξιμος: ἆρ' οὖν αἱρετὸς ἡμῖν βίος ὁ τοιοῦτος; = συνεπώς, είναι επιλέξιμη για μας μια τέτοια ζωή;
συνώνυμα: ἐκλεκτός, ἐπίλεκτος.

σημασία3: για αξιωματούχο εκλεγμένος (σε αντιδιαστολή προς το κληρωτός = αυτός που έχει αναλάβει ένα αξίωμα με κλήρωση)

οικογένεια: παράγωγα: αἱρετιστής, αἱρετικός, αἱρετίζω.

Νέα-Ελληνική: αιρετός (με σημ. 3).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἱρέ-ω + παρ. επίθ. -τός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἱρέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.αἱρέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾕρουν!~παρατατικός:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.αἱρήσω!~μέλλοντας:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.εἷλον!~αόριστος-β΄:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾕρηκα!~παρακείμενος:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.αἱρήσομαι!~μέσος-μέλλοντας:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.αἱρεθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.εἱλόμην!~μέσος-αόριστος-β´:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾑρέθην!~παθητικός-αόριστος:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾕρημαι!~μέσος-και-παθητικός-παρακείμενος:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾑρήμην!~μέσος-και-παθητικός-υπερσυντέλικος:αἱρέω-ῶ@wordaryElla,

παρατήρηση: ως παθητική φωνή της σημ. 4 χρησιμοποιείται το βλέπε ἁλίσκομαι.

σημασία1: παίρνω με το χέρι, αρπάζω, δράττομαι: χειρὸς αἱρῶ τινα = παίρνω κάποιον από το χέρι.

σημασία2: για συναισθήματα, επιθυμίες, ασθένεια καταλαμβάνω: αὐτὸν αἱρεῖ τὸ νόσημα = τον καταλαμβάνει το νόσημα.

σημασία3: για άψυχα πράγματα παίρνω, αποκτώ: αἱρῶ τι = αποκτώ κάτι.

σημασία4: για έμψυχα όντα συλλαμβάνω, αιχμαλωτίζω: αἱρῶ τινα τῶν πολεμίων = αιχμαλωτίζω έναν από τους εχθρούς. Με τη σημ. «αιχμαλωτίζομαι» χρησιμοποιείται το βλέπε ἁλίσκομαι.

σημασία5: ως δικανικός όρος καταδικάζω: αἱρῶ τινα ἀκουσίου φόνου = καταδικάζω κάποιον για ακούσιο φόνο.
* αἱρῶ δίκην/γραφὴν λαμβάνω έγκριση για καταδίκη: μεγάλας γραφὰς διώξας οὐδεμίαν εἷλεν = αν και πολλές καταγγελίες του είχε προσάψει, δεν εξασφάλισε καμία έγκριση για καταδίκη του.

σημασία6: μέση φωνή αἱροῦμαι παίρνω για τον εαυτό μου, επιλέγω, προτιμώ: τὴν ἐλευθερίαν ἑλοίμην ἂν ἀντὶ ὧν ἔχω = θα προτιμούσα την ελευθερία μου αντί γι' αυτά που έχω.

σημασία7: μέση φωνή αἱροῦμαι εκλέγω: αἱροῦνται γοῦν αὐτὸν ἐπὶ τὰς μεγίστας ἀρχάς = τον εκλέγουν λοιπόν στα πιο υψηλά αξιώματα.

σημασία8: παθ. φωνή αἱροῦμαι εκλέγομαι: ᾕρημαι στρατηγεῖν = έχω εκλεγεί να είμαι στρατηγός.

οικογένεια: παράγωγα: αἵρεσις, αἱρετός, αἱρετέον, σύνθετα: ἀφαιρέω, διαιρέω, ἐξαιρέω, καθαιρέω.

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, για τον αόρ. ἑλεῖν παράβαλε γοτθ. saljan «προσφέρω στους θεούς, θυσιάζω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἴρω-ρήμα::
* McsElla.αἴρω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ᾖρον!~παρατατικός:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀρῶ!~μέλλοντας:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἦρα!~αόριστος:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἦρκα!~παρακείμενος:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἤρκειν!~υπερσυντέλικος:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.αἴρομαι!~μέσος-και-παθητικός-ενεστώτας:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ᾐρόμην!~μέσος-και-παθητικός-παρατατικός:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀροῦμαι!~μέσος-μέλλοντας:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀρθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἠράμην!~μέσος-αόριστος:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἤρθην!~παθητικός-αόριστος:αἴρω@wordaryElla,
* McsElla.ἦρμαι!~μέσος-παρακείμενος:αἴρω@wordaryElla,

παρατήρηση: ο ασυναίρετος τύπος είναι ἀείρω (ποιητ.).

σημασία1: σηκώνω, υψώνω: ἀπὸ γῆς αἴρω τι.

σημασία2: αμετάβ. ξεκινώ, αναχωρώ: ἄρας τῷ στρατῷ προὐχώρει ἐς τὴν γῆν αὐτῶν = αφού ξεκίνησε με το στρατό προχωρούσε προς τη χώρα τους.

οικογένεια: παράγωγα: ἄρσις, ἄρδην, ἀρτηρία, ἀορτή, αἰώρα.

Νέα-Ελληνική: αίρω (στη φρ. αίρω την εμπιστοσύνη μου).

ετυμολογία: *αFερ- + παρ. επίθ. -jω > ἀείρω (ποιητ.) > αἴρω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰσθάνομαι-ρήμα::
* McsElla.αἰσθάνομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἰσθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐσθανόμην!~παρατατικός:αἰσθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.αἰσθήσομαι!~μέλλοντας:αἰσθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐσθόμην!~αόριστος-β´:αἰσθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾔσθημαι!~παρακείμενος:αἰσθάνομαι@wordaryElla,

σημασία1: αντιλαμβάνομαι με τις αισθήσεις: ἐξ ὧνγὼ ἀκοῇ αἰσθάνομαι = από όσα εγώ ακούω (αντιλαμβάνομαι μέσω της ακοής). ὁπότε τις αἴσθοιτο κάμνων = κάθε φορά που κάποιος αντιλαμβανόταν ότι κουραζόταν.

σημασία2: καταλαβαίνω (για διανοητική αντίληψη): ᾐσθόμην τὸ πραχθέν = κατάλαβα αυτό που έγινε.
συνώνυμα: μανθάνω «καταλαβαίνω».

σημασία3: πληροφορούμαι, μαθαίνω: ᾔσθετο ὅτι τὸ στράτευμα ἤδη ἐν Κιλικίᾳ ἦν = έμαθε ότι ήδη το στράτευμα βρισκόταν στην Κιλικία.
συνώνυμα: πυνθάνομαι, ἀκούω, μανθάνω.

οικογένεια: παράγωγα: αἴσθημα, αἴσθησις, αἰσθητήριον, αἰσθητός.

Νέα-Ελληνική: αισθάνομαι.

ετυμολογία: *αFισ-θ- (ἀΐω), παράβαλε λατινικός audio.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἴσθησις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἴσθησις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἴσθησις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: αισθητηριακή αντίληψη.

σημασία2: αισθητήριο όργανο: πᾶσαι αἱ αἰσθήσεις ἐν τῇ κεφαλῇ εἰσιν = όλα τα αισθητήρια όργανα βρίσκονται στο κεφάλι.

σημασία3: γνώση, κατανόηση, αντίληψη (για διανοητική διεργασία): ἐν αἰσθήσει τῶν ἀποριῶνγένετο, αἷς συνείχοντο οἱ στρατιῶται = έλαβε γνώση των ελλείψεων που καταπίεζαν τους στρατιώτες του.
* για πράγματα αἴσθησιν ἔχω/παρέχω γίνομαι αντιληπτός, αισθητός: διέχοντες ᾖσαν ὅπως τὰ ὅπλα μὴ κρουόμενα πρὸς ἄλληλα αἴσθησιν παρέχοι = βάδιζαν απέχοντας ο ένας από τον άλλο, για να μη γίνονται αισθητά τα όπλα, όταν συγκρούονταν μεταξύ τους.

οικογένεια: παράγωγα: αἰσθησιακός.

Νέα-Ελληνική: αίσθηση (με σημ. 1 και 3).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη *αἰσθη- (πβ. αἰσθη-τός, αἴσθ-ομαι) + παρ. επίθ. -σις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰσχρός-ὰ|ός-ὸν-επίθετο::
* McsElla.αἰσχρός-ὰ|ός-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.αἰσχρός-ὰ|ός-ὸν@wordaryElla,
* McsElla.αἰσχίων-αἰσχίων-αἴσχιον!~συγκριτικός:αἰσχρός-ὰ|ός-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.αἴσχιστος-η-ον!~υπερθετικός:αἰσχρός-ὰ|ός-ὸν@wordaryElla,

σημασία1: για εξωτερική εμφάνιση άσχημος: αἰσχρὰ παρθένος = άσχημη νεαρή.
αντώνυμα: καλὸς «όμορφος».

σημασία2: με ηθική σημ. κακοήθης, άτιμος, που προκαλεί ντροπή, επαίσχυντος: ἔργον αἰσχρόν = άτιμη πράξη.
αντώνυμα: ἀγαθὸς «καλός».
* ως ουσιαστικό τὸ αἰσχρόν η ατιμία, η κακία: τὸ καλὸν καὶ τὸ αἰσχρόν = η αρετή και η κακία.

οικογένεια: παράγωγα: αἰσχρότης, σύνθετα: αἰσχρουργός, αἰσχροπρεπής, αἰσχροπραγέω.

Νέα-Ελληνική: αισχρός (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἶσχ-ος + παρ. επίθ. -ρός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰσχύνη-ης-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰσχύνη-ης-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰσχύνη-ης-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ντροπή: ἐς αἰσχύνην μεγάλην φέρει τι = κάτι προκαλεί μεγάλη ντροπή.

σημασία2: αίσθημα ντροπής: ἐπὶ τοῖς αἰσχροῖς αἰσχύνη = αίσθημα ντροπής απέναντι στα άτιμα έργα.
αντώνυμα: ἀναισχυντία.

Νέα-Ελληνική: αισχύνη (με τις σημ. 1, 2).

ετυμολογία: παράγωγα: αἶσχ-ος + παρ. επίθ. -ύνη.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰσχύνω-ρήμα::
* McsElla.αἰσχύνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.ᾔσχυνον!~παρατατικός:αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.αἰσχυνῶ!~μέλλοντας:αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.ᾔσχυνα!~αόριστος:αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.ᾔσχυγκα!~παρακείμενος:αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.αἰσχυνοῦμαι-«θα-ντραπώ»!~παθητικός-μέλλοντας:αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.ᾐσχύνθην-«ντράπηκα»!~παθητικός-αόριστος:αἰσχύνω@wordaryElla,
* McsElla.ᾔσχυμμαι!~παθητικός-παρακείμενος:αἰσχύνω@wordaryElla,

σημασία1: ασχημίζω κάποιον ή κάτι: αἰσχύνω τὸν ἵππον = ασχημίζω το άλογο.

σημασία2: με ηθική σημ. ντροπιάζω, ατιμάζω: τοὺς ἡμετέρους πατέρας αἰσχύνομεν = ντροπιάζουμε τους πατέρες μας.

σημασία3: παθ. φωνή αἰσχύνομαι ντρέπομαι: αἰσχυνόμενος τῇ συμφορᾷ ἠνειχόμην = επειδή ντρεπόμουν για τη συμφορά, τα δεχόμουν. ᾐσχύνοντο ὅτι ἦσαν οἱ βάρβαροι αὐτῶν ἐν τῇ χώρᾳ = ένιωθαν ντροπή που ήταν οι βάρβαροι στη χώρα τους.
* με μετοχή αἰσχύνομαι ποιῶν τι ντρέπομαι που κάνω κάτι (το οποίο όμως κάνω): οὐκ αἰσχύνῃ εἰς τοιαῦτα ἄγων, ὦ Σώκρατες, τοὺς λόγους; = δεν ντρέπεσαι, Σωκράτη, που οδηγείς τη συζήτηση σε τέτοια θέματα;
* με απαρέμφατο αἰσχύνομαι ποιεῖν τι ντρέπομαι να κάνω κάτι (και επομένως δεν το κάνω): ᾐσχύνου τὸ ψεῦδος λέγειν = ντρεπόσουν να πεις το ψέμα.

οικογένεια: παράγωγα: αἰσχυντηλός.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἶσχος + παρ. επίθ. -ύνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰτέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.αἰτέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἰτέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾔτουν!~παρατατικός:αἰτέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.αἰτήσω!~μέλλοντας:αἰτέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾔτησα!~αόριστος:αἰτέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾔτηκα!~παρακείμενος:αἰτέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ᾔτημαι!~παθητικός-παρακείμενος:αἰτέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: ζητώ: αἰτῶ τινά τι = ζητώ κάτι από κάποιον. αἰτῶ τινα ποιῆσαί τι = ζητώ από κάποιον να κάνει κάτι. (Δεν είναι συνώνυμο προς το αἰτῶ τo ρήμα ζητῶ, επειδή το τελευταίο στα αρχαία ελλ. σημαίνει «ψάχνω», όχι «ζητώ»: αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν· ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε = να ζητείτε και θα σας δίνεται, να ψάχνετε και θα βρίσκετε).

σημασία2: μέση φωνή αἰτοῦμαι ζητώ: Λύσανδρον ἄρχοντα ᾐτήσατο = ζήτησε το Λύσανδρο ως άρχοντα.

σημασία3: παθ. φωνή αἰτοῦμαι μου ζητείται: ᾐτήθησαν (οὗτοι) χρήματα = τους ζητήθηκαν χρήματα.

οικογένεια: παράγωγα: αἴτησις, αἴτημα, αἰτητής.

Νέα-Ελληνική: λόγ. αιτούμαι (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: *αἶτος «αιτία» (βλέπε αἰτία) + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰτία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰτία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰτία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ενοχή, ευθύνη.

σημασία2: κατηγορία.
* αἰτίαν ἔχω / φέρομαι κατηγορούμαι: ἔχω αἰτίαν τοῦ φόνου = κατηγορούμαι για το φόνο. ἕξετε καὶ αἰτίαν ὡς Σωκράτη ἀπεκτόνατε = θα κατηγορηθείτε ότι έχετε σκοτώσει το Σωκράτη.
συνώνυμα: μομφή, ψόγος.

σημασία3: αιτία.

οικογένεια: παράγωγα: αἰτιάομαι, αἴτιος, σύνθετα: αἰτιολογέω.

Νέα-Ελληνική: αιτία.

ετυμολογία: *αἶτος «αιτία» (πβ. ἔξ-αιτος, αἶσα «μερίδιο», αἴνυμαι «λαμβάνω»).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰτιάομαι-ῶμαι-ρήμα::
* McsElla.αἰτιάομαι-ῶμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.αἰτιάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐτιώμην!~παρατατικός:αἰτιάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.αἰτιάσομαι!~μέλλοντας:αἰτιάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐτιασάμην!~αόριστος:αἰτιάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐτίαμαι-«έχω-κατηγορήσει»-ή-«έχω-κατηγορηθεί»!~παρακείμενος-μέση-ή-παθητική-σημασία:αἰτιάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ᾐτιάθην-«κατηγορήθηκα»!~παθητικός-αόριστος:αἰτιάομαι-ῶμαι@wordaryElla,

σημασία1: κατηγορώ: αἰτιῶμαί τινά τινος = κατηγορώ κάποιον για κάτι
συνώνυμα: μέμφομαι, ψέγω, ἐγκαλῶ.
αντώνυμα: ἐπαινέω.

σημασία2: ισχυρίζομαι: τὸν λόγον ᾐτιᾶτο δυσχερῆ εἶναι = ισχυριζόταν ότι η άποψη αυτή τον έφερνε σε δύσκολη θέση.

οικογένεια: παράγωγα: αἰτιατός, αἰτίασις «κατηγορία».

Νέα-Ελληνική: λόγ. αιτιώμαι (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη αἰτία + παρ. επίθ. -άομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἴτιος-ία|ιος-ιον-επίθετο::
* McsElla.αἴτιος-ία|ιος-ιον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.αἴτιος-ία|ιος-ιον@wordaryElla,
* McsElla.αἰτιώτερος!~συγκριτικός:αἴτιος-ία|ιος-ιον@wordaryEllα,
* McsElla.αἰτιώτατος!~υπερθετικός:αἴτιος-ία|ιος-ιον@wordaryElla,

σημασία1: ένοχος.

σημασία2: αίτιος, υπεύθυνος (για κάτι): ἐν τούτῳ ὑμᾶς αἰτιωτέρους ἡγήσονται = γι' αυτό το κακό εσάς θα θεωρήσουν πιο υπεύθυνους (παρά εμάς).

οικογένεια: παράγωγα: αἰτιώδης.

Νέα-Ελληνική: αίτιος (και με τις δύο σημ.).

ετυμολογία: *αἶτος «αιτία» (βλέπε αἰτία) + παρ. επίθ. -ιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

αἰών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.αἰών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.αἰών-ῶνος-ὁ@wordaryElla,

σημασία1: η ζωή, η χρονική διάρκεια της ζωής.

σημασία2: εποχή, γενεά: προγόνων ἢ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος εἶχεν λόγον = λογάριαζε τους προγόνους ή τις μελλοντικές γενιές.

σημασία3: μεγάλο χρονικό διάστημα: σύνοικον αὑτῇ εἰς ἅπαντα τὸν αἰῶνα κατεστήσατο = τον έκανε σύνοικό της για πάντα.
* στον πληθ. οἱ αἰῶνες η αιωνιότητα: εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων = αιώνια, παντοτινά.

οικογένεια: παράγωγα: αἰωνίως, αἰώνιος, αἰωνιότης, σύνθετα: αἰωνόβιος, μακραίων.

Νέα-Ελληνική: αιώνας (με τη σημ. 3).

ετυμολογία: *αἰFι- (> αἰεί), παράβαλε λατινικός aevum «αιώνας».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀκαδήμεια--Ἀκαδημία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀκαδήμεια-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀκαδήμεια-ας-ἡ@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀκαδημία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: η Ακαδημία· ήταν γυμνάσιον, δηλαδή γυμναστήριο, στα δυτικά προάστια της Αθήνας, το οποίο πήρε το όνομά του από τον ήρωα Ακάδημο.

σημασία2: η φιλοσοφική σχολή του Πλάτωνα, η Ακαδημία (ονομάστηκε έτσι, επειδή ο Πλάτωνας την ίδρυσε στο χώρο της Ακαδημίας).

Νέα-Ελληνική: Ακαδημία (λ.χ. Παιδαγωγική, Επιστημών κτλ.).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκαιρία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκαιρία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκαιρία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: κακοκαιρία: ἐνιαυτῶν πολλῶν ἀκαιρία = κακοκαιρία πολλών χρόνων.

σημασία2: έλλειψη ευκαιρίας: τὴν ἀκαιρίαν τὴν κείνου καιρὸν ἡμέτερον νομίζω = θεωρώ δική μας ευκαιρία τη δική του έλλειψη ευκαιρίας.
αντώνυμα: καιρός «ευκαιρία».

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄκαιρ-ος + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκαρής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀκαρής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκαρής-ής-ὲς@wordaryElla,

παρατήρηση: για χρονικά διαστήματα ελάχιστος: ἐν ἀκαρεῖ χρόνου = σε μια στιγμή, στο πι και φι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκαριαῖος, ἀκαριαίως.

Νέα-Ελληνική: επίθετο ακαριαίος «που συμβαίνει στο πι και φι».

ετυμολογία: σύνθετα: στερ. ἀ- + *καρ- (πβ. ἐ-κάρ-ην, αόρ. β΄ του κείρω «κουρεύω»· η πρώτη σημ. του ἀκαρὴς ήταν σχετική με τα μαλλιά, «τόσο κοντός που δεν μπορεί να κοπεί περισσότερο») + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκέομαι-οῦμαι-ρήμα::
* McsElla.ἀκέομαι-οῦμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀκοῦμαι!~μέλλοντας:ἀκέομαι-οῦμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠκεσάμην!~αόριστος:ἀκέομαι-οῦμαι@wordaryElla,

σημασία1: θεραπεύω.
συνώνυμα: ἰάομαι.

σημασία2: μεταφορικά επανορθώνω: ἀδίκημά τι ἀκοῦμαι = επανορθώνω κάποια άδικη πράξη.

οικογένεια: παράγωγα: ἄκεσις, ἀκεσία, ἀκέσιμος, ἀκέσιος, ἄκεσμα, σύνθετα: συνακέομαι, ἀνήκεστος.

ετυμολογία: *jακ- (ἄκος, τὸ «θεραπεία») + παρ. επίθ. -έομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκκίζομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀκκίζομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκκίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀκκιοῦμαι!~μέλλοντας:ἀκκίζομαι@wordaryElla,

παρατήρηση: εύχρηστο ιδίως στον ενεστώτα.

σημασία: προσποιούμαι ότι αγνοώ, προσποιούμαι: οἶσθα, ἀλλ' ἀκκίζει = τα γνωρίζεις, αλλά προσποιείσαι ότι τα αγνοείς.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκκισμός.

Νέα-Ελληνική: λόγ. ακκίζομαι.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκκώ, ἡ «φόβητρο των παιδιών» + παρ. επίθ. -ίζομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκλητος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄκλητος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄκλητος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: απρόσκλητος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀ- + κλητός < καλῶ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκμάζω-ρήμα::
* McsElla.ἀκμάζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκμάζω@wordaryElla,
* McsElla.ἤκμαζον!~παρατατικός:ἀκμάζω@wordaryElla,
* McsElla.ἀκμάσω!~μέλλοντας:ἀκμάζω@wordaryElla,
* McsElla.ἤκμασα!~αόριστος:ἀκμάζω@wordaryElla,
* McsElla.ἤκμακα!~παρακείμενος:ἀκμάζω@wordaryElla,

σημασία1: θάλλω.
συνώνυμα: θάλλω, ἀνθέω.

σημασία2: για πρόσωπα
σημασίαα: είμαι ακμαίος: ἀκμάζω τῷ σώματι = είμαι ακμαίος στο σώμα.
αντώνυμα: παρακμάζω.
σημασίαβ: έχω κάτι σε αφθονία: χρήμασιν ἀκμάζει = έχει αφθονία χρημάτων.
σημασίαγ: είμαι αρκετά δυνατός: ἀκμάζω ἐρύκειν ἀπ'μαυτοῦ τὰ κακά = είμαι αρκετά δυνατός, για να απομακρύνω τους κινδύνους από τον εαυτό μου.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκμαῖος, ἀκμαστικός, σύνθετα: συνακμάζω.

Νέα-Ελληνική: ακμάζω (με τις σημ. 2α, 2β).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκμή + παρ. επίθ. -άζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκολουθέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀκολουθέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκολουθέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: με δοτική ακολουθώ: ἠκολούθουν οὗτοι τῷ ἡγουμένῳ = αυτοί ακολουθούσαν αυτόν που προηγείτο.
συνώνυμα: ἕπομαι «ακολουθώ»
αντώνυμα: ἡγέομαι, πρόειμι «προπορεύομαι».

σημασία2: με δοτική υπακούω: ἀκολουθῶ τοῖς ἄρχουσι καὶ τοῖς νόμοις = υπακούω στους αξιωματούχους και στους νόμους.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκολουθία, ἀκολούθησις, ἀκολουθητέον, ἀκολουθητικός, σύνθετα: παρακολουθέω, συνακολουθέω, ἐπακολουθέω.

Νέα-Ελληνική: ακολουθώ (με τις σημ. 1, 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκόλουθ-ος + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκόντως-επίρρημα::
* McsElla.ἀκόντως-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀκόντως@wordaryElla,

σημασία: αθέλητα, ακουσίως: ὡμολόγησεν καὶ μάλ' ἀκόντως = το παραδέχτηκε, και μάλιστα πολύ απρόθυμα.
συνώνυμα: ἀκουσίως.
αντώνυμα: ἑκουσίως.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄκων, -οντος + παρ. επίθ. -ως.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκόσμητος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀκόσμητος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκόσμητος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: ατακτοποίητος: καὶ ψυχὴ κόσμον ἔχουσα ἀμείνων τῆς ἀκοσμήτου; = και η ψυχή που έχει τάξη είναι καλύτερη από την ατακτοποίητη;

σημασία2: ο μη διακοσμημένος: πόλις ἀκόσμητος. = ἀκαλλώπιστος.
αντώνυμα: εὐπρεπής, κόσμιος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκοσμία, ἀκόσμως.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + κοσμέω + παρ. επίθ. -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκούσιος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀκούσιος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκούσιος-ος-ον@wordaryElla,

παρατήρηση: ο ασυναίρετος τύπος είναι ἀ-εκούσιος.

σημασία: μη θεληματικός: ἀκούσιος φόνος.
συνώνυμα: ἄκων.
αντώνυμα: ἑκούσιος, ἑκών.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκουσίως.

Νέα-Ελληνική: ακούσιος.

ετυμολογία: παράγ. ἀέκων > ἄκων, ἄκοντος + παρ. επίθ. -ιος > *ἀκόντιος > *ἀκόνσιος > ἀκούσιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκούω-ρήμα::
* McsElla.ἀκούω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἤκουον!~παρατατικός:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἀκούσομαι!~μέλλοντας:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἤκουσα!~αόριστος:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἀκήκοα!~παρακείμενος:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἠκηκόειν!~υπερσυντέλικος:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἀκουσθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἠκούσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀκούω@wordaryElla,
* McsElla.ἤκουσμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀκούω@wordaryElla,

σημασία1: ακούω: βούλομαι δ' ὑμᾶς ἀκοῦσαι τοῦ ὅρκου = θέλω εσείς να ακούσετε τον όρκο. ἀκούω τι ἀπό τινος / ἔκ τινος / παρά τινος = ακούω κάτι από κάποιον. ἀκούω σου λέγοντος ταῦτα = σε ακούω να λες αυτά.

σημασία2: δίνω προσοχή, υπακούω: Φωκυλίδου οὐκ ἀκούεις; = δε δίνεις προσοχή στο Φωκυλίδη;
αντώνυμα: ἀνηκουστέω «απειθαρχώ».

σημασία3: είμαι μαθητής: Παρμενίδης Ἀναξιμάνδρου ἤκουσεν = ο Παρμενίδης ήταν μαθητής του Αναξιμάνδρου.
* εὖ ἀκούω ὑπό τινος επαινούμαι από κάποιον.
* κακῶς ἀκούω ὑπό τινος κακολογούμαι από κάποιον.

οικογένεια: παράγωγα: ἄκουσμα, ἀκοή, ἀκουστέον, ἀκουστός, σύνθετα: ἀνήκοος, ἐπήκοος, ὑπήκοος, ἀνήκουστος, κατακούω, ἐπακούω, εἰσακούω, ὑπακούω.

Νέα-Ελληνική: ακούω (με τις σημ. 1, 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη προθετ. ἀ- + κοέω «ακούω, καταλαβαίνω», παράβαλε γοτθ. hausjan «ακούω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκρα-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄκρα-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄκρα-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ακρωτήριο.

σημασία2: κορυφή (όρους), ύψωμα.
* κατ' ἄκρας ολοκληρωτικά: κατ' ἄκρας τὴν πόλιν αἱρῶ = κυριεύω ολοκληρωτικά την πόλη.

σημασία3: οχυρό, φρούριο (οικοδομημένο σε απόκρημνο βράχο): ὁ Ἐτεόνικος εἰς τὴν ἄκραν ἀποφεύγει = ο Ετεόνικος δραπετεύει στο φρούριο.
συνώνυμα: ἀκρόπολις.

σημασία4: η άκρη (ενός πράγματος).

ετυμολογία: *ακ- (ἀκμή) + παρ. επίθ. -ρα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκράδαντος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀκράδαντος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκράδαντος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: άσειστος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκραδάντως.

Νέα-Ελληνική: επίρρ. ακράδαντα.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + κραδαίνω «σείω, κινώ» (*κραδαντός) + παρ. επίθ. -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκράτεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκράτεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκράτεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: έλλειψη αυτοκυριαρχίας: ἀκράτεια ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν = έλλειψη αυτοκυριαρχίας στις ηδονές και στις επιθυμίες.
συνώνυμα: ἀκρασία.
αντώνυμα: ἐγκράτεια, σωφροσύνη.

Νέα-Ελληνική: λόγ. ακράτεια (λ.χ. ούρων).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + κρατέ-ω + παρ. επίθ. -ια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρατής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀκρατής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκρατής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία: αυτός που δεν έχει αυτοκυριαρχία: ἀκρατὴς ὀργῆς, ἀφροδισίων = αυτός που δεν έχει αυτοκυριαρχία στην οργή, στις σωματικές ηδονές.
αντώνυμα: ἐγκρατής, σώφρων.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + κρατέω + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρατίζομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀκρατίζομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκρατίζομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀκρατιοῦμαι!~μέλλοντας:ἀκρατίζομαι@wordaryElla,

σημασία1: πίνω το κρασί ανόθευτο (χωρίς δηλαδή να το αναμειγνύω με νερό).

σημασία2: προγευματίζω: ἀκρατίζομαι κοκκύμηλα = προγευματίζω με δαμάσκηνα. (Η σημασία προγευματίζω προέκυψε επειδή το πρόγευμα ήταν ψωμί βουτηγμένο σε ανόθευτο κρασί).

οικογένεια: παράγωγα: ἀκράτισμα, ἀκράτισις, σύνθετα: συνακρατίζω.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄκρατος (οἶνος) + παρ. επίθ. -ίζομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκράτισμα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκράτισμα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκράτισμα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία: πρόγευμα: ἕως ἀκρατίσματος ὥρας = μέχρι την ώρα του προγεύματος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκρατίζομαι + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκρατος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄκρατος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄκρατος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: ανόθευτος (για υγρά και ιδιαίτερα για το κρασί, όταν δεν το αναμείγνυαν με νερό): οἶνος πάνυ ἄκρατος = πάρα πολύ δυνατό κρασί.

σημασία2: για καταστάσεις αμιγής, απόλυτος: ὀλιγαρχία ἄκρατος = απόλυτη ολιγαρχία.
συνώνυμα: ἀμιγής.
αντώνυμα: μεικτός, συμμιγής.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκράτως, σύνθετα: ἀκρατοποτέω.

Νέα-Ελληνική: λόγ. άκρατος (λ.χ. οίνος).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + *κρατ- (κεράννυμι) + παρ. επίθ. -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρίβεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκρίβεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκρίβεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ακρίβεια.

σημασία2: αυστηρότητα: τὰ πλήθη καὶ αἱ ἀκρίβειαι τῶν νόμων = η πληθώρα και η αυστηρότητα των νόμων.

Νέα-Ελληνική: ακρίβεια (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκριβής + παρ. επίθ. -εια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκριβής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀκριβής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκριβής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία1: ακριβής.

σημασία2: αυστηρός: δικασταὶ ἀκριϐεῖς = αυστηροί δικαστές.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκριβῶς, ἀκριβόω, ἀκρίβεια, σύνθετα: ἀκριβοδίκαιος, ἀκριβολόγος.

Νέα-Ελληνική: ακριβής (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, α΄ συνθ. ἄκρος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκριβόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀκριβόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκριβόω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: κάνω κάτι με ακρίβεια: ἡ ἀνάγκη ἡμᾶς ταῦτα ἀκριϐοῦν ἐδίδαξεν = η ανάγκη μας δίδαξε να τα κάνουμε αυτά με ακρίϐεια.

σημασία2: παθ. φωνή ἀκριβοῦμαι είμαι ακριβής, τελειοποιούμαι: ἠκρίϐωμαι πρὸς πᾶσαν ἀρετήν = έχω τελειοποιηθεί για κάθε αρετή.

σημασία3: ερευνώ με ακρίβεια, κατανοώ πλήρως: ὁ γι'μὸς λόχος σοι ἀκριβοῖ πάντα τὰ παρὰ σοῦ = ο δικός μου βέβαια λόχος κατανοεί πλήρως όλες τις εντολές σου.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκριβωτέον, ἀκρίβωσις, ἀκρίβωμα, σύνθετα: διακριβόω, ἐξακριβόω.

Νέα-Ελληνική: σύνθ. εξακριβώνω (διαπιστώνω, καταλήγω σε συμπέρασμα).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκριβ-ής + παρ. επίθ. -όω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκροαματικός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.ἀκροαματικός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκροαματικός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασία: αυτός που προορίζεται μόνο να ακουστεί.
* ἀκροαματικαὶ διδασκαλίαι διδασκαλίες που οι φιλόσοφοι παρέδιδαν μόνο προφορικά και αποκλειστικά στο στενό κύκλο των μαθητών τους, όχι στο ευρύ κοινό.

Νέα-Ελληνική: στη φρ. ακροαματική διαδικασία και στο ουσ. ακροαματικότητα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκρόαμα, -ατ-ος + παρ. επίθ. -ικός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκροάομαι-ῶμαι-ρήμα::
* McsElla.ἀκροάομαι-ῶμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκροάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠκροώμην!~παρατατικός:ἀκροάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀκροάσομαι!~μέλλοντας:ἀκροάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠκροασάμην!~αόριστος:ἀκροάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠκροάθην!~παθητικός-αόριστος:ἀκροάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἠκρόαμαι!~παρακείμενος:ἀκροάομαι-ῶμαι@wordaryElla,

σημασία1: ακούω προσεκτικά: τῶν ἀγωνιζομένων ἀκροῶμαι = ακούω προσεκτικά όσους διεξάγουν δίκη. ἀκροῶμαί τινός τι = ακούω προσεκτικά από κάποιον κάτι.
* ὁ ἀκροώμενος ο αναγνώστης, ο μελετητής: ἀνὴρ Ἀριστοτέλους ἠκροαμένος = άντρας, μελετητής του Αριστοτέλη.

σημασία2: υπακούω: οὐκ ἠκροῶντο τῶν ἀρχόντων = δεν υπάκουαν τους αξιωματούχους.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκρόασις, ἀκρόαμα, ἀκροατήριον, ἀκροαματικός.

ετυμολογία: τεντώνω το αυτί: ἄκρον οὖς + παρ. επίθ. -άομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρόασις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκρόασις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκρόασις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: προσεκτική ακρόαση.

σημασία2: υπακοή: τῶν ἐν ἀρχῇ ὄντων ἀκρόασις καὶ τῶν νόμων = υπακοή στους αξιωματούχους και στους νόμους.

σημασία3: μάθημα: ἀκροάσεις ποιοῦμαι = παραδίδω μαθήματα. φυσικὴ ἀκρόασις = μάθημα για τη φύση (πρόκειται για τον τίτλο έργου του Αριστοτέλη).

Νέα-Ελληνική: ακρόαση (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀκροά-ομαι + παρ. επίθ. -σις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκροβολίζομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀκροβολίζομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀκροβολίζομαι@wordaryElla,

σημασία: κάνω βολή εναντίον κάποιου από μακριά (με ακόντια, βέλη κτλ.), αψιμαχώ: πρὸς ἀλλήλους ἠκροβολίσαντο = (οι αντίπαλοι) αντάλλαξαν από μακριά βολές.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκροβόλισμα, ἀκροβολιστής, ἀκροβολισμός, ἀκροβόλισις.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἄκρος + *βολ- (βολή, βάλλω) + παρ. επίθ. -ίζομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρογωνιαῖος-αία-αῖον-επίθετο::
* McsElla.ἀκρογωνιαῖος-αία-αῖον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀκρογωνιαῖος-αία-αῖον@wordaryElla,

σημασία: αυτός που βρίσκεται στην έσχατη γωνιά: ἀκρογωνιαῖος λίθος.

Νέα-Ελληνική: στη φρ. ακρογωνιαίος λίθος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἄκρος + γωνιαῖος (< γωνία + παρ. επίθ. -αῖος).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκρον-ου-τό-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄκρον-ου-τό-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄκρον-ου-τό@wordaryElla,

σημασία1: κορυφή (βουνού): τὰ ἄκρα τῆς Εὐβοίας = οι κορυφές των βουνών της Εύβοιας.
συνώνυμα: ἄκρα,ἡ.

σημασία2: ακρωτήριο.

σημασία3: εσχατιά: ἐπὶ τὰ ἄκρα τῆς θαλάττης ἀφικνοῦμαι = φθάνω στις εσχατιές της θάλασσας.

σημασία4: μεταφορικά ο ύψιστος βαθμός: σοφίας ἄκρον = ο ύψιστος βαθμός σοφίας.

Νέα-Ελληνική: άκρο (με τις σημ. 3, 4).

ετυμολογία: ουσιαστικοπ. του ἄκρος, -ον (ὕψος, ὅριον).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρόπολις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκρόπολις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκρόπολις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: η άνω πόλη ή το υψηλότερο μέρος της πόλης, κατά συνέπεια η ακρόπολη, το oχυρό: ἄμαχος ἀκρόπολις = ακαταμάχητη, απόρθητη ακρόπολη.

σημασία2: η Ακρόπολη (δηλαδή ειδικά η ακρόπολη της Αθήνας).
* εἰς ἀκρόπολιν ἀνηνέχθην = καταγράφηκα ως οφειλέτης του κράτους (καθώς η Ακρόπολη της Αθήνας λειτουργούσε και ως θησαυροφυλάκιο).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἄκρα + πόλις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκρος-α-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄκρος-α-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄκρος-α-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀκρότερος!~συγκριτικός:ἄκρος-α-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀκρότατος!~υπερθετικός:ἄκρος-α-ον@wordaryElla,

σημασία1: ανώτατος, ύψιστος: ἐν ἄκρῳ Ὀλύμπῳ = στο πιο ψηλό σημείο του Ολύμπου.

σημασία2: ο πιο μακρινός, απώτατος, ακρινός: ἄκρα χείρ = το ακρινό σημείο του χεριού.
αντώνυμα: ἐγγύτατος, πλησιέστατος.

σημασία3: έξοχος: ἄκροι εἰς φιλοσοφίαν = άνθρωποι έξοχοι στη φιλοσοφία.

οικογένεια: παράγωγα: ἄκρως, ἀκρότης, σύνθετα: ἔπακρος, ἀκροσφαλής.

ετυμολογία: *ακ- (ἀκ-τή, ἀκ-μή) + παρ. επίθ. -ρος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκρωτήριον-ίου-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκρωτήριον-ίου-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκρωτήριον-ίου-τὸ@wordaryElla,

σημασία1: ακρωτήριο.

σημασία2: η άκρη (ενός πράγματος): ἀκρωτήριον νεώς = η άκρη του πλοίου, επομένως η πλώρη.
* στον πληθυντικό τὰ ἀκρωτήρια τα άκρα του σώματος (χέρια και πόδια, δάκτυλα χεριών και ποδιών): τὰ ἀκρωτήρια τινὸς περικόπτω = κατακόϐω τα άκρα κάποιου.

σημασία3: σε ναούς αγάλματα ή κομψοτεχνήματα τοποθετημένα στις γωνιές αετώματος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκρωτηριώδης.

Νέα-Ελληνική: ακρωτήριο, ακρωτήρι (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη *ἄκρω- (μακρό θέμα του ἄκρο-ς) + παρ. επίθ. -τήριον.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκτή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκτή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκτή-ῆς-ἡ@wordaryElla,

σημασία: ακρωτήριο: ἡ Ἰασονία ἀκτή = το ακρωτήριο του Ιάσονα.

οικογένεια: παράγωγα: Ἀττική < *Ἀκτ-ική (που περιβάλλεται από ακτή).

Νέα-Ελληνική: ακτή (ακρογιαλιά).

ετυμολογία: *ακ- (ἀκ-μή, ἄκ-ρος) + παρ. επίθ. -τ-ή.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀκτίς-ῖνος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀκτίς-ῖνος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀκτίς-ῖνος-ἡ@wordaryElla,

σημασία: ακτίνα.

οικογένεια: σύνθετα: ἀκτινοβολία, ἀκτινογραφία, ἀκτινοειδής, ἀκτινωτός.

Νέα-Ελληνική: ακτίνα.

ετυμολογία: *ἀκτ-, παράβαλε αρχ. ινδ. aktú- «ακτίνωση».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκυρος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄκυρος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄκυρος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀκυρότερος!~συγκριτικός:ἄκυρος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀκυρότατος!~υπερθετικός:ἄκυρος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: για νόμους αυτός που δεν έχει κύρος, άκυρος: ἄκυρον ψήφισμα.

σημασία2: για πρόσωπα αυτός που δεν έχει δικαίωμα: ἡμᾶς ἀκύρους τίθεται ποιεῖν τοῦτο = μας θεωρεί άτομα που δεν έχουν το δικαίωμα να κάνουν αυτό.
αντώνυμα: κύριος «που έχει το δικαίωμα».

σημασία3: για πράγματα ο μη έγκυρος: ἄκυρος κρίσις = μη έγκυρη γνώμη.

οικογένεια: παράγωγα: ἀκυρόω, ἀκύρωσις, ἀκύρως, σύνθετα: ἀκυρολογέω, ἀκυρολογία.

Νέα-Ελληνική: άκυρος (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + κῦρος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄκων-ἄκουσα-ἆκον-επίθετο::
* McsElla.ἄκων-ἄκουσα-ἆκον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄκων-ἄκουσα-ἆκον@wordaryElla,

παρατήρηση: ο ασυναίρετος τύπος είναι ἀέκων.

σημασία: αθέλητος, απρόθυμος: τίς οὖν ὁ λύσων ἐστὶν ἄκοντος Διός; = ποιος λοιπόν θα σε λυτρώσει χωρίς τη θέληση του Δία;
αντώνυμα: ἑκών.

ετυμολογία: στερητ. ἀ- + Fεκών (= ἑκών) > ἄκων, ινδοευρωπαϊκός *wek-, παράβαλε χετιτ. wek-mi «θέλω». Τη ρηματική σημ. ανέλαβαν τα βούλομαι και ἐθέλω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλαζονεία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλαζονεία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλαζονεία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: ανυπόστατη καύχηση: τοῦτο ἐξετάσωμεν μὴ τῇ τούτου προσέχοντες ἀλαζονείᾳ τὸν νοῦν, ἀλλὰ τὸ πρᾶγμα οἷον γέγονεν τῇ ἀληθείᾳ σκοποῦντες = ας το εξετάσουμε τούτο, χωρίς να δίνουμε προσοχή στις ανυπόστατες καυχήσεις του, αλλά μελετώντας πώς έγινε το πράγμα στ' αλήθεια.

Νέα-Ελληνική: λόγ. αλαζονεία.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλαζονε-ύομαι + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλαζονεύομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀλαζονεύομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλαζονεύομαι@wordaryElla,

σημασία: υπερηφανεύομαι, μεγαλοπιάνομαι: τοῦ ἀλαζονεύεσθαι ἀποτρέπω τοὺς συνόντας = αποτρέπω τους μαθητές μου από το να μεγαλοπιάνονται.
συνώνυμα: μεγαλαυχέω, ἐπαίρομαι, ὑπεροράω, κομπάζω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλαζονεία, ἀλαζονικός.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλαζών, -όνος + παρ. επίθ. -εύομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλγέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀλγέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλγέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: αισθάνομαι σωματικό πόνο: τὸν δάκτυλον ἀλγῶ = με πονάει το δάκτυλο.

σημασία2: αισθάνομαι ψυχικό πόνο, θλίβομαι: περὶ τὰ οἰκεῖα ἀλγῶ = πονώ για τα δεινά μου.
συνώνυμα: ἀνιῶμαι.
αντώνυμα: ἥδομαι, εὐφραίνομαι, χαίρω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλγηδών, σύνθετα: ἀνάλγητος.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄλγ-ος + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλγος-ους-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄλγος-ους-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄλγος-ους-τὸ@wordaryElla,

σημασία1: σωματικός πόνος.

σημασία2: ψυχικός πόνος, θλίψη.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλγεινός.

Νέα-Ελληνική: σύνθ. οδοντ-αλγία, κεφαλ-αλγία.

ετυμολογία: παράγωγα: του ἀλέγω «προσέχω, φροντίζω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλείφω-ρήμα::
* McsElla.ἀλείφω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλειφον!~παρατατικός:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλείψω!~μέλλοντας:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλειψα!~αόριστος:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλήλιφα!~παρακείμενος:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλείψομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλειφθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλειψάμην!~μέσος-αόριστος:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλείφθην!~παθητικός-αόριστος-α΄:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλίφην!~παθητικός-αόριστος-β΄:ἀλείφω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλήλιμμαι!~μέσος-παρακείμενος:ἀλείφω@wordaryElla,

σημασία1: αλείφω το δέρμα κάποιου με λάδι (όπως γινόταν μετά το μπάνιο ή πριν από τις ασκήσεις γυμναστικής).
* μέση φωνή ἀλείφομαι αλείφω το δικό μου δέρμα με λάδι: λίπα ἠλείψαντο = αλείφτηκαν με πολύ λάδι.

σημασία2: μεταφορικά προετοιμάζω: Θεμιστοκλῆς ἑαυτὸν ὑπὲρ τῆς ὅλης Ἑλλάδος ἤλειφε = ο Θεμιστοκλής προετοιμαζόταν για το καλό ολόκληρης της Ελλάδας.

οικογένεια: παράγωγα: ἄλειμμα, ἄλειψις, ἀλοιφή, σύνθετα: ἐξαλείφω, ἀπαλείφω.

Νέα-Ελληνική: αλείφω (με γενίκευση της σημ. 1).

ετυμολογία: συγγεν. με λίπος, αθροιστ. ἀ- + λείφ-, ινδοευρωπαϊκός *leibh-.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλεκτρυών-όνος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλεκτρυών-όνος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλεκτρυών-όνος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: πετεινός, κόκορας.
συνώνυμα: ἀλέκτωρ.

ετυμολογία: ομόρρ. με βλέπε ἀλέκτωρ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλέκτωρ-ορος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλέκτωρ-ορος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλέκτωρ-ορος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: πετεινός, κόκορας.
συνώνυμα: ἀλεκτρυών.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλέξω + παρ. επίθ. -τωρ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀλέξανδρος-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀλέξανδρος-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀλέξανδρος-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: κύριο όνομα που σημαίνει αυτόν που απομακρύνει τους άντρες του εχθρού (βλέπε ἀλέξω).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλέξω-ρήμα::
* McsElla.ἀλέξω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλεξήσω!~μέλλοντας:ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλέξω!~μέλλοντας:ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλέξησα!~αόριστος:ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλεξα!~αόριστος:ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλέξομαι!~μέσος-ενεστώτας:ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλεξήσομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀλέξω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλεξάμην!~μέσος-αόριστος:ἀλέξω@wordaryElla,

σημασία1: αποτρέπω.

σημασία2: βοηθώ, υπερασπίζω: προθύμως ἀλέξω τινί = βοηθώ κάποιον πρόθυμα.

σημασία3: στη μέση φωνή ἀλέξομαι ανταμείβω κάποιον: τοὺς εὖ ποιοῦντας ἀλέξομαι = ανταμείβω όσους με ευεργέτησαν.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλεξητήριος, ἀλέξημα, ἀλεξητήρ, σύνθετα: ἀλεξίκακος, ἀλέξανδρος (και Ἀλέξανδρος), ἀλεξιφάρμακος.

Νέα-Ελληνική: στα σύνθ. λόγ. αλεξικέραυνο, αλεξίσφαιρο, αλεξίπτωτο.

ετυμολογία: *αλεκ- (ἀλκή), ομόρρ. με αρχ. ινδ. raks- «προστατεύω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλέω-ρήμα::
* McsElla.ἀλέω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλέω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλεον!~παρατατικός:ἀλέω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλεσα!~αόριστος-α΄:ἀλέω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλήλεκα!~παρακείμενος:ἀλέω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλέσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀλέω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλήλε(σ)μαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀλέω@wordaryElla,

σημασία: αλέθω.

οικογένεια: παράγωγα: ἄλεσις, ἄλεσμα, ἀλέτης.

ετυμολογία: *αλεFω > ἀλέω (από όπου ἄλευ-ρον, αρμεν. alewr «αλεύρι».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλήθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλήθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλήθεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: αλήθεια: ἡ ἀλήθεια περὶ τῆς ἀποστάσεως = η αλήθεια για την αποστασία.
αντώνυμα: ψεῦδος.
* ως επίρρημα τῇ ἀληθείᾳ πραγματικά, αληθινά: τῇ ἀληθείᾳ φίλους πιστοτάτους ἡγοῦμαι αὐτούς = τους θεωρώ πραγματικά φίλους αξιόπιστους.

οικογένεια: παράγωγα: ἀληθότης.

Νέα-Ελληνική: αλήθεια.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀληθής + παρ. επίθ. -εια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀληθής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀληθής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀληθής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀληθέστερος!~συγκριτικός:ἀληθής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀληθέστατος!~υπερθετικός:ἀληθής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία1: αληθινός, πραγματικός.
αντώνυμα: ψευδής, ἀναληθής.

σημασία2: για πρόσωπα φιλαλήθης, ειλικρινής. = ἀληθευτικός «φιλαλήθης».
* παροιμία οἶνος ἀληθής το κρασί είναι φιλάληθες (δηλαδή από το μεθυσμένο μαθαίνεις την αλήθεια).
* επίρρημα (ὡς) ἀληθῶς αληθινά, πραγματικά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀληθεύω, ἀληθινός, ἀλήθεια, ἀληθότης, ἀληθοσύνη, ἀληθῶς, σύνθετα: φιλαλήθης, ἀναληθής.

Νέα-Ελληνική: αληθής (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- +*λαθ- (λανθάνω) + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁλιεύς-έως-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἁλιεύς-έως-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἁλιεύς-έως-ὁ@wordaryElla,

σημασία: ψαράς.

οικογένεια: παράγωγα: ἁλιεύω, ἁλίευσις, ἁλιευτής.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁλι- (ίσως παλιό ουδ. όνομα παράλληλο προς το ἅλς, ἁλός) + παρ. επίθ. -εύς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅλις-επίρρημα::
* McsElla.ἅλις-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἅλις@wordaryElla,

σημασία: επαρκώς, αρκετά: περὶ τούτων ἅλις = γι' αυτό το θέμα αρκετά.
συνώνυμα: ἱκανῶς «αρκετά».

ετυμολογία: *Fελ-, *Fαλ- (ἁλής «αθρόος»).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁλίσκομαι-ρήμα::
* McsElla.ἁλίσκομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἡλισκόμην!~παρατατικός:ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἁλώσομαι!~μέλλοντας-παθητική-σημασία:ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἥλων!~αόριστος-β΄-παθητική-σημασία:ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἑάλων!~αόριστος-β΄-παθητική-σημασία:ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἥλωκα!~παρακείμενος-παθητική-σημασία:ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἑάλωκα!~παρακείμενος-παθητική-σημασία:ἁλίσκομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἡλώκειν!~υπερσυντέλικος-παθητική-σημασία:ἁλίσκομαι@wordaryElla,

παρατήρηση: χρησιμοποιείται ως παθητική φωνή του βλέπε αἱρέω.

σημασία1: για τοποθεσίες κυριεύομαι: ἡ πόλις ἑάλω = η πόλη κυριεύτηκε.

σημασία2: για πρόσωπα και πράγματα συλλαμβάνομαι, αρπάζομαι: ἁλίσκομαι πράττων τι = συλλαμβάνομαι (επ' αυτοφώρω) να κάνω κάτι.
συνώνυμα: ζωγρέομαι «συλλαμβάνομαι».

σημασία3: ως νομικός όρος καταδικάζομαι: λιποταξίου γραφὴν ἥλωκεν = έχει καταδικαστεί για λιποταξία. ἑάλωσαν ἀστρατείας (δηλ. γραφήν) = καταδικάστηκαν για μη εκπλήρωση της στρατιωτικής τους θητείας.

οικογένεια: παράγωγα: ἅλωσις, ἁλωτός, σύνθετα: εὐάλωτος, αἰχμάλωτος.

ετυμολογία: *Fαλ-, *Fελ- (εἵλωτες), παράβαλε γοτθ. wilwan «αρπάζω».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλκιμος-ιμος|ίμη-ιμον-επίθετο::
* McsElla.ἄλκιμος-ιμος|ίμη-ιμον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄλκιμος-ιμος|ίμη-ιμον@wordaryElla,
* McsElla.ἀλκιμώτερος!~συγκριτικός:ἄλκιμος-ιμος|ίμη-ιμον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀλκιμώτατος!~υπερθετικός:ἄλκιμος-ιμος|ίμη-ιμον@wordaryElla,

σημασία: εύρωστος, γενναίος.
* παροιμία πάλαι ποτ' ἦσαν ἄλκιμοι Μιλήσιοι κάποτε στο παρελθόν ήταν γενναίοι οι Μιλήσιοι. (Χρησιμοποιούσαν την παροιμία αυτή, για να δηλώσουν ότι οι καιροί άλλαξαν πια).

οικογένεια: παράγωγα: ἀλκιμότης, σύνθετα: ἀλκίφρων.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλκή + παρ. επίθ. -ιμος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλκυονίς-ίδος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλκυονίς-ίδος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλκυονίς-ίδος-ἡ@wordaryElla,
* ως επίθετο με ή χωρίς ουσιαστικό ἡμέραι αἱ ἀλκυονίδες ημέρες του χειμώνα, κατά τη διάρκεια των οποίων η θάλασσα είναι ήρεμη και έτσι η αλκυών μπορεί να κτίσει τη φωλιά της: ἀλκυονίδας ἄγω ἡμέρας ἀεί = πάντοτε έχω αδιατάρακτη γαλήνη.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλκυών + παρ. επίθ. -ίς, βλέπε ἀλκυών.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλκυών-όνος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλκυών-όνος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλκυών-όνος-ἡ@wordaryElla,

σημασία: μυθικό πουλί που ταυτίζουν με το ψαροπούλι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλκυονίς, ἀλκυονίδες.

ετυμολογία: πιθ. δάνεια, μεσογειακή λ., από ἅλς + κύω «κυοφορώ» σύμφωνα με την αρχ. παράδοση.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλὰ-σύνδεσμος::
* McsElla.ἀλλὰ-σύνδεσμος@wordaryElla,
* McsElla.σύνδεσμος.ἀλλὰ@wordaryElla,

παρατήρηση: αντιθετικός.

σημασία1: με τη σημερινή σημ. αλλά.

σημασία2: στην απόδοση υποθετικών λόγων όμως, τουλάχιστον: εἰ δὲ μὴ ὁρῶ, ἀλλ' ἀκούω γε = αν δε βλέπω, τουλάχιστον ακούω.

σημασία3: παρά μόνον: ἡδέα δ' οὐκ ἔστιν, ἀλλὰ τούτοις = ευχάριστα δεν είναι παρά μόνον σε αυτούς.

σημασία4: οὐ μὴν ἀλλά / οὐ μέντοι ἀλλά παρ' όλα αυτά, εντούτοις: ὁ ἵππος πίπτει καὶ μικροῦ αὐτὸν ἐξετραχήλισεν· οὐ μὴν ἀλλὰ ἐπέμεινεν ὁ Κῦρος = το άλογο πέφτει και λίγο έλειψε να τον ρίξει κάτω· παρ' όλα αυτά ο Κύρος κρατήθηκε στη θέση του.

σημασία5: ἀλλ' οὖν πάντως, εν πάση περιπτώσει: τοὺς πρώτους χρόνους ἀλλ' οὖν προσεποιοῦνθ' ὑμῖν εἶναι φίλους = πάντως τον πρώτο καιρό προσποιούνταν ότι ήταν φίλοι σας.

Νέα-Ελληνική: αλλά (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: ουδ. πληθ. της αντων. ἄλλος με μετατόπιση του τόνου: ἄλλα > ἀλλά.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλαγή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλλαγή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλλαγή-ῆς-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: αλλαγή.

σημασία2: ανταλλαγή, δοσοληψία.

Νέα-Ελληνική: αλλαγή (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη *ἀλλαγ- (< ἀλλάττω) + παρ. επίθ. -ή.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλᾶς-ᾶντος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλλᾶς-ᾶντος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλλᾶς-ᾶντος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: αλλαντικό (λουκάνικα κτλ.): ἀλλᾶντας πωλῶ = πουλώ αλλαντικά.

Νέα-Ελληνική: αλλαντικό.

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, όπως και πολλοί άλλοι όροι της μαγειρικής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλάττω-ρήμα::
* McsElla.ἀλλάττω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλλαττον!~παρατατικός:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλλάξω!~μέλλοντας:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλλαξα!~αόριστος-α΄:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλλαχα!~παρακείμενος:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλλάξομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλλαχθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἀλλαγήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλλαξάμην!~μέσος-αόριστος:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλλάχθην!~παθητικός-αόριστος:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλλάγην!~παθητικός-αόριστος:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἤλλαγμαι!~μέσος-και-παθητικός-παρακείμενος:ἀλλάττω@wordaryElla,
* McsElla.ἠλλάγμην!~παθητικός-υπερσυντέλικος:ἀλλάττω@wordaryElla,

παρατήρηση: ο κοινός τύπος είναι ἀλλάσσω

σημασία1: αλλάζω.

σημασία2: στην ενεργ. και τη μέση φωνή ανταλλάσσω: ἠλλάξαντο πολλῆς εὐδαιμονίας πολλὴν κακοδαιμονίαν = αντάλλαξαν πολλή ευτυχία με πολλή δυστυχία (δηλαδή έδωσαν αυτοί ευτυχία και έλαβαν από άλλους δυστυχία).

σημασία3: μέση φωνή ἀλλάττομαι αγοράζω: ἀντ' ἀργυρίου ἀλλάττομαί τι = αγοράζω κάτι έναντι χρημάτων.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλλακτέον, ἀλλαγή, ἄλλαγμα, σύνθετα: διαλλάττω, συνδιαλλάττω, ἀπαλλάττω, παραλλάττω.

Νέα-Ελληνική: αλλάζω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄλλος + παρ. επίθ. -άττω < *-αγ-j-ω).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλαχῇ-επίρρημα::
* McsElla.ἀλλαχῇ-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀλλαχῇ@wordaryElla,

σημασία: αλλού, σε άλλον τόπο: ἄλλοτε ἀλλαχῇ = άλλοτε σε έναν τόπο και άλλοτε σε άλλον.
συνώνυμα: ἀλλαχόθι «αλλού».

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄλλ-ος + ένθημα -αχ- + επίθ. -ῇ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλαχόθεν-επίρρημα::
* McsElla.ἀλλαχόθεν-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀλλαχόθεν@wordaryElla,

σημασία: από αλλού, από άλλον τόπο.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλλαχοῦ + παρ. επίθ. -θεν.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλαχόσε-επίρρημα::
* McsElla.ἀλλαχόσε-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀλλαχόσε@wordaryElla,

σημασία: προς άλλον τόπο.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλλαχοῦ + παρ. επίθ. -σε.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλαχοῦ-επίρρημα::
* McsElla.ἀλλαχοῦ-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀλλαχοῦ@wordaryElla,

σημασία: αλλού, σε άλλον τόπο.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄλλος + ένθ. -αχ- + παρ. επίθ. -οῦ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλλῃ-επίρρημα::
* McsElla.ἄλλῃ-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄλλῃ@wordaryElla,

σημασία1: με γενική τοπική σε άλλον τόπο: ἄλλοι ἄλλῃ τῆς πόλεως ἀπώλλυντο = σκοτώνονταν άλλοι σε έναν τόπο της πόλης και άλλοι σε άλλον.

σημασία2: κατά άλλον τρόπο, αλλιώς: ἄλλῃ ἐν νῷ ἔχω λέγειν = έχω κατά νου να μιλήσω αλλιώς.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄλλος + παρ. επίθ. -ῃ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλ'-ἢ-σύνδεσμος::
* McsElla.ἀλλ'-ἢ-σύνδεσμος@wordaryElla,
* McsElla.σύνδεσμος.ἀλλ'-ἢ@wordaryElla,

παρατήρηση: έπειτα από λέξεις που δηλώνουν άρνηση παρά μόνον: τούτου ἔμελλε οὐδεὶς ἄρξειν ἄλλ' ἢκείνη = αυτόν δε θα τον εξουσίαζε κανένας άλλος παρά μόνον εκείνη.

ετυμολογία: ἀλλὰ ἤ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλοδαπός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.ἀλλοδαπός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀλλοδαπός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασία: που ανήκει σε άλλο λαό ή σε άλλη χώρα, ξένος.

ετυμολογία: *ἀλλοδ- (πβ. λατινικός aliud = ἄλλο) + παρ. επίθ. -απός < ινδοευρωπαϊκός -*n_ok^wos.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλλοσε-επίρρημα::
* McsElla.ἄλλοσε-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄλλοσε@wordaryElla,

σημασία: προς άλλον τόπο.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη *ἄλλοδ- (πβ. ἀλλοδ-απός) + παρ. επίθ. -σε.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλότριος-ία-ιον-επίθετο::
* McsElla.ἀλλότριος-ία-ιον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀλλότριος-ία-ιον@wordaryElla,

σημασία: αυτός που ανήκει σε άλλον, ξένος.
συνώνυμα: ξένος, ἀνοίκειος.
αντώνυμα: ἴδιος, οἰκεῖος, γηγενής.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλλοτρίως, ἀλλοτριότης, σύνθετα: ἀλλοτριοπράγμων.

Νέα-Ελληνική: αλλότριος.

ετυμολογία: ἄλλος + συγκριτ. επίθ. -τερος + -ιος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλοτριόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀλλοτριόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀλλοτριόω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: αποστερώ, αποξενώνω: τῶν σωμάτων τὴν πόλιν ἀλλοτριῶ = αποστερώ την πόλη από τους πολίτες της.

σημασία2: κάνω κάτι εχθρικό προς κάποιον άλλο: ταῦτα τοῖς συμμάχοις ἀλλοτριώσει τὴν χώραν = αυτά θα κάνουν τη χώρα τους εχθρική προς τους συμμάχους της.
συνώνυμα: ἀποξενόω.
αντώνυμα: συνδιαλλάττω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλλοτρίωσις, σύνθετα: ἀπαλλοτριόω.

Νέα-Ελληνική: λόγ. αλλοτριώνω, απαλλοτριώνω.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλλότρ-ιος + παρ. επίθ. -όω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλλοτρίωσις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλλοτρίωσις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλλοτρίωσις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αποξένωση: κακοῦ παντὸς ἀλλοτρίωσις = αποξένωση από κάθε κακό.

Νέα-Ελληνική: λόγ. αλλοτρίωση.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀλλοτρι-όω + παρ. επίθ. -σις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλλως-επίρρημα::
* McsElla.ἄλλως-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄλλως@wordaryElla,

σημασία1: διαφορετικά, με άλλον τρόπο (συνήθως με άλλα επιρρήματα) ἄλλως πως: ἄλλως οὐ δύναμαι τὴν πόλιν ἑλεῖν = δεν μπορώ να κυριεύσω την πόλη με άλλον τρόπο.

σημασία2: καὶ ἄλλως και εκτός αυτού, επιπλέον: ἄριστος καὶ ἄλλως φρονιμώτατος καὶ δικαιότατος.

σημασία3: ἄλλως τε καὶ ιδίως, πρό πάντων: βασιλικόν τι κάλλος ἄλλως τε καὶ ἂν μετ' αἰδοῦς καὶ σωφροσύνης κεκτῆταί τις αὐτό = η ομορφιά είναι κάτι το βασιλικό, ιδίως αν κάποιος τη συνδυάζει με αιδώ και εγκράτεια.

Νέα-Ελληνική: άλλως (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄλλος + παρ. επίθ. -ως.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλογος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄλογος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄλογος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀλογώτερος!~συγκριτικός:ἄλογος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀλογώτατος!~υπερθετικός:ἄλογος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: ο στερούμενος λόγου (φωνής), ο άφωνος: ἄλογος σιγή = άφωνη σιωπή.

σημασία2: αυτός που δεν υπακούει στο λογιστικό μέρος της ψυχής, στη λογική: τὴν τοῦ σώματος ἕξιν τῇ ἀλόγῳ ἡδονῇ ἐπιτρέπω = εμπιστεύομαι την κατάσταση του σώματός μου στην άλογη ηδονή. ἄλογος δόξα = υποκειμενική άποψη που δε σχηματίστηκε σύμφωνα με τις επιταγές του λογιστικού μέρους της ψυχής.
αντώνυμα: ἡ μετὰ λόγου δόξα.

σημασία3: τὰ ἄλογα τα ζώα.

σημασία4: παράλογος, ανόητος: ἀνδρὶ τυράννῳ οὐδὲν ἄλογον ὅ,τι συμφέρον = στον τύραννο τίποτε που είναι συμφέρον δεν είναι παράλογο.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλόγως.

Νέα-Ελληνική: άλογο (με τη σημ. 3), άλογος (με σημ. 4).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + λόγος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅλς(Α)-ἁλός-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἅλς(Α)-ἁλός-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἅλς(Α)-ἁλός-ὁ@wordaryElla,

παρατήρηση: στον πληθ. oἱ ἅλες, τῶν ἁλῶν αλάτι.
* παροιμία τοὺς ἅλας συναναλίσκω (τινί) τρώω μαζί με κάποιον αλάτι (δηλαδή συνδέομαι μαζί του με στενή φιλία).

ετυμολογία: *σαλ- (ἅλμη), παράβαλε λατινικό sal.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅλς(Β)-ἁλός-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἅλς(Β)-ἁλός-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἅλς(Β)-ἁλός-ἡ@wordaryElla,

παρατήρηση: λέξη που απαντά αποκλειστικά στην ποίηση και ιδιαίτερα στα ομηρικά έπη.

σημασία: θάλασσα: παρὰ θῖν' ἁλός = στην ακτή της θάλασσας, δίπλα στο γιαλό.

οικογένεια: παράγωγα: ἅλιος, ἅλμη.

Νέα-Ελληνική: στη φρ. παρὰ θῖν' ἁλός.

ετυμολογία: βλέπε το προηγούμενο λήμμα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄλφιτον-ίτου-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄλφιτον-ίτου-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄλφιτον-ίτου-τὸ@wordaryElla,

παρατήρηση: στον πληθ. ἄλφιτα αλεύρι από κριθάρι, κριθάλευρο.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλωπεκῆ-ῆς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλωπεκῆ-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλωπεκῆ-ῆς-ἡ@wordaryElla,

σημασία: δέρμα αλεπούς.

οικογένεια: παράγωγα: ἀλωπεκία.

Νέα-Ελληνική: λόγ. η αλωπεκία.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη επίθ. ἀλωπεκέη > συνηρημ. ἀλωπεκῆ < βλέπε ἀλώπηξ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀλώπηξ-εκος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀλώπηξ-εκος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀλώπηξ-εκος-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αλεπού.
* παροιμία ἡ κέρκος τῇ ἀλώπεκι μαρτυρεῖ = η ουρά αποτελεί μαρτυρία για την αλεπού (δηλαδή ένα μικρό μέρος επαρκεί, για να δώσει σαφή εικόνα για το όλον, παράβαλε ἐξ ὄνυχος τὸν λέοντα).

ετυμολογία: συγγεν. με αρμεν. ałues, λατινικός volpes.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅλως-ἅλω-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἅλως-ἅλω-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἅλως-ἅλω-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αλώνι.

οικογένεια: παράγωγα: ἁλώνιον, ἁλωνίζω.

Νέα-Ελληνική: αλώνι.

ετυμολογία: *ἀλω-, ἀλFω- (ἀλωή, ἡ «ανοικτός χώρος, κήπος», παράβαλε κυπρ. ἀλFω = ἅλω, γεν.).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅμα-επίρρημα-πρόθεση-σύνδεσμος::
* McsElla.ἅμα-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἅμα@wordaryElla,
* McsElla.ἅμα-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἅμα@wordaryElla,
* McsElla.ἅμα-σύνδεσμος@wordaryElla,
* McsElla.σύνδεσμος.ἅμα@wordaryElla,

σημασίαΑ: ΕΠΙΡΡΗΜΑ

σημασία1: συγχρόνως: τοῦ εὐτυχεῖν καὶ τοῦ καλῶς βουλεύεσθαι οὐχ ἅμ' ἡ κτῆσις παραγίγνεται τοῖς ἀνθρώποις = δε συμβαίνει στους ανθρώπους συγχρόνως η απόκτηση της ευτυχίας και της ορθής σκέψης. ἅμα εἰπὼν ἀνέστη = μίλησε και συγχρόνως σηκώθηκε (δηλ. μίλησε και αμέσως μετά σηκώθηκε, μόλις τέλειωσε να μιλά, σηκώθηκε).

σημασία2: ἅμα μέν… ἅμα δέ… …και συγχρόνως…: παραμυθοῦμαι ἅμα μὲν ὑμᾶς, ἅμα δ' ἐμαυτόν = παρηγορώ εσάς και συγχρόνως τον εαυτό μου.

σημασία3: ἅμα δέ… καί… / ἅμα τε… καί… / ἅμα… καί… μόλις… και αμέσως μετά: ἅμα διαλλάττομαι πρός τινα καὶ τῆς ἔχθρας τῆς γεγενημένηςπιλανθάνομαι = μόλις συμφιλιωθώ με κάποιον, ξεχνώ την έχθρα (συμφιλιώνομαι με κάποιον και αμέσως μετά ξεχνώ την έχθρα).

σημασία4: παροιμία ἅμ' ἔπος ἅμ' ἔργον από τα λόγια στην πράξη, πες το κι έγινε.

σημασίαΒ: ΠΡΟΘΕΣΗ που συντάσσεται με δοτική την ίδια ώρα με, μαζί με: ἅμα ἕῳ = με την αυγή. οἱ ἅμα Γυλίππῳ ὄντες = όσοι είναι μαζί με το Γύλιππο.

σημασίαΓ: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ μόλις: ἅμα δ' ἂν ἡβήσῃ τις τῶν ὀρφανῶν = μόλις ένας ορφανός φτάσει στην εφηβική ηλικία.

Νέα-Ελληνική: άμα (με σημ. Γ).

ετυμολογία: *σεμ- (εἷς, μία, ὁμοῦ).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀμάλθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀμάλθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀμάλθεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: κατσίκα, η οποία θήλασε το Δία στην Κρήτη (από το κέρατό της έρρεε ό,τι αγαθό επιθυμούσε ο κάτοχός της).
* παροιμία κέρας Ἀμαλθείας το κέρατο της Αμαλθείας (δηλ. πηγή κάθε είδους αγαθών): ἀγρὸν λέγουσιν Ἀμαλθείας κέρας εἶναι = λένε ότι το χωράφι αυτό είναι κέρας της Αμαλθείας (πολύ εύφορο).

ετυμολογία: θηλ. ενός κύριου ονόματος *Ἀμαλθεὺς «γενναιόδωρος», συγγεν. του μαλθ-ακός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁμαρτάνω-ρήμα::
* McsElla.ἁμαρτάνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἡμάρτανον!~παρατατικός:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἁμαρτήσομαι!~μέλλοντας:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἁμαρτήσω-μεταγενέστερος!~μέλλοντας:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἥμαρτον!~αόριστος-β´:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἡμάρτησα!~αόριστος-α´-μεταγενέστερος:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἡμάρτηκα!~παρακείμενος:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἡμαρτήθην!~παθητικός-αόριστος:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἡμάρτημαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἁμαρτάνω@wordaryElla,
* McsElla.ἡμαρτήμην!~παθητικός-υπερσυντέλικος:ἁμαρτάνω@wordaryElla,

σημασία1: αστοχώ: τοῦ σκοποῦ ἁμαρτάνω = αστοχώ στο στόχο μου. γνώμης ἁμαρτάνει καὶ οὐκ αἰσθάνεται = αστοχεί στην κρίση του και δεν το αντιλαμβάνεται.

σημασία2: κάνω λάθος: ἄκοντες ἁμαρτάνομεν = κάνουμε λάθος χωρίς τη θέλησή μας. ἡμαρτήκασι περὶ τῆς ὄντως οὐσίας θεῶν = έκαναν λάθος σχετικά με την πραγματική ουσία των θεών.

οικογένεια: παράγωγα: ἁμάρτημα, ἁμαρτία, ἁμαρτωλός, σύνθετα: ἀναμάρτητος.

Νέα-Ελληνική: αμαρτάνω «κάνω αμαρτία, ηθική παράβαση».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἁ- + *μερ- (μείρομαι, μόρος) + παρ. επίθ. -άνω, δηλ. *ἁμορτάνω > ἁμαρτάνω, παράβαλε νη-μερ-τὴς «αναμάρτητος».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁμάρτημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἁμάρτημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἁμάρτημα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία: λάθος: γνώμης ἁμάρτημα = λάθος στην κρίση.

Νέα-Ελληνική: αμάρτημα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁμαρτάνω + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁμαρτία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἁμαρτία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἁμαρτία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: λάθος: ἁμαρτία δόξης = λάθος στην κρίση.

σημασία2: με τη θρησκευτική σημ. αμαρτία.

Νέα-Ελληνική: αμαρτία (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁμαρτάνω + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμείνων-ἀμείνων-ἄμεινον-επίθετο::
* McsElla.ἀμείνων-ἀμείνων-ἄμεινον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀμείνων-ἀμείνων-ἄμεινον@wordaryElla,

παρατήρηση: συγκριτικός βαθμός του ἀγαθός (βλέπε ἀγαθός).

σημασία: καλύτερος: ἄμεινόν ἐστι καταβαίνειν τοὺς στρατιώτας ἐκ τοῦ χωρίου = είναι καλύτερο να κατεβούν οι στρατιώτες από τον τόπο αυτόν.

ετυμολογία: επίθετο θετικού βαθμού *ἀμείν-, που θεωρήθηκε συγκριτικού, δηλ. δεν έχουμε *ἀμέν-jων > ἀμείνων.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄμεμπτος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄμεμπτος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄμεμπτος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: άψογος: δεῖπνον ἄμεμπτον παρέθηκας = παρέθεσες άψογο δείπνο.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμέμπτως.

Νέα-Ελληνική: άμεμπτος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + μεμπτός (< μέμφομαι + παρ. επίθ. -τός).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅμιλλα-ίλλης-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἅμιλλα-ίλλης-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἅμιλλα-ίλλης-ἡ@wordaryElla,

σημασία: συναγωνισμός (για το ποιος θα υπερισχύσει): ἅμιλλα ἀγαθῶν ἀνδρῶν = συναγωνισμός γενναίων ανδρών.

Νέα-Ελληνική: άμιλλα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἅμα «συγχρόνως» + παρ. επίθ. -ιλλα < *-ιλ-jα με τη σημ. δύο ατόμων που συναγωνίζονται.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁμιλλάομαι-ῶμαι-ρήμα::
* McsElla.ἁμιλλάομαι-ῶμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἁμιλλάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἁμιλλήσομαι!~μέλλοντας:ἁμιλλάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἡμιλλήθην!~παθητικός-αόριστος-μέση-σημασία:ἁμιλλάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἡμιλλησάμην!~αόριστος-μεταγενέστερος:ἁμιλλάομαι-ῶμαι@wordaryElla,
* McsElla.ἡμίλλημαι!~παρακείμενος:ἁμιλλάομαι-ῶμαι@wordaryElla,

σημασία1: συναγωνίζομαι (κάποιον): ἁμιλλῶμαί τινα τόξοις = συναγωνίζομαι κάποιον στην τοξοβολία.

σημασία2: προσπαθώ (να πετύχω κάτι).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη βλέπε ἅμιλλα + παρ. επίθ. -ομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄμουσος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄμουσος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄμουσος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀμουσότερος!~συγκριτικός:ἄμουσος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀμουσότατος!~υπερθετικός:ἄμουσος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: απαίδευτος, άξεστος.
* παροιμία τῶν Λειβηθρίων ἀμουσότερος = πιο άξεστος από τους Λειβηθρίους (δηλώνει τον κατώτατο βαθμό πνευματικής καλλιέργειας).

σημασία2: αυτός που δε γνωρίζει μουσική.

σημασία3: για ήχους κακόηχος: ἄμουσος ᾠδή.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμουσία, σύνθετα: φιλόμουσος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + μοῦσα + παρ. επίθ. -ος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄμπελος-έλου-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄμπελος-έλου-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄμπελος-έλου-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: το κλήμα (το συγκεκριμένο φυτό, που λέγεται και αμπέλι).

σημασία2: έκταση γης φυτεμένης με κλήματα, αμπέλι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμπελών, ὁ «αμπέλι, αμπελώνας», σύνθετα: ἀμπελουργός, ἀμπελόφυτος.

Νέα-Ελληνική: αμπέλι.

ετυμολογία: προελλ., μεσογ. λ..
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμπέχω--ἀμπίσχω-ρήμα::
* McsElla.ἀμπέχω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἀμπίσχω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀμπίσχω@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμφέξω!~μέλλοντας:ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἤμπεσχον!~αόριστος-β´:ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμπέχομαι!~μέσος-ενεστώτας:ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμπίσχομαι!~μέσος-ενεστώτας:ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἠμπειχόμην!~μέσος-παρατατικός:ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμφέξομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀμπέχω@wordaryElla,
* McsElla.ἠμπεσχόμην!~μέσος-αόριστος-β´:ἀμπέχω@wordaryElla,

σημασία1: ντύνω: δούλους ἀμπίσχω = ντύνω τους δούλους.
συνώνυμα: ἐνδύω.
αντώνυμα: ἐκδύω.

σημασία2: μέση φωνή ἀμπέχομαι ντύνομαι, φορώ: τὸ τῆς γυναικὸς ἀμπέχει χιτώνιον; = φορείς το χιτώνα της γυναίκας σου;

σημασία3: περιβάλλω: ἀμπίσχω τινὰ σμικρότητι = περιβάλλω κάποιον με μικρότητα, δηλαδή δεν τον εκτιμώ.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμπεχόνη, ἀμπέχονον.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀμφί + ἔχω > ἀμφέχω > ἀμπέχω, με ανομοίωση δασέων.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄμπωτις-εως & -ιδος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄμπωτις-εως & -ιδος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄμπωτις-εως & -ιδος-ἡ@wordaryElla,

σημασία: το τράβηγμα των θαλάσσιων νερών προς τα μέσα.
αντώνυμα: παλίρροια.

Νέα-Ελληνική: άμπωτη.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + *πωτ- (< πίνω, παράβαλε ποτ-όν, ποτ-ίζω), παράγωγα: ουσ. του ἀναπίνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμύνω-ρήμα::
* McsElla.ἀμύνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀμύνω@wordaryElla,
* McsElla.ἤμυνον!~παρατατικός:ἀμύνω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμυνῶ!~μέλλοντας:ἀμύνω@wordaryElla,
* McsElla.ἤμυνα!~αόριστος:ἀμύνω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμυνοῦμαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀμύνω@wordaryElla,
* McsElla.ἠμυνάμην!~μέσος-αόριστος:ἀμύνω@wordaryElla,

σημασία1: αποκρούω: ἀμύνω τὸν βάρβαρον = αποκρούω τους βαρβάρους.

σημασία2: μέση φωνή ἀμύνομαι αποκρούω, υπερασπίζω: οἱ περὶ τῶν οἰκείων ἀμυνόμενοι = όσοι υπερασπίζουν τα σπίτια τους.

σημασία3: μέση φωνή ἀμύνομαι αμύνομαι.

οικογένεια: παράγωγα: ἄμυνα, ἀμυντήριος, ἀμυντικός.

Νέα-Ελληνική: αμύνομαι (σημ. 3).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη αθροιστ. ἀ- + μύνη «πρόφαση».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμφὶ-πρόθεση::
* McsElla.ἀμφὶ-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἀμφὶ@wordaryElla,

σημασία1: γύρω από (χρησιμοποιείται κυρίως για ομάδα ατόμων τα οποία περιστοιχίζουν άλλο άτομο): οἱ ἀμφὶ Πρωταγόραν = οι οπαδοί του Πρωταγόρα.

σημασία2: για χρόνο κατά τη διάρκεια: τὸν μὲν ἀμφὶ τὸν χειμῶνα χρόνον διῆγεν ἐν Βαβυλῶνι ἑπτὰ μῆνας = και κατά τη διάρκεια του χειμώνα περνούσε επτά μήνες στη Βαβυλώνα.

σημασία3: για αριθμούς περίπου: ἀμφὶ τὰς δώδεκα μυριάδας = περίπου 120.000.

σημασία4: ως α΄ συνθετικό δηλώνει
σημασίαα: και στις δύο πλευρές: ἀμφίστομος = αυτός που έχει στόμα και από τη μια και από την άλλη πλευρά.
σημασίαβ: σε όλες τις πλευρές, ολόγυρα: ἀμφιβάλλω = βάζω κάτι από όλες τις πλευρές.
σημασίαγ: για χάρη κάποιου, για κάτι: ἀμφιμάχονται τείχους = μάχονται για το τείχος.

Νέα-Ελληνική: σε σύνθ. λέξεις, λ.χ. αμφίβιος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη *αμ- (< ἀνά) + παρ. επίθ. -φι, παράβαλε λατινικός ambi.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμφιέννυμι-ρήμα::
* McsElla.ἀμφιέννυμι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφιέννυν!~παρατατικός:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἀμφιῶ-(-εῖς-εῖ)!~μέλλοντας:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφίεσα!~αόριστος:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἀμφιέσομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφιεσάμην!~μέσος-αόριστος:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφιέσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφίεσμαι!~παρακείμενος:ἀμφιέννυμι@wordaryElla,

σημασία1: περιβάλλω, ντύνω: ἀμφιέννυμι ἱμάτιόν τινα = περιβάλλω κάποιον με μανδύα.
συνώνυμα: ἐνδύω.
αντώνυμα: ἐκδύω.

σημασία2: μέση φωνή ἀμφιέννυμαι ντύνομαι: ἀρετὴν ἀντὶ ἱματίων ἀμφιέσονται = θα ντυθούν με αρετή αντί με μανδύες.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμφίεσις, ἀμφίεσμα, ἀμφιεσμός.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀμφί + ἕννυμι < *ἕσ-νυ-μι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμφιθέατρος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀμφιθέατρος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀμφιθέατρος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: αυτός που έχει θέσεις για θεατές ολόγυρα.
* ως ουσιαστικό τὸ ἀμφιθέατρον αμφιθέατρο.

Νέα-Ελληνική: αμφιθέατρο.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀμφί + θέατρον.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμφισβητέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀμφισβητέω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀμφισβητέω@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφεσβήτουν!~παρατατικός:ἀμφισβητέω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμφισβητήσω!~μέλλοντας:ἀμφισβητέω@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφεσβήτησα!~αόριστος:ἀμφισβητέω@wordaryElla,
* McsElla.ἀμφισβητήσομαι-«θα-αμφισβητηθώ»!~μέσος-μέλλοντας-παθητική-σημασία:ἀμφισβητέω@wordaryElla,
* McsElla.ἠμφεσβητήθην!~παθητικός-αόριστος:ἀμφισβητέω@wordaryElla,

σημασία1: διαφωνώ: ὁ ἕτερος τῶν λόγων τῷ πρότερον λεχθέντι ἀμφισβητεῖ = η άλλη εκδοχή διαφωνεί με την εκδοχή που λέχθηκε προηγουμένως. περὶ δὲ τούτων ἠμφεσβήτουν = σχετικά με αυτά διαφωνούσα.
* οἱ ἀμφισβητοῦντες οι διάδικοι.

σημασία2: αμφισβητώ: ὅτι μὲν οὖν τό γε εἶδος ὅμοιος εἶ τούτοις, ὦ Σώκρατες, οὔτ' αὐτὸς ἄν που ἀμφισβητήσαις = ούτε ο ίδιος, Σωκράτη, θα μπορούσες να αμφισβητήσεις ότι τουλάχιστον στην εμφάνιση είσαι όμοιος με αυτούς.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμφισβητήσιμος, ἀμφισβήτησις, σύνθετα: ἀναμφισβήτητος.

Νέα-Ελληνική: αμφισβητώ (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη πρόθ. ἀμφίς (σπάνια μορφή της ἀμφί από το επίρρ. ἀμφίς) + *βατ-, *βητ- (βαίνω, βατός) + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμφισβήτησις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀμφισβήτησις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀμφισβήτησις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: αμφισβήτηση: ἀμφισϐήτησις ἔσται τίνας ἄρχειν δεῖ = θα υπάρξει αμφισβήτηση για το ποιοι πρέπει να κυβερνούν.

σημασία2: διεκδίκηση (συνήθως κληρονομιάς) : τὴν ἀμφισβήτησιν ποιοῦμαι πρός τινα = διεκδικώ την κληρονομιά από κάποιον.

Νέα-Ελληνική: αμφισβήτηση (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀμφισβητέω + παρ. επίθ. -σις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀμφότερος-τέρα-τερον-αντωνυμία::
* McsElla.ἀμφότερος-τέρα-τερον-αντωνυμία@wordaryElla,
* McsElla.αντωνυμία.ἀμφότερος-τέρα-τερον@wordaryElla,

παρατήρηση: σπάνια στον ενικό, κυρίως στον πληθυντικό. ἀμφότεροι, -αι, -α και ο ένας και ο άλλος, και οι δύο: ἀμφότεροι ἤκουσαν Ἀναξαγόρου = και οι δύο ήταν μαθητές του Αναξαγόρα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀμφοτέρωθεν «και από τις δύο πλευρές».

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη δυικός ἄμφω (< ἀμφί) + παρ. επίθ. -τερος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἂν-μόριο::
* McsElla.ἂν-μόριο@wordaryElla,
* McsElla.μόριο.ἂν@wordaryElla,

σημασία1: χρησιμοποιείται με οριστική παρελθοντικού χρόνου, για να σχηματίσει τη λεγόμενη δυνητική οριστική, που δηλώνει το μη πραγματικό: ἦλθες ἄν = θα ερχόσουν (ενν.: αλλά δεν ήλθες). εἰ μὴπλούτουν, οὐκ ἂν ἦρχον = αν δεν ήμουν πλούσιος, δε θα κυβερνούσα (όμως κυβερνώ). ἠγνόεις ἄν, εἰ οὐκ εὖ ἐπαιδεύου = θα αγνοούσες, αν δε λάμβανες καλή παιδεία (όμως δεν αγνοείς).

σημασία2: χρησιμοποιείται με ευκτική, για να σχηματιστεί η λεγόμενη δυνητική ευκτική, που δηλώνει αυτό που είναι πιθανό να συμβεί στο μέλλον: πολλὴ ἂν ἀλογία εἴη, εἰ οὗτοι φοβοῖντο τὰ μειράκια = θα είναι μεγάλη αφροσύνη, αν αυτοί φοβούνται τα παιδιά.

σημασία3: με δυνητική σημασία γενικά ἡδέως δ' ἂνροίμην Λεπτίνην = με ευχαρίστηση θα ρωτούσα το Λεπτίνη.

σημασία4: ως ήπια προσταγή, προτροπή ή παράκληση λέγοις ἄν = λέγε, σε παρακαλώ.

σημασία5: με απαρέμφατο ή μετοχή οἴεσθε τὸν πατέρα οὐκ ἂν φυλάττειν; = νομίζετε ότι ο πατέρας δε θα διαφύλαττε αυτά; πόλλ' ἂν ἔχων ἕτερ' εἰπεῖν παραλείπω = αν και πολλά θα μπορούσα να πω, τα παραλείπω.

σημασία6: όταν βρίσκεται μετά το εἰ, συγχωνεύονται τα δύο μόρια (εἰ + ἄν) και έτσι προκύπτουν τα ἄν,άν, ἤν. Αυτά συντάσσονται με υποτακτική: ἢνγγὺς ἔλθῃ θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν = αν πλησιάσει ο θάνατος, κανείς δε θέλει να πεθάνει.

σημασία7: σε χρονικές προτάσεις με υποθετική σημασία, το ἂν συγχωνεύεται με τα ὅτε, ὁπότε,πεί, ἐπειδή και έτσι προκύπτουν αντίστοιχα τα ὅταν, ὁπόταν, ἐπήν / ἐπάν, ἐπειδὰν που συντάσσονται με υποτακτική.

σημασία8: σε τελικές προτάσεις που εισάγονται με τα αναφορικά επιρρήματα ὡς, ὅπως, ἕως το ἂν εμφανίζεται κάποτε: ὅπως ἂν φαίνηται κάλλιστος = για να φαίνεται πάρα πολύ ωραίος.

σημασία9: χρησιμοποιείται με οριστική παρατατικού ή οριστική αορίστου, για να δηλώσει πράξη που επαναλαμβάνεται στο παρελθόν: διηρώτων ἂν αὐτοὺς τί λέγοιεν = κάθε φορά τούς ρωτούσα τι έλεγαν.

ετυμολογία: συγγεν. με λατινικός an, γοτθ. an.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνὰ-πρόθεση::
* McsElla.ἀνὰ-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἀνὰ@wordaryElla,

σημασία1: τοπικά κατά μήκος, σε όλη την έκταση: ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα = σε ολόκληρη την Ελλάδα.

σημασία2: χρονικά στη διάρκεια: ἀνὰ πᾶσαν τὴν ἡμέραν = σε όλη τη διάρκεια της ημέρας.

σημασία3: με αριθμητικά εκφράζει καταμερισμό σε τμήματα ανά, κατά: ἔστησαν ἀνὰ ἑκατόν = στάθηκαν ανά εκατό.

σημασία4: ως α΄ συνθετικό δηλώνει
σημασίαα: πάνω σε, προς τα πάνω, πάνω, π.χ. ἀναβαίνω.
σημασίαβ: αύξηση ή ενίσχυση, π.χ. ἀνακρίνω.
σημασίαγ: επανάληψη, βελτίωση, π.χ. ἀναβιόω.
σημασίαδ: προς τα πίσω, π.χ. ἀναλαμβάνω «παίρνω πίσω, ανακτώ»βλέπε ἀναλαμβάνω (σημ. 3).

Νέα-Ελληνική: λόγ. ανά.

ετυμολογία: ινδοευρωπαϊκός προέλευσης, παράβαλε αρχ. περσ. ana, γοτθ. ana.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναβαίνω-ρήμα::
* McsElla.ἀναβαίνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναβαίνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βαίνω.

σημασία1: ανεβαίνω: ἀναβαίνει εἰς τὸ τεῖχος = ανεβαίνει στο τείχος.
συνώνυμα: ἀνέρχομαι.
αντώνυμα: καταβαίνω.

σημασία2: μεταβαίνω από τα παράλια στο εσωτερικό μιας χώρας (συνήθως της Μικράς Ασίας): ἀναβαίνει οὖν ὁ Κῦρος λαβὼν Τισσαφέρνη ὡς φίλον = μεταβαίνει προς την Κεντρική Ασία λοιπόν ο Κύρος, παίρνοντας μαζί του και τον Τισσσαφέρνη, με την ιδέα ότι είναι φίλος του.
αντώνυμα: καταβαίνω «μεταβαίνω από τα μεσόγεια προς τα παράλια».

σημασία3: ως αττικός νομικός όρος ἀναβαίνω (ἐπὶ τὸ βῆμα) ανέρχομαι στο βήμα, σηκώνομαι να μιλήσω.
αντώνυμα: καταβαίνω «κατεβαίνω από το βήμα, σταματώ να αγορεύω».

οικογένεια: παράγωγα: ἀναβάτης, ἀναβαθμός, ἀνάβασις.

Νέα-Ελληνική: ανεβαίνω (με τις σημ. 1, 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + βαίνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναβάλλω-ρήμα::
* McsElla.ἀναβάλλω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναβάλλω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βάλλω.

σημασία1: ρίχνω προς τα πάνω: ἐκ τοῦ ὀρύγματος ἀνέβαλλον τὸν χοῦν = από το χαντάκι έριχναν το χώμα προς τα πάνω (προς τα χείλη του).

σημασία2: ανεβάζω: οὐδεὶς ἄλλος βασιλέα ἐπὶ τὸν ἵππον ἀνέβαλλεν = κανένας άλλος δεν ανέβαζε το βασιλιά στο άλογο.

σημασία3: μέση φωνή ἀναβάλλομαι αναβάλλω: εἰς τὴν ὑστεραίαν ἀναβάλλομαι τὴν δίαιταν = αναβάλλω για την επόμενη μέρα τη διαιτησία.

σημασία4: μέση φωνή ἀναβάλλομαι ρίχνω πάνω στους ώμους μου το πανωφόρι (έτσι ώστε να κρέμεται δημιουργώντας πτυχές): τὴν χλαῖναν ἀναϐαλοῦ = ρίξε επάνω σου τη χλαίνη.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναβολή, ἀναβολεύς.

Νέα-Ελληνική: αναβάλλω (με τη σημ. 3).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + βάλλω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάβασις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνάβασις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνάβασις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ανάβαση.
αντώνυμα: κατάβασις, κάθοδος.

σημασία2: εκστρατεία που εκκινεί από τα παράλια και κατευθύνεται προς το εσωτερικό της χώρας (ιδιαίτερα προς το εσωτερικό της Μικράς Ασίας, όπως ήταν η εκστρατεία του Κύρου του νεότερου, την οποία εξιστορεί ο Ξενοφώντας στο έργο του Κύρου ἀνάϐασις).

οικογένεια: παράγωγα: ἀναβάσιμος, ἀναβασμός.

Νέα-Ελληνική: ανάβαση (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: ἀνά- + βάσις < βαίνω ως παράγωγη-λέξη του ἀναβαίνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναβιβάζω-ρήμα::
* McsElla.ἀναβιβάζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναβιβάζω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βιβάζω.

σημασία1: ανεβάζω: ἀναβιβάζω τινὰ ἐπὶ τὸν τροχόν = ανεβάζω κάποιον στον τροχό (για να τον βασανίσω).
αντώνυμα: καταβιβάζω.

σημασία2: στην ενεργ. και τη μέση φωνή ἀναβιβάζω & ἀναβιβάζομαι παρουσιάζω (προσάγω) κάποιον στο δικαστήριο ως μάρτυρα: βούλομαι τούτους ὑμῖν μάρτυρας ἀναβιβάσαι = θέλω να παρουσιάσω αυτούς ως μάρτυρες σ' εσάς.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναβιβασμός, ἀναβίβασις, ἀναβιβαστέον, σύνθετα: συναναβιβάζω.

Νέα-Ελληνική: ανεβάζω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + βιβάζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναβιόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναβιόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναβιόω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βιόω.

σημασία: επανέρχομαι στη ζωή, ζω ξανά μια κατάσταση: καὶ ἐπειδὴ ἀνεβίω, ἀποδρᾶσα ἐκ τῆς οἰκίας ᾤχετο = και όταν ανέκτησε τις αισθήσεις της, δραπέτευσε αμέσως από το σπίτι της.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναβίωσις, ἀναβιώσιμος, σύνθετα: ἐπαναβιόω.

Νέα-Ελληνική: αναβιώνω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + βιόω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναβολεύς-έως-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀναβολεύς-έως-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀναβολεύς-έως-ὁ@wordaryElla,

σημασία: υπηρέτης (ή όργανο) που βοηθά κάποιον να ιππεύσει το άλογο: ἵππου χωρὶς ἀναβολέωςπέβαινε = ίππευε το άλογο χωρίς τη βοήθεια του αναβολέα.

Νέα-Ελληνική: αναβολέας.

ετυμολογία: παράγωγα: του βλέπε ἀναβάλλω «ωθώ προς τα πάνω»: ἀνά + βολ- + -εύς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναγιγνώσκω-ρήμα::
* McsElla.ἀναγιγνώσκω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναγιγνώσκω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε γιγνώσκω.

σημασία: διαβάζω: τὰ ὀνόματα ὑμῖν ἀναγνώσομαι τῶν ἀνδρῶν = θα σας διαβάσω τα ονόματα των ανδρών.
* τὰ βιβλία τὰ ἀνεγνωσμένα τα βιβλία τα οποία έχουν διαβαστεί (μεγαλοφώνως, μπροστά σε ακροατήριο, και άρα έχουν δημοσιευτεί).

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάγνωσις, ἀναγνώστης, ἀναγνωστέον, ἀναγνωστικός, σύνθετα: συναναγιγνώσκω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + γιγνώσκω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναγκαῖος-αία|αῖος-αῖον-επίθετο::
* McsElla.ἀναγκαῖος-αία|αῖος-αῖον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀναγκαῖος-αία|αῖος-αῖον@wordaryElla,

σημασία1: αναγκαστικός.
συνώνυμα: ἄκων, ἀκούσιος.
αντώνυμα: ἑκών, ἑκούσιος, αὐτόβουλος.

σημασία2: πειστικός: ἀναγκαῖαι ἀποδείξεις = πειστικές αποδείξεις.

σημασία3: αναγκασμένος, με το ζόρι: πολεμισταὶ ἀναγκαῖοι = στρατιώτες με το ζόρι.

σημασία4: απαραίτητος.
* τὰ ἀναγκαῖα τα αναγκαία αγαθά για την ανθρώπινη διαβίωση. οἱ ἀναγκαῖοι οι συγγενείς.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναγκαίως, ἀναγκαιότης.

Νέα-Ελληνική: αναγκαίος (με τη σημ. 4).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνάγκη + παρ. επίθ. -αῖος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάγκη-ης-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνάγκη-ης-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνάγκη-ης-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: εξαναγκασμός, ανάγκη, αναγκαιότητα. = βία.
* ως επίρρημα ἀνάγκῃ αναγκαστικά.

σημασία2: στον πληθ. αἱ ἀνάγκαι βία, τιμωρία (ιδιαίτερα για βασανιστήρια): προσάγω τινὶ τὰς ἀνάγκας = χρησιμοποιώ βία εναντίον κάποιου.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναγκάζω, ἀναγκαῖος, σύνθετα: πειθανάγκη.

ετυμολογία: ίσως ἀν- (< ἀνά) + *-άγκη (πβ. ἀγκών) με τη σημ. «σύλληψη μέσα στα μπράτσα».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναγράφω-ρήμα::
* McsElla.ἀναγράφω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναγράφω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε γράφω.

σημασία1: για συνθήκες και νόμους εγχαράσσω και στήνω δημόσια: τὰς ξυνθήκας τὰς περὶ τῆς ξυμμαχίας ἀνέγραψαν ἐν στήλῃ λιθίνῃ = εγχάραξαν τις συμφωνίες για τη συμμαχία σε πέτρινη στήλη.

σημασία2: για συγγραφέα περιγράφω: οὐδὲ ταῦτα ἐς τὸ ἀληθὲς ἀνέγραψαν = ούτε αυτά τα περιέγραψαν με τρόπο αληθινό.

Νέα-Ελληνική: αναγράφω (με σημ. παραπλήσια προς τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνά + γράφω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάγω-ρήμα::
* McsElla.ἀνάγω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνάγω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἄγω.

σημασία1: οδηγώ προς τα πάνω, ανεβάζω: ἀνάγω πελταστὰς πρὸς τὸ ὄρος = ανεβάζω πελταστές στο βουνό.

σημασία2: οδηγώ από τα παράλια (ιδιαίτερα της Μικράς Ασίας) στο εσωτερικό της χώρας ή από τον Πειραιά προς την Αθήνα: Φαρνάβαζος κατεῖχε τοὺς πρέσβεις, φάσκων ἀνάξειν αὐτοὺς παρὰ βασιλέα = ο Φαρνάβαζος κρατούσε τους απεσταλμένους, λέγοντας ότι θα τους οδηγήσει στο βασιλιά.

σημασία3: μέση φωνή ἀνάγομαι αποπλέω, σηκώνω άγκυρα: ἐπλήρουν τὰς ναῦς ὡς ἀναξόμενοι = έμπαιναν στα καράβια, γιατί επρόκειτο να σηκώσουν άγκυρα.
συνώνυμα: ἀποπλέω, ἀπαίρω «αποπλέω».
αντώνυμα: κατάγομαι «φτάνω στην ξηρά».

οικογένεια: παράγωγα: ἀναγωγὴ «απόπλους», σύνθετα: συνάγω.

Νέα-Ελληνική: ανάγομαι (για χρόνο, πηγαίνω πίσω).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἄγω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάθεσις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνάθεσις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνάθεσις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία: τοποθέτηση κάποιου πράγματος σε δημόσιο χώρο, προσφορά αναθημάτων σε ναούς: τρίποδος ἀνάθεσις = προσφορά τρίποδα.

Νέα-Ελληνική: ανάθεση (λ.χ. εργασίας, καθηκόντων κτλ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + θέσις < τίθημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναθεωρέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναθεωρέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναθεωρέω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε θεωρέω.

σημασία: εξετάζω προσεκτικά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναθεώρησις «προσεκτική εξέταση».

Νέα-Ελληνική: αναθεωρώ (λ.χ. μια άποψη κτλ.).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνά + θεωρέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάθημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνάθημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνάθημα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία: αφιέρωμα που προσφέρεται σε ναό ή στήνεται σε δημόσιο χώρο. = ἀφιέρωμα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνά + *θη- (ἀνα-τί-θη-μι) + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναθηματικός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.ἀναθηματικός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀναθηματικός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασία: αυτός που συνίσταται σε ἀναθήματα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνάθημα, -ατος + παρ. επίθ. -ικός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναθρέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναθρέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναθρέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία: παρατηρώ με προσοχή: μόνον τῶν θηρίων ὀρθῶς ὁ ἄνθρωπος ἄνθρωπος ὠνομάσθη ἀναθρῶν ἃ ὄπωπεν = από όλα τα ζώα μόνον ο άνθρωπος ορθώς ονομάστηκε «άνθρωπος», επειδή παρατηρεί προσεκτικά (= ἀναθρῶν) αυτά που έχει δει (= ὄπωπεν).

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάθρησις.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνά + ἀθρέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναίδεια--ἀναιδεία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀναίδεια-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀναίδεια-ας-ἡ@wordaryElla,
* McsElla.ἀναιδεία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀναιδεία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αναίδεια, αδιαντροπιά: εἰς τοῦθ᾽ ἧκεν ἀναιδείας, ὥστ᾽ ἐτόλμα λέγειν... = έφτασε σε αυτό το σημείο αναίδειας, ώστε τολμούσε να λέει...
* λίθος ἀναιδείας πέτρα στον Άρειο Πάγο, επάνω στην οποία στεκόταν ο κατήγορος, όταν απαιτούσε από το δικαστήριο να επιβάλει τη μέγιστη δυνατή ποινή που προέβλεπε ο νόμος στο άτομο που κατηγορούσε για ανθρωποκτονία.

Νέα-Ελληνική: αναίδεια.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀναιδής (στερ. ἀ + αἰδώς) + παρ. επίθ. -εια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναίρεσις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀναίρεσις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀναίρεσις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: περισυλλογή (ιδίως πτωμάτων για ενταφιασμό): νεκρῶν ἀναίρεσις = περισυλλογή των νεκρών.

σημασία2: καταστροφή: τῶν τειχῶν ἀναίρεσις = καταστροφή των τειχών.

σημασία3: θανάτωση.

Νέα-Ελληνική: αναίρεση «ακύρωση» (λ.χ. νόμου, επιχειρήματος με σημ. παρόμοια με τη 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + αἵρεσις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναιρέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναιρέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναιρέω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε αἱρέω -ῶ.

σημασία1: σηκώνω από το έδαφος: τῶν τεθνεώτων τὰ ὀστᾶ ἀνεῖλον = σήκωσαν από τη γη τα κόκαλα των πεθαμένων.

σημασία2: για ανθρώπους καταστρέφω, σκοτώνω: τοὺς τούτων μηνυτὰς ἀναιροῦσι = σκοτώνουν όσους αποκαλύπτουν αυτά τα πράγματα.

σημασία3: καταργώ: τοὺς μὲν ἀναιροῦσιν τῶν νόμων, τοὺς δὲ καταλείπουσιν = μερικούς νόμους τους καταργούν και άλλους τους αφήνουν σε ισχύ.

σημασία4: για επιχείρημα αναιρώ.

σημασία5: για χρησμούς ορίζω, δίνω εντολή: χρωμένῳ δὲ τῷ Κύλωνι ἀνεῖλεν ὁ θεὸς καταλαβεῖν τὴν Ἀθηναίων ἀκρόπολιν = στον Κύλωνα, που ζητούσε χρησμό, ο Απόλλωνας όρισε να καταλάβει την Ακρόπολη των Αθηναίων.

σημασία6: μέση φωνή ἀναιροῦμαι περισυλλέγω για ενταφιασμό: τοὺς ἑαυτῶν νεκροὺς ἀνείλοντο = περισυνέλεξαν τους νεκρούς τους για ενταφιασμό.

σημασία7: μέση φωνή ἀναιροῦμαι αναλαμβάνω: ἀναιροῦμαι δημόσιον ἔργον = αναλαμβάνω δημόσιο έργο.

σημασία8: μέση φωνή ἀναιροῦμαι ακυρώνω: τὴν συγγραφὴν ἀνείλετο = ακύρωσε τη συμφωνία.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναίρεσις, ἀναιρετικός, ἀναιρέτης, σύνθετα: συναναιρέω.

Νέα-Ελληνική: αναιρώ (με τις σημ. 3 και 4).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + αἱρέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναίσθητος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀναίσθητος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀναίσθητος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που στερείται αίσθησης: ἀναίσθητος τῶν περὶ αὐτόν = δεν έχει αίσθηση για το τι συμβαίνει γύρω του.

σημασία2: αμβλύνους, ανόητος: οἱ κατάπτυστοι Θετταλοὶ καὶ ἀναίσθητοι Θηβαῖοι = εκείνοι οι αχρείοι Θεσσαλοί και εκείνοι οι ανόητοι Θηβαίοι.
συνώνυμα: εὐήθης «ηλίθιος».

σημασία3: ανεπαίσθητος: ἀναίσθητος θάνατος = θάνατος που δε γίνεται αντιληπτός.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναισθησία, ἀναισθήτως.

Νέα-Ελληνική: αναίσθητος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀν- + αἰσθητός (< αἰσθάνομαι + παρ. επίθ. -τός).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναίσχυντος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀναίσχυντος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀναίσχυντος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀναισχυντότερος!~συγκριτικός:ἀναίσχυντος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀναισχυντότατος!~υπερθετικός:ἀναίσχυντος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: για πρόσωπα αδιάντροπος: οὕτω δ' ἀναίσχυντός ἐστιν, ὥστε... = είναι τόσο αδιάντροπος, ώστε...

σημασία2: για πράγματα ατιμωτικός.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναισχύντως «χωρίς ντροπή», ἀναισχυντέω «είμαι αναιδής, αδιάντροπος».

Νέα-Ελληνική: λόγ. αναίσχυντος (με τις σημ. 1, 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀν- + αἰσχύν-ομαι + παρ. επίθ. -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνακαλέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀνακαλέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνακαλέω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε καλέω -ῶ.

σημασία1: επικαλούμαι: εὔχομαι τῷ Ἀπόλλωνι τὰςπωνυμίας τοῦ θεοῦ ἀνακαλῶν = προσεύχομαι στον Απόλλωνα επικαλούμενος τους λατρευτικούς τίτλους του θεού.

σημασία2: καλώ πίσω, ανακαλώ: διὰ ταῦτα ἀνεκάλεσαν αὐτόν = για τους λόγους αυτούς τον κάλεσαν πίσω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάκλησις, ἀνακλητικός, σύνθετα: ἐπανακαλέω.

Νέα-Ελληνική: ανακαλώ (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + καλέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάκειμαι-ρήμα::
* McsElla.ἀνάκειμαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνάκειμαι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε κεῖμαι.

σημασία1: είμαι τοποθετημένος ως προσφορά ή αφιέρωμα στο ναό κάποιου θεού: τῆς ἀρετῆς τὰ μνημεῖα πρὸς τοῖς ὑμετέροις ἱεροῖς ἀνάκειται = τα μνημεία της αρετής του είναι τοποθετημένα ως αφιερώματα στα δικά σας ιερά.

σημασία2: εξαρτώμαι: ἐπὶ σοὶ τάδε πάντα ἀνάκειται = από σένα εξαρτώνται όλα αυτά.

σημασία3: είμαι πλαγιασμένος, ανακεκλιμένος (βλέπε ἀναπίπτω).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + κεῖμαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνακλίνω-ρήμα::
* McsElla.ἀνακλίνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνακλίνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε κλίνω.

σημασία: είμαι γερμένος προς τα πίσω στηριζόμενος στον αγκώνα μου (σε στάση ανάπαυσης ή φαγητού, βλέπε ἀναπίπτω).
συνώνυμα: ἀνάκειμαι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάκλισις, ἀνάκλιντρον, σύνθετα: συνανακλίνομαι.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + κλίνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνακομιδή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνακομιδή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνακομιδή-ῆς-ἡ@wordaryElla,

σημασία: ανάκτηση: τῶν πλοίων ἀνακομιδή = ανάκτηση των πλοίων.

Νέα-Ελληνική: ανακομιδή (των λειψάνων ενός αγίου).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + κομιδή.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνακράζω-ρήμα::
* McsElla.ἀνακράζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνακράζω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνακράξομαι!~μέλλοντας:ἀνακράζω@wordaryElla,

χρόνοι: άλλοι βλέπε κράζω.

σημασία: φωνάζω δυνατά, κραυγάζω: ἀνέκραγον ὡς εὖ λέγοι = φώναξαν δυνατά ότι ομιλεί ορθά.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + κράζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναλαμβάνω-ρήμα::
* McsElla.ἀναλαμβάνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναλαμβάνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε λαμβάνω.

παρατήρηση: εύχρηστο στον ενεστώτα και τον αόριστο β΄.

σημασία1: παίρνω στα χέρια μου ή μαζί μου: καὶ ἀναλαβόντες αὐτοὺς οἱ Συρακόσιοι ἐπὶ τὰς ναῦς παρέπλεον ἐπ' οἶκον = οι Συρακούσιοι, αφού τους πήραν στα πλοία, έπλευσαν προς την πόλη τους.
συνώνυμα: αἱρέω (σημ. 1), λαμβάνω.

σημασία2: αναλαμβάνω: τὴν προξενίαν ἀναλαμβάνω.

σημασία3: παίρνω πίσω, επανακτώ: τὴν ἀρχὴν ἣν πρότερον ἐκεκτήμεθα ἀναλαβεῖν βουλόμεθα = θέλουμε να επανακτήσουμε την ηγεμονία που είχαμε προηγουμένως.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάληψις, ἀνάλημμα, σύνθετα: συναναλαμβάνω.

Νέα-Ελληνική: αναλαμβάνω (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + λαμβάνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναλίσκω--ἀναλόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναλίσκω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἀναλόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναλίσκω@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνήλισκον!~παρατατικός:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνήλουν!~παρατατικός:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀναλώσω!~μέλλοντας:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνήλωσα!~αόριστος:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνήλωκα!~παρακείμενος:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀναλωθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνηλώθην!~παθητικός-αόριστος:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀναλώθην!~παθητικός-αόριστος:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνήλωμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνάλωμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀναλόω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: ξοδεύω: τρεῖς μνᾶς ἀνήλωσα = ξόδεψα τρεις μνες.
συνώνυμα: δαπανάω.

σημασία2: για πρόσωπα σκοτώνω: καὶ ἄλλους τινὰς ἀνεπιτηδείους τῷ αὐτῷ τρόπῳ κρύφα ἀνήλωσαν = κατά τον ίδιον τρόπο σκότωσαν κρυφά και μερικούς άλλους ανεπιθύμητους.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάλωμα, ἀνάλωσις, ἀναλωτέος, ἀναλωτής, ἀναλωτικός, σύνθετα: συναναλίσκω,παναλίσκω.

Νέα-Ελληνική: αναλώνω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἁλίσκω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναμένω-ρήμα::
* McsElla.ἀναμένω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναμένω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε μένω.

σημασία: περιμένω.

Νέα-Ελληνική: αναμένω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + μένω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναμιμνῄσκω-ρήμα::
* McsElla.ἀναμιμνῄσκω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναμιμνῄσκω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε μιμνήσκω.

σημασία1: υπενθυμίζω: οἱ Ἐγεσταῖοι ξυμμαχίαν ἀνέμνησαν τοὺς Ἀθηναίους = οι Εγεσταίοι υπενθύμισαν στους Αθηναίους τη συμμαχία τους. ἀναμιμνῄσκω ὑμᾶς τῶν κακῶν = σας υπενθυμίζω τα κακά.

σημασία2: υπενθυμίζω, αναφέρω: πάντα ὅσα ἐναντία Θηϐαίοις ἐπράξατε ἀναμιμνῄσκουσιν = αναφέρουν όλα όσα εχθρικά προς τους Θηβαίους πράξατε.

σημασία3: παθ. φωνή ἀναμιμνῄσκομαι θυμάμαι: ἐν δὲ τῷ κακῷ ἀνεμνήσθησαν καὶ τοῦδε τοῦ ἔπους = κατά τη διάρκεια της συμφοράς θυμήθηκαν και τον ακόλουθο στίχο. ἀνεμνήσθην τὰ νῦν γεγενημένα = θυμήθηκα όσα έχουν γίνει πρόσφατα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάμνησις, ἀναμνηστικός.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + μιμνήσκω (χωρίς υπογεγραμμένη).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναμὶξ-επίρρημα::
* McsElla.ἀναμὶξ-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀναμὶξ@wordaryElla,

σημασία: ανάμεικτα: Πελοποννήσιοι καὶ Ἀμβρακιῶται ἀναμὶξ τεταγμένοι ἦσαν = οι Πελοποννήσιοι και οι Αμβρακιώτες ήταν παρατεταγμένοι ανάμεικτα.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + επίρρ. μίξ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄνανδρος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄνανδρος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄνανδρος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: ως ουσιαστικό ἡ ἄνανδρος γυναίκα χωρίς σύζυγο, δηλαδή ανύπαντρη ή χήρα.

σημασία2: δειλός.
αντώνυμα: ἀνδρεῖος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνανδρία, ἀνάνδρως.

Νέα-Ελληνική: άνανδρος (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀν- + ανδρ- (< ἀνήρ) + -ος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνανεύω-ρήμα::
* McsElla.ἀνανεύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνανεύω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε νεύω.

σημασία: κλίνω το κεφάλι προς τα πίσω σε ένδειξη άρνησης: ἐδεόμην σῶσαι μοι τὸν Ζώσιμον· ὁ θεὸς ἀνένευσεν = παρακαλοῦσα να μου σώσει το Ζώσιμο· ο θεός το αρνήθηκε.
αντώνυμα: κατανεύω.

ετυμολογία: σύνθετα: ἀνά + νεύω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνανήφω-ρήμα::
* McsElla.ἀνανήφω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνανήφω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε νήφω.

σημασία1: γίνομαι πάλι νηφάλιος (έπειτα από μέθη): ἐκ μακρᾶς ἀνανήφω μέθης = αποκτώ τη νηφαλιότητά μου έπειτα από μεγάλη μέθη.

σημασία2: επανέρχομαι στα λογικά μου: ἀνανήφω ἐκ τῆς τοῦ διαβόλου παγίδος = επανέρχομαι στα λογικά μου ξεφεύγοντας από την παγίδα του διαβόλου.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάνηψις.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + νήφω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάντης-ης-ἄναντες-επίθετο::
* McsElla.ἀνάντης-ης-ἄναντες-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀνάντης-ης-ἄναντες@wordaryElla,

σημασία: ανηφορικός, απότομος: ἀνάντης ἀνάϐασις = ανηφορική ανάβαση.
αντώνυμα: κατάντης «κατηφορικός».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἀντ- (πβ. ἄντα «έναντι») + -ης.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄναξ-ἄνακτος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄναξ-ἄνακτος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄναξ-ἄνακτος-ὁ@wordaryElla,

παρατήρηση: μόνον στον ποιητικό λόγο.

σημασία: κύριος, αφέντης (χρησιμοποιείται κυρίως ως προσδιορισμός θεών και βασιλέων).

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάσσω, ἄνασσα, ἀνάκτορον.

ετυμολογία: προελλ. δάν. Fάναξ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάπαλιν-επίρρημα::
* McsElla.ἀνάπαλιν-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀνάπαλιν@wordaryElla,

σημασία1: πίσω πάλι.

σημασία2: πάλι, ξανά: ὧδε δὴ ἀνάπαλιν ἄκουε = άκουσέ το πάλι κατ᾿ αυτόν τον τρόπο.

σημασία3: αντίθετα, αντίστροφα: ὅταν ἀνάπαλιν ἡ γένεσις τούτων πορεύηται, τότε ταῦτα διαφθείρεται = όταν η δημιουργία αυτών κινείται αντίστροφα, τότε αυτά καταστρέφονται.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πάλιν.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάπαυλα-παύλης-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνάπαυλα-παύλης-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνάπαυλα-παύλης-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ξεκούραση: καὶ μὴν καὶ τῶν πόνων πλείστας ἀναπαύλας τῇ γνώμῃ ἐπορισάμεθα = και εξασφαλίσαμε για το πνεύμα μας πάρα πολλούς τρόπους ξεκούρασης από τους κόπους.

σημασία2: τόπος ξεκούρασης: καὶ ἀνάπαυλαι κατὰ τὴν ὁδὸν ἐν τοῖς ὑψηλοῖς δένδρεσί εἰσι σκιαραί = και στο δρόμο υπάρχουν δροσερά αναπαυτήρια, κάτω από τα ψηλά δέντρα.

Νέα-Ελληνική: ανάπαυλα (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, ίσως παράγωγη-λέξη ἀναπαύ-ομαι + -λα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπείθω-ρήμα::
* McsElla.ἀναπείθω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπείθω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πείθω.

σημασία1: πείθω: ἀναπείθω τοὺς νέους ὡς σοφώτατός εἰμι = πείθω τους νέους ότι είμαι σοφότατος.

σημασία2: παρασύρω: κἀνέπειθον τῶν Λακώνων τοὺς μεγίστους χρήμασιν = και αποπλανούσαν τους πιο ισχυρούς από τους Σπαρτιάτες με χρήματα.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πείθω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπέμπω-ρήμα::
* McsElla.ἀναπέμπω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπέμπω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πέμπω.

σημασία: στέλνω από τόπο χαμηλότερο σε τόπο ψηλότερο ή από τα παράλια στο εσωτερικό μιας χώρας (και ιδίως της Μικράς Ασίας): φρουροὺς εἰς τὰ ἄκρα ἀνέπεμπε = έστελνε φρουρούς στις κορυφές. αὐτοὺς ἔμελλεν ὡς βασιλέα ἀναπέμψειν = αυτούς σκόπευε να τους στείλει στο βασιλιά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναπομπή, σύνθετα: προαναπέμπω.

Νέα-Ελληνική: αναπέμπω (στέλνω κάτι για επανεξέταση κτλ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πέμπω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπετάννυμι-ρήμα::
* McsElla.ἀναπετάννυμι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἀναπεταννύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπετάννυμι@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπεταννύω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πετάννυμι.

σημασία: ξεδιπλώνω: τὰς πύλας ἀναπεταννύω = ξεδιπλώνω (ανοίγω) τις πύλες.
* μετοχή παθ. παρακ. ἀναπεπταμένος ανοικτός: τὰ ὄμματα ἔχω ἀναπεπταμένα = έχω τα μάτια ανοικτά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναπεπταμένως.

Νέα-Ελληνική: λόγ. μτχ. αναπεπταμένος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πετάννυμι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπίμπλημι-ρήμα::
* McsElla.ἀναπίμπλημι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπίμπλημι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πίμπλημι.

σημασία: γεμίζω: αἰσχύνης ὅλην ἀναπίμπλησι τὴν πόλιν = γεμίζει ολόκληρη την πόλη από ντροπή.
συνώνυμα: πληρόω.
αντώνυμα: κενόω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάπλεως «γεμάτος».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πίμπλημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπίπτω-ρήμα::
* McsElla.ἀναπίπτω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπίπτω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πίπτω.

σημασία1: πέφτω προς τα πίσω.

σημασία2: αποκαρδιώνομαι: δέδοικα μὴ νῦν ἀναπεπτωκότες ἦτε = φοβούμαι μήπως έχετε τώρα αποκαρδιωθεί.

σημασία3: ανακλίνομαι (δηλ. κάθομαι γέρνοντας την πλάτη μου προς τα πίσω και στηρίζομαι στον αγκώνα μου. Αυτή τη στάση έπαιρναν οι αρχαίοι για να γευματίσουν): μετὰ ταῦτ' ἀναπεσεῖνκέλευον αὐτὴν παρ᾿ ἐμέ = έπειτα από αυτά, της είπα να κάτσει δίπλα μου.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πίπτω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάπλεως-ἀναπλέα-ἀνάπλεων-επίθετο::
* McsElla.ἀνάπλεως-ἀναπλέα-ἀνάπλεων-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀνάπλεως-ἀναπλέα-ἀνάπλεων@wordaryElla,

σημασία: γεμάτος: σκότους ἀνάπλεως ἔχω τοὺς ὀφθαλμούς = έχω τα μάτια γεμάτα από σκοτάδι.
συνώνυμα: πλήρης.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πλέως/πλέος, παράβαλε πλῆ-θος, πλή-ρης, πλέ-ον.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπληρόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναπληρόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπληρόω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πληρόω.

σημασία1: γεμίζω: ἀναπληροῖς τὸ κεχηνὸς τοῦ ῥυθμοῦ = γεμίζεις το χάσμα του ρυθμού.
συνώνυμα: πίμπλημι «γεμίζω», πληρόω «γεμίζω».
αντώνυμα: κενόω.

σημασία2: συμπληρώνω: ἀλλ᾽ εἴ τι ἐξέλιπον, σὸν ἔργον, ὦ Ἀριστόφανες, ἀναπληρῶσαι = αλλά αν άφησα κάτι πίσω, Αριστοφάνη, είναι δικό σου καθήκον να το συμπληρώσεις.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναπλήρωσις, ἀναπληρωματικός.

Νέα-Ελληνική: αναπληρώνω (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πληρόω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναπτύσσω-ρήμα::
* McsElla.ἀναπτύσσω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναπτύσσω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε πτύσσω.

σημασία: ξετυλίγω (κυρίως τους παπυρικούς κυλίνδρους πάνω στους οποίους έγραφαν τα κείμενά τους οι αρχαίοι Έλληνες), ανοίγω για διάβασμα: ἀναπτύσσω τὸ βυβλίον = ανοίγω το βιβλίο.
συνώνυμα: ἐξελίττω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάπτυξις «ξεδίπλωμα».

Νέα-Ελληνική: αναπτύσσω (λ.χ. ένα θέμα, «περιγράφω με κάθε λεπτομέρεια»).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + πτύσσω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνάπτω-ρήμα::
* McsElla.ἀνάπτω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνάπτω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἅπτω.

σημασία1: δένω.

σημασία2: μέση φωνή ἀνάπτομαι δένω (πάνω μου): ἐπιστολὴν ἐκ τῶν δακτύλων ἀναψάμενος περιεπορεύετο = αφού έδεσε στα δάκτυλα την επιστολή, βάδιζε γύρω γύρω.

σημασία3: ανάβω: ἀνῆψεν τὴν πυράν = άναψε την πυρά.

οικογένεια: σύνθετα: προσανάπτω.

Νέα-Ελληνική: ανάβω (σημ. 3).

ετυμολογία: σύνθετα: ἀνά + ἅπτω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναρτάω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀναρτάω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναρτάω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἀρτάω.

σημασία1: κρεμάω: ἑαυτὴν ἀνήρτησεν = κρεμάστηκε.
συνώνυμα: κρεμάννυμι.

σημασία2: αποδίδω: εἰς θεοὺς ἀναρτῶ τι = αποδίδω κάτι στους θεούς.

σημασία3: παθ. φωνή ἀναρτῶμαι κρέμομαι.

σημασία4: παθ. φωνή ἀναρτῶμαι εξαρτώμαι: πᾶσι δὲ τούτοις ἐξ ἐκείνης τῆς λίθου ἡ δύναμις ἀνήρτηται = η δύναμη λοιπόν για όλα αυτά εξαρτάται από εκείνη την πέτρα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάρτησις, σύνθετα: συναναρτάομαι.

Νέα-Ελληνική: αναρτώ (με τις σημ. 1 και 3, λ.χ. αναρτώνται τα αποτελέσματα των εξετάσεων).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἀρτάω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναρχία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀναρχία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀναρχία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: έλλειψη αρχηγού: ἀναρχίας οὔσης ταῦταγένετο = επειδή δεν υπήρχε αρχηγός, έγιναν αυτά.

σημασία2: ανομία, αναρχία: ἐν πάσῃ ἀναρχίᾳ καὶ ἀνομίᾳ ἔζων = ζούσαν σε πλήρη αναρχία και ανομία.

σημασία3: στην Αθήνα έλλειψη άρχοντα, χρονιά κατά τη διάρκεια της οποίας δεν υπήρχε άρχοντας: διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν ἀναρχίαν ἐποίησαν = για τον ίδιο λόγο δεν ανέδειξαν άρχοντα.

Νέα-Ελληνική: αναρχία (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄναρχος + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνατείνω-ρήμα::
* McsElla.ἀνατείνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνατείνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε τείνω.

σημασία: τεντώνω προς τα πάνω, υψώνω: ἀνατείνω τὴν χεῖρα = υψώνω το χέρι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάτασις, ἀνατεταμένως.

Νέα-Ελληνική: ανάταση.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + τείνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνατίθημι-ρήμα::
* McsElla.ἀνατίθημι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνατίθημι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε τίθημι.

σημασία1: αποδίδω: ἂν ἐκεῖνος ἁμάρτῃ, σοὶ τὰς αἰτίας ἀναθήσουσιν = εάν εκείνος αποτύχει, θα αποδώσουν σε σένα τις ευθύνες.

σημασία2: αφιερώνω: εἰς Δελφοὺς ἀνατίθημί τι = αφιερώνω κάτι στους Δελφούς.
συνώνυμα: ἀφιερόω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάθεσις, ἀνάθημα, ἀναθηματικός.

Νέα-Ελληνική: αναθέτω (λ.χ. εργασία, καθήκον κτλ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + τίθημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναφέρω-ρήμα::
* McsElla.ἀναφέρω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναφέρω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε φέρω.

σημασία1: φέρνω πάνω: ἀναφέρω τινὰ εἰς Ὄλυμπον = φέρνω κάποιον πάνω στον Όλυμπο.

σημασία2: επαναφέρω (σε μια προηγούμενη καλή κατάσταση): ἐκ πονηρῶν τῶν πραγμάτων γενομένων τοῦτο πρῶτον ἀνήνεγκε τὴν πόλιν = από την κακή κατάσταση πραγμάτων αυτό το μέτρο πρώτα επανέφερε την πόλη σε καλή κατάσταση.

σημασία3: πληρώνω, επιστρέφω χρήματα: ἀνηνέγκαμεν χίλια τάλαντα = πληρώσαμε χίλια τάλαντα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναφορά, ἀναφορικός, σύνθετα: ἐπαναφέρω.

Νέα-Ελληνική: αναφέρω «καταθέτω, διηγούμαι».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + φέρω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναχαιτίζω-ρήμα::
* McsElla.ἀναχαιτίζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναχαιτίζω@wordaryElla,

σημασία1: ρίχνω τον αναβάτη.

σημασία2: μεταφορικά ανατρέπω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναχαίτισις.

Νέα-Ελληνική: αναχαιτίζω (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + χαίτη (του αλόγου) + παρ.επίθ. -ίζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀναψύχω-ρήμα::
* McsElla.ἀναψύχω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀναψύχω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ψύχω.

σημασία: δροσίζω: παρὰ κρήνην ἀναψύχω τι = δροσίζω κάτι κοντά στην πηγή.

οικογένεια: παράγωγα: ἀναψυκτήρ, ἀνάψυξις, ἀναψυχή, ἀναψυκτικός.

Νέα-Ελληνική: αναψυχή, αναψυκτήριο (λόγιο).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ψύχω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδραγάθημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδραγάθημα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδραγάθημα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία: γενναία πράξη.

Νέα-Ελληνική: ανδραγάθημα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνδραγαθέω (< σύνθετα: ἀνήρ + ἀγαθός + -έω) + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδραγαθία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδραγαθία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδραγαθία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: γενναιότητα: ἐστὶ δίκαιον τὴν ἐς τοὺς πολέμους ὑπὲρ τῆς πατρίδος ἀνδραγαθίαν προτίθεσθαι = είναι δίκαιο να προβάλλουμε τη γενναιότητα υπέρ της πατρίδος στους πολέμους.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνδραγαθέω (< σύνθετη-λέξη ἀνήρ + ἀγαθός + -έω) + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδραποδίζω-ρήμα::
* McsElla.ἀνδραποδίζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνδραποδίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠνδραπόδιζον!~παρατατικός:ἀνδραποδίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνδραποδιῶ!~μέλλοντας:ἀνδραποδίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠνδραπόδισα!~αόριστος:ἀνδραποδίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνδραποδισθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀνδραποδίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠνδραποδίσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀνδραποδίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἠνδραπόδισμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀνδραποδίζω@wordaryElla,

σημασία: υποδουλώνω: ἠνδραπόδισαν Σκύρον = υποδούλωσαν τη Σκύρο.
συνώνυμα: δουλόω.
αντώνυμα: ἐλευθερόω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνδραπόδισις, ἀνδραποδισμός, ἀνδραποδιστής.

Νέα-Ελληνική: λόγ. σύνθ. εξανδραποδίζω (με την ίδια σημ.).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη βλέπε ἀνδράποδον + παρ. επίθ. -ίζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδραποδισμός-οῦ-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδραποδισμός-οῦ-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδραποδισμός-οῦ-ὁ@wordaryElla,

σημασία: υποδούλωση.

Νέα-Ελληνική: λόγ. σύνθ. εξανδραποδισμός.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνδραποδίζω + παρ. επίθ. -μός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδράποδον-ου-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδράποδον-ου-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδράποδον-ου-τὸ@wordaryElla,

σημασία: αιχμάλωτος, αυτός που αιχμαλωτίζεται στον πόλεμο και πωλείται σαν δούλος (ανεξάρτητα από το αν πριν αιχμαλωτιστεί ήταν δούλος ή ελεύθερος. Αρχικά διακρινόταν από το δοῦλος, που σήμαινε αυτόν που γεννήθηκε δούλος): Τισσαφέρνει παρέδοσαν τὰ ἀνδράποδα πάντα καὶ δοῦλα καὶ ἐλεύθερα = παρέδωσαν στον Τισσαφέρνη όλους τους αιχμαλώτους, και τους ελευθέρους και τους δούλους.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνδραποδίζω, ἀνδραποδιστής.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνήρ, ἀνδρ-ός + -ά-ποδον (< πούς, ποδός) κατά το τετρ-ά-ποδον.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδρείκελον-έλου-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδρείκελον-έλου-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδρείκελον-έλου-τὸ@wordaryElla,

σημασία: ομοίωμα άνδρα.

Νέα-Ελληνική: ανδρείκελο (με την ίδια σημ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνήρ + εἴκελος «που μοιάζει εξωτερικά με...».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδριάς-άντος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδριάς-άντος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδριάς-άντος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: ομοίωμα ανδρός, άγαλμα.

οικογένεια: σύνθετα: ἀνδριαντοποιός.

Νέα-Ελληνική: ανδριάντας.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνήρ, ἀνδρός + παρ. επίθ. -ιάς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδρών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδρών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδρών-ῶνος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: αίθουσα σπιτιού που χρησιμοποιούσαν μόνο άνδρες, αίθουσα συμποσίων: ὁ ἀνδρὼν κεκοσμημένος ἐστί = η αίθουσα συμποσίου είναι τακτοποιημένη.
συνώνυμα: ἡ ἀνδρωνῖτις.
αντώνυμα: ἡ γυναικωνῖτις.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνήρ, ἀνδρ-ός + παρ. επίθ. -ών.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνδρωνῖτις-ιδος-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνδρωνῖτις-ιδος-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνδρωνῖτις-ιδος-ἡ@wordaryElla,

σημασία: αίθουσα των σπιτιών που χρησιμοποιούσαν μόνο άνδρες (βλέπε ἀνδρών).
συνώνυμα: ὁ ἀνδρών.
αντώνυμα: ἡ γυναικωνῖτις.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀνδρών (ἀνήρ) + παρ. επίθ. -ῖτις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνεγείρω-ρήμα::
* McsElla.ἀνεγείρω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνεγείρω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἐγείρω.

σημασία1: σηκώνω από τον ύπνο.

σημασία2: μεταφορικά ξεσηκώνω.

σημασία3: ανεγείρω (οικοδόμημα).

οικογένεια: παράγωγα: ἀνέγερσις.

Νέα-Ελληνική: ανεγείρω (με τη σημ. 3).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἐγείρω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνειμένως-επίρρημα::
* McsElla.ἀνειμένως-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἀνειμένως@wordaryElla,

σημασία: ελεύθερα, άνετα: ἡμεῖς ἀνειμένως διαιτώμεθα = εμείς ζούμε άνετα.

ετυμολογία: μτχ. παθ. παρακ. του βλέπε ἀνίημι + παρ. επίθ. -ως.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνελεύθερος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀνελεύθερος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀνελεύθερος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: δουλικός, δουλοπρεπής.

σημασία2: τσιγκούνης, φιλάργυρος.
αντώνυμα: ἐλευθέριος «γενναιόδωρος».

οικογένεια: παράγωγα: ἀνελευθερία, ἀνελευθέρως.

Νέα-Ελληνική: ανελεύθερος (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀν- + ἐλεύθερος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνελίττω-ρήμα::
* McsElla.ἀνελίττω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνελίττω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἑλίττω.

παρατήρηση: ο κοινός τύπος είναι ἀνελίσσω

σημασία: ξετυλίγω.
συνώνυμα: ἀναπτύσσω «ξεδιπλώνω».

οικογένεια: παράγωγα: ἀνέλιξις, ἀνελικτικός.

Νέα-Ελληνική: λόγ. ανελίσσομαι.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἐλίττω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνεπιτήδευτος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀνεπιτήδευτος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀνεπιτήδευτος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: λιτός: ἀνεπιτήδευτος σύνθεσις ὀνομάτων = λιτός συνδυασμός λέξεων.

σημασία2: αδοκίμαστος: Ἀλκιϐιάδῃ οὐδὲν ἦν ἀμίμητον οὐδ' ἀνεπιτήδευτον = για τον Αλκιβιάδη τίποτε δεν έμεινε που να μη μιμηθεί και να μη δοκιμάσει.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνεπιτηδεύτως.

Νέα-Ελληνική: ανεπιτήδευτος (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀν- + ἐπιτηδευτός (παράγωγη-λέξη ἐπιτηδεύομαι + παρ. επίθ. -τός).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄνευ-πρόθεση::
* McsElla.ἄνευ-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἄνευ@wordaryElla,

παρατήρηση: συντάσσεται πάντοτε με γενική

σημασία1: χωρίς: μόνος ἄνευ τινός = μόνος χωρίς κανέναν.

σημασία2: εκτός από…: πάντα ἄνευ χρυσοῦ = τα πάντα εκτός από το χρυσάφι.

Νέα-Ελληνική: άνευ (λόγ., με τη σημ. 1 στη φρ. άνευ λόγου και αιτίας).

ετυμολογία: ινδοευρωπαϊκός αρχής, συγγεν. με λατινικός sine, που διαφέρει ως προς τη δασεία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνήρ-ἀνδρός-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀνήρ-ἀνδρός-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀνήρ-ἀνδρός-ὁ@wordaryElla,

σημασία1: άντρας.

σημασία2: άνθρωπος: πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε = ο πατέρας και των ανθρώπων και των θεών (ο Δίας).

σημασία3: παλικάρι: ἄνδρας ἡγοῦνται μόνους τοὺς πλεῖστα δυναμένους φαγεῖν = θεωρούν ως παλικάρια μόνο αυτούς που μπορούν να φάνε πάρα πολύ.

σημασία4: ο σύζυγος.
αντώνυμα: γυνή «η σύζυγος».

σημασία5: κυρίως σε προσφωνήσεις στον πληθυντικό ἄνδρες δικασταί.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνδρεῖος, ἀνδρεία, σύνθετα: ἀνδροφόνος.

Νέα-Ελληνική: άνδρας / άντρας (με τις σημ. 1, 3, 4).

ετυμολογία: *(ἀ)νερ-, παράβαλε αρχαίος-ιταλικός ner- «ανδρικός».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀνθεστήρια-ίων-τὰ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀνθεστήρια-ίων-τὰ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀνθεστήρια-ίων-τὰ@wordaryElla,

σημασία: η Γιορτή των Ανθέων, η τριήμερη γιορτή προς τιμήν του θεού Διόνυσου στις 11, 12 και 13 του μηνός βλέπε Ἀνθεστηριῶνος.

ετυμολογία: επίθ. *ἀνθεστήριος, -α (ενν. ἑορτάσματα).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀνθεστηριών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀνθεστηριών-ῶνος-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀνθεστηριών-ῶνος-ὁ@wordaryElla,

σημασία: ο όγδοος μήνας του αττικού ημερολογίου, που αντιστοιχεί στο διάστημα από 15 Ιανουαρίου έως 15 Φεβρουαρίου. Τότε τελούνταν τα βλέπε Ἀνθεστήρια.

ετυμολογία: Ἀνθεστήρια + παρ. επίθ. -(ι)ών.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνθίστημι-ρήμα::
* McsElla.ἀνθίστημι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνθίστημι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἵστημι.

σημασία1: στήνω (ενάντια ή απέναντι σε κάτι).

σημασία2: μέση φωνή μαζί με τους χρόνους με αμετάβ. σημ. (βλέπε ἵστημι) αντιστέκομαι: ἀντέστησαν Ἀλεξάνδρῳ = αντιστάθηκαν στον Αλέξανδρο.
αντώνυμα: ἐνδίδωμι «υποχωρώ».

οικογένεια: παράγωγα: ἀντίστασις, ἀντιστάτης.

Νέα-Ελληνική: ανθίσταμαι (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀντί + ἵστημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄνθος-ους-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄνθος-ους-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄνθος-ους-τὸ@wordaryElla,

σημασία1: λουλούδι.

σημασία2: ακμή κάθε πράγματος, καλού ή κακού: ἔρωτος ἄνθος = η ακμή του έρωτα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνθέω, ἄνθεμον, ἀνθηρός, σύνθετα: ἀνθοφορία, ἀνθοφόρος.

Νέα-Ελληνική: άνθος (και με τις δύο σημ.).

ετυμολογία: *ἀνθεσ-, παράβαλε αρχ. ινδ. ándhas- «φυτό».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνιάω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀνιάω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠνίων!~παρατατικός:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνιάσω!~μέλλοντας:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠνίασα!~αόριστος:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠνίακα!~παρακείμενος:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠνιώμην!~παθητικός-παρατατικός:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀνιάσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠνιάθην!~παθητικός-αόριστος:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠνίαμαι!~παρακείμενος:ἀνιάω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: στενοχωρώ κάποιον.
συνώνυμα: θλίβω, λυπέω.

σημασία2: παθ. φωνή ἀνιῶμαι στενοχωριέμαι: ἀνιῶμαι ταῦτα = στενοχωριέμαι γι' αυτά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνιαρός.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνία «στενοχώρια» + παρ. επίθ. -άω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνίημι-ρήμα::
* McsElla.ἀνίημι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνίημι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἵημι.

σημασία1: στέλνω (προς τα πάνω ή προς τα εμπρός).

σημασία2: για το τόξο ή για έγχορδα μουσικά όργανα χαλαρώνω.
αντώνυμα: ἐπιτείνω, ἐντείνω «τεντώνω».

σημασία3: παραμελώ, χαλαρώνω: τὴν φυλακὴν ἀνίημι = χαλαρώνω την περιφρούρηση.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἵημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνίστημι-ρήμα::
* McsElla.ἀνίστημι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνίστημι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἵστημι.

σημασία1: στήνω κάποιον, τον σηκώνω: ἐκ τῆς κλίνης ἀνίστημί τινα = σηκώνω κάποιον από το κρεβάτι.

σημασία2: ανασταίνω: δοὺς αὐτῇ χεῖρα ἀνέστησεν αὐτήν = αφού της έδωσε το χέρι του, την ανέστησε.

σημασία3: στη μέση φωνή και στους χρόνους με αμετάβ. σημ. ἀνίσταμαι
σημασίαα: σηκώνομαι: ἀναστὰς εἶπε = αφού σηκώθηκε, είπε. ἔκαμνον καὶ οὐδ' ἀνιστάμην ἐκ τῆς κλίνης = ήμουν άρρωστος και ούτε σηκωνόμουν από το κρεβάτι.
σημασίαβ: ανασταίνομαι: Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν = ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς.

οικογένεια: παράγωγα: ἀνάστασις, ἀνάστατος.

Νέα-Ελληνική: ανασταίνω (με τη σημ. 2, και ανασταίνομαι με τη σημ. 3β).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + ἵστημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνοίγω--ἀνοίγνυμι-ρήμα::
* McsElla.ἀνοίγω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἀνοίγνυμι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνοίγνυμι@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνέῳγον!~παρατατικός:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνοίξω!~μέλλοντας:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνέῳξα!~αόριστος:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνέῳχα!~παρακείμενος:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνοίγομαι!~παθητικός-ενεστώτας:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνεῳγόμην!~παθητικός-παρατατικός:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνεῴχθην!~παθητικός-αόριστος:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνέῳγμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀνοίγω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνεῴγμην!~παθητικός-υπερσυντέλικος:ἀνοίγω@wordaryElla,

σημασία: ανοίγω.

οικογένεια: παράγωγα: ἄνοιγμα, ἄνοιξις, ἀνοικτός.

Νέα-Ελληνική: ανοίγω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀνά + οἴγω & οἴγνυμι < *Fοιγ- ινδοευρωπαϊκός αρχής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀντέχω-ρήμα::
* McsElla.ἀντέχω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀντέχω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἔχω.

σημασία1: υπομένω: ἀντεῖχε παρὰ δόξαν τῇ ταλαιπωρίᾳ = υπέμενε τις ταλαιπωρίες ξεπερνώντας κάθε προσδοκία.

σημασία2: επαρκώ: ἀντέχει ὁ σῖτος = τα τρόφιμα επαρκούν.

σημασία3: μέση φωνή ἀντέχομαι είμαι προσκολλημένος σε κάποιον ή κάτι: ἀντέχομαι τῆς ἀληθείας = είμαι προσκολλημένος στην αλήθεια.

Νέα-Ελληνική: αντέχω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀντί + ἔχω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀντὶ-πρόθεση::
* McsElla.ἀντὶ-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἀντὶ@wordaryElla,

σημασίαΑ: πάντοτε με γενική

σημασία1: για τόπο απέναντι από / σε κάτι ή από / σε κάποιον: ἀντὶ τῶν πιτύων ἕστηκα = στέκομαι απέναντι στα πεύκα.

σημασία2: αντί, στη θέση κάποιου προσώπου ή πράγματος: οὐκ ὤκνουν πόλεμον ἀντ' εἰρήνης μεταλαμβάνειν = δε δίσταζαν να υιοθετούν πόλεμο αντί για ειρήνη.

σημασία3: ως αντάλλαγμα: οὐδέ τις χάρις ἐστὶ ἀντ' ἀγαθῶν παρά σοι = ούτε υπάρχει κάποια ευγνωμοσύνη σε σένα ως αντάλλαγμα για τα αγαθά (που σου πρόσφερα).

σημασία4: για χάρη: ἀντὶ παίδων ἱκετεύομέν σε = σε ικετεύουμε για χάρη των παιδιών.

σημασία5: σε σύγκριση: ἓν ἀνθ' ἑνός = το ένα σε σύγκριση με το άλλο.

σημασίαΒ: ως α΄ συνθετικό δηλώνει
σημασίαα: απέναντι, π.χ. ἀντιβλέπω.
σημασίαβ: σε αντίθεση με κάποιον, εναντίον κάποιου, π.χ. ἀντιλέγω.
σημασίαγ: ανταπόδοση, π.χ. ἀντιβοηθέω.
σημασίαδ: αντικατάσταση, π.χ. ἀντιβασιλεύς.
σημασίαε: ισότητα, ομοιότητα, π.χ. ἀντίθεος «ισόθεος».

Νέα-Ελληνική: αντί (με τις σημ. 2, 3).

ετυμολογία: συγγεν. του ἄντα «έναντι, απέναντι», παράβαλε αρχ. ινδ. ánti, λατ. ante.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀντίδοσις-εως-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀντίδοσις-εως-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀντίδοσις-εως-ἡ@wordaryElla,

σημασία1: ανταπόδοση.

σημασία2: διαδικασία ανταλλαγής περιουσιών. (Σύμφωνα με αυτήν, ο πολίτης στον οποίο το κράτος ανέθετε κάποια κοινωφελή εισφορά ή δραστηριότητα, τις λεγόμενες λειτουργίες, μπορούσε να προκαλέσει οποιονδήποτε άλλο συμπολίτη του, τον οποίο θεωρούσε πλουσιότερο από τον ίδιο, να ανταλλάξουν τις περιουσίες τους. Αν ο τελευταίος αρνιόταν, αυτό ήταν ένδειξη ότι όντως ήταν πιο εύπορος, και επομένως θα έπρεπε να αναλάβει εκείνος τη λειτουργία.)

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀντί + δόσις.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀντιλαμβάνω-ρήμα::
* McsElla.ἀντιλαμβάνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀντιλαμβάνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε λαμβάνω.

σημασία1: δέχομαι κάτι ως αντάλλαγμα για κάτι άλλο: οὔτε κακοὺς εὖ δρῶν εὖ πάλιν ἀντιλάβοις ἄν = ούτε αν ευεργετείς κακούς ανθρώπους θα δεχθείς ως αντάλλαγμα κάτι καλό.

σημασία2: μέση φωνή ἀντιλαμβάνομαι αρπάζω: ὁ Καλλίας τῇ ἀριστερᾷ ἀντελάβετο τοῦ τρίβωνος = ο Καλλίας με το αριστερό του χέρι άρπαξε το παλτό του άλλου.

σημασία3: μέση φωνή ἀντιλαμβάνομαι βοηθώ: δεῖ ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων = πρέπει να βοηθάτε τους αδύνατους. ἀντιλαβοῦ, σῶσον,λέησον καὶ διαφύλαξον ἡμᾶς, ὁ Θεός, τῇ σῇ χάριτι = βοήθησέ μας..., Θεέ μου, με τη χάρη σου.

σημασία4: μέση φωνή ἀντιλαμβάνομαι επιχειρώ: ἁπάντων οὖν τούτων ἀναμνησθέντεςρρωμενέστερον ἀντιλαβώμεθα τοῦ πολέμου = ας θυμηθούμε όλα αυτά λοιπόν και ας επιχειρήσουμε τον πόλεμο με μεγαλύτερο θάρρος.

Νέα-Ελληνική: αντιλαμβάνομαι «υποπίπτει στην αντίληψή μου, καταλαβαίνω».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀντί + λαμβάνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀντιλέγω-ρήμα::
* McsElla.ἀντιλέγω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀντιλέγω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε λέγω.

σημασία: μιλώ ενάντια, αντίθετα σε κάποιον ή κάτι, αντιτίθεμαι με το λόγο.

Νέα-Ελληνική: αντιλέγω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀντί + λέγω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄντρον-ου-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἄντρον-ου-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἄντρον-ου-τὸ@wordaryElla,

σημασία: σπηλιά.

Νέα-Ελληνική: άντρο.

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνύτω--ἁνύτω--ἀνύω-ρήμα::
* McsElla.ἀνύτω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἁνύτω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ἀνύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνύω@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἁνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἤνυτον!~παρατατικός:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἥνυτον!~παρατατικός:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἤνυον!~παρατατικός:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνύσω!~μέλλοντας:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἤνυσα!~αόριστος:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἤνυκα!~παρακείμενος:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνύσομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἠνυσάμην!~μέσος-αόριστος:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνυσθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἠνύσθην!~παθητικός-αόριστος:ἀνύτω@wordaryElla,
* McsElla.ἤνυσμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀνύτω@wordaryElla,

παρατήρηση: οι πρώτοι δύο τύποι είναι αττικοί και αντιστοιχούν στο ἀνύω των άλλων διαλέκτων.

σημασία1: πετυχαίνω: εἴξασί τινες... τὸ νουθετητικὸν εἶδος τῆς παιδείας σμικρὸν ἀνύτειν = φαίνεται μερικοί να υποστηρίζουν... ότι ο συμβουλευτικός τρόπος της παιδείας πετυχαίνει ασήμαντα αποτελέσματα.

σημασία2: Συχνά απαντά η μετοχή αορίστου ἀνύσας μαζί με ρήμα βιάζομαι να κάνω κάτι: ἀνάβαιν' ἀνύσας κατὰ τὴν ἑτέραν = βιάσου να ανεβείς από την άλλη.

ετυμολογία: το αττ. ἀνύ-τω (με τους παράλληλους μη αττ. τύπους ἀνύω, ἄνυ-μι) αντιστοιχεί στο αρχ. ινδ. sanóti «κερδίζω», ινδοευρωπαϊκός *sen-.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄνω-επίρρημα-πρόθεση::
* McsElla.ἄνω-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἄνω@wordaryElla,
* McsElla.ἄνω-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄνω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνωτέρω!~συγκριτικός:ἄνω@wordaryElla,
* McsElla.ἀνωτάτω!~υπερθετικός:ἄνω@wordaryElla,

σημασίαΑ: ως επίρρημα

σημασία1: με ρήματα που δηλώνουν κίνηση προς τα πάνω.

σημασία2: για γεωγραφικές σχέσεις προς το πάνω μέρος, προς το Βορρά: οἱ κατὰ τὴν Θρᾴκην τε καὶ σχεδόν τι κατὰ τὸν ἄνω τόπον = αυτοί που κατοικούν στην περιοχή της Θράκης και χονδρικά στις βόρειες περιοχές.

σημασία3: μακριά από την ακτή, στα μεσόγεια, στο εσωτερικό: ἐς τὴν ἄνω πόλιν ἀφίκετο = έφθασε στην πόλη των μεσογείων (την Αθήνα).

σημασία4: στο παρελθόν: οἱ ἄνω χρόνοι = οι παρελθοντικοί χρόνοι.

σημασίαΒ: ως πρόθεση συντάσσεται με γενική πάνω από κάτι: ἄνω τοῦ γόνατος = πάνω από το γόνατο.

οικογένεια: παράγωγα: ἄνωθεν.

Νέα-Ελληνική: σύνθ. επάνω, πάνω, σύνθ. ανωφερής κτλ.

ετυμολογία: ἀνά + -ω κατά τα επιρρ. κάτ-ω, οὕτ-ω κ.ά..
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄνωθεν-επίρρημα::
* McsElla.ἄνωθεν-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἄνωθεν@wordaryElla,

σημασία1: από πάνω, από ψηλά: οἱ Συρακόσιοι ἔβαλλον ἄνωθεν τοὺς Ἀθηναίους = οι Συρακούσιοι έριχναν από ψηλά στους Αθηναίους.

σημασία2: από την αρχαία εποχή: οἶμαι γὰρ τοιόνδε τι λέγειν αὐτούς, ἀρχομένους ποθὲν ἄνωθεν = νομίζω, αλήθεια, πως αυτοί λένε κάτι τέτοιο αρχίζοντας από κάπου από την αρχαία εποχή.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἄνω + παρ. επίθ. -θεν.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀνωφελής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀνωφελής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀνωφελής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀνωφελέστερος!~συγκριτικός:ἀνωφελής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀνωφελέστατος!~υπερθετικός:ἀνωφελής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία: που δεν ωφελεί, ανώφελος, άχρηστος.

Νέα-Ελληνική: ανωφελής.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερητ. ἀν- + *ωφελ- (ὠφελῶ) + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄξιος-ία-ιον-επίθετο::
* McsElla.ἄξιος-ία-ιον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄξιος-ία-ιον@wordaryElla,
* McsElla.ἀξιώτερος!~συγκριτικός:ἄξιος-ία-ιον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀξιώτατος!~υπερθετικός:ἄξιος-ία-ιον@wordaryElla,

σημασία1: αυτός που έχει κάποιο βάρος ή αξία: πολλοῦ ἄξιος = αυτός που έχει μεγάλη αξία.

σημασία2: αξιόλογος: ἄξια δῶρα = αξιόλογα δώρα.
αντώνυμα: ἀνάξιος.

σημασία3: απρόσωπη έκφραση ἄξιόν ἐστι αρμόζει: τῇ πόλει ἄξιόν ἐστι συλλαβεῖν τὸν ἄνδρα = αρμόζει στην πόλη να συλλάβει τον άντρα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀξιόω, ἀξίως, σύνθετα: ἀξιοτίμητος, ἀξιοσέβαστος, ἀξιόποινος.

Νέα-Ελληνική: άξιος (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: πιθ. ἄγω, *ἄκ-τι-ος > *ἄκσιος με ουρανωτική τροπή τ ⇒ σ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀξιόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀξιόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠξίουν!~παρατατικός:ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀξιώσω!~μέλλοντας:ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠξίωκα!~παρακείμενος:ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀξιωθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠξιώθην!~παθητικός-αόριστος:ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠξίωμαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀξιόω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: θεωρώ κάποιον άξιο: τῶν καλλίστωνμαυτὸν ἀξιῶ = θεωρώ τον εαυτό μου άξιο για τα πιο όμορφα πράγματα.

σημασία2: απαιτώ, αξιώνω: ἀξιοῦμεν τἀληθῆ αὐτοὺς λέγειν = απαιτούμε να πουν την αλήθεια.

οικογένεια: παράγωγα: ἀξίωσις, ἀξίωμα, ἀξιωματικός, σύνθετα: καταξιόω, ἀπαξιόω.

Νέα-Ελληνική: αξιώνω (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄξιος + παρ. επίθ. -όω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀξίωμα-ατος-τὸ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀξίωμα-ατος-τὸ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀξίωμα-ατος-τὸ@wordaryElla,

σημασία1: τιμή, υπόληψη: τὸ τῶν ἐλευθέρων γυναικῶν ἀξίωμα = η υπόληψη των ελεύθερων γυναικών.

σημασία2: κοινωνική θέση: οὐκ ἀξιώματος ἀφανείᾳ κεκώλυνται = δεν έχουν εμποδιστεί εξαιτίας της ασημότητας της κοινωνικής τους θέσης.

οικογένεια: παράγωγα: ἀξιωμάτιον.

Νέα-Ελληνική: αξίωμα «τιμητική κοινωνική θέση».

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη βλέπεἀξιόω + παρ. επίθ. -μα.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαγγέλλω-ρήμα::
* McsElla.ἀπαγγέλλω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαγγέλλω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἀγγέλλω.

σημασία1: αναγγέλλω: ταῦτα ἀπαγγέλλουσιν πρὸς τὸν Ξενοφῶντα = αναγγέλλουν αυτά στον Ξενοφώντα.
συνώνυμα: ἀναγγέλλω.

σημασία2: διηγούμαι: τούτων ἔνια οὐδ' ἂν ἀπαγγεῖλαι δύναιτό τις = κάποια από αυτά ούτε να τα διηγηθεί κανείς μπορεί.
συνώνυμα: ἀφηγέομαι, διηγέομαι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπαγγελία, ἀπαγγελτικός, σύνθετα: προαπαγγέλλω.

Νέα-Ελληνική: αναγγέλλω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀγγέλλω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαγορεύω-ρήμα::
* McsElla.ἀπαγορεύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπηγόρευον!~παρατατικός:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπερῶ!~μέλλοντας:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεῖπον!~αόριστος:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπηγόρευσα!~αόριστος:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπείρηκα!~παρακείμενος:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπηγόρευκα-μεταγενέστερος!~παρακείμενος:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπορρηθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπερρήθην!~παθητικός-αόριστος:ἀπαγορεύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπείρημαι!~παθητικός-παρακείμενος:ἀπαγορεύω@wordaryElla,

σημασία1: απαγορεύω: καὶ διὰ τοῦτο οἱ ἰατροὶ πάντες ἀπαγορεύουσιν τοῖς ἀσθενοῦσιν χρῆσθαιλαίῳ = και γι' αυτό όλοι οι γιατροί απαγορεύουν στους αρρώστους να χρησιμοποιούν λάδι.

σημασία2: ως αμετάβατο εξαντλούμαι: ἐπειδὴ ἑώρα Λακεδαιμονίους τῷ κατὰ θάλατταν πολέμῳ ἀπαγορεύοντας = επειδή έβλεπε ότι οι Λακεδαιμόνιοι εξαντλούνταν στον πόλεμο που γινόταν στη θάλασσα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπαγορευτικός, ἀπαγόρευσις, ἀπαγόρευμα, σύνθετα: συναπαγορεύω, προαπαγορεύω.

Νέα-Ελληνική: απαγορεύω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀγορεύω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαγχονίζω-ρήμα::
* McsElla.ἀπαγχονίζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαγχονίζω@wordaryElla,

σημασία: πνίγω.

Νέα-Ελληνική: απαγχονίζω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀγχονίζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπάγω-ρήμα::
* McsElla.ἀπάγω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπάγω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἄγω.

σημασία1: μεταφέρω.

σημασία2: αποσύρω στρατεύματα: τὰς ναῦς ἀπὸ Ἐπιδάμνου ἀπάγω = αποσύρω τα καράβια από την Επίδαμνο.

σημασία3: ως νομικός όρος οδηγώ ενώπιον αξιωματούχου κάποιον που έχω συλλάβει, για να τον κατηγορήσω: κατὰ τοὺς νόμους ἀπήχθη = συνελήφθη, οδηγήθηκε ενώπιον του αξιωματούχου και κατηγορήθηκε σύμφωνα με τους νόμους.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπαγωγή, ἀπαγωγός, σύνθετα: συνεπάγω.

Νέα-Ελληνική: απάγω «οδηγώ παράνομα».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἄγω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαίρω-ρήμα::
* McsElla.ἀπαίρω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαίρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπῇρον!~παρατατικός:ἀπαίρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπαρῶ!~μέλλοντας:ἀπαίρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπῆρα!~αόριστος-α΄:ἀπαίρω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπῆρκα!~παρακείμενος:ἀπαίρω@wordaryElla,

σημασία: αποπλέω, αναχωρώ: πληρώσαντες τὰς ναῦς ἀπῆραν = αφού επιβιβάστηκαν στα καράβια, απέπλευσαν.
συνώνυμα: ἀνάγομαι.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + αἴρω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄπαις-αιδος-επίθετο::
* McsElla.ἄπαις-αιδος-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄπαις-αιδος@wordaryElla,

σημασία: άτεκνος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + παῖς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαλλάττω-ρήμα::
* McsElla.ἀπαλλάττω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαλλάττω@wordaryElla,

παρατήρηση: ο κοινός τύπος είναι ἀπαλλάσσω.

χρόνοι: βλέπε ἀλλάττω.

σημασία1: απαλλάσσω: τὴν πόλιν ἐκ κακῶν ἀπήλλαξε = απάλλαξε την πόλη από τα κακά.

σημασία2: μέση και παθ. φωνή ἀπαλλάττομαι διαφεύγω: ἀζήμιος ἀπαλλάττομαι = διαφεύγω χωρίς πρόστιμο.

σημασία3: μέση και παθητική φωνή ἀπαλλάττομαι αναχωρώ: πρὸς ἄλλην ἀπαλλάττομαι χώραν = αναχωρώ για άλλον τόπο.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπαλλαγή.

Νέα-Ελληνική: απαλλάσσω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀλλάττω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁπαλός-ή-ὸν-επίθετο::
* McsElla.ἁπαλός-ή-ὸν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἁπαλός-ή-ὸν@wordaryElla,
* McsElla.ἁπαλώτερος!~συγκριτικός:ἁπαλός-ή-ὸν@wordaryEllα,
* McsElla.ἁπαλώτατος!~υπερθετικός:ἁπαλός-ή-ὸν@wordaryElla,

σημασία1: μαλακός.

σημασία2: ήσυχος, γλυκός (χαρακτήρας).

σημασία3: μαλθακός.

οικογένεια: παράγωγα: ἁπαλότης, ἁπαλύνω.

Νέα-Ελληνική: απαλός (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: αβέβαιη-ετυμολογία, για το -αλὸς παράβαλε ὁμ-αλός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαντάω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀπαντάω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπήντων!~παρατατικός:ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπαντήσω!~μέλλοντας:ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπαντήσομαι!~μέλλοντας:ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπήντησα!~αόριστος:ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπήντηκα!~παρακείμενος:ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπήντημαι!~μέσος-παρακείμενος:ἀπαντάω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: συναντώ: τούτῳ ἰόντι ἐξ ἀγροῦ ἀπήντησα = τον συνάντησα, όταν ερχόταν από την ύπαιθρο.

σημασία2: αντιμετωπίζω (στη μάχη): ἀπήντησαν τοῖς βαρβάροις Μαραθῶνι = αντιμετώπισαν τους βαρβάρους στο Μαραθώνα.

σημασία3: στο δικαστήριο παρουσιάζομαι: πρὸς τὴν δίκην ἀπαντῶ = παρουσιάζομαι στη δίκη.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπάντησις.

Νέα-Ελληνική: απαντώ (με τη σημ. 1, λ.χ. η λέξη αυτή απαντά στον Όμηρο. Το σημερινό απαντώ «δίνω απάντηση» οι αρχαίοι το έλεγαν ἀποκρίνομαι).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀντάω (< παράγωγα: ἄντα «απέναντι» + παρ. επίθ. -άω).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅπαξ-επίρρημα::
* McsElla.ἅπαξ-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἅπαξ@wordaryElla,

σημασία: μια φορά: μὴ ἅπαξ, ἀλλὰ καὶ πολλάκις = όχι μόνο μία φορά αλλά πολλές.

Νέα-Ελληνική: άπαξ, στη φρ. άπαξ διά παντός.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη *σα-, *σεμ- (εἷς, μία, ἅμα) + *παγ- (< πήγνυμι).
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαξιόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀπαξιόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπαξιόω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἀξιόω.

σημασία: απορρίπτω κάποιον ή κάτι ως ανάξιο: ἀπαξιῶ τί τινος = θεωρώ κάτι ανάξιο για κάποιον.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπαξίωσις.

Νέα-Ελληνική: απαξιώνω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀξιόω, βλέπε ἀξιόω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπαρχή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀπαρχή-ῆς-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀπαρχή-ῆς-ἡ@wordaryElla,

παρατήρηση: στον πληθ. αἱ ἀπαρχαὶ οι πρώτοι καρποί που προσφέρονται ως θυσία στους θεούς.

Νέα-Ελληνική: απαρχή «πρώτη αρχή».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἀρχὴ ως παράγ. του ἀπάρχομαι «κάνω αρχή».
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἅπας-ἅπασα-ἅπαν-αντωνυμία::
* McsElla.ἅπας-ἅπασα-ἅπαν-αντωνυμία@wordaryElla,
* McsElla.αντωνυμία.ἅπας-ἅπασα-ἅπαν@wordaryElla,

σημασία1: όλος, ολόκληρος: ἀργυροῦς ἐστιν ἅπας = είναι ολόκληρος ασημένιος. τὸ Ἄργος προεῖχε ἅπασι = το Άργος υπερείχε σε όλα.

σημασία2: ο καθένας: ταύτην ἅπας φεύγει = ο καθένας την αποφεύγει αυτήν.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη *(σ)α-, *σεμ- (εἷς) + αντων. πᾶς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

Ἀπατούρια-ίων-τὰ-ουσιαστικό::
* McsElla.Ἀπατούρια-ίων-τὰ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.Ἀπατούρια-ίων-τὰ@wordaryElla,

σημασία: γιορτή που γιόρταζαν ετησίως στην Αθήνα και στις ιωνικές πόλεις οι φρατρίες (αδελφότητες, δηλ. ομάδες συγγενικών προσώπων) που υπήρχαν στην κάθε πόλη. (Η κάθε φρατρία τελούσε τη γιορτή μόνη της, στο δικό της λατρευτικό κέντρο. Στα Απατούρια οι πατέρες που πρόσφατα είχαν αποκτήσει παιδί το παρουσίαζαν, και με τον τρόπο αυτόν το ενέτασσαν στη φρατρία τους.)

ετυμολογία: αθροιστ. ἀ- + πατήρ, δηλ. *ἀπάτουρος < *ἁπατορFός = ὁμοπάτωρ.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπείθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀπείθεια-είας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀπείθεια-είας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: ανυπακοή: τὸ θάρσος ἀμέλειαν καὶ ἀπείθειαν ἐμβάλλει = η αυτοπεποίθηση γεννά την αμέλεια και την ανυπακοή.

Νέα-Ελληνική: απείθεια.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀπειθέ-ω + παρ. επίθ. -ια.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπειθέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀπειθέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπειθέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία: είμαι ανυπάκουος.
συνώνυμα: ἀπειθαρχέω.
αντώνυμα: ὑπακούω, πειθαρχέω.

ετυμολογία: παράγωγα: ἀπειθ-ής + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπειθής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀπειθής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀπειθής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀπειθέστερος!~συγκριτικός:ἀπειθής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀπειθέστατος!~υπερθετικός:ἀπειθής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία: ανυπάκουος: ἀπειθὴς τοῖς νόμοις = ανυπάκουος στους νόμους.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + πείθομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄπειμι(Α)-ρήμα::
* McsElla.ἄπειμι(Α)!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄπειμι(Α)@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε εἰμὶ. απουσιάζω.
αντώνυμα: πάρειμι «είμαι παρών».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + εἰμί.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄπειμι(Β)-ρήμα::
* McsElla.ἄπειμι(Β)!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἄπειμι(Β)@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε εἶμι.

παρατήρηση: χρησιμοποιείται ως μέλλοντας του ἀπέρχομαι.

σημασία: φεύγω: ἀπῇσαν ἐπὶ οἶκον = έφευγαν για τις πατρίδες τους.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + εἶμι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπείργω-ρήμα::
* McsElla.ἀπείργω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπείργω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε εἴργω.

σημασία: εμποδίζω: οὔκ ἐστιν ὅτε ξενηλασίαις ἀπείργομέν τινα ἢ μαθήματος ἢ θεάματος = ποτέ με απελάσεις ξένων δεν εμποδίζουμε κάποιον να μάθει ή να δει κάτι.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + εἴργω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπειρόκαλος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀπειρόκαλος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀπειρόκαλος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: ακαλαίσθητος.
αντώνυμα: ἀπειρόκακος «που δεν έχει πείρα του κακού, ο μη καχύποπτος».

οικογένεια: παράγωγα: ἀπειροκαλία, ἡ «έλλειψη καλαισθησίας».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἄπειρος + καλός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπελαύνω-ρήμα::
* McsElla.ἀπελαύνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπελαύνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἐλαύνω.

σημασία: εκδιώκω: ἀπελαύνω Χαλδαίους ἀπὸ τούτων τῶν ἄκρων = εκδιώκω τους Χαλδαίους από αυτές τις βουνοκορφές.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπέλασις.

Νέα-Ελληνική: λόγ. απελαύνω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἐλαύνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπελεύθερος-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀπελεύθερος-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀπελεύθερος-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: χειραφετημένος δούλος: Ἀντισθένους ἀπελευθέρῳ ἐμίσθωσα τὸν ἀγρόν = νοίκιασα το χωράφι στο χειραφετημένο δούλο του Αντισθένη.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἐλεύθερος ως παράγωγα: του ἀπελευθερόω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπεργάζομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀπεργάζομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπεργάζομαι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἐργάζομαι.

σημασία1: αποτελειώνω, τελειοποιώ: ἀπεργάζεται τοῦτο τὸ ἔργον = αποτελειώνει αυτό το έργο.

σημασία2: προξενώ, επιφέρω: νίκην καὶ σωτηρίαν ἡμῖν ἀπεργάζεται = μας εξασφαλίζει τη νίκη και τη σωτηρία.

σημασία3: μεταβάλλω, καθιστώ: ἀγαθόν τινα ἀπεργάζομαι = καθιστώ κάποιον καλό.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπεργασία.

Νέα-Ελληνική: στη φρ. απεργάζομαι την καταστροφή κάποιου, δηλαδή την προετοιμάζω με τέλειο τρόπο (σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἐργάζομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπέρχομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀπέρχομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπέρχομαι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἔρχομαι.

σημασία1: φεύγω: ἀπὸ τοῦ βουλευτηρίου ἀπέρχομαι = φεύγω από το βουλευτήριο.
* με την πρόθεση εἰς υποδηλώνεται αναχώρηση από έναν τόπο και μετάβαση σε άλλον: εἰς Θουρίους οἰκήσοντες ἀπέρχονται = αναχωρούν, για να εγκατασταθούν στους Θουρίους.
συνώνυμα: ἄπειμι «φεύγω».
αντώνυμα: ἥκω «έχω φτάσει».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἔρχομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπεχθάνομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀπεχθάνομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπεχθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀπηχθανόμην!~παρατατικός:ἀπεχθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεχθήσομαι!~μέλλοντας:ἀπεχθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀπηχθόμην!~αόριστος-β´:ἀπεχθάνομαι@wordaryElla,
* McsElla.ἀπήχθημαι!~παρακείμενος:ἀπεχθάνομαι@wordaryElla,

παρατήρηση: κυρίως με δοτική προσώπου είμαι μισητός σε κάποιον, επισύρω το μίσος του: οὐδενὶ ἀπεχθάνεται = δεν είναι μισητός σε κανέναν.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπεχθὴς «μισητός».

Νέα-Ελληνική: απεχθάνομαι κάτι (μεταβατικό).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀπεχθής (< σύνθετα: ἀπό + ἔχθος) + παρ. επίθ. -αν-ομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπεχθής-ής-ὲς-επίθετο::
* McsElla.ἀπεχθής-ής-ὲς-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀπεχθής-ής-ὲς@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεχθέστερος!~συγκριτικός:ἀπεχθής-ής-ὲς@wordaryEllα,
* McsElla.ἀπεχθέστατος!~υπερθετικός:ἀπεχθής-ής-ὲς@wordaryElla,

σημασία1: μισητός.
συνώνυμα: μισητός.
αντώνυμα: ἀγαπητός.

σημασία2: εχθρικός.

σημασία3: επίρρημα ἀπεχθῶς: ἀπεχθῶς ἔχω τινί = είμαι εχθρικός απέναντι σε κάποιον.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπεχθάνομαι, ἀπέχθεια «μίσος».

Νέα-Ελληνική: απεχθής (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἔχθος + παρ. επίθ. -ής.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπέχω-ρήμα::
* McsElla.ἀπέχω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπέχω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἔχω.

σημασία1: είμαι μακριά από κάποιον ή κάτι: τῆς πόλεως οὐ πολλὴν ὁδὸν ἀπέχει = δεν είναι πολύ μακριά από την πόλη.

σημασία2: με απαρέμφατο εμποδίζω: οὐδὲν ἀπέχει αὐτὸν ποιεῖν τοῦτο = τίποτα δεν τον εμποδίζει να κάνει αυτό.

σημασία3: μέση φωνή ἀπέχομαι κρατιέμαι μακριά από κάποιον ή κάτι: ἀπέχομαι τοῦ πολέμου = κρατιέμαι μακριά από τον πόλεμο.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποχή.

Νέα-Ελληνική: απέχω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἔχω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπηλιώτης-ου-ὁ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀπηλιώτης-ου-ὁ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀπηλιώτης-ου-ὁ@wordaryElla,

σημασία: δυτικός άνεμος (που φυσά από τον ορίζοντα όπου δύει ο ήλιος).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἠλιώτης με ιωνική ψίλωση.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπήνεμος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἀπήνεμος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἀπήνεμος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: απάνεμος: ἀπήνεμος λιμήν = απάνεμο λιμάνι.

Νέα-Ελληνική: απάνεμος.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + ἄνεμος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπιστέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀπιστέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠπίστουν!~παρατατικός:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπιστήσω!~μέλλοντας:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠπίστησα!~αόριστος:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠπίστηκα!~παρακείμενος:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπιστήσομαι!~μέσος-μέλλοντας-παθητική-σημασία:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπιστηθήσομαι!~παθητικός-μέλλοντας:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἠπιστήθην!~παθητικός-αόριστος:ἀπιστέω-ῶ@wordaryElla,

παρατήρηση: με δοτική δεν εμπιστεύομαι: τῷ Τισσαφέρνει ἀπιστῶ = δεν εμπιστεύομαι τον Τισσαφέρνη. ἀπιστῶ λόγῳ τινί = δεν εμπιστεύομαι κάποιο επιχείρημα.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἄπιστος + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄπιστος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄπιστος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄπιστος-ος-ον@wordaryElla,
* McsElla.ἀπιστότερος!~συγκριτικός:ἄπιστος-ος-ον@wordaryEllα,
* McsElla.ἀπιστότατος!~υπερθετικός:ἄπιστος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία1: αναξιόπιστος: ἄπιστόν τινα ποιῶ = καθιστώ κάποιον αναξιόπιστο.

σημασία2: απίστευτος: ἄπιστος ὁ τοιοῦτος λόγος = είναι απίστευτα αυτά τα λόγια.

σημασία3: δύσπιστος: ἄπιστος ἦν πρὸς Φίλιππον = ήταν δύσπιστος απέναντι στο Φίλιππο.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπιστέω, ἀπιστία, ἀπίστως.

Νέα-Ελληνική: άπιστος (με τη σημ. 3 στη φρ. άπιστος Θωμάς).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + πιστός.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἄπλετος-ος-ον-επίθετο::
* McsElla.ἄπλετος-ος-ον-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἄπλετος-ος-ον@wordaryElla,

σημασία: απεριόριστος: ἐπιπίπτει χιὼν ἄπλετος = πέφτει απεριόριστο χιόνι.

Νέα-Ελληνική: κυρίως στη φράση ρίχνω άπλετο φως.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη στερ. ἀ- + *πλε- (πλέ-θρον «μέτρο μήκους και επιφάνειας») + -τος.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁπλοῦς-ῆ-οῦν-επίθετο::
* McsElla.ἁπλοῦς-ῆ-οῦν-επίθετο@wordaryElla,
* McsElla.επίθετο.ἁπλοῦς-ῆ-οῦν@wordaryElla,
* McsElla.ἁπλούστερος!~συγκριτικός:ἁπλοῦς-ῆ-οῦν@wordaryElla,
* McsElla.ἁπλούστατος!~υπερθετικός:ἁπλοῦς-ῆ-οῦν@wordaryElla,

παρατήρηση: ο ασυναίρετος τύπος είναι ἁπλόος

σημασία1: ένας (μία, ένα) μόνον: περιτειχίζουσι Μυτιλήνην ἁπλῷ τείχει = περιτειχίζουν τη Μυτιλήνη με ένα μόνον τείχος.

σημασία2: απλός: οὐδὲν ἔχω ἁπλούστερον εἰπεῖν = δεν έχω τίποτε πιο απλό να πω.

οικογένεια: παράγωγα: ἁπλότης, ἁπλόω, ἅπλωμα.

Νέα-Ελληνική: απλός (και με τις δύο σημ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη *(σ)α, *σεμ- (εἷς, ἅμα) + -πλος (πβ. λατινικός sim-pl-ex), που παρετυμολογήθηκε σε πλόος < πλέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἁπλῶς-επίρρημα::
* McsElla.ἁπλῶς-επίρρημα@wordaryElla,
* McsElla.επίρρημα.ἁπλῶς@wordaryElla,
* McsElla.ἁπλούστερον!~συγκριτικός:ἁπλῶς@wordaryElla,
* McsElla.ἁπλούστατα!~υπερθετικός:ἁπλῶς@wordaryElla,

σημασία1: με απλό τρόπο: ὡς δ' ἁπλῶς εἰπεῖν... = και για να μιλήσουμε με απλό τρόπο...

σημασία2: απολύτως: ἁπλῶς τε ἀδύνατόν ἐστι = και είναι απολύτως αδύνατον.

σημασία3: γενικά.

Νέα-Ελληνική: απλώς (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἁπλοῦς + παρ. επίθ. -ῶς.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπὸ-πρόθεση::
* McsElla.ἀπὸ-πρόθεση@wordaryElla,
* McsElla.πρόθεση.ἀπὸ@wordaryElla,

σημασίαΑ: με γενική

σημασία1: για απόσταση μακριά από κάπου: αἱ παλαιαὶ (πόλεις) ἀπὸ θαλάσσης ᾠκίσθησαν = οι παλαιές (πόλεις) χτίστηκαν μακριά από τη θάλασσα.

σημασία2: για χρόνο μετά: ἀπὸ τῶν σίτων οἱ μὲν διαπονούμενοι εὖχροί τε καὶ εὔσαρκοί εἰσιν = μετά το φαγητό, οι ασκούμενοι και χρώμα έχουν καλό και σώματα ωραία. Ἀργεῖοι ἀπὸ τούτου τοῦ χρόνου ἐποιήσαντο νόμον = οι Αργείοι έπειτα από αυτήν την εποχή έκαναν νόμο.

σημασία3: για άτομο από το οποίο πρόερχεται κάποια πράξη ἐπράχθη τε ἀπ' αὐτῶν οὐδὲν ἔργον ἀξιόλογον = από αυτούς δεν πραγματοποιήθηκε καμιά αξιόλογη πολεμική επιχείρηση.

σημασίαΒ: ως α΄ συνθετικό δηλώνει
σημασίαα: χωρισμό, π.χ. ἀποκόπτω.
σημασίαβ: ολοκλήρωση, π.χ. ἀπεργάζομαι.
σημασίαγ: λήξη, π.χ. ἀπολοφύρομαι (= τελειώνω τον ολοφυρμό μου, το θρήνο μου).
σημασίαδ: επιστροφή, π.χ. ἀποδίδωμι (= δίνω πίσω).

ετυμολογία: ινδοευρωπαϊκός αρχής, παράβαλε αρχ. ινδ. ápa, λατινικός ab.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποβαίνω-ρήμα::
* McsElla.ἀποβαίνω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποβαίνω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βαίνω.
σημασία: βγαίνω (από ένα χώρο): ἐκ τῶν νεῶν ἀποβαίνουσιν οἱ ὁπλῖται = οι οπλίτες βγαίνουν από τα πλοία.
συνώνυμα: ἐξέρχομαι.
αντώνυμα: εἰσέρχομαι.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποβάθρα, ἀπόβασις.

Νέα-Ελληνική: αποβαίνω «καταλήγω, καταντώ».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + βαίνω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποβάλλω-ρήμα::
* McsElla.ἀποβάλλω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποβάλλω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βάλλω.

παρατήρηση: κυρίως στη μέση φωνή ἀποβάλλομαι διώχνω από πάνω μου κάτι, αποβάλλω: τὴν μὲν βασιλέως δύναμιν ἀπεβαλόμεθα = αποβάλαμε από πάνω μας την εξουσία του βασιλιά.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποβλητέον, ἀπόβλητος, ἀποβολή, ἀποβλητικός, ἀπόβλημα.

Νέα-Ελληνική: αποβάλλω.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + βάλλω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποβλέπω-ρήμα::
* McsElla.ἀποβλέπω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποβλέπω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε βλέπω.

σημασία: στρέφω το βλέμμα μου: καὶ πρὸς ἡμᾶς ἀποβλέψας εἶπεν = και στρέφοντας το βλέμμα του προς εμάς είπε.

Νέα-Ελληνική: αποβλέπω «αποσκοπώ, στοχεύω».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + βλέπω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀπογιγνώσκω-ρήμα::
* McsElla.ἀπογιγνώσκω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀπογιγνώσκω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε γιγνώσκω.

σημασία1: εγκαταλείπω ένα σχέδιο: ἔδοξε καὶ Κύρῳ καὶ τοῖς ἄλλοις ἀπεγνωκέναι τοῦ μάχεσθαι = φάνηκε καλό στον Κύρο και στους άλλους να εγκαταλείψουν το σχέδιο για μάχη.

σημασία2: χάνω κάθε ελπίδα: ἀπογιγνώσκω τῆςλευθερίας = χάνω κάθε ελπίδα για ελευθερία.

σημασία3: ως δικανικός όρος απορρίπτω μια καταγγελία εναντίον κάποιου, άρα κηρύσσω κάποιον αθώο: ἀπογιγνώσκω τινὸς ἀδικεῖν = απαλλάσσω κάποιον από την κατηγορία ότι αδικεί.
αντώνυμα: καταγιγνώσκω «καταδικάζω».

σημασία4: παθ. φωνή ἀπογιγνώσκομαι είμαι απεγνωσμένος.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπόγνωσις, ἀπόγνοια.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + γιγνώσκω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδείκνυμι-ρήμα::
* McsElla.ἀποδείκνυμι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδείκνυμι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε δείκνυμι.

σημασία1: επιδεικνύω: ἀρετήν ἀπέδειξαν = επέδειξαν θάρρος.

σημασία2: παρέχω, παρουσιάζω.

σημασία3: αποδεικνύω.

σημασία4: διορίζω, ορίζω.

σημασία5: καθιστώ.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπόδειξις, ἀποδεικτικός.

Νέα-Ελληνική: αποδεικνύω (με τη σημ. 3).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + δείκνυμι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδειλιάω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀποδειλιάω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδειλιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδειλίων!~παρατατικός:ἀποδειλιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδειλιάσω!~μέλλοντας:ἀποδειλιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδειλίασα!~αόριστος:ἀποδειλιάω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδεδειλίακα!~παρακείμενος:ἀποδειλιάω-ῶ@wordaryElla,

σημασία1: είμαι δειλός, δειλιάζω: ἀναγκάζονται ἀποδειλιᾶν διὰ τὴν πονηρίαν τῶν σωμάτων ἐν τοῖς κινδύνοις = αναγκάζονται να δειλιάζουν στους πολεμικούς κινδύνους λόγω της κακής κατάστασης (της αδυναμίας) του σώματός τους.

σημασία2: αποφεύγω κάτι από δειλία: ἀποδειλιῶ τοῦ ποιεῖν τι = αποφεύγω να κάνω κάτι.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + δειλιάω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδεκατόω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀποδεκατόω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδεκατόω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδεκατώσω!~μέλλοντας:ἀποδεκατόω-ῶ@wordaryElla,

σημασία: δίνω τη δεκάτη, δίνω το ένα δέκατο κάποιου εισοδήματος: πάντα ἀποδεκατῶ = δίνω το ένα δέκατο απ' όλα όσα παίρνω.

Νέα-Ελληνική: αποδεκατίζω «καταστρέφω και αφήνω το ένα δέκατο του συνόλου».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + δεκατόω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδέχομαι-ρήμα::
* McsElla.ἀποδέχομαι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδέχομαι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε δέχομαι.

σημασία1: παραδέχομαι: ἀπόδεξαί μου ὃ λέγω = παραδέξου αυτό που λέγω.

σημασία2: δέχομαι: πάντ' ἄνδρα εἰκότως ἀποδέχονται περὶ ταύτης τῆς ἀρετῆς σύμβουλον = δικαιολογημένα δέχονται κάθε άνθρωπο ως σύμβουλο γι' αυτή την αρετή.

σημασία3: εγκρίνω: ἀποδέχομαι τὰς κατηγορίας = εγκρίνω τις κατηγορίες.

σημασία4: καταλαβαίνω: τοιαῦτα δυσχερῶς πως ἀποδέχομαι = κάπως δύσκολα καταλαβαίνω τέτοιου είδους πράγματα.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποδοχή, ἀποδεκτός, ἀποδέκτης, ἀποδεκτέον.

Νέα-Ελληνική: αποδέχομαι (με τις σημ. 1, 2, 3).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + δέχομαι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδημέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀποδημέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδημέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδήμουν!~παρατατικός:ἀποδημέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδημήσω!~μέλλοντας:ἀποδημέω-ῶ@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδήμησα!~αόριστος:ἀποδημέω-ῶ@wordaryElla,

σημασία: είμαι μακριά από το σπίτι μου, είμαι στο εξωτερικό ή ταξιδεύω, απουσιάζω: ἀποδημῶν τυγχάνει = τυχαίνει να είναι στο εξωτερικό.
αντώνυμα: ἐνδημέω.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποδημητής, ἀποδημία, ἀποδημητικός.

Νέα-Ελληνική: αποδημώ.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀπόδημος + παρ. επίθ. -έω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδιδράσκω-ρήμα::
* McsElla.ἀποδιδράσκω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδιδράσκω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδίδρασκον!~παρατατικός:ἀποδιδράσκω@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδράσομαι!~μέλλοντας:ἀποδιδράσκω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπέδραν!~αόριστος-β΄:ἀποδιδράσκω@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδέδρακα!~παρακείμενος:ἀποδιδράσκω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδεδράκειν!~υπερσυντέλικος:ἀποδιδράσκω@wordaryElla,

σημασία1: δραπετεύω: ἀποδρᾶσα ᾤχετο = δραπέτευσε και έφυγε.

σημασία2: αποφεύγω: οὐκ ἀπέδρα τὴν στρατείαν = δεν απέφυγε την εκστρατεία.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπόδρασις.

Νέα-Ελληνική: αποδρώ (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + διδράσκω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδίδωμι-ρήμα::
* McsElla.ἀποδίδωμι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδίδωμι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε δίδωμι.

σημασία1: δίνω πίσω, επιστρέφω κάτι, πληρώνω (λ.χ. χρέη): ἀπόδος τὸν ναῦλον = πλήρωσέ μου το ναύλο.

σημασία2: παραπέμπω: ἀποδίδωμι εἰς τὴν βουλὴν περί τινος = παραπέμπω στη βουλή σχετικά με ένα ζήτημα.

σημασία3: επιτρέπω: ταῖς πόλεσιν ἀπέδοσαν αὐτονομεῖσθαι = επέτρεψαν στις πόλεις να είναι αυτόνομες.

οικογένεια: παράγωγα: ἀπόδοσις, ἀποδοτέον.

Νέα-Ελληνική: αποδίδω (λ.χ. λογαριασμό, την αιτία σε κάποιο πρόσωπο κτλ.).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + δίδωμι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποδύω-ρήμα::
* McsElla.ἀποδύω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπέδυον!~παρατατικός:ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδύσω!~μέλλοντας:ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπέδυσα!~αόριστος-α΄:ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπέδυν-«απογυμνώθηκα»!~αόριστος-β΄-μέση-σημασία:ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδέδυκα-«έχω-απογυμνωθεί»!~παρακείμενος-μέση-σημασία:ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀποδύσομαι!~μέσος-μέλλοντας:ἀποδύω@wordaryElla,
* McsElla.ἀπεδυσάμην!~μέσος-αόριστος:ἀποδύω@wordaryElla,

σημασία: απογυμνώνω: τὴν ψυχήν τινος ἀπεδύσαμεν καὶ ἐθεασάμεθα = απογυμνώσαμε την ψυχή κάποιου και την παρατηρήσαμε.
συνώνυμα: ἐκδύω «ξεντύνω».

οικογένεια: παράγωγα: ἀποδυτήριον, ἀποδυτέον.

Νέα-Ελληνική: αποδύομαι «καταπιάνομαι, αφιερώνομαι σε κάτι».

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + δύω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποθνῄσκω-ρήμα::
* McsElla.ἀποθνῄσκω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποθνῄσκω@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε θνῄσκω.

σημασία1: πεθαίνω.

σημασία2: ως παθ. του ἀποκτείνω θανατώνομαι, σκοτώνομαι: ἀπέθανεν ὑπὸ τῆς πόλεως = φονεύτηκε από την πόλη.

Νέα-Ελληνική: πεθαίνω (με τη σημ. 1).

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + θνῄσκω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποικέω-ῶ-ρήμα::
* McsElla.ἀποικέω-ῶ!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποικέω-ῶ@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε οἰκέω -ῶ.

σημασία: φεύγω από το σπίτι, κυρίως ως άποικος, εγκαθίσταμαι σε ξένη χώρα, μεταναστεύω: ἐκ πόλεως ἀπῴκησαν = μετανάστευσαν από την πόλη.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποίκησις.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + οἰκέω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποικία-ας-ἡ-ουσιαστικό::
* McsElla.ἀποικία-ας-ἡ-ουσιαστικό@wordaryElla,
* McsElla.ουσιαστικό.ἀποικία-ας-ἡ@wordaryElla,

σημασία: οικισμός ανθρώπων μακριά από την πατρίδα τους.
αντώνυμα: μητρόπολις.

Νέα-Ελληνική: αποικία.

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀποικέω (< σύνθετα: ἀπό + οἰκέω) + παρ. επίθ. -ία.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποικίζω-ρήμα::
* McsElla.ἀποικίζω!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποικίζω@wordaryElla,
* McsElla.ἀποικιῶ!~μέλλοντας:ἀποικίζω@wordaryElla,

σημασία1: στέλνω μακριά από την πατρίδα.

σημασία2: ιδρύω αποικία σε κάποιο μέρος, στέλνω σ' αυτό αποικία: ταύτην ἀπῴκισαν = σ' αυτήν ίδρυσαν αποικία.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποίκισις, ἀποικισμός, ἀποικιστής.

Νέα-Ελληνική: αποικίζω (με τη σημ. 2).

ετυμολογία: παράγωγη-λέξη ἀποικία (< σύνθετη-λέξη ἀποικέω + παρ. επίθ. -ία) + παρ. επίθ. -ίζω.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]

ἀποκαθίστημι-ρήμα::
* McsElla.ἀποκαθίστημι!~ρήμα@wordaryElla,
* McsElla.ρήμα.ἀποκαθίστημι@wordaryElla,

χρόνοι: βλέπε ἵστημι.

σημασία: αποκαθιστώ.

οικογένεια: παράγωγα: ἀποκατάστασις.

Νέα-Ελληνική: αποκαθιστώ.

ετυμολογία: σύνθετη-λέξη ἀπό + καθίστημι.
[{2021} Λεξικό-αρχαίας-ελληνικής-γλώσσας.Α-Β-Γ-ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ]